Kule Verici Tesisleri İşletim ve Teknolojileri A.Ş. 2019 Yılı hesap ve işlemleri üzerinde Sayıştay tarafından yapılan inceleme ve denetimler sonucunda tespit edilen ancak denetim görüşünü etkilemeyen bulgu ve öneriler aşağıda yer almaktadır.
BULGU 1: Şirketin 2019 Yılı Faaliyetleri İçin İşletme Bütçesinin Bulunmaması
Şirketin 2019 yılı faaliyetleri için işletme bütçesini hazırlamadığı görülmüştür. İşletme bütçeleri, bir işletmenin kısa dönemde veya gelecek faaliyet dönemi için üst yönetim tarafından saptanan politikaların, planların, amaçların ve hedeflerin parasal ve sayısal terimlerle açıklanan raporlar dizisini ifade etmektedir.
Bütçe sisteminin temel amacı, işletme amaç ve hedeflerinin en etkin bir biçimde gerçekleştirilebilmesi için yönetime, temel işlevlerinin yürütülmesinde etkili bir biçimde yardımcı olmaktır. Bu açıdan bütçeler, yöneticilere gelecekte belirli bir dönemde neler
yapılacağını, bunlardan ne gibi sonuçlar elde edileceğini ve bu işlerin gerçekleştirilmesi için nelere katlanılacağını gösteren bir kılavuz niteliğindedir.
Öte yandan Bütçe bir işletmenin belirlenmiş bir dönem için yapacağı harcamaları; konu, miktar ve tutar itibariyle öngören (planlayan) bir yönetim aracıdır. Diğer bir ifadeyle bütçe;
yönetime verilen bir harcama yetkisidir ve niteliği ne olursa olsun ödeneksiz harcama yapılmaması gerekir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 375 inci maddesi Anonim Şirket Yönetim Kurulunun devredilemez görev ve yetkilerini düzenlemekte olup, c fıkrasında “Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli düzenin kurulması” hükmü yer almakta olup bu durumda şirketin bütçe hazırlaması gerekliliği de ortaya çıkmaktadır.
Öneri:
Şirkette işletme bütçelerinin her yıl için düzenli bir şekilde hazırlanarak Yönetim Kurulu onayına sunulması önerilir.
BULGU 2: Yönetim Ve Denetim Kurulu Üyelerine Fazla Ödeme Yapılması
Şirketin yönetim ve denetim kurullarında yer alan üyelere, 18/07/2017 tarihli ve 2017/T-7 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı ve son olarak 2020 yılında yayımlanan Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevli Yönetim, Denetim ve Tasfiye Kurulu Üyelerinin Ücretleri İle Sözleşmeli ve Kapsam Dışı Personele Uygulanacak Taban ve Tavan Ücretlerin Tespitine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı’nda belirtilen tavan ücreti aşan tutarlarda huzur hakkı ödendiği anlaşılmıştır.
Şirkette yönetim ve denetim kurulu üyelerine ödenecek huzur hakları Genel Kurul tarafından belirlenmekte olup, 2019 yılı için bu rakam her bir yönetim ve denetim kurulu üyesi için net 5 bin TL olarak belirlenmiştir. Genel Kurul Tarafından belirlenen bu ücretlerin Bazı Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında Görevli Yönetim, Denetim ve Tasfiye Kurulu Üyelerinin Ücretleri İle Sözleşmeli ve Kapsam Dışı Personele Uygulanacak Taban Ve Tavan Ücretlerin Tespitine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı’nda belirtilen tavan ücreti aşması halinde aşan tutarın ilgiliye ödenmeyip temsil olunan kuruluşa ödenmesi gerekmektedir. Yine PTT ‘de yönetim kurulu üyesi olarak görev yapanların Şirkette yönetim veya denetim kurulu olarak görev alması halinde bunların alacakları huzur hakları PTT’ye ödenecektir.
Bu hususa ilişkin, 18/07/2017 tarihli ve 2017/T-7 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı`nın beşinci maddesinde yönetim kurulu huzur hakları düzenlenmiş olup, bundan sonra yapılacak artışlarda, kamu görevlilerinin mali haklarında uygulanan artış oranı kadar artış
yapılacağı ifade edilmiştir. Bu itibarla 2019 yılı için ödenecek huzur hakkı 4.821,89 TL olarak hesaplanacaktır.
Ayrıca aynı konuda son olarak Cumhurbaşkanı Kararı 11 Nisan 2020 tarihli, 31096 sayılı Resmi Gazetede, 2393 karar sayısı ile yayımlanmıştır. Buna göre 2019 yılı için, 2 defa aylık tutarda ek ödeme dahil yönetim kurulu başkanı için ortalama aylık 9.643,77 TL, yönetim kurulu üyesi için aylık ortalama 4.821,89 TL, denetim kurulu üyesi için aylık ortalama 3.616,08 TL net ödeme yapılabilecekken, yönetim ve denetim kurulu üyeleri için aylık net 5 bin TL ödeme yapılmıştır. PTT yönetim kurulu üyesi olan ve Şirkette Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapan üyenin huzur hakkı PTT’ye ödenirken, PTT yönetim kurulu üyesi olan ve şirkette denetim kurulu üyesi olarak görev yapan denetçinin huzur hakkı kendisine ödenmiştir.
Görüleceği üzere yönetim kurulu üyelerine her ay fazladan 178,11 TL, denetim kurulu üyelerine 1,383,92 TL (PTT yönetim kurulu üyesi olan bir denetim kurulu üyesine Cumhurbaşkanı Kararının 4 üncü maddesinin 6’ncı fıkrasına aykırı olarak 5 bin TL ödenmesi suretiyle) fazla ödeme yapılmıştır.
Öneri:
Yönetim ve Denetim kurulu üyelerinin ücretlerinin belirlenmesinde Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevli Yönetim, Denetim Ve Tasfiye Kurulu Üyelerinin Ücretleri İle Sözleşmeli ve Kapsam Dışı Personele Uygulanacak Taban ve Tavan Ücretlerin Tespitine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı doğrultusunda hareket edilmesi, 2019 yılında yönetim ve denetim kurulu üyelerine yapılan fazladan ödemelerin ilgililerden tahsil edilip, temsil olunan kuruluşa iade edilmesi önerilir.
BULGU 3: Yönetim Kurulu Üyesinin Aldığı Huzur Hakkı nedeniyle Tahakkuk Eden ve Şirketin Giderlerinden Karşılanan Ek Gelir Vergisinin, Ücret Olarak Kabul Edilmemesi
Şirkette Yönetim Kurulu üyesi olan ve aslen başka bir kurumda görev yapan bir kişiye, 2018 yılı içinde yönetim kurulu üyelik ücreti ödendiği, anılan kişinin 2018 yılı yönetim kurulu üyelik ücreti toplamının 34.000 TL'yi aşması nedeniyle gelir vergisi beyannamesi verdiği, tahakkuk eden verginin şirketin giderlerinden karşılandığı ve ücret olarak kabul edilmediği anlaşılmıştır.
PTT A.Ş.de çalışan kapsam dışı ve sözleşmeli personel ile bu kuruluşlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ve iştiraklerinin yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetim ve tasfiye kurulu üyeleri ile denetçilerine 2016 ve 2017 yıllarında uygulanacak ücretlerin tespitine ilişkin 18/07/2017 tarihli ve 2017/T-7 sayılı Yüksek Planlama Kurulu
Kararı’nın 2 nci maddesinde “… Bu kuruluşların yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile denetçilerine, 15 Ocak ve 15 Temmuz tarihlerinde birer aylık ücret tutarında ek ödeme yapılır.
Bu aylık ücret ve ek ödemenin her türlü vergi ve kesintileri (uhdesinde kamu görevi bulunan yönetim, denetim veya tasfiye kurulu üyelerinin birinci ve ikinci işverenden aldıkları ücretleri birleştirmek suretiyle ödemeleri gereken ilave gelir vergisi dâhil) ilgili kuruluş tarafından karşılanır….” hükmü yer aldığından Yönetim Kurulu Üyesi adına tahakkuk eden 12.753.95 TL’lik gelir vergi sinin Kule A.Ş. tarafından ödendiği ve 10.4.2019 tarihinde aşağıdaki şekilde muhasebeleştirildiği görülmüştür.
668.01.002 Diğer Giderler
102.01.Z001 Bankalar
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesine göre huzur hakkı ödemeleri de ücret kapsamında gelir vergisi tevkifatına tabi bulunmaktadır. Aynı maddede; yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.
Dolayısıyla muhasebe kaydının aşağıdaki şekilde olması gerekmektedir.
770 Genel Yön. Gid.
360 Ödenecek Ver. Fon.
-Gelir Vergisi -Damga Vergisi 335 Personele Borçlar
Yönetim kurulu üyelerine ödenen ücret nedeniyle üyelerin yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi durumunda, ödemiş oldukları gelir vergilerini, Kule A.Ş.’nin üstlenmesi halinde, ödenen net tutarların brüt tutarlara dönüştürülerek, bu tutarlar üzerinden de gelir vergisi hesaplanması gerekmektedir
Öneri:
Yönetim kurulu üyelerine ödenen ücret nedeniyle üyelerin yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi durumunda, ödemiş oldukları gelir vergilerini Kule A.Ş.’nin üstlenmesi halinde, ödenen net tutarların brüt tutarlara dönüştürülerek, bu tutarlar üzerinden de gelir vergisi hesaplanması, mevcut uygulamada meydana gelen vergi ziyaının giderilmesi için vergi mevzuatına uygun işlemlerin yapılması önerilir.
BULGU 4: Şirketin Elektronik Tebligat Adresinin Bulunmaması
7201 sayılı Tebligat Kanunu ve 06.12.2018 tarihinde Adalet Bakanlığınca yayımlanan Elektronik Tebligat Yönetmeliğine rağmen Şirketin elektronik tebligat adresi bulunmamaktadır
11/2/1959 tarihli ve 7201 Sayılı Tebligat Kanununun, 28.02.2018 tarihli ve 7101 Sayılı Kanunun 48’inci maddesi ile değiştirilen Elektronik Tebligat başlıklı 7/a maddesinde, belirtilen gerçek ve tüzel kişilere tebligatın elektronik yolla yapılmasının zorunlu olduğu hükmü yer almış, bunlar arasında Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait ortaklıklar ile kanunla kurulanlar da dahil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri de sayılmış, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların yönetmelikle belirleneceği ifade edilmiştir. Kule Verici Tesisleri İşletim Ve Teknolojileri Anonim Şirketi de bu madde kapsamında olup, elektronik tebligat adresinin olması zorunluluğu bulunmaktadır. Elektronik tebligat adresi, PTT tarafından, gerçek kişiler için kimlik bilgileri, tüzel kişiler için ise tabi oldukları sistem bilgileri esas alınmak suretiyle tek ve benzersiz şekilde oluşturulan ve Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) ye kaydedilen tebligat adresini ifade etmektedir.
7201 Sayılı Tebligat Kanununun 7/a maddesine dayanılarak 06.12.2018 tarih ve 30617 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Tebligat Yönetmeliğinin yürürlük tarihi 01.01.2019 olup bu yönetmeliğin 6’ncı maddesinde elektronik tebligat adresi alma zorunluluğu bulunanlar için başvurunun, zorunluluğun başladığı tarihten itibaren bir ay içinde ilgili kurum, kuruluş veya birlik tarafından PTT’ye yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Şirketin 7201 sayılı Tebligat Kanunu ve 06.12.2018 tarihinde Adalet Bakanlığınca yayımlanan Elektronik Tebligat Yönetmeliği gereğince elektronik tebligat adresi alması gerekmektedir.
Öneri:
7201 sayılı Tebligat Kanunu ile 06.12.2018 tarih ve 30617 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Tebligat Yönetmeliği gereğince zorunlu olan elektronik tebligat adresinin alınması önerilir.
BULGU 5: Personele Kira Yardımının Ücret Sayılmayarak Kira Giderlerinde İzlenmesi
Şirkette Genel Müdür olarak görev yapan personelin ikameti için İstanbul İlinde kiralanan gayrimenkule ait aylık kira bedellerinin muhasebede kira giderlerinde izlendiği görülmüştür.
Yönetim Kurulunun 2.01.2019 tarih 2019/1 sayılı kararıyla şirkette Genel Müdür olarak görev yapan personele kira yardımı yapılmasına karar verilmiş, Şirket tarafından aylık 3.500 TL kira ödemesi ile birlikte stopaj da üstlenilmiştir. 31.12.2019 tarihi itibariyle toplam 57.250 TL olan bu tutar 770.01.016- KİRA GİDERLERİ hesabında izlenmiştir.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ‘Ücretin Tarifi’ başlıklı 61`inci maddesinde;
“Ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.” hükmü yer almakta olup mülkiyeti başkasına ait olan bir gayrimenkulün işverence kiralanmak suretiyle çalışanlara konut olarak tahsis edilmesi halinde sağlanan bu menfaat Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesi hükmü gereğince ücret olarak kabul edilip, personele ödenen ücret kapsamında değerlendirilmelidir Dolayısıyla, gayrimenkul için ödenen kira tutarı ile sağlanan menfaatlerin brütleştirilerek bordroya dahil edilmesi ve bu tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca tevkifat yapılması gerekmektedir.
Öneri:
Personele yapılan kira ve benzeri ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi, mevcut uygulamada meydana gelen vergi ziyaının giderilmesi için vergi mevzuatına uygun işlemlerin yapılması önerilir.