Marchant, Paulson ve Rothlisberg (2001) araştırmalarında okul aile bağlamında öğrencilerin akademik başarılarının özelliklerini tanımlamışlardır. Anne babaların çocuklarıyla ilgilenmeleri, aile katılım etkinlikleri, öğretmenlerinin öğretme şekilleri, okulun öğrenciye olan ilgisine cevap verebilmesi, sosyal çevresinin verdiği destek öğrencilerin akademik başarılarını etkilese de, öğrencinin kendisine güvenmesi ve motivasyonun yüksek olması akademik başarıda daha etkili etmen olduğunu göstermektedir.
Moore, Lasky ve diğerleri (2001) okul ve aile işbirliğini engelleyen durumları, kişisel-duygusal etmenler ve toplumsal-örgütsel etmenler olarak iki grup şeklinde sınıflandırmaktadırlar. Kişisel duygusal neden olarak; ailelerin okul etkinliklerine gösterdikleri ilgi, ailelerin çocuklara vermiş oldukları destekler ile öğretmenlerin ailelere hakkında sosyal olarak olumsuz düşüncelere sahip olmaları şeklinde açıklamışlardır.
Toplumsal-örgütsel nedenleri ise; aile katılımı konusunda anne babaların ve öğretmenlerin farklı beklentiler içerisinde olması, çocuğa ilişkin değerlendirmelerin öğretmenler tarafından tek taraflı şekilde gerçekleştirilmesi, ailelerin gerçekleştirilen etkinliklerden dışlanması gibi konulardan oluştuğunu belirtmektedirler.
Albritton (2003) “Öğretmen Olarak Veliler: Çocuk Eğitiminde Ebeveyn Katılımını Geliştirme (Parents as Teachers: Advencing Parent Involvement in Child's Education)” başlıklı çalışmasında ailelerin, aile eğitim programlarına katılmış olan aileler ile katılmamış ailelerin okulla işbirliği yapma konusunda bir farklılık olup olmadığını incelemiş ve elde edilen sonuçlarda eğitime katılan anne babaların okulda yapılan etkinliklere daha çok katıldığını ifade ettikleri görülmektedir. Bu velilerin evde yapılması gereken etkinlikleri daha özen göstererek gerçekleştirdiklerini ifade etmektedirler (Topçu, 2013; akt: Durmuş, 2016, s.18).
37
Wherry (2004), yaptığı çalışmada aile katılımının etkilerini öğrenci, aile ve okul toplum açısından şu şekilde sıralamaktadır;
Öğrenci açısından faydaları, öğrencilerin akademik anlamda daha başarılı olmaları, olumlu tutum ve davranışlarda artış görülmesi, sosyal becerilerinin gelişmesidir.
Aileler açısından faydaları, okulda velilere olan güvenin artması, öğretmenlerin ailelerle ilgili olumlu düşüncelere sahip olması, anne babalar olarak kendilerine olan güvenin artması, çocuklarına yardım etme becerilerinin artmasıdır.
Okul ve toplum açısından faydası, ailelerin öğretmenleri daha iyi tanıması ve okula sağladıkları desteklerin artması, öğretmenlerin morallerinin yükselmesi, öğrenci başarısının yüksek olması ve toplum içinde öğretmenin iyi bir yere sahip olması şeklinde açıkladığı görülmektedir.
Balli, Demo ve Wedman (1998), “Çocukların Ev Ödevlerine Aile Katılımı: Ortaokul Düzeyinde Bir Müdahale” adlı çalışmasında ortaokul matematik dersinde ev ödevlerine ailelerin katılımını sağlayarak bunun etkilerini belirlemeye çalıştığı görülmektedir.
Deneysel olarak tasarlanan araştırmada 3 farklı şubede öğrenim gören 74 öğrenci ve aileleri katılmıştır. Araştırma 3 ay sürede 20 ev ödevini kapsadığı görülmektedir.
Uygulama gerçekleştirildikten sonra ailelere anket, öğrencilere de başarı testi uygulanmıştır. Çalışma kapsamında da 24 aile ile de telefon görüşmesi gerçekleştirilmiştir.
Deney grubunda yer alan öğrencilerin ev ödevlerine katılımının daha yüksek olduğu görülmektedir. Yapılan araştırman sonucunda aileler ev ödevlerini öğrencilerle birlikte gerçekleştirmiş ve çalışmayı eğlenceli buldukları, yaşamda karşılaşılan örneklerin yer aldığı çalışmaları daha faydalı gördükleri sonucuna varılmıştır.
Sheldon ve Epstein (2002) tarafından gerçekleştirilen “Aile ve Toplum Katılımı ile Öğrenci Davranışlarının ve Okulun İyileştirilmesi” başlıklı araştırmada ilkokul ve ortaokulda gerçekleştirmekte olan okul-aile-toplum temelli etkinlikler ile öğrenci davranışları ile okuldaki disiplin sorunları arasındaki ilişkiyi belirlemeye çalıştığı görülmektedir. Araştırma Amerika Birleşik Devletleri’nde 12 eyalette toplam 47 okulun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma çerçevesinde veriler izleme ve temel anket olmak üzere iki farklı veri toplama aracı ile toplandığı görülmektedir. Araştırma sonucunda aile ve toplum temelli etkinler aracılığı ile öğrenci davranışlarında iyileşmenin olduğu ve disiplin sorunlarında azalmaların gerçekleştiği görülmektedir.
Lawson (2003) tarafından gerçekleştirilen “Okul-Aile İlişkileri: Aile Katılımına İlişkin Aile ve Öğretmen Algısı” adlı çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak 12 öğretmen ve ilköğretim düzeyinde okuyan 13 öğrencinin düşük sosyoekonomik düzeyde ve farklı
38
etnik yapıya sahip ailelerin katılımı ile gerçekleştirildiği görülmektedir. Yapılan araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanarak araştırma gerçekleştirilmiş ve araştırmanın sonucunda öğretmen ve ailelerin aile katılımını faydalı buldukları, öğrencilerin gelişimine, öğrenmesine ve akademik başarısına katkı sağladığı görüşüne sahip olduklarının sonucuna varılmaktadır.
Wilder (2014) tarafından gerçekleştirilen “Aile Katılımının Akademik Başarıya Etkisi:
Bir Meta-Sentez” adlı çalışmasında, aile katılımının akademik başarıya etkisini incelemeye çalışmış ve aile katılımı ile akademik başarı arasında pozitif bir ilişki olduğunu ifade etmektedir. Bunun yanında araştırmada farklı etnik grup ve sınıflar arasında da aile katılımı ile akademik başarı arasında ilişkinin pozitif olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Walhof (2016) tarafından gerçekleştirilen “Ortaokulda Aile Katılımı” başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında 25 öğretmen ve 88 aileden oluşan katılımcıların görüşleri araştırmacı tarafından geliştirilen 4 açık uçlu soru ve 20 maddeden oluşan anket ile veriler toplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda öğrencinin akademik başarısında aile katılımının önemli olduğunu düşündükleri ve aile katılımı konusunda engelin ise ailelerin yoğun çalışma programlarından kaynaklandığını belirtmektedir.
Yurt dışında gerçekleştirilen aile katılımı ile ilgili çalışmaların ortak noktası, aile katılımı ile öğrencilerin akademik başarıları arasında doğru orantının olduğunu belirtmeleridir. Çalışmalarda, ailenin eğitim sürecine dahil olması ve katılımı, öğrencileri olumlu yönde etkilediği ve başarılarını artırdığı sonucunu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca yurt dışında yapılan ilköğretim düzeyinde ki aile katılımını değerlendiren çalışmaların çoğunlukla betimsel nitelikte olduğu ifade edilebilir.
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde, araştırmada kullanılan model, çalışma grubu, verilerin toplanması ve analiz edilmesi süreçleri hakkında açıklamalara yer verilmiştir.