4.1. 06-10 YaĢ Ġlkokul Öğrencilerine Yönelik Görsel Sanatlar Dersi Portre Resim ÇalıĢmalarının Öğrencillerin Duygularını Aktarmadaki Etkileri Üzerine Elde Edilen Bulgular ve Verilerin Değerlendirilmesi
4.1.1. Tablo I: S1- Örnek gösterilen portre resimleri sevdiniz mi? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 8 5,6
Kısmen 26 18,1
Evet 110 76,4
Toplam 144 100,0
Tablo I‟de İlkokul 1., 2., 3.ve 4. sınıf öğrencilerinin “S1 - Örnek gösterilen portre resimleri sevdiniz mi?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %5,6‟sının sevmediği, %18,1‟inin kısmen sevdiği, %76,4‟ünün ise sevdiği belirlenmiştir.
4.1.2. Tablo II: S2- Örnek gösterilen portre resimleri, portre resmi çizmenize kolaylık sağladı mı? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Tablo II‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S2 - Örnek gösterilen portre resimleri, portre resmi çizmenize kolaylık sağladı mı?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %13,9‟unun kolaylık sağlamadığı, %30,6‟sının kısmen kolaylık sağladığı, %55,6‟sının ise kolaylık sağladığı belirlenmiştir.
Frekans Yüzde
Hayır 20 13,9
Kısmen 44 30,6
Evet 80 55,6
101
4.1.3. Tablo III: S3- Portre resminin özelliklerini öğrenmek yaptığınız uygulamalara kolaylık sağladı mı? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 16 11,1
Kısmen 24 16,7
Evet 104 72,2
Toplam 144 100,0
Tablo III‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S3 – Portre resminin özelliklerini öğrenmek yaptığınız uygulamalara kolaylık sağladı mı?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %11,1‟inin kolaylık sağlamadığı, %16,7‟sinin kısmen kolaylık sağladığı, %72,2‟sinin ise kolaylık sağladığı belirlenmiştir.
4.1.4. Tablo IV: S4- Portre resim uygulamaları size, kendinizi resimle ifade etme özgürlüğü sağladı mı? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 16 11,1
Kısmen 28 19,4
Evet 100 69,4
Toplam 144 100,0
Tablo IV‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S4 - Portre resim uygulamaları size, kendinizi resimle ifade etme özgürlüğü sağladı mı?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %11,1‟inin özgürlük sağlamadığı, %19,4‟ünün kısmen özgürlük sağladığı, %69,4‟ünün ise özgürlük sağladığı belirlenmiştir.
102
4.1.5. Tablo V: S5- Portre resmine yönelik yapılan bilgilendirmeden önceki yapmıĢ olduğunuz portre resim çalıĢmaları ile bilgilendirmeden sonra yaptığınız çalıĢmalar arasında fark var mı? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 14 9,7
Kısmen 22 15,3
Evet 108 75,0
Toplam 144 100,0
Tablo V‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S5 - Portre resmine yönelik yapılan bilgilendirmeden önceki yapmış olduğunuz portre resmi çalışmaları ile bilgilendirmeden sonra yaptığınız çalışmalar arasında fark var mı?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %9,7‟sinin fark olmadığı, %15,3‟ünün kısmen fark olduğu, %75,0‟ının ise fark olduğu belirlenmiştir.
4.1.6. Tablo VI: S6- Yaptığınız portre resim çalıĢması kendi duygularınızı ve zevklerinizi anlamanıza yardımcı oldu mu? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 26 18,1
Kısmen 46 31,9
Evet 72 50,0
Toplam 144 100,0
Tablo VI‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S6 - Yaptığınız oto portre resmi çalışması kendi duygularınızı ve zevklerinizi anlamanıza yardımcı oldu mu?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %18,1‟inin olmadığı, %31,9‟unun kısmen olduğu, %50,0‟ının ise olduğu belirlenmiştir.
103
4.1.7. Tablo VII: S7- BoĢ zamanlarınızda yeni öğrendiğiniz portre resminin özelliklerini kullanarak resim yapmak ister misiniz? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 24 16,7
Kısmen 50 34,7
Evet 70 48,6
Toplam 144 100,0
Tablo VII‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S7 - Boş zamanlarınızda yeni öğrendiğiniz portre resmi resminin özelliklerini kullanarak resim yapmak ister misiniz?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %16,7‟sinin istemediği, %34,7‟sinin kısmen istediği, %48,6‟sının ise istediği belirlenmiştir.
4.1.8. Tablo VIII: S8- Resim dersinde portre resim çalıĢmalarına yeterince yer verildiğini düĢünüyor musunuz? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 78 54,2
Kısmen 34 23,6
Evet 32 22,2
Toplam 144 100,0
Tablo VIII‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S8 - Resim dersinde portre resim çalışmalarına yeterince yer verildiğini düşünüyor musunuz?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %54,2‟sinin katılmadığı, %23,6‟sının kısmen katıldığı, %22,2‟sinin ise katıldığı belirlenmiştir.
104
4.1.9. Tablo IX: S9- Daha önce buna benzer bir çalıĢma yapmıĢ mıydınız? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir. Frekans Yüzde Hayır 72 50,0 Kısmen 32 22,2 Evet 40 27,8 Toplam 144 100,0
Tablo IX‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S9 - Daha önce buna benzer bir çalışma yapmış mıydınız?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %50,0‟ının katılmadığı, %22,2‟sinin kısmen katıldığı, %27,8‟inin ise katıldığı belirlenmiştir.
4.1.10. Tablo X: S10- Portre resim çalıĢması yapmaktan zevk aldınız mı? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Hayır 24 16,7
Kısmen 44 30,6
Evet 76 52,8
Toplam 144 100,0
Tablo X‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S10 - Portre resim çalışması yapmaktan zevk aldınız mı?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %16,7‟sinin katılmadığı, %30,6‟sının kısmen katıldığı, %52,8‟inin ise katıldığı belirlenmiştir.
105
4.1.11. Tablo XI: S11- Gösterilen portre resimlerinden en çok hangisini sevdiniz? Sorusuna Verilen Cevaplar Ġle Ġlgili Frekans ve Yüzdelik Dağılımlar AĢağıdaki Gibidir.
Frekans Yüzde
Vincent Van Gogh “Otoportre” 16 11,1
Henri Matisse “Madam Matisse; YeĢil Çizgi” 22 15,3
Andy Warhol “Ten Marilyns” 106 73,6
Toplam 144 100
Tablo XI‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “S11- Gösterilen portre resimlerinden en çok hangisini sevdiniz?” ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu ifadeye; öğrencilerin %11,1‟inin Vincent Van Gogh‟un “Otoportre”, %15,3‟ünün Henri Matisse‟nin “Madam Matisse; Yeşil Çizgi”sini, %73,6‟sının ise Andy Warhol‟un “Ten Marilyns”ını sevdiği belirlenmiştir.
106
RESĠM PERFORMANSI
A: Ön Test B: Son Test
Renk: Renklerin portre resimlerinde tonlandırılarak kullanılması Doku: İnsan yüzünün tensel dokusunun etüdü
Kompozisyon: Portre resminde çizimin kağıda bir düzen oluşturacak şekilde
yerleştirilmesi
Teknik: Portre resim çiziminde kullanılan malzemenin kullanım esaslarına uygunluğu
ve çizim ile uyumu
Özgün: Portre resim uygulamasında yaratıcılığın resim ile ilişkisi
Görsel: Portre resmi çiziminde konuya sadık kalınarak, estetik bir bakış açısı ile
yaklaşım
Anlatım: Portre resminin ne amaçla yapıldığının farkına varılarak çizimin
gerçekleştirilmesi
4.1.12. Tablo XII: Aritmetik Ortalama ve Standart Sapmalar
N x Ss ARENK 144 3,44 ,73 ADOKU 144 3,43 ,82 AKOMPOZĠSYON 144 3,47 ,71 ATEKNĠK 144 3,54 ,73 AÖZGÜN 144 3,44 ,82 AGÖRSEL 144 3,50 ,75 AANLATIM 144 3,47 ,77
Tablo XII‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim uygulamasında yaptıkları resimlerle ilgili değerlendirme sonuçları görülmektedir. Portre resim ile ilgili bilgi sahibi olmadan önce yaptıkları resimler ile ilgili değerlendirme sonuçlarına göre alınan puanlar 3,43 ile 3,54 arasında değişmektedir. Resimlerde en
107
yüksek puan “teknik” boyuttan alınırken, en düşük puan ise “doku” boyutundan alınmıştır. Aritmetik ortalama değerlerinin genelde ortalamaya yakın olduğu anlaşılmaktadır.
4.1.13. Tablo XIII: Aritmetik Ortalama ve Standart Sapmalar
N x Ss BRENK 144 4,43 ,62 BDOKU 144 4,06 ,75 BKOMPOZĠSYON 144 4,29 ,66 BTEKNĠK 144 4,39 ,66 BÖZGÜN 144 4,35 ,61 BGÖRSEL 144 4,21 ,69 BANLATIM 144 4,42 ,71
Tablo XIII‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim uygulamasında yaptıkları resimlerle ilgili değerlendirme sonuçları görülmektedir. Portre resim bilgisini kullanarak yaptıkları resimler ile ilgili değerlendirme sonuçlarına göre alınan puanlar 4,06 ile 4,42 arasında değişmektedir. Resimlerde en yüksek puan “anlatım” boyutundan alınırken, en düşük puan ise “doku” boyutundan alınmıştır. Aritmetik ortalama değerlerinin genelde 5‟e yakın olduğu saptanmıştır.
4.1.14. Tablo XIV: Aritmetik Ortalama ve Standart Sapmalar
n x ss
BaĢarı 144 71,53 15,98
Tablo XIV‟e göre İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim bilgisini ölçmeye yönelik uygulanan başarı testinden aldıkları ham puanların ortalaması 100 üzerinden 71,53 olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuca göre, öğrencilerin portre resim bilgileri ile ilgi ham puanlarının, ortalamanın üzerinde olduğu görülmektedir.
108
PERFORMANSLAR ARASI FAKLAR
4.1.15. Tablo XV: Ġlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin Portre Resim Bilgisini Kullanarak Yaptıkları Resim ÇalıĢmalarının Plastik Değerler Açısından KarĢılaĢtırılması Ġle Ġlgili ĠliĢkili Grup t-Testi Sonuçları
n X ss t Sd p p Renk Öntest 144 3,44 ,73 -8,489 71 ,000 .01 Sontest 144 4,43 ,62 Doku Öntest 144 3,43 ,82 -4,794 71 ,000 .01 Sontest 144 4,06 ,75 Kompozisyon Öntest 144 3,47 ,71 -6,874 71 ,000 .01 Sontest 144 4,29 ,66 Teknik Öntest 144 3,54 ,73 -7,612 71 ,000 .01 Sontest 14 4,39 ,66 Özgünlük Öntest 144 3,44 ,82 -7,809 71 ,000 .01 Sontest 144 4,35 ,61 Görsellik Öntest 144 3,50 ,75 -6,193 71 ,000 .01 Sontest 144 4,21 ,69 Anlatım Öntest 144 3,47 ,77 -7,560 71 ,000 .01 Sontest 144 4,42 ,71
Tablo XV‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim bilgisini kullanmadan ve kullanarak yaptıkları resim çalışmalarının plastik değerler açısından karşılaştırma sonuçları görülmektedir. Elde edilen sonuçlara göre, tüm boyutlarda öntest-sontest puanları arasında sontest lehine .01 düzeyinde anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Portre resim özellikleri kullanılarak yapılan resimlerdeki plastik değerlerin, portre resim bilgisi kullanılmadan yapılan resimlerdeki plastik değerlerden çok daha olumlu olduğu görülmektedir. Portre resim bilgisinden yararlanmanın, öğrencilerin plastik değerlerini geliştirdiği tespit edilmiştir.
109
4.1.16. Tablo XVI: Portre Resmi Hakkındaki GörüĢler Ġle BaĢarı Arasındaki ĠliĢki
N X ss R p S1 144 2,7083 ,5676 -,183 ,124 BaĢarı 144 71,53 15,98 S2 144 2,4167 ,7268 -,201 ,090 BaĢarı 144 71,53 15,98 S3 144 2,6111 ,6829 -,029 ,806 BaĢarı 144 71,53 15,98 S4 144 2,5833 ,6869 -,121 ,312 BaĢarı 144 71,53 15,98 S5 144 2,6528 ,6535 -,016 ,894 BaĢarı 144 71,53 15,98 S6 144 2,3194 ,7659 -,075 ,531 BaĢarı 144 71,53 15,98 S7 144 2,3194 ,7473 -,124 ,301 BaĢarı 144 71,53 15,98 S8 144 2,3194 ,8192 -,124 ,300 BaĢarı 144 71,53 15,98 S9 144 1,7778 ,8594 -,108 ,365 BaĢarı 144 71,53 15,98 S10 144 2,3611 ,7563 -,035 ,773 BaĢarı 144 71,53 15,98 S11 144 2,6250 ,6805 -,154 ,197 BaĢarı 144 71,53 15,98
Tablo XVI‟da İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim bilgisi ile portre resmine yönelik görüşleri arasındaki ilişkiler görülmektedir. Elde edilen sonuçlara göre hiçbir boyutta başarı ile görüşler arasında anlamlı bir ilişki belirlenememiştir.
110
4.1.17. Tablo XVII: BaĢarı Ġle Portre Resim Bilgisini Kullanmadan Önce Yapılan Resim ÇalıĢmalarındaki Performans (Öntest) Arasındaki ĠliĢki
N X ss r p ARenk 144 3,44 ,729 ,110 ,357 BaĢarı 144 71,53 15,981 ADoku 144 3,43 ,819 ,261 ,027 BaĢarı 144 71,53 15,981 AKompozisyon 144 3,47 ,712 ,072 ,548 BaĢarı 144 71,53 15,981 ATeknik 144 3,54 ,730 ,109 ,362 BaĢarı 144 71,53 15,981 AÖzgünlük 144 3,44 ,820 ,173 ,146 BaĢarı 144 71,53 15,981 AGörsel Algı 144 3,50 ,751 ,182 ,126 BaĢarı 144 71,53 15,981 AAnlatım 144 3,47 ,769 ,158 ,184 BaĢarı 144 71,53 15,981
Tablo XVII‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim bilgisi ile portre resim özelliklerini kullanmadan yaptıkları resim çalışmalarındaki plastik değerler arasındaki ilişkiler görülmektedir. Elde edilen sonuçlara göre, doku boyutunda .05 düzeyinde anlamlı pozitif bir ilişki belirlenmiştir. Doku dışındaki boyutlarda bir ilişki belirlenememiştir.
111
4.1.18. Tablo XVIII: BaĢarı Ġle Portre Resim Bilgisini Kullanarak Yapılan Resim ÇalıĢmalarındaki Performans (Sontest) Arasındaki ĠliĢki
N X ss r p BaĢarı 144 71,53 15,981 ,088 ,460 BRenk 144 4,43 ,624 BaĢarı 144 71,53 15,981 -,007 ,952 BDoku 144 4,06 ,748 BaĢarı 144 71,53 15,981 ,024 ,842 BKompozisyon 144 4,29 ,659 BaĢarı 144 71,53 15,981 ,103 ,390 BTeknik 144 4,39 ,662 BaĢarı 144 71,53 15,981 ,046 ,701 BÖzgünlük 144 4,35 ,609 BaĢarı 144 71,53 15,981 -,080 ,503 BGörsel Algı 144 4,21 ,691 BaĢarı 144 71,53 15,981 ,018 ,883 Banlatım 144 4,42 ,707
Tablo XVIII‟de İlkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin portre resim bilgisi ile portre resim özelliklerini kullanarak yaptıkları resim çalışmalarındaki plastik değerler arasındaki ilişkiler görülmektedir. Elde edilen sonuçlara göre, hiçbir boyutta ilişki belirlenememiştir.
112
4.1.2. Portre ÇalıĢmalarının Öğrencilerin Duygularını Aktarmadaki Etkileri Konusunda Uygulama ve Öğrenci ÇalıĢmalarından Örnekler
4.1.2.1. 6 YaĢ:
Bu dönem çocuğunun en tipik özelliği, sebatkâr oluşudur. Beklentileri yüksek olan çocuk, birisi onu durduruncaya kadar ya da başladığı işten doyum sağlayıncaya kadar o işe devam eder. En iyiyi hedefleyen çocuk, bir hata yaptığında utanç duyar.
6 yaş çocuğu, her şeyden en fazla kaygı duyan, içine kapanık, sakin, dış dünyada keşfettiklerini gözden geçiren, iç dünyasını keşfeden özellikler yansıtır. Çatık kaşlı, her şeye ağlayabilen, kırılgan, utangaç, ana-babasının kardeşlerini daha çok sevdiğini düşünen düşünce yapısı bu dönem çocuğunda sıkça gözlenebilen diğer özelliklerdir.
Ö1: 2.resim
113
Ö2: Ġlk resim Ö2: 2. resim
114
4.1.2.2. 7 YaĢ:
Bu dönem çocuğu en tipik özelliği hızıdır. Dışa dönük, insan ilişkilerine ilgi duyan 7yaş çocuğu için ailesi ve arkadaşlarıyla olan ilişkileri çok önemlidir.
Bu dönemde en yoğun ilişkileri annesine besleyen çocuk, annesini kimseyle paylaşmak istemez ve annesinin yeterince ilgisini çekemediğini düşünerek en saldırgan davranışlarını annesine gösterir.
Kıskançlık, bencillik, başarısızlıklarının farkında olmak, kendini sürekli yargılamak, kırılganlık, gelişmiş sözel beceriler 7 yaş çocuğunun diğer önemli özellikleridir.
7 ve 8 yaşları çocuğun resimlerinde önemli değişimlerin başladığı dönemdir. Daha önceki dönemlerde çevresiyle geçirdiği somut yaşantıları kendine özgü bir yapıda şemalaştıran çocuk, bu dönem içerisinde gerçeğin peşinden koşarak şemalarını değiştirir. Bu değişimin sonucu olarak artık resimler canlılıklarını yitirir ve çocuğun yaşamında resim daha az yer tutmaya başlar.
Ö4: Ġlk resim Ö4: 2. resim
115 Ö5: Ġlk resim Ö5: 2.resim Ö6: Ġlk resim Ö6: 2.resim
116
4.1.2.3. 8 YaĢ
Bu dönem çocuk için huzursuzluk ve tedirginliğin başladığı evredir. Öze dönüş yeniden kendini gösterir. Uyarılara, annesinin kendisine seslenmesine ilgisiz kalarak tüm dikkatini kendi faaliyetlerine yöneltir.
Dışsal pekiştireçler için değil de kendini tatmin etmek için yapacağı işe başlayan 8 yaş çocuğu kendi doğruları doğrultusunda hareket eder. Ana-baba otoritesine karşı olumsuz tepkiler ve özellikle babasına karşı mesafe geliştirir.
Bireysel farklılıkların, diğer yaşlara oranla en fazla ortaya çıktığı dönem 8-9 yaştır. Çocuk için dürüstlük her şeyden önce gelir.
117
Ö8: Ġlk resim Ö8: 2. resim
118
4.1.2.4. 9 YaĢ
9 yaşında ailesinden özerkleşmeye çalışan, onlara tepki duyan çocuk 10 yaş itibariyle yeniden ailesini sever ve onlara bağlanır. Çocğun birlikte yapılan işlere katılmaya hazır olduğu evredir.
Bedensel ve ruhsal olgunluğa ulaşan çocuk gelişimini dengelemiştir. Huzurlu, düzenli, ailesiyle olumlu ilişkiler geliştirme, özellikle annesi ile sorunsuz, güven dolu bir ilişki oluşturma yeniden kendini gösterir.
Benmerkezci yapıdan uzaklaşarak, ana babasının yanında bulunduğu zaman kendini güçlü ve güvende hisseden çocuk, hoşgörülü, uysal ve uyumludur.
7 ve 8 yaş dönemi çocuğun resim etkinliklerine yönelme eğiliminin azaldığı dönemdir. Bu takip eden 9. ve 10. yaşlarda çocuk daha çok dile yönelir. Duygu ve düşüncelerin anlatımında dil resmin önüne geçer. Bu durum çocuk resimlerinin bu evre içerisinde gelişme gösterememesine neden olur.
119
Ö11: Ġlk resim Ö11: 2. resim
120
4.1.2.5. 10YaĢ
Bu dönem çocuğu, kendisi ya da çevresindekilerle ilgili pek çok duygu, düşünce ve imgeye çıkış yolu arar. Bu yaşlarda çocuk, bir yandan olabildiğince gerçeği yansıtma isteği, bir yandan da başarı ve başarısızlık çatışması ile baş edebilme eğilimi içerisindedir.
On yaş evresinde ailesine bağlılık gösteren ve olumlu ilişkiler geliştiren çocuk, bu dönem de tekrar özgürlüğünün peşindedir. Yaptığı çizimlerde de kendisine özgü anlatım formları arar.
Bu evrede, ışık, gölge, renk, açık-koyu ve resim düzleminde üçüncü boyutu yaratma becerisi ile perspektif kuralların öğrenilmesi yeteri kadar gelişmemiştir.
121
Ö14: Ġlk resim Ö14: 2.resim
122
4.1.3. Öğrenci Yorumlarının Değerlendirilmesi
Türklerin tarih sahnesine ilk çıkışlarından bugüne gelininceğe dek, tarihin her döneminde, bir çok alanda verdikleri sanat ürünleriyle güzel sanatlara ve eğitimine önem verdikleri görülür. Cumhuriyet döneminden bu yana geçirdiği evreleri düşündüğümüzde, günümüzde sanat eğitimi adına yapılan uygulamaların halen daha uluslararası standartları yakalayamadığı bir gerçektir. Bu doğrultuda çalışma kapsamımda sanatın, sanat eğitiminin tanımı yapılarak, sanatın eğitimle olan ilişkisine ayrı bir vurgu yapılmıştır. Sanat eğitiminin amaçları ve ilkeleri açıklanmıştır. Görsel sanatlar eğitimi kapsamında derslerde ağırlıklı olarak hangi konulardan, hangi yöntemler kullanılarak yararlanıldığı araştırılmıştır. Bu bağlamda, konumuzu oluşturan portre resminin görsel sanatlar eğitimindeki önemi açıklanmaya çalışılmıştır.
Uygulanan program üç ders saatini kapsamıştır. Hazırlanan ders planında ulaşılmak istenen hedefler belirtilmiştir. Öğrencilerin, portre resminin ne olduğuna yönelik kendilerine yöneltilen soruya genellikle doğru cevap verememeleri, kişinin önce kendi farkında olmasının ve bunun yanında çevresindeki insanlara yönelik farkındalık geliştirmesinin ne denli önemli olduğunu kavrayamamış olduklarını göstermektedir. Öğrencilere üç ders saati boyunca yapılacak çalışma hakkında bilgi verildikten sonra, öğrencilerden bir portre resmi çizmeleri istenmiştir. Öğrencilere konu ile ilgili görsel bir anlatım yapılmıştır. Portre resminin tanımı yapılarak, portre resminin özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. İnsan yüzünün, yaşamımızın her anında karşımızda duran yüzlerin bizlere neler anlattığı hakkında sınıfta bir konuşma halkası oluşturulup portre resminin önemi vurgulanmıştır. Anlatımlar arasında soru-cevap yöntemi ile konuyu kavramaları sağlanmıştır. Öğrencilere verilen bu bilgiler ışığında yeni bir portre resim çizimi yaptırılmıştır. Resimler arasında yapılan karşılaştırmalarda öğrencilerin, çizdiği resmin sadece bir yüzden ibaret olmadığını, aynı zamanda o yüzün üzerinde pek çok duyguyu da taşıdığını, duyguların aktarımında yüzün ne kadar önemli bir iletişim aracı olduğunu kavradıkları görülmüştür.
Resimlerde renk, doku, kompozisyon gibi plastik değerlerin yanı sıra teknik, özgünlük, görsel algı ve anlatımsallık gibi kavramsal unsurlarda da gelişme olduğu görülmüştür.
123
Öğrencilerin portre resmi ile ilgili bilgi sahibi olmadan önce yaptıkları resimler ile ilgili değerlendirme sonuçlarına göre aldıkları puanlar 5 üzerinden 3,43 ile 3,54 arasında değişmektedir. Resimlerde en yüksek puan “teknik” boyuttan alınırken, en düşük puan ise “doku” boyutundan alınmıştır. Aritmetik ortalama değerlerinin genelde ortalamaya yakın olduğu anlaşılmaktadır.
Öğrencilerin portre resim bilgisini kullanarak yaptıkları resimler ile ilgili değerlendirme sonuçlarına göre aldıkları puanlar 5 üzerinden 4,06 ile 4,42 arasında değişmektedir. Resimlerde en yüksek puan “anlatım” boyutundan alınırken, en düşük puan ise “doku” boyutundan alınmıştır. Aritmetik ortalama değerlerinin genelde 5‟e yakın olduğu saptanmıştır.
Öğrencilerin portre resim bilgisini kullanmadan ve kullanarak yaptıkları resim çalışmalarının plastik değerler açısından karşılaştırılması sonucunda öntest-sontest puanları arasında sontest lehine .01 düzeyinde anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Portre resim özellikleri kullanılarak yapılan resimlerdeki plastik değerlerin, portre resim bilgisi kullanılmadan yapılan resimlerdeki plastik değerlerden çok daha olumlu olduğu görülmektedir. Portre resim bilgisinden yararlanmanın, öğrencilerin plastik değerlerini geliştirdiği tespit edilmiştir.
Uygulamanın sonucunda yapılan çoktan seçmeli başarı testinden öğrencilerin aldıkları ham puanların ortalaması 100 üzerinden 71,53 olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuca göre, öğrencilerin portre resim bilgileri ile ilgi ham puanlarının, ortalamanın üzerinde olduğu görülmektedir. Portre resmi ile ilgili bilgileri öğrendikleri görülmüştür.
Son olarak, öğrencilerin uygulama ile ilgili görüşlerinin alındığı bir anket uygulanmıştır. Öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevapların çoğunlukla olumlu olduğu görülmüştür. Anket sonuçlarının frekans ve yüzde olarak yapılan analizine göre öğrencilerin genel olarak yapmış oldukları çalışmayı sevdikleri, bu uygulamadan zevk aldıkları, daha önce buna benzer çok fazla bir uygulama yapılmadığı, öğrendikleri bilgilerle bundan sonra da portre resim çizimleri yapmak istedikleri belirlenmiştir. Portre resim bilgisi ile resim başarısı ve öğrenci kişisel görüşleri arasındaki ilişki de araştırılmış, ancak aralarında anlamlı bir ilişki belirlenememiştir.
124