Cayma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları

Tüketicinin cayma hakkını kullanmasının hukuki sonuçlan Tüketi- cinin Korunması Hakkında Kanun md.9/2, m.9/A. 6.fıkrası ve MSHY md.8/1‟de hükme bağlanmıĢtır.

Cayma hakkının kullanılmasıyla birlikte, taraflar arasındaki sözleĢme iliĢkisi geçmiĢe etkili olarak çözülür ve bir tasfiye iliĢkisine dönüĢür358

. Bu tasfiye, sebepsiz zenginleĢme hükümleri çerçevesinde gerçekleĢecektir359

.

Mal, tüketici tarafından inceleme amacının ötesinde kullanılmaya baĢlanmıĢ ve bunun sonucu olarak malın değerinde bir azalma meydana gelmiĢ ise, bu zararın kime ait olacağı hususu TKHK md.8/1‟de hükme bağlanmıĢtır. Bu maddeye göre; tüketicinin “hiçbir hukuki ve cezai

sorumluluk üstlenilmeksizin” cayma hakkına sahip olduğu ifade edilmiĢtir.

Bu maddeden inceleme amacı dıĢındaki kullanımdan kaynaklanan zararın

358 _{DEMĠR, M., age, s. 328.} 359 _{DEMĠR, M., age, s. 328.}

bile satıcı/sağlayıcıya ait olduğu sonucu çıkarılmaktadır360_{. Tüketici, malı}

daha önce görmediği için malı incelemekte ve denemekte haklıdır. Ancak malı inceleme ve denemenin ötesinde kullanmaya baĢladığı takdirde bunun sonuçlarına da katlanmakla yükümlüdür. Bu bakımdan malın inceleme amacı dıĢında kullanılmasından kaynaklanan zarar, malı kullanmaya baĢlayarak zarara sebebiyet veren tüketiciye ait olmalıdır361

.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.9/2, md.9/A 6.fıkrası ve MSHY md.8/1‟den çıkan sonuca göre tüketici hiçbir Ģey ödemek zorunda değildir. Keza Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.8/4‟e göre, tüketici, malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değiĢiklik ve bozulmalarından sorumlu da değildir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.8/4‟e göre tüketici, malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değiĢiklik ve bozulmalardan sorumlu olmayacaktır. MSHY md.8/1‟e göre ise, tüketicinin cayma hakkını kullanmasından kaynaklanan masraflar satıcı veya sağlayıcıya ait olacaktır.

TKHK md.9/A, f.son ve MSHY md.9/2 hükümlerine göre, satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkının kendisine ulaĢtığı tarihten itibaren on gün içinde almıĢ olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve tüketiciyi bu hukuki iĢlemden dolayı borç altına sokan her türlü belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde de malı geri almakla yükümlüdür.

3.2.1.2.1. Bedelin Tüketiciye Ġadesi

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.9/2 ve MSHY md.8/l, cayma hakkını, tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin yapabileceği Ģeklinde ifade etmektedir.

360 _{ĠNAL, E., age, s. 189.}

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.9/2 ve MSHY md.8/1‟de

“.... hiçbir hukuki sorumluluk üstlenmeksizin ....” ve MSHY md.8/l son cümle, “.... Cayma hakkının kullanımından kaynaklanan masraflar satıcı veya sağlayıcıya aittir.” düzenlemesi ile farklı bir kabul yoluna gitmiĢtir. Yani Türk

Hukukuna göre tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda tek masraf olarak malın geri gönderilmesi masrafı dahi istenemeyecektir. Bu tüketicinin lehine olduğu için uygun bir düzenlemedir.

3.2.1.2.2. Kredi SözleĢmesinin Doğrudan Sona Ermesi

Bu konuya MSHY md.8/son maddesinde değinilmiĢtir. Bu maddeye göre; “Tüketicinin ödediği bedel kısmen veya tamamen satıcı veya sağlayıcı

tarafından ya da satıcı veya sağlayıcı ile kredi veren arasındaki anlaşmaya dayanılarak karşılanıyorsa, cayma hakkının kullanılması halinde, kredi sözleşmesi de hiçbir tazminat veya cezai şart tutarını ödeme yükümlülüğü söz konusu olmaksızın kendiliğinden sona erer. Ancak bunun için, cayma bildiriminin kredi verene de yazılı olarak iletilmesi gerekir.” Ģeklindedir.

Bu düzenleme ile kredi verene de cayma bildiriminin yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Bu Ģartın yerine getirilmesi halinde, kredi sözleĢmesi de hiçbir cezai Ģart veya tazminat yükümlülüğü altına girmeksizin sona erecektir.

Bildirimin kredi veren firmaya yapılmaması halinde ise tüketici ile satıcı/sağlayıcı arasındaki sözleĢme sona ermesine rağmen kredi sözleĢmesi ayakta kalacak, böylece tüketici kredi ödemelerini yapmaya devam edecektir. Ancak bu durumda tüketici, satıcı/sağlayıcı firmadan mal veya hizmetin bedelini kanunda belirtilen on günlük süre içinde talep edebilecektir362

.

362 _{SARIAKÇALI, T., age, s. 157.}

3.2.1.2.3. Malın Geri Alınması

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.9/A 6.fıkrası ve MSHY md.9/2 ise satıcı veya sağlayıcıyı cayma bildiriminin kendisine ulaĢtığı tarihten itibaren on gün içinde almıĢ olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve tüketiciyi bu hukukî iĢlemden dolayı borç altına sokan her türlü belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde de malı geri almakla yükümlü tutmaktadır.

Malın geri alınması yükümlülüğünün satıcıda olduğu hükmünün bir sonucu olarak MSHY md.8/1‟e göre; bu hakkın kullanılmasından kaynaklanan masrafların da satıcıya ait olduğu hükmünü içermektedir363

. Bu nedenle nakliye masraflarını satıcı yüklenmek zorundadır. SözleĢmede nakliye masraflarının tüketiciye ait olduğu kararlaĢtırılsa bile, cayma hakkının kullanılması halinde satıcı bu masrafları karĢılamak zorunda olacak, ayrıca sözleĢme gereği malın tüketiciye teslimi esnasında oluĢan masrafı da geri ödemek zorunda kalacaktır364

.

TKHK md.8/4‟e göre; cayma hakkı kullanılıncaya kadar malın mutat kullanımı dolayısıyla malda meydana gelen değiĢiklik ve bozulmalardan tüketici sorumlu olmayacaktır. Bu durumda satıcının malın kullanılmıĢ olması nedeniyle malı geri almaktan imtina etme hakkı bulunmamaktadır365

. Maldaki olağan dıĢı değiĢiklik ve bozulmalardan tüketici her halde sorumlu olacaktır. Ancak bu durumda yine de satıcının malı geri almaktan imtina etme hakkı bulunmamaktadır. Yapılabilecek olan, bu olağandıĢı değiĢiklik ve bozulma nedeniyle malda meydana gelen değer farkının tüketiciye yüklenmesidir366

.

363 _{SARIAKÇALI, T., age, s. 156.} 364 _{ASLAN, Ġ. Y., age, s. 432.}

365 _{SARIAKÇALI, T., age, s. 156.} 366 _{ASLAN, Ġ. Y., age, s.400.}