BÖLÜM 3: ARAġTIRMANIN BULGULARI
3.3. Değer Temelli Sağlık Hizmetine GeçiĢin Gerekliliğine ĠliĢkin Bulgular
Bu kısımda, “Değer temelli sağlık hizmetine geçiş gerekli mi, neden?” sorusuna katılımcılar tarafından verilen yanıtların analizi sonucunda elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Değer temelli sağlık hizmetine geçişin gerekliliğine ilişkin bulgular, “Hizmet Kalitesi ve Sürdürülebilirliği” ve “Maliyet Kontrolü” olmak üzere iki temada birleştirilmiştir (Şekil 4).
85
ġekil 4: Değer Temelli Sağlık Hizmetine Geçişin Gerekliliğine İlişkin Sağlık Yöneticilerinin Görüşleri
3.3.1. Hizmet Kalitesi ve Sürdürülebilirliği
Bu temada, “Değer temelli sağlık hizmetine geçiş gerekli mi, neden?” sorusuna katılımcılar tarafından verilen yanıtlar sonucunda bu temanın alt başlıkları olan “hizmet sunumunun kalitesi”, “hasta yoğunluğu” ve “standardizasyon” olmak üzere üç başlık altında katılımcı görüşlerine yer verilecektir.
3.3.1.1. Hizmet Sunumunun Kalitesi
Araştırmanın katılımcılarından Elif Hanım ve Miraç Bey değer temelli sağlık hizmetlerine geçişin hizmet sunumunun kalitesi için gerekli olduğuna dair görüşlerini beyan etmişlerdir. Aşağıda iki katılımcının bu görüşleri doğrultusundaki ifadelerine yer verilmiştir:
“Kalite açısından bakarsak hastaya sunulan bakımın kalitesini attırmak için de değer temelli sağlık hizmeti gereklidir. Doğru zaman, doğru kişi, doğru yöntem ile tedavinin yanı sıra ilk seferde ve her seferinde doğru hizmet sunumunun gerçekleşmesi için muhakkak bu geçiş gereklidir (Elif Hanım).”
Değer Temelli Sağlık Hizmetine Geçişin Gerekliliğine İlişkin Sağlık Yöneticilerinin Görüşleri Hizmet Kalitesi ve Sürdürülebilirliği Hizmet Sunumunun Kalitesi Hasta Yoğunluğu Standardizasyon Maliyet Kontrolü
86
“Değer temelli sağlık hizmeti, kaliteli bir hizmet sunumu için önemli bir yaklaşım olabilir. Çünkü değer temelli sağlık hizmetinin sunumu ile kalite ve onun sürdürülebilirliğinin sağlanması mümkün olabilir. Sosyal Güvenlik Kurumunun ve diğer bütün kurumlarının kalitenin sağlanması ve bunun sürdürülebilirliğini sağlayacak unsurlara dikkat etmesi ve özellikle konuya ilişkin yaşanan sorunların üstesinden gelmek adına yaralı olabilir (Miraç Bey).” Benzer şekilde Berat Bey, değer temelli sağlık hizmetine geçişin gerekli olduğunu söyleyerek, hizmet sunumunda kaliteye önem vermeden bir hizmet sunumu gerçekleştirilirse daha sonra yeni mali yüklerle karşılaşma riskinin fazla olduğunu belirtmiş ve sözlerine devam etmiştir:
“…kalitesizliğin sonucu olarak hasta ile ilgili bir sorun çıkabiliyor ve yeni sorun nedeniyle tekrar tedavi edilmesi gerekebiliyor böylece mükerrer işlemlerin sayısı artıyor. Ya da hukuki olarak hastalarla karşı karşıya kaldığımız (tıbbi hatalar gibi) konular doğabiliyor. Dolayısıyla da yapmış olduğumuz her hizmeti en baştan iyi bir şekilde sunmaya yönelik tedbirleri alacak şekilde sunmamız gerekiyor. Bu açıdan da değer temelli sağlık hizmetinin bunu sağlayabileceğini düşünüyorum (Berat Bey).”
3.3.1.2. Hasta Yoğunluğu
Araştırmanın katılımcılarından Zeynep Hanım değer temelli sağlık hizmetlerine geçişin ülkemizde kaliteli hizmet vermede işimizi zorlaştıran hasta yoğunluğunu gidermede yararlı olabileceğine dair görüşlerini beyan etmiştir:
“Kurum açısından bakarsak her işlem için yapılması gerekenler belli ancak yoğunluktan dolayı uygulanamıyor. Yani bu işlemlerin doğru ve olması gerektiği gibi yapılabilmesi için yoğunluğun azaltılması lazım. Değer temelli sağlık hizmetlerinin mali teşvikinin bu sorunu gidermede yararlı olabileceğine inanıyorum (Zeynep).”
Eymen Bey ise hizmetteki bu hasta yoğunluğunu gidermek için yapılabilecekleri örneklerle açıklayarak konu ile ilgili düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir:
87
“Hastalık hastası bireylerin oluşturduğu gereksiz kalabalıktan dolayı gerçekten hasta olan insanlara bu bakımla ilgili verilmesi gereken hizmetler tam olarak verilemiyor ve yapılması gerekenler tam olarak yapılamıyor. Değer temelli sağlık hizmetine geçişle bunun azalacağına inanıyorum (Eymen Bey)”.
3.3.1.3. Standardizasyon
Araştırmanın katılımcılarından Yusuf Bey değer temelli sağlık hizmetlerine geçişin kalite standartlarının uygulanması açısından önemli olduğuna dair görüşlerini beyan etmiştir:
“...özel hastaneler ve kamu hastaneleri SKS kurallarına uymak zorunda, Sağlık Bakanlığı‟nın belirlediği kalite standartlarına tabii. Dolayısıyla oradaki her türlü güvenlik, emniyet, kalite kurallarına öncelikle uymak zorundayız. Bunlara uyduğumuz zaman otomatik olarak bazı konularda hata yapma riskimizi minimuma indiriyoruz ve uluslararası standartları karşılıyoruz. Ayrıca standartlar hastaların güvenliği ve emniyeti için gerekli olan konular. Dolayısıyla bu kurallara uymak sadece denetleme için değil normal rutinimizde yapılması gereken işlem ve işlem tarzı olarak benimsenmesi gerekir. Dolayısıyla en başında bazı standartları yerine getirmek maliyetli bile görünse sonunda aslında çok ciddi anlamda emniyetli ve tasarruflu bir iş yaptığınızı anlıyorsunuz. Bu geçişin yapılması hem standartlar açısından hem de daha optimum rakamlarla bu işi yapma açısından kesinlikle gereklidir (Yusuf Bey).”
Değer temelli sağlık hizmetlerinde kalitenin çıkma nedenlerinden biri olan standardizasyonun tam olarak sağlanması gerekmektedir. Katılımcılardan Elif Hanım‟a göre:
“Bazı konularda özellikle sağlık alanında bir standardizasyon olmadığı zaman kalite herkese göre farklı algılanabiliyor. Bence burada gerekli olan standardizasyonun geliştirilmesidir. Doğru zamanda doğru yerde doğru kişiye başvurmanın sağlanması için belli bir standardizasyon gereklidir (Elif Hanım).”
88
3.3.2. Maliyet Kontrolü
Araştırma katılımcılarında Elif Hanım değer temelli sağlık hizmetine geçişin kurumlardaki maliyet kontrolü açısından gerekli olduğunu belirtmiş ve sözlerine şu şekilde devam etmiştir:
“Öncelikle her hizmetin bir maliyet kısmı var. Sağlık hizmetlerin için ayrılmış olan maddi kaynakların nasıl kullanıldığı, etkili ve verimli kullanılıp kullanılmadığı vb. gibi alanlarda kontrolü sağlayacak bir sistemin olması, hem verilen hizmetin kalitesini arttıracak hem de toplum sağlığını olumlu yönde etkileyecektir (Elif Hanım).”
Benzer şekilde araştırma katılımcılarından Ömer Bey:
“…ancak kaynakları verimli kullanabildiğimizde değer temelli sağlık hizmetinin etkin olacağına inanıyoruz. Eğer bu sistemi gerçekten iyi işletebilirsek, kurumlarımızda harcamak zorunda kaldığımız hastaya ya da sağlık hizmetlerine ayrılan kaynakları daha etkin kullanacağımıza inanıyorum (Ömer Bey).”
Yusuf Bey ise değer temelli sağlık hizmetine geçişin gerekliliğini gereksiz uygulamaların çıkardığı hasta güvenliği ihlallerine ve mali yüküne vurgu yaparak görüşlerini şöyle ifade etmiştir:
“…tabi burada işin içinde gereksiz, o vaka için ihtiyaç duyulmayan tetkik yani laboratuvar görüntüleme gibi durumların minimuma indirilmesi, gereksiz uygulamalardan kaçınılması, ancak bunları yaparken hastanın sağlığını tehdit etmeden, bir şeyleri atlamadan bunların yapılması var. Çünkü hem gereksiz işlemlerin maliyeti hem de hasta güvenliği ihlallerine bağlı gelişen önemli bir işlem maliyeti söz konusu. İşte bu alanlarda değer temelli sağlık hizmetine geçişle beraber maliyet kontrolünün sağlanacağını düşünüyorum. Hatta kurum olarak bu konuda sürekli görüşmeler ve toplantılar yapmaktayız (Yusuf Bey).”
89