Araştırmanın dördüncü alt amacı “ÇASEY’e dayalı eğitim alan 8.sınıf öğrencilerinin, sanat elemanlarından renk, mekan ve biçimi bir arada kullanabilme yeterlikleri açısından öntest-sontest arasında bir fark var mıdır?” şeklindedir. Bu alt amacı test etmek için çalışma grubu öğrencilerine 8 hafta süre ile ÇASEY’e dayalı eğitim uygulamaları yapılmıştır. Öğrencilerin bağımlı değişkene ilişkin ölçümleri, uygulama öncesinde ve sonrasında öntest-sontest olarak yaptıkları resimler arasındaki puan farkları ile hesaplanmıştır. Tablo 4’te çalışma grubunun renk, mekan ve biçim boyutlarının toplamında öntest-sontest puan ortalamalarının t-testi sonuçları karşılaştırmalı olarak verilmiştir.
Tablo 4. Çalışma Grubu Renk, Mekan, Biçim Boyutları Toplamı Öntest-Sontest Ortalama Puanların t-Testi Sonuçları
Uygulama N S sd t p Öntest 40 2.22 .69 39 -9.86 .000(*) Sontest 40 3.80 .82
*p < 0.01
Tablo 4’te görüldüğü gibi ÇASEY’e dayalı eğitimin uygulandığı çalışma grubunun resimleri renk, mekan ve biçim boyutlarının toplamında, verilen eğitime göre anlamlı şekilde farklılaşmıştır. Grubun puanları eğitim sonrasında, eğitim öncesine göre daha yüksek bulunmuştur [t(39) = -9.86, p < 0.01]. Ayrıca grubun uygulama öncesi öntest puan ortalamasının ( = 2.22) ÇASEY’e dayalı eğitim sonrasında ( = 3.80) yükseldiği görülmektedir.
Araştırmanın dördüncü alt amacına ait bulgular ışığında, ÇASEY’e dayalı eğitimin, öğrencilerin kompozisyonlarında renk, mekan ve biçim boyutlarının toplamında öntest-sontest puanlarında anlamlı bir artış sağladığı söylenebilir. Bu sonuçlara ulaşmada
eleştirel yaklaşımın, tarihsel bilginin ve estetik yargının etkisinin olduğu yorumu yapılabilir. Yani, bu eğitimle belirlenen hedeflere ulaşılmış, öğrenciler kendilerinden beklenen davranışları göstermiştir.
BÖLÜM 5
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, veri çözümlemelerinden elde edilen bulgular ve yorumlara dayalı olarak ulaşılan sonuçlar, sonuçlarla ilgili öneriler yer almaktadır.
5.1. Sonuçlar
Araştırmada Çok Alanlı Sanat Eğitimi Yönteminin ilköğretim ikinci kademe 8.sınıf öğrencilerinin kompozisyon kurma becerilerinde anlamlı bir fark oluşturup oluşturmadığını tespit etmek için belirlenen alt amaçlara ilişkin sonuçlar şu şekildedir:
a) Birinci alt amaç: “ÇASEY’e dayalı eğitim alan 8.sınıf öğrencilerinin, sanat elemanlarından renk anlayışlarını kullanabilme yeterlikleri açısından öntest- sontest arasında bir fark var mıdır?”
Birinci alt amaca ilişkin olarak ÇASEY’e dayalı eğitim uygulaması öncesinde, grubun öntest puan ortalaması renk boyutunda verilen eğitime göre anlamlı şekilde farklılaşmıştır. Öntest sonuçlarına göre kompozisyonun renk boyutu “Geliştirilebilir” düzeyde iken, verilen eğitim sonrası “İyi” düzeye ulaşmıştır. Benzer şekilde Akengin’in (2006) “İlköğretim 6.Sınıflarda Renk Konusunun ÇASEY ile Uygulanması” konulu doktora tezinde de ÇASEY’e dayalı olarak yapılan eğitim, öğrencilerin renk konusunun öğretimine yönelik öntest-sontest sonuçlarında anlamlı bir artış sağlamıştır. Bu da araştırmanın birinci alt amacının sonuçlarını desteklemektedir.
b) İkinci alt amaç: “ÇASEY’e dayalı eğitim alan 8.sınıf öğrencilerinin, sanat elemanlarından mekan anlayışlarını kullanabilme yeterlikleri açısından öntest- sontest arasında bir fark var mıdır?”
İkinci alt amaca ilişkin olarak ÇASEY’e dayalı eğitim uygulaması öncesinde, grubun öntest puan ortalaması mekan boyutunda verilen eğitime göre anlamlı şekilde farklılaşmıştır. Öntest sonuçlarına göre “Geliştirilebilir” düzeyde olan kompozisyonun mekan boyutu, verilen eğitim sonrası “İyi” düzeye ulaşmıştır. Ergüven’e (1992: 47) göre, mekan görünmeyen bir varlık olduğu için resmedilebilirliği zordur. Ancak araştırmanın ikinci alt amacına ilişkin sonuçlar esas alınarak, ÇASEY’e dayalı bir eğitimle öğrenci kompozisyonlarının mekan boyutunda geliştirilebileceği söylenebilir.
c) Üçüncü alt amaç: “ÇASEY’e dayalı eğitim alan 8.sınıf öğrencilerinin, sanat elemanlarından biçim anlayışlarını kullanabilme yeterlikleri açısından öntest- sontest arasında bir fark var mıdır?”
Üçüncü alt amaca ilişkin olarak ÇASEY’e dayalı eğitim uygulaması öncesinde, grubun öntest puan ortalaması biçim boyutunda verilen eğitime göre anlamlı şekilde farklılaşmıştır. Öntest sonuçlarına göre kompozisyonun biçim boyutu “Geliştirilebilir” düzeyde iken, verilen eğitim sonrası “İyi” düzeye ulaşmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda, sanat elemanlarından biçim boyutunu ölçmeye yönelik herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla biçim boyutunu ele alan bu sonucun alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
d) Dördüncü alt amaç: “ÇASEY’e dayalı eğitim alan 8.sınıf öğrencilerinin, sanat elemanlarından renk, mekan ve biçimi bir arada kullanabilme yeterlikleri açısından öntest-sontest arasında bir fark var mıdır?”
Dördüncü alt amaca ilişkin olarak ÇASEY’e dayalı eğitim uygulaması öncesinde, grubun öntest puan ortalaması renk, mekan ve biçim boyutlarının toplamında, verilen eğitime göre anlamlı şekilde farklılaşmıştır. Öntest sonuçlarına göre kompozisyonun biçim boyutu “Geliştirilebilir” düzeyde iken, verilen eğitim sonrası “İyi” düzeye ulaşmıştır. Kompozisyonu oluşturan elemanlardan renk, mekan ve biçimin belirli ilkeler çerçevesinde kullanımı sonucu oluşan bu anlamlı farklılığın, ÇASEY’e dayalı eğitiminden kaynaklandığı söylenebilir. Bu sonuç, ilköğretim 8.sınıf öğrencilerinin kompozisyon kurma becerileri kazanmasında ÇASEY’e dayalı bir eğitimin başarılı olduğunun kanıtlaması açısından önemlidir.
Araştırmanın amacı kapsamında belirlenen alt amaçlar göz önünde bulundurulduğunda, kompozisyonu meydana getiren renk, mekan, biçim elemanlarının ve bunların tümünün toplamı, çalışma grubunun lehine anlamlı bir farklılık oluşturmuştur. Yani ÇASEY’e dayalı eğitim, ilköğretim 8.sınıf öğrencilerinin kompozisyon becerilerinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. ÇASEY’e dayalı eğitimin salt bir boyutta değil tüm boyutlarda etkili olması, bu eğitimin 8.sınıf öğrencilerine kompozisyon kurma becerisi sağlamada yeterli olabileceğini kanıtlamaktadır. Çünkü öğrencilerin kompozisyon kurma becerilerine yönelik olarak öntest sonuçları “Geliştirilebilir” düzeyde iken, eğitim sonrasında yapılan sontest sonuçlarına bakıldığında “İyi” düzeye yükseldiği görülmektedir. Yani öğrencilerin eserlere eleştirel yaklaşmaları, eserleri tarihsel bağlamda inceleyerek estetik yargıya varmaları, bu sonucun elde edilmesinde etkili olmuştur. Araştırmacının, daha önce görev yaptığı okulda çalışması da öntest-sontest sonuçları arasındaki farkı etkilemiş olabilir. Çünkü öğrenciler, araştırmacının verdiği dersi daha dikkatli ve istekli şekilde dinlemişlerdir. Öğrenciler, araştırmacının kendilerine yabancı olmaması sebebiyle fikirlerini rahat ve özgürce ifade edebilmiş, ders sürecine aktif olarak katılmışlardır. Öğrenmeye istekli olan öğrencilerin, not kaygılarının bulunmaması da araştırmanın sonucunu olumlu yönde etkileyen faktörler arasında gösterilebilir. Ancak verilen eğitimle 8.sınıf öğrencilerinin kompozisyon kurma becerilerinin “Çok İyi” düzeye yükselememe sebebi, onların daha önce eleştirel yaklaşıma sahip olmamaları, sanat tarihiyle ilgili mevcut durumlarının yeterli seviyede olmaması, sanat elemanlarını ve ilkelerini sınırlı sayıda eser üzerinde incelemeleri gibi etkenlere dayandırılabilir.
Araştırma sonunda tüm öğrenciler, ÇASEY’e dayalı olarak yapılan bu eğitimle farklı bir deneyim yaşadıklarını, bir dersin kendilerine verebileceğinden çok daha fazlasını öğrendiklerini ve araştırmaya katılmaktan mutluluk duyduklarını ifade etmişlerdir. Dolayısıyla ÇASEY’e dayalı eğitimin, 8.sınıf öğrencilerine salt kompozisyon kurma becerileri sağlamaya değil, öğrencilerin çok boyutlu düşünmelerine katkıda bulunduğu söylenebilir. Çünkü sanat eleştirisi, sanat tarihsel sorgulama ve estetik bağlamda inceleme yapan bir öğrenci, eleştirinin her safhasında ve disiplinlerin doğaları gereği farklı sorularla karşı karşıya kalmaktadır. Bu soruların öğrencilerin sanat eserini incelemeyi öğrenmelerinde, eleştiri yapabilme becerilerinin gelişmesinde, demokratik, fikirlerini özgürce ifade edebilen, kültürler hakkında bilgi sahibi olan, araştıran,
sorgulayan, estetik beğenileri gelişmiş öğrencilerin yetiştirilmesinde faydalı olduğu düşünülmektedir.
5.2. Öneriler
1. 8.sınıf öğrencilerinin kompozisyon kurma becerilerini sağlamaya dönük olumlu etkileri kanıtlanan bu eğitimin okul öncesinden, ilköğretim birinci ve ikinci kademeye kadar her düzeyde uygulanması gerektiği düşünülmektedir.
2. 8.sınıf öğrencilerinin içinde bulundukları dönemsel özellikler gereği, öğrencilerde kompozisyon kurma becerileri sağlamak için ağırlıklı olarak ÇASEY’e dayalı eğitimin verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
3. 8.sınıflarda kompozisyon kurma becerisi sağlamak için ÇASEY’e dayalı eğitimin 12 ya da 16 ders saati yapılması önerilmektedir. Böylece öğrenciler çok sayıda sanat eseri eleştirdiği için öğrenmelerin daha kalıcı ve etkili olacağı düşünülmektedir.
4. MEB’in oluşturacağı alan uzmanları tarafından, düzeye uygunluk ilkesi göz önünde bulundurularak, içinde çok sayıda sanat eserinin ve bu eserlere yönelik sanat eleştirisi sorularının yer aldığı bir “Görsel Sanatlar Dersi Öğrenci Sanat Kitabı”nın hazırlanması önerilmektedir.
5. Sonraki araştırmalarda sanat elemanlarından renk, mekan ve biçim-formun yanı sıra çizgi, değer (valör) ve doku elemanlarının da araştırmaya dahil edilmesi önerilmektedir.
KAYNAKÇA
Akengin, G. (2006). İlköğretim 6. sınıflarda renk konusunun çasey ile uygulanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aksoy, Ş. (2006). Renk bilgisi ve renkli çalışmalar., V. Özsoy. (Ed.). Yöntem ve teknikleriyle görsel sanatlar eğitiminde uygulamalar (1. Baskı) içinde (45-66). Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği Yayınları.
Alakuş, A. O. (2002). İlköğretim okulları 6. sınıf resim-iş dersi öğretim programındaki grafik tasarımı konularının çok alanlı sanat eğitimi yöntemiyle ve bu yönteme uygun düzenlenmiş bir ortamda uygulanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Alakuş, A. O. (2009). Çok alanlı sanat eğitimi uygulamaları (Çasey)., A.O. Alakuş ve L. Mercin. (Editörler). Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi (1. Baskı) içinde (59- 84). Ankara: Pegem Akademi.
Alparslan, S. A. (2003). Tasarım-mesleki resim (1. Baskı). İstanbul: Ya-Pa Yayıncılık.
Arslan, N. (Ed.). (1993). Sanat eserlerini inceleme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Artut, K. (2006). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri (Geliştirilmiş 4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Ayaydın, A. (2009). Çok alanlı sanat eğitimi uygulamaları (Çasey)., A.O. Alakuş ve L. Mercin. (Editörler). Sanatın görsel dili (1. Baskı) içinde (111-123). Ankara: Pegem Akademi.
Balcı, Y. B. (1996). Sanat eğitiminde yeni bir yöntemsel yaklaşım: Resim-iş eğitimi=estetik+sanat eleştirisi+sanat tarihi+uygulama. Milli Eğitim Eğitim-Sanat- Kültür Dergisi, 131, 18-19.
Balcı, Y. B. (2005). Estetik. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Balcı, Y. B. ve Say, N. (2003). Temel sanat eğitimi (Yenilenmiş 2. Baskı). İstanbul: Ya- Pa Yayıncılık.
Berk, N. (1972). Resim Bilgisi. İstanbul: Varlık Yayınevi.
Bigalı, Ş. (1999). Resim sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Boydaş, N. (2007). Sanat eleştirisine giriş: Örneklerle sanat eleştirisi (2. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Boydaş, N. ve Kedici, S. (2000). Bir sanat eserine bakış ve görsel gözlük yöntemi ile değerlendirme. Gazi Sanat Dergisi. 1, 1-12.
Buyurgan, S. ve U. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi: Eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Çağlarca, S. (1999). Resim-heykel plastik ögeler. İstanbul: İnkılap Yayıncılık.
Dobbs, S. M. (2003). Learning in and through art: A guide to discipline-based art education (Third edition). Los Angeles: Getty Publications.
Dobbs, S. M. (2004). Discipline-based art education. E. W. Eisner and M. D. Day (Eds.), Handbook of research and policy in art education. (701-724). London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Eisner, E. (1989). Structure and magic in discipline-based art education. D. Thistlewood, (Ed.), Critical studies in art and design education (1st ed.) (14-26). Hong Kong: Longman Group.
Ergüven, M. (1992). Yoruma doğru. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Erinç, S. M. (2004). Sanat psikolojisine giriş (Genişletilmiş 2. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Erinç, S. M. (2009). Resmin eleştirisi üzerine (Genişletilmiş 3. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Ersoy, A. (2010). Sanat eleştirisi. İstanbul: Artes Yayınları.
Etike, S. (1996). Sanat eğitiminde çocuğa ve gence sanattan anlayan bir kişilik kazandırmak hedeflenir. Milli Eğitim Eğitim-Sanat-Kültür Dergisi, 131, 23-24.
Feldman, E. B. (1987). Varieties of visual experience (3rd ed.). New York: Harry N. Abrams, Inc. Publishers.
Fischer, E. (2010). Sanatın gerekliliği (11.Baskı). (Çev. C. Çapan). İstanbul: Payel Yayınevi.
Gombrich, E. H. (2004). Sanatın öyküsü (4. Baskı). (Çev. E. Erduran ve Ö. Erduran). İstanbul: Remzi Kitabevi. (Eserin orijinali 1950’de yayımlandı).
Gökaydın, N. (2002). Temel sanat eğitimi: Sanat eğitimi öğretim sistemi ve bilgi kapsamı (1. Baskı). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Kandinsky, W. (2001). Sanatta ruhsallık üzerine (1. Baskı). (Çev. G. Ekinci). İstanbul: Altıkırkbeş Yayın. (Eserin orijinali 1911’de yayımlanmıştır).
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Keser, İ. (Ed.). (2008). Sanat ve eğitim: Yaratıcılık, temel sanat kuramları, sanat eleştirisi yaklaşımları (4. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü (2. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Keskinok, K. (2010). Sanat tarihi. Ankara: Alp Ofset Matbaacılık.
Kırışoğlu, O. T. (2005). Sanatta eğitim: Görmek öğrenmek yaratmak (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık: Görsel sanatlar ve kültür eğitimi- öğretimi (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Kırışoğlu, O. ve Stokrocki, M. (1997a). İlköğretim sanat öğretimi. Ankara: YÖK/ Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
Kırışoğlu, O. ve Stokrocki, M. (1997b). Ortaöğretim sanat öğretimi. Ankara: YÖK/ Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
Kocagöz, S. (1972). Eleştiri. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 15(244), 266-268.
Krausse, A. C. (1995). The story of painting from the renaissance to the present. Hong Kong: Sing Cheong Printing.
Küçükahmet, L. (2006). Öğretimde planlama ve değerlendirme (18. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Leonardo da Vinci-Virgin and Child with St. Anne. 21 Ocak 2012, http://www. abcgallery.com/L/leonardo/leonardo3.html.
MEB. (2010). İlköğretim görsel sanatlar dersi 1-8. sınıflar öğretmen kılavuz kitabı (3. Baskı). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Özsezgin, K. (1995, 15-17 Mayıs). Yapıt yoluyla sanat eğitimi. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 10.Yıl Etkinlikleri Sempozyumunda sunuldu, Eskişehir.
Özsoy, V. (1998). Sanat eğitiminde özel öğretim metotları dersinin araştırma teknikleri dersi ile birleştirilmesi: Bir uygulama örneği. Milli Eğitim Eğitim-Sanat-Kültür Dergisi, 139, 58-65.
Özsoy, V. (2006). Genel bilgiler., V. Özsoy. (Ed.). Yöntem ve teknikleriyle görsel sanatlar eğitiminde uygulamalar (1. Baskı) içinde (9-23). Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği Yayınları.
Özsoy, V. (2007). Görsel sanatlar eğitimi: resim-iş eğitiminin tarihsel ve düşünsel temelleri (2. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Özsoy, V. ve Alakuş, A. O. (2009). Görsel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri: resim-iş eğitimi (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Özsoy, V. ve Şahan, M. (2009). Çok alanlı sanat eğitimi yönteminin ilköğretim 6. sınıf resim-iş dersinde öğrenci tutumuna etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 205- 227.
Pablo Picasso-Les Demoiselles d'Avignon. 21 Ocak 2012, http://www.abcgallery.com /P/ picasso/picasso188.html.
Peccatori, S. and Zuffi, Z. (Editörler). (2000). Rembrandt (Çev. S. Uzun). Ankara: Dost Kitabevi. (Eserin orijinali 1998’de yayımlandı).
Rembrandt-Holy Family. 21 Ocak 2012, http://www.abcgallery.com/R/rembrandt/ rembrandt76. html.
Sérullaz, M. (2004). Empresyonizm sanat ansiklopedisi (4. Baskı). (Çev. D. Erbil). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Südor, G. (2006). Temel sanat eğitimi: Temel tasarım, resim eğitimi ve sanatla karşılaşma. İstanbul: Tiglat Yayınları.
Şahan, M. (2004). İlköğretim 6. sınıflarda üç boyutlu çalışma konularının çasey ile uygulanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
TDK. (2000). Okul sözlüğü (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Tunalı, İ. (2005). Estetik (9. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Vincent van Gogh-Café Terrace at Night. 21 Ocak 2012, http://www.abcgallery.com /V/ vangogh /vangogh30.html.
Wolff, T. F. and Geahigan, G. (1997). Art criticism and art education: Disciplines in art education: Contexts of understanding. Urbana and Chicago: University of Illınois Press.
Wölfflin, H. (1990). Sanat tarihinin temel kavramları (3. Baskı). (Çev. H. Örs). İstanbul: Remzi Kitabevi. (Eserin orijinali 1915’te yayımlandı).
Yenişehirlioğlu, F. (1995, 15-17 Mayıs). Güzel sanatlar, sanat tarihi, görme biçimleri. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 10.Yıl Etkinlikleri Sempozyumunda sunuldu, Eskişehir.
Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, M. (2007). Görsel sanatlar eğitiminde uygulamalar: 182 uygulama biçimi ile (Genişletilmiş 2. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Yılmaz, M. (2010). Sanat eğitiminde motivasyon, sanat eğitiminde kopya ve taklit, görsel sanatlarda teknik ve yöntemler., K. Artut. (Ed.). Görsel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri (2. Baskı) içinde (193-298). Ankara: Anı Yayıncılık.
Yılmaz, M. G. (1998). Birleştirilmiş sanat eğitimi yöntemine göre ilköğretim II. basamağında sanat eleştirisinin uygulanması ve sonuçları (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
EKLER
EK-1
DERS PLANI 1.HAFTA
Ders: Görsel Sanatlar Sınıf: 8
Konu: İmgesel Çalışma Süre: 1 ders saati
Öğrenme Alanı: Görsel Sanatlarda Biçimlendirme Kazanımlar:
3. Sanatsal düzenleme ilkelerinden yararlanarak özgün kompozisyonlar meydana getirir (GSB).
5. Duygu, düşünce ve izlenimlerini çeşitli görsel sanat teknikleriyle ifade eder (GSB).
Teknikler: Renkli Resim Teknikleri
Yöntemler: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri (Demonstrasyon)
A. DERS HAZIRLIĞI 1. Öğretmen Hazırlığı
a) Öğrencilerin dönemsel gelişim özellikleri göz önünde bulundurularak çeşitli imgesel konuları belirlenir. Konularla ilgili bazı sorular hazırlanır. Öğrencilere verilen konular ve konularla ilgili olarak sorulan sorular şunlardır:
Hamur Açan Kadın ve İki Çocuğu
- Daha önce hamur açan kadın gördünüz mü? Nerede? - Hamur açan kadının yanında neler bulunur?
Sandalye Boyayan Adam ve Çocuğu
- Bir sandalye düşünün. Bu sandalyenin ne gibi özellikleri olurdu? - Sandalyeyi nerelerde boyardınız?
Kapadokya ve Turistler
- Aranızda Kapadokya’ya giden ya da Kapadokya’nın fotoğraflarını gören oldu mu? Orada neler vardı?
- Turistler bir yere neden giderler?
Köy Düğünü
- Daha önce köy düğününde bulundunuz mu? - Köy düğünlerinde neler olur?
Hıdırellez
- Hıdırellez’de neler yapılır?
- Sizler Hıdırellez’de bir şeyler yaptınız mı?
Manav
- Bulunduğunuz yerde manav var mı?
- Manavda hangi meyve ya da sebzeler bulunur?
Okul Kantini
- Okulunuzda kantin var mı? Varsa okulunuzun neresinde? - Kantinde genellikle neler yaparsınız?
b) Toplanan dokümanlar tüm öğrencilerin görebilmelerini sağlamak ve zamandan tasarruf etmek amacıyla bilgisayar ortamında (Powerpoint) hazırlanır.
c) Ders için seçilen müzik Cd’si sınıfa getirilir.
d) Projeksiyon cihazı ders başlamadan önce kurularak, gerekli kontroller yapılır. e) Ders ile ilgili gerekli temizlik, sağlık ve güvenlik önlemleri alınır.
2. Öğrenci Hazırlığı
2.1. Düşünsel ve Duyuşsal Hazırlık
2.2. Teknik Hazırlık
a) Araç ve gereçler: Kuru boya, pastel boya, sulu boya, kurşun kalem, silgi, su kabı, çeşitli boyutlarda fırçalar, resim kağıdı vb.
b) Temizlik Gereçleri: Suluboya ya da pastel boya kullanan öğrencilerin masalarının üzerine örtülmek üzere muşamba.
B. UYARANLAR (MOTİVASYON)
Derse elinde Cd ile giren öğretmen, öğrencilerle selamlaşır ve elindeki Cd’yi masanın üzerine bırakır. Ardından bilgisayar ortamında hazırlamış olduğu imgesel konularının yazılı olduğu slaytı tüm öğrencilerin görebileceği bir yere yansıtan öğretmen, öğrencilere bu konuları neden yazmış olabileceğini sorar. Öğrencilerden çeşitli yanıtlar alan öğretmen, bu doğrultuda öğrencilerin fikirlerini dinler. Sonrasında her konuyla ilgili kısa sorular sorar. Bu dersin, gündelik olaylara farklı bir bakış açısı geliştireceğini söyleyen öğretmen, öğrencilerden beklenenin etki altında kalmadan, diledikleri gibi resim yapmaları olduğunu; bu resimlerin onların mevcut durumlarını ortaya koymak için yaptırıldığı bildirir. Yani öğrencilerin değerlendirme kaygısı gütmeden, rahatça çalışabilmeleri sağlanır.
C. BİLGİYİ PAYLAŞMA
Tüm söylenenler doğrultusunda, öğrencilerin kendilerini en yakın hissettikleri ya da dikkatlerini çeken, beğenilerini kazanan konulardan birini seçip onun resmini yapmaları söylenir.
Ç. UYGULAMA
Öğrenciler seçtikleri konuyu resim kağıdının arkasına yüzeyine yazdıktan sonra uygulamaya geçerler. Seçilen müzik eşliğinde çalışmalarına başlayan öğrencilere ders süresince hiçbir şekilde müdahale edilmez. Sadece soruları olduğunda, kendi fikirlerini kullanacakları şekilde dikkatlice rehberlik yapılır.
Resimler bittikten sonra toplanır. Ardından öğrencilerin bir sonraki derse Rönesans Dönemi ressamlarından Leonardo da Vinci’nin beğendikleri bir eserini araştırıp gelmeleri söylenir.
D. DEĞERLENDİRME
Değerlendirmenin, sontest ölçümü ile ilgili öğrencilere yol gösterme ihtimaline karşılık öğrencilerin karşısında yapılmaması uygun olur.
EK-2
DERS PLANI 2. ve 3. HAFTALAR
Ders: Görsel Sanatlar Sınıf: 8
Konu: Rönesans Dönemi ressamlarından Leonardo da Vinci’nin “Meryem, İsa, Anna Üçlüsü” adlı eserini ÇASEY’e dayalı olarak inceleme
Süre: 2 ders saati
Öğrenme Alanı: Görsel Sanat Kültürü Kazanımlar:
1. Sanatın kendine özgü bir anlatım dili olduğunu kabul eder (GSK). 3. Farklı sanat akımları hakkında bilgi edinir (GSK).
4. Farklı ifade biçimlerinin sanatın dallarını oluşturduğunu fark eder (GSK). 6. Gördüğü sanat eserindeki görsel biçimlendirme öğelerinin sanatsal düzenleme ilkelerine göre nasıl kullanıldığını açıklar (GSK).
9. Görsel sanat eserlerinin oluşmasında, dönemin düşünce ve inanç sistemlerinin, coğrafi özelliklerinin ve çeşitli olayların etkisini tartışır (GSK).
13. Gördüğü sanat eseri hakkında bir yargıya varır (GSK).
7. Karşılaştığı evrensel ve ulusal sanat eserlerinin sanatçılarının yaşam öykülerini öğrenmeye istek duyar (GSK).
Teknikler: ----
Yöntemler: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri (Demonstrasyon), Tartışma
A. DERS HAZIRLIĞI 1. Öğretmen Hazırlığı
a) Öğretmen konuyla ilgili gerekli araştırmaları yaptıktan sonra bu araştırmaları bilgisayar ortamında sunuya (Powerpoint) dönüştürür, kazanımları gerçekleştirmeye yönelik çeşitli sorular ve ders başladığında öğrencilere dağıtmak üzere, bu soruların yer aldığı bilgi yapraklarını hazırlar (EK-9, EK-10, EK-11). Sanat eleştirisi, sanat tarihi ve estetik bağlamda sorulacak sorular şu şekildedir:
Sanat Eleştirisi Betimleme
a. Gördüğünüz şey nedir? Resim, heykel, seramik ya da fotoğraf mıdır? b. Bu ne tür bir sanat eseridir? (Portre, peyzaj, natürmort, figüratif vb.) c. Resimde neler görüyorsunuz?
d. Resimde nasıl bir olay oluyor?
e. Burada gördüğün bilgi objelerinin karakteristik özelliklerini tanımlayabilir misin?
f. Resimdeki insanların ön plandan arka plana doğru ne yaptığını tanımlayabilir misin?
g. Eserde hangi biçimler vardır? (Oval, dikdörtgen, üçgen, geniş, dar, keskin hatlı vb.)
h. Eserde hangi renkler vardır? (Sarı, mavi, turuncu vb.)
i. Eserdeki bilgi objeleri hangi yönde kullanılmıştır? (Yatay, dikey, diyagonal vb.)
j. Eserde boş ve dolu alanlar var mıdır? Varsa nasıllar? (Derin, yüksek, sığ, ön plan ve arka plan arasında, objelerin yakınında vb.) (Boydaş, 2007; Feldman, 1987; Kırışoğlu ve Stokrocki 1997a; Yılmaz, 2010)
Çözümleme
a. İlk baktığınızda resimde en çok dikkatinizi çeken yer neresidir? Neden? (Boydaş, 2007: 56)
b. Resimdeki figürler çerçevenin dışında da devam ediyorlar mı?
c. Buradaki figürler kenarlarından çizildiğinde hangi geometrik şeklin içinde gibiler?
d. “Renkler nasıl düzenlenmiştir?” (Kırışoğlu ve Stokrocki, 1997a: 1.20) e. “En çok dikkatinizi çeken renk hangisidir?” (Yılmaz, 2010: 217) f. Bir renk sadece bir yerde mi yoksa birkaç yerde mi kullanılmıştır?
g. Resimde gördüğünüz objeler büyüklüklerine göre nasıl renklendirilmiştir? h. Resimde büyük mü yoksa küçük bilgi objeleri mi daha canlı renklere
boyanmıştır?
i. Boş ve dolu alanlar nasıl düzenlenmiştir? Resim yüzeyinde her yere bilgi objesi yerleştirilmiş midir?
k. Hangi nesneler önde, hangileri arkada durmaktadır?