Birleşik Krallık ve Türkiye’de Tüketicilerin Önceden Bilgilendirilmes

a) Birleşik Krallık Hukukunda Ön Bilgilendirme

Ön Bilgilendirme yükümlülüğü, Birleşik Krallık Hukukunda düzenleme altına alınmış ve 2013 tarihli Tüketici Sözleşmeleri [Bilgilendirme, İptal ve Ek Ücretlendirmeler] Tüzüğü’nde 13 ve 14’üncü maddeler ile Tüzüğün eki durumunda bulunan 2 numaralı Listede5 yer edinmiştir.

Tüzüğün 13 ve 14’üncü maddelerinde; ön bilgilendirme yükümlüğünün nasıl ve ne şekilde yapılması gerektiği, bu yükümlülüğün hiçbir şekilde kaldırılamayacağı, tüketicinin rızası olmadığı sürece bu yükümlülüğün kapsamında herhangi bir değişiklik

55

yapılamayacağı, bilgilendirme işlemlerinin açık ve net bir şekilde yapılması gerektiği, satıcının bu yükümünü yerine getirmediği takdirde tüketicinin de sözleşme ile bağlı olmayacağı belirtilmiş ve Tüzüğün eki konumunda bulunan 2 numaralı Listede ise ön bilgilendirme kapsamında hangi hususlar hakkında bilgi verilmesi ve açıklama yapılması gerektiği listelenmiştir.

2 Numaralı Liste, ön bilgilendirme kapsamında neler olduğunu ortaya koyan asli mecradır. Fakat Tüzüğün 13 ve 14’üncü maddelerinde, Listeden farklı olarak ayrıca; tüketicinin bilhassa ödeme yapmakla yükümlü olacağı hallerde bu durumun siparişler hazırlanmadan önce açık ve somut olarak kendilerine bildirilmesi gerektiği, bunun satıcının asli yükümlülüğü olduğu, şayet satıcının bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde tüketicinin sözleşme ile bağlı olmayacağı ve tüketicilerin kabul edilecek ödeme şekillerini ve de varsa nakliyeye dair sınırlamaları belirtmesi gerektiği düzenleme altına alınmıştır.

2 Numaralı Liste incelendiğinde ise;

Satış konusu mamul mal veya hizmetlerin temel karakteristikleri,

Satıcının kimliğine dair bilgileri,

Satıcının adı veya unvanı, açık adresi, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile varsa satıcının adına veya hesabına hareket edenin kimliği ve adresi,

Mamul mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam fiyatı, fiyatın hesaplanma usulü, varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar ile bunların önceden hesaplanamaması halinde ek masrafların ödenebileceği bilgisi,

Satıcı işletmenin şikâyet politikası,

Cayma (iptal) hakkının varlığı ve bu hakkın koşulları,

Tüketici tarafından ödenmesi veya sağlanması gereken depozitolar, güvenceler veya diğer mali teminatlar ve bunlara ilişkin şartlar,

Varsa dijital içeriklerin fonksiyonelliğini etkileyebilecek teknik koruma önlemleri,

Satıcının bildiği veya bilmesinin beklendiği, dijital içeriğin hangi donanım veya yazılımla birlikte çalışabileceğine ilişkin teknik bilgiler,

Tüketicilerin olası uyuşmazlıklarla ilgili olarak başvurabilecekleri dava yolları veya alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının varlığına dair hususlar, ön bilgilendirme yükümlülüğü kapsamında tüketicilere sunulması gereken noktalar olarak ifade edilmiştir.

56 b) Türk Hukukunda Ön Bilgilendirme

Türk Hukukunda e-ticareti düzenleyen mevzuat kaynaklarının başında 27 Kasım 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği” gelmektedir. Yönetmelikte e-güvenin oluşumuna katkı sağlayan faktörler de düzenleme altına alınmaktadır. E-Güveni oluşturan temel faktörlerden biri olan ön bilgilendirme yükümlülüğüne de Yönetmelik’te yer verilmiştir.

Yönetmeliğin “Ön Bilgilendirme” başlıklı 5’inci maddesinde; elektronik ortamda (e-ticaret sitelerinde) mesafeli sözleşmelerin kurulmasından ya da buna karşılık olarak satıcılardan gelen herhangi bir teklifin kabul edilmesinden önce, tüketicilerin belli hususlarda satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilmesi zorunluluğundan bahsedilmiş ve tüketicilerin;

Sözleşme konusu mamul mal veya hizmetin temel nitelikleri,

Satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarası,

Tüketicinin satıcı veya sağlayıcı ile hızlı bir şekilde irtibat kurmasına imkân veren, satıcı veya sağlayıcının açık adresi, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile varsa satıcı veya sağlayıcının adına veya hesabına hareket edenin kimliği ve adresi,

Satıcı veya sağlayıcının tüketicinin şikâyetlerini iletmesi için gerekli iletişim bilgileri var ise, bunlara ilişkin bilgi,

Mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam fiyatı, niteliği itibariyle önceden hesaplanamıyorsa fiyatın hesaplanma usulü, varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar ile bunların önceden hesaplanamaması halinde ek masrafların ödenebileceği bilgisi,

Sözleşmenin kurulması aşamasında uzaktan iletişim aracının kullanım bedelinin olağan ücret tarifesi üzerinden hesaplanamadığı durumlarda, tüketicilere yüklenen ilave maliyet,

Ödeme, teslimat, ifaya ilişkin bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve satıcı veya sağlayıcının şikâyetlere ilişkin çözüm yöntemleri,

Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü ve satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgiler,

Cayma bildiriminin yapılacağı açık adres, faks numarası veya elektronik posta bilgileri,

57

Cayma hakkının kullanılamadığı durumlarda, tüketicinin cayma hakkından faydalanamayacağına veya hangi koşullarda cayma hakkını kaybedeceğine ilişkin bilgiler,

Satıcı veya sağlayıcının talebi üzerine, varsa tüketici tarafından ödenmesi veya sağlanması gereken depozitolar veya diğer mali teminatlar ve bunlara ilişkin şartlar,

 Varsa dijital içeriklerin işlevselliğini etkileyebilecek teknik koruma önlemleri,

Satıcı veya sağlayıcının bildiği ya da makul olarak bilmesinin beklendiği, dijital içeriğin hangi donanım veya yazılımla birlikte çalışabileceğine ilişkin bilgiler,

Tüketicilerin uyuşmazlık konusundaki başvurularını tüketici mahkemesine veya tüketici hakem heyetine yapabileceklerine dair hususlar hakkında açık bir şekilde bilgilendirilmesi gerekliliği ortaya konmuştur.

Yönetmeliğin 6, 7 ve 8’inci maddelerinde ise ön bilgilendirme yükümünün nasıl ve ne şekilde yerine getirileceğine dair usule ilişkin bilgiler, satıcı veya sağlayıcının, tüketicinin ön bilgileri edindiğini kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak teyit etmesini sağlama zorunluluğu ve yine ön bilgilendirmeye ilişkin diğer yükümlülüklerinin kapsamı düzenlenmiştir. Bu maddelere göre de tüketicilerin 5’inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen tüm hususlarda, kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmesi gerektiği ortaya konmuştur.

2.3.2. Birleşik Krallık ve Türkiye’de Cayma Hakkı