5. 1. ODAKLANMI BA LAMINDA HAZIRLANMI DERS
MALZEMELER
Bu çal mada , e Dayal Dil Ö retimi çerçevesinde yabanc dil olarak Türkçe ö retimine yönelik odaklanm i malzemeleri geli tirmek amaçlanmaktad r. Geli tirilecek malzemelere bir fikir verebilmek ad na malzeme haz rlama a amas nda nelerin göz önünde bulunduruldu u ve hangi tekniklerin kullan ld n n aç klanmas n n gerekli oldu u dü ünülmektedir. Bu ba lamda bu bölümde, Bölüm 3.3’te yer alan i tan mlar , i lerin özellikleri ve i türleri dikkate al narak haz rlanm malzemelere yönelik olarak; konu seçimi, kullan lan okuma ve dinleme metinlerinin özellikleri ve bu metinlerle yap lan etkinlikler, üretime yönelik i ler, not al-yaz i i, bilinçlendirme i i kuramsal gerekçeleriyle birlikte sunulacakt r. , e Dayal Dil Ö retimi çerçevesinde geli tirilen odaklanm i ler ekte yer almaktad r.
Çal mada haz rlanan malzemelerin uygulanaca hedef ö renciler, orta-ileri düzeyde ö rencilerdir ve yeti kin olduklar dü ünülmü tür. Malzeme haz rlan rken ö rencilerin anadillerine ili kin bir varsay mda bulunulmam t r, bir ba ka deyi le ö renciler anadilleri aç s ndan karma bir gruptan olu abilir. Grupta yer alan ö rencilerin Türkçe ö renme amaçlar da Türkçe okuma anlama ve üretimde bulunabilmektir.
Haz rlanm malzemelerin ö rencilere sunumu, 50 dakikal k 3-4 ders saatini alabilir. Malzemeler birbirini takip edecek derslerde kullan lmak üzere haz rlanm lard r.
5. 1. 1. Odaklanm#$ $ler için Konu ve Malzeme Seçimi
Daha öncede belirtildi i gibi, bu çal mada yabanc lara Türkçe ö retimi üzerine malzeme geli tirmek amac yla odak olarak, bir yap belirlenmi tir. , lerin oda olan erek yap da, Türkçedeki -mA, -DIK ve -AcAK ad yantümceleridir. Bölüm 4’te de belirtildi i gibi erek yap lar n gerçek dünyadaki anlam ve kullan mlar
dikkate al nm t r. Erek yap lar n anlam ve kullan mlar *ekil 12’de de tekrar yer almaktad r. Erek yap lar n Türkçedeki kullan mlar gazete ve televizyonlardaki haber metinlerinde gerçekle ti inden söylem olarak da malzemelerde odaklanan, gazete ve haber metinlerinin söylemleridir.
*ekil 12: Ad Yantümcelerinin Üç Boyutlu Dilbilgisi *emas Üzerinde Gösterimi
Erek yap n n ö renciye aktar m nda öncelikli olarak yap n n kullan msal boyutu göz önüne al nm t r. Bu ba lamda malzeme olarak gazete haber metinleri ve televizyon haber bültenlerinin metinleri kullanm t r. Ö rencilerin zihinsel i leyi leri göz önünde bulundurularak hem örtük hem de aç k bilgi geli imlerini sa layacak ve a a dan-yukar ve yukar dan-a a ya i lemleme süreçlerini harekete geçirecek olan i ler haz rlanmaya çal lm t r. Haz rlanan i ler önce örtük ö renme ile ba lay p daha sonra aç k ö renmeye giden bir yol izleyecek ekilde düzenlenmi tir. Bunun için okuma metinlerindeki girdi seli ve onu takip eden al t rmalarla örtük ö renme, daha sonra da bilinçlendirme i leriyle de aç k ö renmenin gerçekle mesi amaçlanm t r.
Girdi sa lamak için zenginle tirilmi girdi ile girdi seli kullan lmaktad r. Girdi, dinleme ve okuma metinleriyle ö rencilere sa lanacakt r. Ders i leni inde, s ras yla; öncesi, s ras ve sonras etkinlikleriyle dinleme ve okuma becerilerini geli tirecek i ler, üretime yönelik i ler, edindikleri bilgilerinin de erlendirilmesi ve tekrarlanmas amac yla not-al yaz etkinli i ve aç k bilgilerini geli tirmek amac yla olu turulmu bilinçlendirme i leri yer almaktad r. Bu i lerin amaçlar n n ve i leni biçimlerinin ayr nt l biçimde aç klanmas n n uygun olaca dü ünülmektedir.
Türkçedeki -mA, -DIK ve -AcAK ad yantümcelerinin biçimsel, anlamsal ve kullan msal özelliklerini ve durumsal ve eylemsel özellikleriyle ö rencilere aktarmak için konu olarak küresel s nma seçilmi ve malzemelere özgün girdi sa lanmas için de gazete ve televizyon haberleri kullan lm t r.
Daha önce de belirtildi i gibi gazete ve televizyon yay nlar ndan özgün metinlerin al nmas n n bir sebebi, erek yap n n kullan m na uygun olmalar d r. Bunun yan nda kullan m n bu ekilde belirlenmesinin di er bir sebebi de, Massi ve Merino (1998)’nun da belirtti i gibi bu tür metinlerin okunmas ve dinlenmesinin insanlar n s kl kla yerine getirdi i i lerin aras nda yer almas d r. ,nsanlar günlük hayatlar nda gazete okurlar ve haber dinlerler. Bu ba lamda s n f içinde yap lan bu tür i ler, ö rencilerin günlük ya amlar nda haber izleme ve okuma konusunda ö rencilere güven sa layabilmektedir. Derslerde haber metinleri kullanmak, ö rencilere okuduklar n ve dinlediklerini anlamak için pratik ve ele tirel dü ünme
ans sa layacak ve ö rencileri dü ünmeye yönelik bir dikkatle çaba göstermeye zorlar (Massi ve Merino 1998).
Kullan lan dinleme ve okuma metninin seçiminde Day (1994)’in de belirtti i ölçütler olan ilgi, i lerlik, okunabilirlik, konu, politik uygunluk, kültürel uygunluk ve
görünü (görsel özellikleri) göz önünde bulundurulmu tur. Day (1994)’ün ortaya
koydu u ölçütlerden ilgi, okuma ve dinleme metinlerinde ö rencilerin ilgilendi i malzemenin kullan lmas n n gerekti ini ifade etmektedir. Day (1994)’e göre ilgi ölçütü, dil seviyesinden bile önemlidir ve güdü aç s ndan de eri büyüktür. Derste okuma ve dinleme metinlerinin kullan lmas n n amac sadece s n f içinde de il, s n f
d nda da okuma becerisini geli tirmektir. Bu yüzden konu seçimi günlük ya amda okunan ve dinlenen metinlerle ayn olmal d r. $ lerlik ise, metnin derste kullan ma izin vermesini ifade etmektedir. Kullan lan metin s n f içinde etkinlik yapmay sa layan türde olmal ve dersin amac na hizmet etmelidir. Metin üzerinde etkinlikler yap labilmeli, ö rencilerin konu malar n , dile odaklanmalar n sa lamal d r. Di er bir ölçüt de metnin okunabilir olmas d r. Metin ö rencilerin sözcük bilgilerine ve art alan bilgilerine göre seçilmelidir. Ö rencilerin sözlüksel bilgisi ve artalan bilgisi okunabilirlik için çok önemlidir. Metinde yer alan yeni sözcükler, metnin anla l rl n etkileyecek kadar çok olmamal d r. Metinde yer alan sözcük bilgisinin yan nda okunabilirli ini sa layan bir di er unsurda metnin ba la k ve ba da k
olmas ve uzunlu unun da iyi ayarlanmas yla ilgilidir. Konu seçimi de okuma metni
için önemlidir. Ö rencinin ilgisini çekecek bir konu olmas , metnin ak c l ve içinde bulunulan zamana göre güncel ve önemli bir yeri olmas da oldukça önemlidir. S n f içinde kullan labilecek konular n seçilmesi okumaya yönelik ilgiyi art rabilir.
Politik ve kültürel uygunluk ise kullan lan metindeki konunun, ö rencilerin siyasi
görü lerine çok ters dü memesi ve onlar rencide etmesi ile ilgilidir. Ö rencilerin siyasi ve kültürel görü lerine ters dü en metinler, ö rencilerin derse tepkili yakla mas na neden olabilir. Metnin, içeri inin yan nda görsel olarak da ö renciyi etkileyecek ve ilgisini çekecek özellikler ta mas da önemlidir. Bu da Day (1994)'in ortaya koydu u ölçütler aras nda görünü olarak yer almaktad r. Yaz karakterlerinin büyüklü ü, biçimi, rengi metnin okunabilirli i aç s ndan önemlidir. Görünü ölçütü dinleme metinlerinde do rudan etkili olmasa da dolayl olarak etkisini göstermektedir. Dinleme etkinlikleri için görsel ö eler dinlemeye ba l yap lan etkinliklerde büyük rol oynamaktad r.
Bu çal mada ortaya konulan örnek malzemelerde yer alan okuma ve dinleme metinleri de Day (1994)’ün belirtti i ölçütler göz önünde bulundurularak haz rlanm t r. Konu olarak tüm dünya ülkelerinden her ö rencinin öncelikle bir birey olarak da ilgilendi i ve artalan bilgisinin oldu u küresel s nma seçilmi tir. Küresel s nman n ö rencilerin ders malzemesi olarak da ilgilenece i bir konu oldu u dü ünülmektedir. Küresel s nma konusu, i lerlik aç s ndan erek yap olan Türkçedeki -mA, -DIK ve -AcAK biçimbirimleriyle olu an ad yantümcelerinin
kullan m alanlar ndan birinin aktar lmas nda kolayl k sa layacak bir konudur. Örnek malzemelerde özellikle hedeflenen yaz l ve sözlü bas nda kullan lan bildir-, aç kla-
vurgula-, iddia et-... gibi eylemlerin bir ba kas n n söylemlerini resmi bir dille
aktarmak amac yla kullan ld haber metinlerinde s kl kla yer almaktad r. Bu ba lamda erek yap n n ö retimi için haz rlanmas dü ünülen malzemelerin i lerli i ve girdi sa lama aç s ndan kullan l l küresel s nma konusunun seçimini sa lam t r. Küresel s nma konusunun bütün dünyay ilgilendiren bir durum oldu u dü üncesiyle kültürel ve politik aç lardan uygun olaca ve ö rencileri rahats z etmekten çok ilgilerini çekece i tahmin edilmektedir. Sözcük bilgisi aç s ndan, metnin orta-ileri düzey ö renciler için kullan lacak olmas sebebiyle ortaya ç km önvarsay mlar göz önüne al nm t r ve ö rencilerin metinde geçen sözcüklerin orta- ileri düzeyde bir ö rencinin bilmesi gerekti i dü ünülen sözcüklerden olu mas na dikkat edilmi tir. Sözcük bilgisi ve yap ya ili kin edindikleri bilgiye yönelik varsay mlarda bulunabilmek için Ankara Üniversitesi TÖMER taraf ndan olu turulmu Hitit adl yöntem kitab göz önünde bulundurulmu tur. Metinlerin görünü leri de belirtilen ölçütler çerçevesinde haz rlanm t r. Okuma metni için görsel olarak gerçek ya amdaki gazete metinlerine benzer bir özellik ta malar na çal lm t r.
Bundan sonraki bölümlerde erek yap n n belirlenmi biçim, anlam ve kullan mlar çerçevesinde haz rlanm olan i ler, i leni leri ile birlikte aç klanacakt r.
5. 1. 2. Dinleme
Ö rencilere erek yap ya ili kin girdiler sa lanmadan önce ö rencilerin zihinlerindeki küresel s nmayla ilgili artalan bilgisini tetikleyecek dinleme ve sözcük çal mas içeren etkinlikler sunulmas amaçlanmaktad r. Haz rlanan dinleme etkinli inin ders malzemesi olarak kullan m seçimliktir, e er istenirse derse bu dinleme etkinli i olmadan di er girdi sa layacak etkinliklerle ba lanabilir. Bu etkinlikle odaklan lm olan yap ya ili kin girdiler yo un olarak yer almamaktad r. Amaç, sözcük anlamlar üzerinde durmakt r.
Dinleme etkinli i için yukar da da yer alan Day (1994)'in belirtti i ölçütler çerçevesinde küresel s nma konusunu seçilmi tir ve dinleme için özgün bir metin kullan lm t r. Özgün dil girdileri sa lamak, düzeyinin üstünde olmas durumunda bile, bütün metni anlamasalar da, ö renciler dili gerçek kullan mlar ile görmü olur. Ö renciler metnin zorlu undan dolay kayg lansalar da duyduklar n anlamak için çaba harcarlar. Önemli olan dinleme metni de il ö rencinin metinle ili kili olarak yapaca i lerdir. Bu nedenle, de erlendirilmesi gereken metin de il, ö rencilerin düzeyine göre düzenlenen i lerdir. Dinleme öncesinde dinlemeye haz rl k olmas amac yla sözcük çal malar yap lmaktad r. ,lk olarak Örnek 32’de yer alan sözcüklerle resimleri e le tirme al t rmas yer almaktad r.
Örnek 32:
Örnek 32’de yer alan bu etkinlik ö renciden beklenen cevaplar ile birlikte Ek
1 A’da da yer almaktad r. Ö renciler ilk olarak hava olaylar üzerine çal arak
küresel s nma konusuna geçmeden önce konunun en genel noktas olan hava olaylar ile ilgileneceklerdir.
Bu etkinli in ard ndan Örnek 33a’daki ve Ek 1 B’de bulunan mevsim de i ikli inin hat rlanabilmesi için normal artlarda, mevsimlere göre hava s cakl klar n n nas l oldu unun konu ulabilece i bir etkinlik yer almaktad r. Mevsimlere göre ya anan hava durumlar n n konu ulmas n n ard ndan da ö rencilere hava ko ullar na ba l olarak bölgelerin nas l do a özellikleri gösterdiklerini
hat rlayacaklar sorular sorulmu ve hava ko ullar n n de i mesi durumunda bölgelerde do a ko ullar n n nas l olaca hakk nda fikir yürütmeleri istenmi tir. Bu etkilik de Örnek 33b ve Ek1 C’de yer almaktad r.
Örnek 33 a.
b.
Yap lan k sa sözcük çal mas n n ard ndan ö rencilerin erek yap yla u ra madan sadece küresel s nmaya yönelik bir konuda bir haber metni duymalar n sa layacak olan dinleme metni sunulmaktad r. Dinleme öncesi bir etkinlik olarak da dinlenecek metnin söylemsel özelliklerine de dikkat etmelerini sa layaca dü ünülen Ek1 Ç’deki “Dinle ve kim konu uyor, söyle” ve Ek1 D’deki “Konu ma nereden al nm olabilir?” eklinde iki soru yöneltilmi tir. Bu sorular n yan nda bir de konu man n nelerden bahsedildi ini belirlemeye yönelik olan ve Ek 1 E’de yer alan bir etkinlik sunulmu tur. Bu etkinliklerle ö rencilerin bir amaca yönelik olarak dinlemelerinin sa lanaca dü ülmektedir. Bu sorular n cevaplar n n bulunmas amac yla dinleme yap ld ktan sonra ö rencilerden dönütler al n r. Uygun yan tlar al nmas durumunda dinleme metni ö rencilere bir k sm Örnek 34’te verilen ve tam metin olarak ve ö renciden gelecek cevaplarla birlikte Ek1 F’de yer alan biçimiyle yaz l olarak da verilir.
Örnek 34:
Dinleme s ras etkinlik olarak da ö rencilerden kendilerine yaz l olarak verilen bu metinde yer alan bo luklar doldurulmas istenir. Bu bo luk doldurma etkinli i ile ö rencilerin dikkatini metnin sözcüklerine de çekmek ve daha etkin dinlemelerini sa lamak amaçlanm t r. Dinleme sonras nda ö rencilere metni genel anlam na yönelik olarak ele almalar n sa layacak sorular yer almaktad r. Örnek 35’te ve cevaplar yla birlikte Ek1 G’de yer alan tablonun doldurulmas ile küresel s nmas n sonuçlar na ili kin olarak metinde yer alan bilgilerin sistemle tirilmesi amaçlanmaktad r. Ard ndan gelen ve Ek1 H’de yer alan “Kaç y l içinde hava
s cakl 2-3 derse artacak?” gibi sorularla da metnin kavranmas sa lanmaya
çal lm t r.
Örnek 35:
Dinleme etkinli inin ard ndan ö rencilere erek dile ili kin girdiyi sa layacak okuma metni verilecektir.
5. 1. 3. Okuma
Daha önce de belirtildi i gibi odaklanm i çerçevesinde ö rencilere aktarmak amac yla seçilen erek yap için girdi sa lamak amac yla küresel s nma konulu bir okuma metni kullan lmas n n uygun oldu u dü ünülmektedir. Kullan lacak olan malzemelere yönelik konunun seçimi, erek yap n n aktar lmas için odaklanm i leri düzenlemeyi de kolayla t rm t r. Çünkü küresel s nma konusunun haber metinleri söyleminde yer almas , erek yap n n gerçek dünyadaki kullan m yla birebir örtü mektedir.
Okuma metnine geçilmeden önce ö rencilerin küresel s nmaya yönelik sözcük bilgilerini yeniden de erlendirmek ve okuma metnine haz r hale gelmelerini sa lamak amac yla Ek 2 A, B ve C'de de bulunan malzemelerin sunulmas planlanmaktad r.
Bu i lerle, ö rencilerin okuma s ras nda sözcük anlamlar na dal p erek yap y gözden kaç rmalar n önlemek istenmektedir. Ek 2 A, B ve C’de yer alan i te ö renciler, dinleme öncesi i lerde yapt klar gibi sözcüklerle resimleri e le tirmektedir. Ancak bu e le tirmede do al afetler konusu ile ilgili sözcükler ve resimler yer almaktad r. Ek 2 A’da yer alan i te ö renciler, sadece resimlerle verilen sözcükleri e le tirir. Ek 2 B’de ve bir bölümü Örnek 36.a’da yer alan i te ise verilen özelliklerin hangi do al afetle ilgili oldu unun ortaya konulabilece i bir çal ma yap l yor. Örnek 36.b’de de hem resimlerin hem de ipuçlar olarak verilen tümcelerin sözcüklerle e le tirildi i bir i yap lmaktad r. Bu i in tamam ve ö rencilerden beklenen cevaplar Ek 2 C’de bulunmaktad r.
Örnek 36 a.
b.
Küresel s nman n yol açabilece i sorunlara geçilmeden önce di er do al afetlerle ilgili konu malar ve hat rlatmalar yapman n yararl olaca dü ünülmektedir. Ek 2'deki Ç. ve D. i leri, ö rencilerin kendi fikirlerini ve bilgileri ortaya koyma ans sa lar. Ek 2 Ç’deki ö rencilere açl n kural n nedeninin neler olabilece ine yönelik bir seçebilecekleri cevaplar n oldu u bir i , Ek 2 D’de “Sizce küresel s nma nelere neden olabilir?” sorusu ve seçebilecekleri cevaplar yer almaktad r. Açl a ve kurakl a sebep olabilecek do al afetler üzerine konu up daha sonra da sadece küresel s nman n yarataca sorunlar üzerine çal mak, ö rencilerin küresel s nma konusunda dü ünmesini sa lar ve ö renciler, okumaya daha haz r hale gelir. Bu etkinli in sorular Örnek 37’de yer almaktad r.
Örnek 37:
Ö rencilerin kendi dü üncelerini ortaya koymalar n n ard ndan, Ek2 E’deki i te yer alan sorular Ek2 D’deki ve Örnek 37’deki sorularla ayn d r. Ancak E’deki sorular, okuyacaklar metinlerde küresel s nman n sonuçlar ndan hangilerinin yer ald ile ilgilidir. Böylece ö rencilerin metni belirli bir amaca yönelik okumalar n n sa lanaca dü ünülmektedir.
Ek 2 F'de yer alan okuma metinlerinde erek yap Ellis (2003b)'in i türleri
s n fland rmas nda yer alan odaklanm i lerden olan zenginle tirilmi girdi
biçiminde ö rencilere sunulmaktad r. Örnek 38’de bu metinlerden biri yer almaktad r. Bu i le amaçlanan, ö rencinin dikkatini erek yap lara çekmektir. Erek yap lar, hem daha sonra kullan lacak olan i ler de hem de okuma metninde ö rencinin dikkatini çekmeye yönelik olarak farkl biçimde yaz lm t r. Farkl olman n yan nda, metinde yer alan fazla say da erek yap n n kullan lmas yla girdi
Örnek 38:
Ek2 F’de yer alan metinler okunduktan sonra erek yap üzerinde durulmadan,
metinler okunmadan önce de kar la lm olan ve Ek2 E’de ve Örnek 37’de yer alan, metinlerin nelerden söz etti i ile ilgili soru cevaplan r. Bu sorular n, amaçl okumay sa laman n yan nda, metinlerin anlamlar n n da ortaya ç kmas nda yard mc olabilece i dü ünülmektedir. Metinlerin konular na ili kin sorular cevapland ktan sonra, ö rencilerden kendilerine verilmi olan ba l klarla metinleri e le tirmeleri istenir. Örnek 39’da da yer alan bu e le tirme sorular da Ek2 G’de ö rencilerden beklenen cevaplar ile birlikte yer almaktad r.
Örnek 39:
Ö renciler metinlere ba l k verirken metnin içeri ine dikkat etmek durumda kalacaklard r. Ba l kland rmak metnin içeri ini tam olarak anlamay gerektirir. Bu aç dan bak ld nda bu i , ö rencilerin metin anlam yla u ra malar n sa layacakt r.
Genel anlamla u ra lmas n n ard ndan metin içinde yer alan girdilere dikkat çekebilmek için metinlerde farkl karakterle yaz lm olan sözcükler üzerinde durulur. Bu amaçla Ek2 H’de tamam ve cevaplar n n yer ald i yap l r. Bu i te ö renciler erek yap ile tam olarak ilgilenmezler. Örnek 40’da da yer ald gibi tan mlarla eylemleri e le tirirler ve erek yap n n birlikte anlam kazand ve e dizimsel ili kiler gösterdi i eylemler üzerinde çal m olurlar.
Örnek 40:
Sözcüklerin anlamlar n n yanl anla lmas n önlemek ve anlamlar netle tirmek için Ek 2 I’daki al t rman n yap lmas n n da uygun oldu u dü ünülmektedir. Bu i , sözcüklerin; metinde farkl karakterlerle belirgin bir ekilde yaz lm olan sözcüklerin ö rencilerin anadillerindeki kar l klar n bulacaklar bir i tir. S n ftaki ö rencilerin tamam n n anadilinin ayn olmas durumunda ö renciler sözcüklerin kar l klar n hep birlikte bulabilirler; ancak ö rencilerin anadillerinin farkl olmas durumunda ö renciler sözcüklerin anadilindeki kar l klar n kendileri bulurlar. Sözcüklerin anadilindeki kar l n bulmak özellikle yeti kin ö renciler için yararl bir çal mad r. Sözcü ün tan m n vermek baz durumlarda, özellikle soyut kavramlar söz konusu oldu unda yeterli olmayabilir, ya da sözcü ün farkl ve yanl anla lmas na neden olabilir. Bu sebeple, anlam n tam ve do ru olarak yerle mesi için anadilin kullan lmas nda fayda vard r (Cole, 1998). Ö renci anadilinde kar l n bildi i sözcü ü daha rahat ve güvenle de kullanabilir.
Sözcük anlamlar üzerine çal malar gerçekle tikten sonra metnin anlam üzerine yo unla rken, ayn zamanda erek yap n n da kullan lmas n sa layacak olan bir soru-cevap etkinli i yap l r. Ek 2 $’de yer alan bu i ö rencilerin-mA, -DIK ve –
AcAk yap lar na odaklanmalar n sa layan bir i tir. Bu i te ö rencilere metinlerde geçen cümlelere yönelik sorular sorulmaktad r. Ö rencilerin sorular cevaplarken erek yap lar kullanaca dü ünülmektedir. Sorularda yantümcelerin biçimsel özelliklerine ili kin girdiler bulunmaktad r. Örne in, “Kuzey Kutbu Ara t rma
Merkezi neyi belirtiyor?” sorusuyla belirt- eyleminin öncesinde gelen ada –I belirtme
durum eki yükledi ine ili kin bir girdi sunuldu u söylenebilir. Bununla birlikte de kendisinden önce gelen ad yantümcesinin –AcAk ya da –DIK adla t rma ekleriyle ve –I belirtme durum ekiyle kullan lmas ve sorunun da bu bilgi sayesinde cevaplanmas beklenmektedir. Ek 2 $’de yer alan bu sorularla, ö rencilerin bildikleri kadar yla ve biçimsel olarak erek yap y kullanmalar n sa lanm olur. Tam olarak do ru kullanamasalar da yap y kullanmay denemelerini sa lar. Sorular n türü ö rencilerin erek yap y kullanmalar konusunda zorlay c bir rol oynamaktad r. Bu aç dan bak ld nda bu i Loscky ve Bley-Vroman (1993)'n n ortaya koydu u i in gereklili i kavram n n içine girmektedir. Bu i in tamamlanabilmesi için erek yap n n mutlaka olmas gerekmektedir. Bu tür i ler zorlanm ç kt olarak da de erlendirilmektedir. Ç kt için ö renciler tam bir yönlendirme ile erek yap y kullanmak zorunda b rak lmaktad r. Böylece ö renciler zorunlu da olsa erek yap y kullanmak durumda kalmaktad r.
Ö renciler okuma metni ve okuma metnine ba l olarak kar la t klar bu erek yap y üretimsel boyutta daha yo un biçimde kullanmalar için ö rencilerin bir röportaj metne çevirmelerine yönelik bir i yapmalar istenmektedir. Bu i , 5. 1. 4.’te
Üretim ba l alt nda yer almaktad r. 5. 1. 4. Üretim
Odaklanm i ba lam nda kendilerine sunulan zenginle tirilmi girdilerin yer ald metinlerin okunmas metinlere ili kin sorular n erek yap çerçevesinde cevaplanmas n n ard ndan i e dayal dil ö retimin gere i olarak ö rencilerin üretimle erek yap y kullanmalar gerekmektedir. Bu aç dan ö rencilere erek yap y kullanmalar n sa layacak bir i verilir. Erek yap n n girdilerde kendilerine aktar lm olan biçimiyle üretimlerini sa lamak için gazetede ya da bir dergide kullan labilecek
bir metin üretmeleri istenmektedir. Gazete ya da dergide yay mlanabilecek bir metin