Bisiklet Turizmi

Kaynak: Turizm Aktüel, 2015

Bisiklet turizmi genel olarak doğada, kırsal alanlarda gerçekleşmektedir. Bir tatil taşımacılığı olarak da ifade edebileceğimiz bisiklet, turizm sektöründe henüz niş bir pazar olarak ele alınmakladır (Sheng, 2015). Ancak bisiklet turizmi, ulusal ve bölgesel düzeyde turizmi çeşitlendirmeye ve geliştirmeye fırsat sağlamaktadır.

Oluşturulan bisiklet rotaları sayesinde doğa içerisinde seyahat eden turistlere farklı bir aktivite sağlanarak çekicilik oluşturulmak istenmektedir (Ünüyar ve diğerleri, 2017). Böylelikle ziyaret eden bisiklet turistleri, turizm destinasyonlarına ekonomik, sosyal ve çevresel katkılar sağlamaktadır (Ritchie ve diğerleri, 2010).

Benzer şekilde bisiklet turizmi tüm dünyada büyümeye devam eden yeni bir pazar olarak kabul edilmekte-dir. Bu kapsamda turizm açısından bisiklet turizminin büyük bir potansiyele sahip olduğu ve bisiklet turist-leri için gerekli alt ve üst yapıları sağlayan turizm bölgeturist-lerinin rekabet ortamında daha fazla öne çıkacağı söylenebilir.

Bisiklet turizmi, turizm bölgelerine bazı avantaj ve dezavantajlar yaratmaktadır. E-bisikletlerin varlığı, farklı rotalara sahip olma ve doğal çekiciliklerin olması turizm bölgelerinin bisiklet turizmi açısından sahip

ol-duğu fırsatlara işaret etmektedir. Elektrik bisikletler ise şarj edilebilen çalışmaktadır. Temelde e-bisikletler pedal ile hareket eden ve sürücünün zorlandığı an itibariyle otomatik destek veren veya üzerinde bulunan bir düğmeyle motorun devreye girdiği olmak üzere iki alternatife sahiptir (Abagnale ve diğerleri, 2016). Öte yandan, yılın belirli dönemlerinde gerçekleştirilebilmesi, bisiklet rotaları oluşturmanın maliyeti, teknolojik alt yapı oluşturmanın zorluğu gibi hususlar ise ülke veya bölgelere bisiklet turizminin getirdiği dezavantajlar olarak ifade edilmektedir (Tablo 1).

Tablo 1: Bisiklet Turizmi Destinasyonlarının Özellikleri

Başarılı Bisiklet Destinasyonları Fırsatlar Tehditler

Açık tabelaya sahip yollar E-bisiklet seçenekleri Kısa sezon Rota boyunca yer alan hizmetlerin iyi

tanımlanmış olması Çarpıcı doğal güzellikler Kötü hava riski İyi bisiklet alt yapısı ve iyi gelişmiş

bisiklet yolları Farklı rotalara sahip olmak Yüksek yaşam maliyeti Islak kıyafetleri kurutacak tesisler Bisiklet tesislerin kaliteli olması Uzun yolculuklar Gezi ve kültürel deneyim için

çekicilikler Farklı turistik çekicilikler Özel bisiklet şeritli yolların maliyeti İyi belirlenmiş ve kolay okunur

haritalar Az bilineni keşfetme Bisiklet hakkında bilgi yetersizliği

E-bisikletler ve yüksek kaliteli

bisikletlerin varlığı Bisiklet turizmi tesisleri ve

maliyetleri

Yerel yiyecek ve içeceklere sahip olma Güvenlik veya siyasi durum

Orta veya yüksek kaliteli konaklama

tesisleri Farklı rotalar oluşturmanın zorluğu

Tur operatörleri ve yerel işletmeler arasında iş birliği

Ücretsiz wi-fi

Gidiş- dönüş rotalarına sahip olma

Kaynak: Innovation Norway (2016)’dan araştırmacı tarafından türetilmiştir.

2.2. AB’de Bisiklet Turizmini Geliştiren Yapının Stratejik Analizi Stratejik ve politik çerçeve

Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin bisiklet turizminde başarılı olması ardında alanyazın en önemli hususun politik çevre olduğunu belirtmektedir. Bir bölgede bisiklet turizminin istenilen seviyede gelişmesi için alt yapı ve iyi belirlenmiş bisiklet rotaları gibi üst yapının olması gerekmektedir. Bu koşullar ise ardından büyük bir siyasi güce ihtiyaç duymaktadır. Benzer şekilde, bisiklet turizminden bahsetmek için doğal çekiciliğin, manzaranın yanı sıra kaliteli hizmet veren konaklama tesisleri, bisiklet kiralama ve transfer işletmeleri (ba-gaj taşımacılığı) önem arz eden diğer hususlardır. Bu noktada turizm bölgelerinin ihtiyaç duyduğu alt ve üst yapının temini siyasi çevreyi öne çıkarmaktadır. Bu nedenle AB politik çevrede bisiklet turizmini destekle-mektedir. Bu kapsamda Alman Bisikletçiler Derneği (ADFC), politik çevrenin bisiklet turizmine desteğini sağlamak amacıyla kurulan resmi örgütlerden biridir (Innovation Norway & NCE Tourism Fjord Norway, 1998).

Avrupa Bisikletçiler Federasyonu (ECF) bisikleti, sürdürülebilir, sağlıklı bir ulaşım ve rekreasyon aracı ola-rak değerlendirmektedir. Federasyon insanları bisiklet kullanımına teşvik ederek, hem ülkelerarası sürdürü-lebilir ulaşım ağlarını oluşturmayı hem de spor aktivitesi olarak insanların fiziksel sağlıklarını korumalarına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Ayrıca, sürdürülebilir çevre ve halkın refahını sağlamak adına bisiklet kul-lanımının en yüksek potansiyele ulaştırılması amaçlanmaktadır. Federasyon, bisikletle ilgili ulaşım politika-ları ve stratejileri geliştirmeye destek vermektedir (EESC, 2019). Bu kapsamda AB’nin bisikleti politik çerçe-vede düzenleyen resmi kurumlarının olması, turizm anlamında daha profesyonel bir yönetimi beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla bisiklet turizmi destinasyonlarından bahsedildiğinde ilk olarak Avrupa’nın akla gelmesi tesadüfi değildir.

Avrupa Konseyi AB’de alınması gereken politika veya çözülmesi gereken krizlerde rol oynayan bir kurum görevi üstlenmektedir. Özellikle politika oluşturma konusu Avrupa Konseyi’nin en temel görevi olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda AB’de ortaya çıkan bisiklet turizminin nitel ve nicel yapısının Avrupa Konseyi tarafından ulaştırma, alt yapı ve turizm başlıkları içerisinde oluşturulan politikaların bir sonucu olduğu söylenebilir (Drachenberg & Schroecker, 2019). Özellikle AB’de bisiklet turizmi kapsamında ortaya çıkan alt yapı geliştirme ve EuroVelo gibi bisiklet rotaları projelerinin hayata geçirilmesinde politik yönün oldukça öne çıktığı ifade edilebilir. AB’nin turizm politikası üye ülkelerin turizm açısından rekabetçi, modern, sür-dürülebilir ve sorumlu bir yapıda hareket etmesini sağlamaktır. Bu kapsamda AB turizm politikası aşağıda açıkça belirtilen üç temel alana odaklanmaktadır. Bunlar sırasıyla şu şekilde ifade edilebilir (Weston, Davies, Lumsdon, & McGrath, 2013):

• Turizmi etkileyen olumsuz durumlara karşı önlem almak,

• Turizmi sürdürülebilir kılmak,

• Turizmin vatandaşlar tarafından daha fazla katılımına yönelik teşvik etmek.

Bisiklet turizmi için oluşturulan planlama süreçlerinde çevre kaygısının yanı sıra ulaştırmada görülen tra-fik sorunlarının azaltılmasının da öneminden bahsedilmektedir. Bu durum bir ülke için bisiklet kültürünü geliştirirken çok ciddi politik ve siyasi bir gücü gerektirmektedir. Avrupa Bisikletçiler Federasyonu’nun araş-tırmasına göre AB kapsamında 16 ülkenin hâlihazırda bisiklet politika ve planlamasının olduğundan söz edilmektedir (Pan-European Master Plan for Cycling Promotion, 2017; Transport Health and Environment Pan-European Programme, 2018).

56 Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 01 (2021) 50-69 Oğuz Türkay - Burak Atasoy

Şekil 1: 28 AB ülkesinde bisiklet turizmi