Araştırmada öğrencilerden nicel veriler, öğretmenlerden ise nitel veriler toplanmıştır. Bu bölümde; ölçme araçlarından toplanan verilerin analizi sonucu ortaya çıkan bulgular açıklanmıştır. Alt problemlere ait verilerin değerlendirilmesinde bağımsız örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Bağımsız örneklemler t-testi, iki bağımsız örnekleme ait ortalamalar arasındaki farkın manidar olup olmadığını test etmek için kullanılır (Büyüköztürk, 2011, s. 40).
Birinci Alt Probleme Ait Bulgular
Öğrencilerin Temel Fen Okuryazarlık Testine verdikleri cevaplar, ölçekte yer alan her bir madde için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bilim Uygulamaları dersini alan öğrenciler ile bu dersi almayan öğrencilerin ölçekte verdikleri cevaplar, frekans ve yüzde değerleri verilerek karşılaştırılmıştır. Temel Fen Okuryazarlık Testinde yer alan maddelerin, öğrenci cevaplarına ait yüzde ve frekans değerleri EK 5’te verilmiştir.
Öğrencilerin Temel Fen Okuryazarlık Testine verdikleri doğru cevapların yüzde oranları incelendiğinde, Bilim Uygulamaları dersini alan öğrenciler ile almayan öğrencilerin testte yer alan maddeleri doğru cevaplama oranları arasında yüksek bir fark olmadığı görülmektedir. Bilim Uygulamaları dersini alan öğrencilerin 34. ve 38. maddeleri doğru cevaplama oranı ile Bilim Uygulamaları dersini almayan öğrencilerin 35., 43. ve 45. maddeleri doğru cevaplama oranı fark edilebilir derecede daha yüksek bulunmuştur.
“Ortaokul 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin Bilim Uygulamaları dersini alıp almama durumuna göre fen okuryazarlık puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık var mıdır?” şeklinde ifade edilen birinci alt probleme ait veriler, bağımsız örneklemler için t-
60
Tablo 26. Öğrencilerin Fen Okuryazarlık Puanlarının Bağımsız Örneklem t-Testi ile Karşılaştırılması
Temel Fen Okuryazarlık Düzeyi Sınıf N Ortalama Std.
sapma t p Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6.Sınıf 65 15,35 5,02 -1,633 ,105 Hayır 6.Sınıf 69 16,74 4,79 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 7.Sınıf 78 15,76 5,14 1,257 ,211 Hayır 7.Sınıf 80 14,70 5,53 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. ve 7. Sınıf 143 15,58 5,077 -,105 ,916 Hayır 6. ve 7. Sınıf 149 15,64 5,288 *p<,05
Tablo 26 incelendiğinde, Bilim Uygulamaları dersini alan öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarının ortalaması 15,58 iken, bu dersi almayan öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarına ait ortalamanın 15,64 olduğu görülmektedir. Öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarının Bilim Uygulamaları dersini almalarına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t-testi sonucunda, öğrencilerin puanları istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir (t(290) = -,105; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersini alan 6. sınıf öğrencilerinin fen okuryazarlık puanlarının ortalaması 15,35 iken, bu dersi almayan öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarının ortalaması 16,74 olarak bulunmuştur. Ancak istatistiksel olarak, 6. sınıf öğrencilerinin fen okuryazarlık puanları arasındaki fark anlamlı değildir (t(132)= -1,633; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersini alan 7. sınıf öğrencilerinin fen okuryazarlık puanlarının ortalaması 15,76 iken, bu dersi almayan öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarına ait ortalama 14,70 olarak bulunmuştur. Ancak istatistiksel olarak; 7. sınıf öğrencilerinin fen okuryazarlık puanları, Bilim Uygulamaları dersini almalarına göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (t(156)= 1,257; p>,05).
Araştırmada kullanılan Temel Fen Okuryazarlık Testi; Bilimsel İçerik Bilgisi, Bilimin Doğası ve Fen-Teknoloji-Toplum olmak üzere 3 alt boyuta sahiptir. Bilim Uygulamaları
61
dersini alan ve almayan öğrencilerin fen okuryazarlık düzeyleri, testte yer alan alt boyutlar bazında değerlendirilmiş ve Tablo 27’de gösterilen bulgular elde edilmiştir.
Tablo 27. Öğrencilerin Fen Okuryazarlık Testi Alt Boyutları Puanlarının Bağımsız Örneklem t-Testi ile Karşılaştırılması
Alt Boyutlar Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? N Ortalama Std. sapma t p Bilimsel İçerik Bilgisi Evet 143 7,72 2,70 ,007 ,995 Hayır 149 7,71 2,76 Bilimin Doğası Bilgisi Evet 143 4,69 1,93 ,575 ,566 Hayır 149 4,56 1,88 Fen Teknoloji Toplum Bilgisi Evet 143 3,16 1,45 -1,126 ,261 Hayır 149 3,36 1,49 *p<,05
Tablo 27 incelendiğinde, Bilim Uygulamaları dersini alan öğrencilerin fen okuryazarlık testinin alt boyutları olan Bilimsel İçerik Bilgisi ortalamaları (X = 7,72) ve Bilimin Doğası ortalamaları (X = 4,49), bu dersi almayan öğrencilerden daha fazla çıkmıştır. Fen- Teknoloji-Toplum alt boyutu ortalamaları (X = 3,16) ise bu dersi almayan öğrencilerden daha düşük çıkmıştır. Tablo 4.1.2’de görüldüğü gibi, 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin fen okuryazarlık düzeyleri, Bilim Uygulamaları dersini almalarına göre alt boyutları bazında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir (p>,05).
MEB (2006, s. 5); fen okuryazarı bir bireyin özelliklerini araştıran, sorgulayan, eleştirel düşünen, karşılaştığı problemleri çözen, edindiği bilgileri günlük hayatı ile birleştiren bireyler şeklinde ifade etmiştir. Bilim Uygulamaları dersinin amaçlarına bakıldığında ise öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları olaylara bir bilim insanı gözüyle bakabilen, merak eden, sorgulayan, araştırma yapan, karar verme yetisi gelişmiş bireyler yetiştirmek hedeflenmiştir (MEB, 2013b, s. 3). Bilim Uygulamaları dersinde amaçları doğrultusunda, öğrencilerin fen okuryazarlık düzeylerini arttırmaya yönelik etkinlikler yapılmaktadır. Ancak araştırma bulgularına bakıldığında Bilim Uygulamaları dersinin öğrencilerin fen
62
okuryazarlık düzeylerine etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum dersin, hedefleri doğrultusunda işlenmediğini düşündürtmektedir.
İkinci Alt Probleme Ait Bulgular
“Ortaokul 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin Bilim Uygulamaları dersini alıp almamalarına göre fene yönelik tutum puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık var mıdır?”
şeklinde ifade edilen alt probleme ait veriler tutum ölçeği ile toplanmış ve elde edilen veriler bağımsız örneklemler için t-testi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular Tablo 28’de verilmiştir.
Tablo 28. Öğrencilerin Fene Yönelik Tutum Puanlarının Bağımsız Örneklem t-Testi ile Karşılaştırılması
Fene Yönelik Tutum
Düzeyi Sınıf N Ortalama Std. sapma t p
Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. Sınıf 65 74,53 11,53 1,632 ,105 Hayır 6.Sınıf 69 70,95 13,71 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 7. Sınıf 78 68,05 15,32 0,518 ,605 Hayır 7. Sınıf 80 66,81 14,75 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. ve 7. Sınıf 143 71,00 14,06 1,362 ,174 Hayır 6. ve 7. Sınıf 149 68,73 14,38 *p<,05
Tablo 28’de görüldüğü gibi, Bilim Uygulamaları dersini alan 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin fen dersine ilişkin tutum puanları (X = 71), bu dersi almayan öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Ancak istatistiksel olarak, ortaokul 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutum düzeyleri, Bilim Uygulamaları dersini almalarına göre anlamlı bir şekilde farklılaşmamaktadır (t(290) =1,362; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersini alan 6. sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutumları (X =74,53), bu dersi almayan öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Ancak istatistiksel olarak 6.
63
sınıf öğrencilerinin tutum düzeyleri, Bilim Uygulamaları dersini almalarına göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (t(132)=1,632; p>,05). Benzer şekilde, Bilim Uygulamaları dersini alan 7. sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutumları (X =68,05), bu dersi almayan öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Ancak istatistiksel olarak 7. sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutum düzeyleri, Bilim Uygulamaları dersini almalarına göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (t(156)=0,518; p>,05).
Öğrencilerin Fene Yönelik Tutum Ölçeğine verdikleri cevaplar, ölçekte yer alan her bir madde için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bilim Uygulamaları dersini alan öğrenciler ile bu dersi almayan öğrencilerin ölçekte verdikleri cevaplar, frekans ve yüzde değerleri verilerek karşılaştırılmıştır. Öğrencilerin Fene Yönelik Tutum Ölçeğinde yer alan maddelerin cevaplarına ait yüzde ve frekans değerleri EK 6’da verilmiştir.
EK 6’da yer alan veriler incelendiğinde, öğrencilerin tutum ölçeğine verdikleri cevaplara ait yüzde ve frekans değerlerinin Bilim Uygulamaları dersine bağlı olarak çok fazla değişmediği görülmektedir. Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan öğrencilerin fene yönelik olumlu tutumlara sahip olduğu söylenebilir. Maddeler bazında bakıldığında; Bilim Uygulamaları dersini almayan öğrencilerin 3.,9.,15. ve 16. maddelere ait yüzde değerleri, bu dersi alan öğrencilere göre çok az bir farkla yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin en kararsız kaldıkları madde, “Fen Bilimleri derslerindeki konuların azaltılmasından memnun olurum” maddesidir. Ölçekte yer alan diğer maddelerin yüzde değerleri ise Bilim Uygulamaları dersini alan öğrencilerin lehine olduğu görülmektedir.
Üçüncü Alt Probleme Ait Bulgular
“Ortaokul 6. ve 7. sınıf erkek öğrencilerinin Bilim Uygulamaları dersini alıp almama durumuna göre fen okuryazarlık puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık var mıdır?” alt problemine ait veriler bağımsız örneklemler için t-testi kullanılarak analiz
64
Tablo 29. Erkek Öğrencilere Ait Fen Okuryazarlık Puanlarının Bağımsız Örneklemler t- Testi ile Karşılaştırılması
Erkek Öğrencilerin Fen
Okuryazarlık Düzeyleri Sınıf N Ortalama
Std. sapma t p Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. Sınıf 34 13,76 5,57 -1,399 ,168 Hayır 6. Sınıf 19 15,94 5,2 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 7. Sınıf 26 15,07 4,56 1,723 ,090 Hayır 7. Sınıf 41 12,85 5,47 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. ve 7. Sınıf 60 14,33 5,16 ,511 ,610 Hayır 6. ve 7. Sınıf 60 13,83 5,53 *p<,05
Tablo 29 incelendiğinde, Bilim Uygulamaları dersini alan 6. sınıf erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X =13,76), bu dersi almayan erkek öğrencilere göre daha düşük bulunmuştur. Ancak istatistik olarak, Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan 6. sınıf erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır (t(51)= -1,399; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersini alan 7. sınıf erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X =15,07), bu dersi almayan 7. sınıf erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarından yüksek bulunmuştur. Ancak istatistik olarak, Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanları arasında anlamlı bir fark yoktur (t(65)= 1,723; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersini alan ortaokul 6. ve 7. sınıf erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X = 14,33), bu dersi almayan erkek öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Ancak, istatistiksel olarak Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan erkek öğrencilerin fen okuryazarlık puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır (t(118)= ,511; p>,05). Bilim Uygulamaları dersinin erkek öğrencilerin fen okuryazarlık düzeyini arttırdığı, ancak bu artışın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı söylenebilir.
65 Dördüncü Alt Probleme Ait Bulgular
“Ortaokul 6. ve 7. sınıf kız öğrencilerinin Seçmeli Bilim Uygulamaları dersini alıp almama durumuna göre fen okuryazarlık puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık var mıdır?” alt problemine ait veriler bağımsız örneklemler için t-testi ile değerlendirilmiş
ve elde edilen bulgular Tablo 30’da verilmiştir.
Tablo 30. Kız Öğrencilere Ait Fen Okuryazarlık Puanlarının Bağımsız Örneklemler t-Testi ile Karşılaştırılması
Kız Öğrencilerin Fen
Okuryazarlık Düzeyleri Sınıf N Ortalama
Std. sapma t p Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. Sınıf 31 17,10 3,68 ,058 ,954 Hayır 6. Sınıf 50 17,05 4,65 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 7. Sınıf 52 16,12 5,42 -,474 ,636 Hayır 7. Sınıf 39 16,64 5,95 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. ve 7. Sınıf 83 16,48 4,84 -,523 ,602 Hayır 6. ve 7. Sınıf 89 16,86 4,76 *p<,05
Tablo 30’da görüldüğü gibi, Bilim Uygulamaları dersini alan kız öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarının ortalaması (X = 16,48), bu dersi almayan kız öğrencilerin ortalamasından (X = 16,86) daha düşük çıkmıştır. Ancak, Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan kız öğrencilerin fen okuryazarlık puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmamaktadır (t(170) = -,523; p>,05).
Sınıf bazında bakıldığında; Bilim Uygulamaları dersini alan 6. sınıf kız öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X = 17,10) ile bu dersi almayan 6. sınıf kız öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X = 17,05) arasındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı değildir (t(79)= ,058; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersini alan 7. sınıf kız öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X = 16,12) ile bu dersi almayan 7. sınıf kız öğrencilerin fen okuryazarlık puanları (X =16,64) arasındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı değildir (t(89)= -,474; p>,05).
66
Araştırmanın dördüncü alt problemine ait bulgulara bakıldığında; Bilim Uygulamaları dersinin, kız öğrencilerin fen okuryazarlık düzeylerine etkisinin olmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Beşinci Alt Probleme Ait Bulgular
“Ortaokul 6. ve 7. sınıf erkek öğrencilerinin Bilim Uygulamaları dersini alıp almama durumuna göre fen tutum puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık var mıdır?” alt problemine ait veriler bağımsız örneklemler için t-testi kullanılarak
değerlendirilmiş olup elde edilen veriler Tablo 31’de gösterilmiştir.
Tablo 31. Erkek Öğrencilere Ait Fen Tutum Puanlarının Bağımsız Örneklem t-Testi ile Karşılaştırılması
Erkek Öğrenciler Tutum
Düzeyleri Sınıf N Ortalama Std. sapma t p Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. Sınıf 34 75,41 8,51 4,739 *,000 Hayır 6. Sınıf 19 59,47 16,05 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 7. Sınıf 26 68,92 16,13 ,881 ,382 Hayır 7. Sınıf 41 65,43 15,56 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. ve 7. Sınıf 60 72,6 12,7 3,45 *,001 Hayır 6. ve 7. Sınıf 60 63,55 15,83 *p<,05
Tablo 31 incelendiğinde, Bilim Uygulamaları dersini alan ortaokul 6. ve 7. sınıf erkek öğrencilerinin fene yönelik tutum puanları (X = 72,6), bu dersi almayan öğrencilerin fen tutum puanlarından yüksek bulunmuştur. İstatistiksel olarak, Bilim Uygulamaları dersini alan ortaokul 6. ve 7. sınıf erkek öğrencilerin fen tutum puanları ile bu dersi almayan erkek öğrencilerin tutum puanları arasında anlamlı fark vardır (t(118)= 3,45; p<,05).
Sınıf bazında bakıldığında; Bilim Uygulamaları dersini alan 6. sınıf erkek öğrencilerin fene yönelik tutum puanları (X = 75,41), bu dersi almayan 6. Sınıf erkek öğrencilerin tutum puanlarında yüksek bulunmuştur. Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan 6. sınıf
67
erkek öğrencilerin fen tutum puanları arasındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (t(51)= 4,739; p<,05). Bilim Uygulamaları dersini alan 7. Sınıf erkek öğrencilerin fene yönelik tutum puanları (X =68,92), bu dersi almayan 7. Sınıf erkek öğrencilerin tutum puanlarından yüksek bulunmuştur. Ancak, Bilim Uygulamaları dersini alan ve almayan 7. sınıf erkek öğrencilerin fene yönelik tutum puanları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildir (t(65)= ,881; p>,05).
Bilim Uygulamaları dersinin erkek öğrencilerin fene yönelik tutumlarını olumlu yönde arttırdığı ve bu artışın istatistiksel olarak anlamlı olduğu, elde edilen bulgularda görülmektedir. Bilim Uygulamaları dersinin etkinlik temelli olması ve öğrencinin bu derste aktif yer almasının erkek öğrencilerin tutumlarına olumlu yönde etkisi olduğu söylenebilir.
Altıncı Alt Probleme Ait Bulgular
"Ortaokul 6. ve 7. sınıf kız öğrencilerinin Bilim Uygulamaları dersini alıp almama durumuna göre fen tutum puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık var mıdır?” şeklinde ifade edilen alt probleme ait veriler bağımsız örneklemler için t-testi ile
değerlendirilmiş ve elde edilen bulgular Tablo 32’de verilmiştir.
Tablo 32. Kız Öğrencilere Ait Fen Tutum Puanlarının Bağımsız Örneklem t-Testi ile Karşılaştırılması Kız Öğrenciler Tutum Düzeyleri Sınıf N Ortalama Std. sapma t p Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. Sınıf 31 73,58 14,21 -,653 ,516 Hayır 6. Sınıf 50 75,32 9,77 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 7. Sınıf 52 67,61 15,05 -,208 ,836 Hayır 7. Sınıf 39 68,25 13,9 Bilim Uygulamaları dersini aldınız mı? Evet 6. ve 7. Sınıf 83 69,84 14,93 -1,148 ,253 Hayır 6. ve 7. Sınıf 89 72,22 12,21 *p<,05
Tablo 32’ye göre; Bilim Uygulamaları dersini alan ortaokul 6. ve 7. sınıf kız öğrencilerin fen tutum puanları (X = 69,84), bu dersi almayan kız öğrencilerin tutum puanlarından düşük bulunmuştur. Ortaokul 6. ve 7. sınıfta okuyan kız öğrencilerin fen tutum puanları,
68
Bilim Uygulamaları dersini alıp almamalarına göre istatistiksel açıdan anlamlı fark oluşturmamaktadır (t(170)= -1,148; p>,05).
Sınıf bazında bakıldığında; Bilim Uygulamaları dersini alan 6. sınıf kız öğrencilerin fene yönelik tutum puanları (X = 73,58) ile bu dersi alamayan 6. sınıf kız öğrencilerin tutum puanları arasındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (t(79)= -,653; p>,05). Bilim Uygulamaları dersini alan 7. sınıf kız öğrencilerin fene yönelik tutum puanları (X = 67,61) ile bu dersi almayan 7. sınıf kız öğrencilerin tutum puanları arasındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (t(89)= ,208; p>,05).
Araştırmanın altıncı alt problemine ait bulgulara bakıldığında; Bilim Uygulamaları dersinin kız öğrencilerin fene yönelik tutumlarında etkili olmadığı söylenebilir.
Yedinci Alt Probleme Ait Bulgular
Çalışmanın bu bölümünde, “Seçmeli Bilim Uygulamaları dersine giren öğretmenlerin ders hakkındaki görüşleri nelerdir?” alt problemine ait bulgulara yer verilmiştir. Dersin uygulayıcısı konumunda olan 14 öğretmenin bu ders hakkındaki görüşlerini almak için yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler nitel veri analizi yoluyla analiz edilmiştir. Elde edilen verileri açıklayabilen kavramlara ve bu kavramlar arasındaki ilişkilere ulaşabilmek için nitel veri analiz yöntemlerinden biri olan içerik analizi tercih edilmiştir.
Katılımcıların görüşleri metin haline getirilerek kodlamalar yapılmış, kodlamalar bir araya getirilerek temalar oluşturulmuştur. Kodlar ve temalar verilirken frekans ve yüzde değerleri ile ifade edilerek sayısallaştırma yapılmıştır.
Katılımcılara yöneltilen soruların her bir maddesi için yapılan analizler tablolar ve grafikler kullanılarak verilmiştir. Katılımcıların ifadelerine yer verilirken, isimleri verilmemiş, yerine Ö1, Ö2, Ö3, …, Ö14 şeklinde ifade edilmiştir. Analizler tablolar ile ifade
edilirken temalar, frekans değerleri dikkate alınarak frekansı en yüksek olandan düşük olana doğru sıralanmıştır.
69
“Bilim Uygulamaları dersinin en güçlü ve en zayıf yönleri nelerdir?” Maddesine Ait Bulgular
Görüşme yapılan katılımcılara Bilim Uygulamaları dersinin en güçlü yönlerinin neler olduğu sorulmuştur. Elde edilen verilerden oluşturulan temalar ve frekansları Şekil 7 ve Tablo 33’te verilmiştir.
0 1 2 3 4 5 6 7 Yaparak- yaşayarak öğrenme Kalıcı öğrenme Dersin öğrenci isteği ile seçilmesi Fen dersini sevdirmesi Araştırmaya
teşvik etmesi hayal gücünüÖğrencinin geliştirmesi
Bilim Uygulamaları dersinin güçlü yönleri nelerdir?
Şekil 7. “Bilim Uygulamaları dersinin en güçlü yönleri nelerdir?” maddesine verilen cevaplara ait tema ve frekans dağılımları
Şekil 7’ye göre, katılımcılar Bilim Uygulamaları dersinin en güçlü yönünün öğrenciler için “yaparak-yaşayarak öğrenme” imkânı vermesi olduğunu ifade etmişlerdir.
Tablo 33. “Bilim Uygulamaları dersinin en güçlü yönleri nelerdir?” Maddesine Verilen Cevaplara Ait Tema, Frekans ve Yüzde Değerleri
ANKET MADDESİ TEMA FREKANS (f) YÜZDE (%)
Bilim Uygulamaları dersinin en güçlü
yönleri nelerdir?
Yaparak - yaşayarak öğrenme 7 41,2
Kalıcı öğrenme 3 17,6
Dersin öğrenci isteği ile seçilmesi 2 11,8
Fen dersini sevdirmesi 2 11,8
Araştırmaya teşvik etmesi 2 11,8
Öğrencinin hayal gücünü
geliştirmesi 1 5,8
TOPLAM 17 100
Tablo 33’te katılımcıların görüşlerine ait temalar incelendiğinde, en yüksek oranda “yaparak-yaşayarak öğrenme” (f=7, %=41,2) temasının; ikinci sırada “kalıcı öğrenme”
70
(f=3, %=17,6) temasının; üçüncü sırada “dersin öğrenci isteği ile seçilmesi”, “fen dersini
sevdirmesi” ve “araştırmaya teşvik etmesi” (f=2, %=11,8) temalarının; dördüncü sırada
ise “öğrencinin hayal gücünü geliştirmesi” (f=1, %=5,8) temasının bulunduğu görülmektedir.
Katılımcılar, öğrencilerin Bilim Uygulamaları dersini kendi ilgi ve istekleri doğrultusunda seçmelerini, dersin güçlü yönlerinden biri olarak ifade etmişlerdir. Öğrencilerin kendi tercihleri ile bu derse girmeleri, öğrencilerin derse olan katılımını, isteklerini arttırdığı görüşü belirtilmiştir. Katılımcıların görüşlerine örnek olarak “… güçlü yanı, isteyen öğrencinin bu dersi almasıdır…” (Ö3), “En güçlü yönü olarak, öğrencinin iradesiyle
seçmesi, öğretmen ve öğrencinin kendini derste rahat hissetmesi…” (Ö7) verilebilir.
Katılımcılardan Ö9, dersin güçlü yönü olarak öğrencilere feni sevdirdiğini ve kalıcı
öğrenmeyi sağladığını ifade etmiş ancak dersin uygulanabilir olmadığını belirtmiştir. Katılımcılar, Bilim Uygulamaları dersinin etkinlik merkezli olmasını, öğrencilerin aktif olarak derse katılmasını dersi güçlü yönü olarak ifade etmişlerdir. Yaparak-yaşayarak öğrenme temelli dersin işlenmesinin öğrencilerin bilim ile etkileşimlerini arttırdığı belirtilmiştir. Katılımcıların görüşlerine örnek olarak “…yaparak-yaşayarak öğrenmeyi sağlaması en güçlü yönüdür” (Ö4), “Ders, öğrencilere bilimsel yöntem basamaklarını
öğretmekte, deneylerle yaparak-yaşayarak öğrenme imkanı sağlamaktadır…” (Ö6),
“…öğrenciyi, biraz daha deneyle, bilimle etkileşim içine sokuyor. Hayal gücünü geliştiriyor, zihninde deney veya uygulama tasarlamasına yardımcı oluyor” (Ö8),
“…bilimin teorik bilgiden ibaret olmadığını, uygulanabilir nitelikte olduğunu ispatlar” (Ö12) verilebilir.
Görüşme yapılan katılımcılara Bilim Uygulamaları dersinin en zayıf yönleri sorulmuştur. Elde edilen verilerden oluşturulan temalar ve frekansları Şekil 8 ve Tablo 34’te verilmiştir.
71 0 2 4 6 8 Fiziki yetersizlik
Zayıf yönü yok Ders kitabının olmaması Yeniliklere açık olmaması Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerinin yeterli olmaması Amaçlarının kavranamaması
Bilim Uygulamaları dersinin zayıf yönleri nelerdir?
Şekil 8. “Bilim Uygulamaları dersinin en zayıf yönleri nelerdir?” maddesine verilen cevaplara ait tema ve frekans dağılımları
Tablo 34. “Bilim Uygulamaları dersinin en zayıf yönleri nelerdir?” Maddesine Verilen Cevaplara Ait Tema, Frekans ve Yüzde Değerleri
ANKET MADDESİ TEMA FREKANS (f) YÜZDE (%)
Bilim Uygulamaları dersinin en zayıf yönleri nelerdir?
Fiziki yetersizlik 8 50
Zayıf yönü yok 3 18,75
Ders kitabının olmaması 2 12,5
Yeniliklere açık olmaması 1 6,25
Öğrencilerin hazırbulunuşluk
düzeylerinin yeterli olmaması 1 6,25
Amaçlarının kavranamaması 1 6,25
TOPLAM 16 100
Şekil 8 ve Tablo 34’te yer alan temalar incelendiğinde, en yüksek oranda “fiziki
yetersizlik” (f=8, %=50) temasının; ikinci sırada “zayıf yönü yok” (f=3, %=18,75)
temasının; üçüncü sırada “ders kitabının olmaması” (f=2, %=15,4) temasının ve dördüncü sırada “amaçlarının kavranamaması”, “yeniliklere açık olmaması” ve “öğrencilerin
hazırbulunuşluk düzeylerinin yeterli olmaması” (f=1, %=7,7) temalarının yer aldığı
görülmektedir.
Katılımcılar, okulların ve laboratuvarların fiziki olarak yetersiz olmasını, Bilim Uygulamaları dersinin en zayıf yönü olarak ifade etmişlerdir. Katılımcılar fiziki yetersizliği, okullarda laboratuvarın olmaması, sayısının yetersiz olması, etkinlikler için malzemelerin eksik olması, sınıf ortamının dersin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için
72
yeterli olmadığı şeklinde belirtmişlerdir. Katılımcıların görüşlerine örnek olarak “…okullarda fiziki yetersizlikten dolayı uygulanması zor bir ders…” (Ö1), “…uygulama
noktasında okullarımızda yeterli donanım yoktur.” (Ö6), “…sınıf ortamının uygun
olmaması..” (Ö9), “ …okulların alt yapısı uygulama yapmaya uygun değil” (Ö11), “…dersin
etkin bir şekilde işlenmesi için, gerekli olma materyallerin okullarda bulunması gerekir” (Ö12) verilebilir.
Ayrıca, dersin öğretimine yönelik müfredat kitabının olmamasını, öğretmen ve öğrenciler tarafından dersin amaçlarının kavranamamasını, öğrencilerin edindikleri temel bilgilerin yeterli olmamasını Bilim Uygulamaları dersinin diğer zayıf yönleri olarak belirtmişlerdir. Katılımcıların görüşlerine örnek olarak “…amaçlarının öğretmenler ve öğrenciler tarafından tamamen kavranamaması dersin etkinliğini azaltmaktadır” (Ö4), “ Dersle ilgili
bilgiler düzensiz, içerik tam belirlenmemiş. Öğrenci istediği zaman sınıf değiştiriyor…” (Ö7) verilebilir.
Katılımcılardan Ö14, dersin zayıf yönünün olmadığını, öğretmenlerin dersi
değerlendirmeleri gerektiğini ifade etmiştir. Bilim Uygulamaları dersi ile ilgili MEB tarafından öğrencilere kazandırılması hedeflenen kazanımlar verilmiştir. Ancak derste yapılabilecek örnek etkinlikler verilse bile, okulların fiziki donanımları eşit olmadığı için dersin planlanması öğretmenlere bırakılmıştır. Dersin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için öğretmenlerin tam olarak sorumluluk almadıkları katılımcıların görüşlerine yansımaktadır.
“Bilim Uygulamaları dersinin Fen Bilimleri dersine ne gibi katkıları vardır?” Maddesine Ait Bulgular
Katılımcılara “Bilim Uygulamaları dersinin Fen Bilimleri dersine ne gibi katkıları vardır?”