Bireysel özellikler

Çiftçilerin arazi toplulaĢtırmasına aktif katılım sağlamaya yönelik tutumlarına göre çapraz iliĢkilerin incelenmesinde bireysel özelliklerden yaĢ ve eğitim durumu üzerinde durulmuĢtur.

4.4.1.1 YaĢ ve toplulaĢtırmaya katılım

YaĢ; yeniliklerin benimsenmesi, katılımcılık, giriĢimcilik gibi konularda önemli bir faktördür. Bu sebeple araĢtırma kapsamındaki çiftçilerin yaĢ grupları ile arazi toplulaĢtırması

81

faaliyetine aktif katılım sağlamaya yönelik tutumları arasındaki iliĢkiyi incelemek gerekli görülmüĢtür. Buna yönelik bilgiler Çizelge 4.24‟de gösterilmiĢtir.

Çizelge 4.24 Çiftçilerin YaĢları ile ToplulaĢtırmaya Aktif Katılıma Yönelik Tutumları Arasındaki ĠliĢki

YaĢ Grupları

Proje Sahası Önceden Belirli Olmasaydı da

Köyünüzde/Beldenizde ToplulaĢtırma Yapılmasını Talep Eder miydiniz ?

Evet Hayır TOPLAM

Sayı (n) Yüzde (%) Sayı (n) Yüzde (%) Sayı (n) Yüzde (%) 18-35 16 6,1 6 7,3 22 6,4 36-45 27 10,2 12 14,6 39 11,3 46-65 122 46,2 38 46,3 160 46,2 66 YaĢ Üstü 99 37,5 26 31,7 125 36,1 TOPLAM 264 100,0 82 100,0 346 100,0 KhiKare : 1,815 S.D : 3 P: 0,612

Çizelge 4.24‟den de anlaĢılacağı üzere araĢtırma kapsamındaki çiftçilerin yaĢları ile arazi toplulaĢtırmasına aktif katılım sağlamaya yönelik tutumları arasında istatistiki anlamda bir iliĢki bulunmamaktadır. Bu konuda yapılan çeĢitli çalıĢmalarda farklı neticelere ulaĢıldığı görülmektedir.

Özkan (1999)‟un arazi toplulaĢtırması uygulamalarında sosyo-ekonomik yapı özellikleri ve benimsemeyi etkileyen faktörlerin etkinliği üzerine Edirne ili Uzunköprü ilçesi köylerinde yaptığı araĢtırmada, deneklerin yaĢı ile toplulaĢtırmayı benimseme davranıĢı arasında istatistiki anlamlılık seviyesinde bir bağımlılık bulunmadığı tespit edilmiĢtir.

AltıntaĢ ve Akçay (2009)‟un Tokat ili Erbaa ovasında yaptığı araĢtırmada üreticilerin arazi toplulaĢtırmasına bakıĢ açıları ile yaĢı arasında yapılan khi-kare testinde bağımlılık olduğu belirlenmiĢtir.

Gholamreza ve Zand (2012)‟nin Ġran‟ın Mazenderan Eyaleti Sari kasabasında arazi toplulaĢtırmasına yönelik tutumda etkili olan faktörler üzerinde yapmıĢ olduğu çalıĢmasında, yaĢ ile toplulaĢtırmaya yönelik tutum arasında negatif ve anlamlı bir iliĢkinin bulunduğunu, yaĢ oranı küçüldükçe arazi toplulaĢtırmasına karĢı tutumun olumlu yönde değiĢtiğini saptamıĢlardır.

82

Taluğ (1975)‟in tarımda teknolojik yeniliklerin yayılması ve benimsenmesi üzerine yaptığı çalıĢmasında, yaĢ ile yeniliklerin benimsenmesi arasında olumlu bir bağıntının bulunduğu belirlenmiĢtir.

Arslankurt ve ark. (1999)‟un Tokat ilindeki sulama organizasyonlarına üretici katılımı üzerinde yaptıkları çalıĢmada katılım ile yaĢ arasında bir iliĢki bulunmamıĢtır.

Esengün ve Sivaslıgil (1993)‟ün Tokat ili Kazova yöresinde yaptığı araĢtırmada tarımsal yenilikleri uygulama seviyesi ile yaĢ seviyesi arasında bir etkileĢimin söz konusu olmadığı saptanmıĢtır.

Kutlar ve Ceylan (2008)‟in Antalya ili Merkez ilçesinde, entegre mücadele araĢtırma, uygulama ve eğitim projesine katılan ve katılmayan üreticilerle yaptığı çalıĢmada, projeye katılan üreticilerin projeye katılmayanlara göre daha genç olduğu saptanmıĢ, dolayısıyla yeniliklere daha açık olabileceklerinin düĢünülebileceği ifade edilmiĢtir.

Yine Gürel (1999)‟un Tekirdağ Tarım Ġl Müdürlüğü yayım çalıĢmalarının değerlendirilmesi üzerine yaptığı çalıĢmada, yaĢın yenilikleri benimseme üzerinde etkisinin olmadığı saptanmıĢtır.

AraĢtırmada elde edilen sonuç, toplulaĢtırmaya katılıma yönelik tutum bakımından, yaĢ grupları arasında bir farkın olmadığını göstermektedir. Esasen ileri yaĢta olan çiftçilerin katılımcılık düzeylerinin düĢük, genç çiftçilerin ise yüksek olması beklenen bir durumdur. Ancak özellikle toplulaĢtırmaya yönelik çalıĢmalarda hedef kitlenin yaĢ oranının yüksek olduğu göz önüne alındığında, araĢtırma sonucunun toplulaĢtırmanın yaygınlaĢması bakımından olumlu olduğu düĢünülmektedir.

4.4.1.2 Eğitim düzeyi ve toplulaĢtırmaya katılım

Eğitim düzeyi, kırsal kesim üzerinde yapılan çalıĢmalarda önemli bir göstergedir. Eğitimin insan davranıĢları ve tutumları üzerinde etkili olduğu düĢünülmektedir. Bu sebeple araĢtırma kapsamındaki çiftçilerin eğitim düzeyleri ile arazi toplulaĢtırmasına aktif katılıma yönelik tutumları arasındaki iliĢkiyi incelemek gerekli görülmüĢtür. Buna yönelik bilgiler Çizelge 4.25‟de gösterilmiĢtir.

83

Çizelge 4.25 Çiftçilerin Eğitim Düzeyleri ile ToplulaĢtırmaya Katılıma Yönelik Tutumları Arasındaki ĠliĢki

Eğitim Durumu

Proje Sahası Önceden Belirli Olmasaydı da

Köyünüzde/Beldenizde ToplulaĢtırma Yapılmasını Talep Eder miydiniz ?

Evet Hayır TOPLAM

Sayı (n) Yüzde (%) Sayı (n) Yüzde (%) Sayı (n) Yüzde (%) Okur-Yazar Ġlkokul 167 63,3 57 69,5 224 64,7 Ortaokul 55 20,8 12 14,6 67 19,4 Lise ve Üstü 42 15,9 13 15,9 55 15,9 TOPLAM 264 100,0 82 100,0 346 100,0 KhiKare : 1,620 S.D : 2 P: 0,445

Çizelge 4.25‟den de anlaĢılacağı üzere, araĢtırma kapsamındaki çiftçilerin eğitim düzeyleri ile arazi toplulaĢtırmasına aktif katılıma yönelik tutumları arasındaki iliĢkiyi ölçmek amacıyla yapılan Khi-Kare testinde, iki değiĢken arasında istatistiki bakımdan anlamlı bir iliĢki gözlemlenmemiĢtir. Daha açık bir ifade ile eğitim düzeyinin, arazi toplulaĢtırmasına aktif katılıma yönelik tutumla bir ilgisi bulunmamaktadır. Literatürde genellikle eğitim düzeyi ile yeniliklerin benimsenmesi arasında anlamlı bir iliĢkinin tespit edildiği görülmekle beraber, farklı sonuçlara ulaĢılan çalıĢmalar da bulunmaktadır.

Taluğ (1975) yapmıĢ olduğu çalıĢması ile, eğitim seviyesiyle tarımdaki yenilikleri benimseme zamanı arasında olumlu bir iliĢki olduğunu, ele alınan tarımsal yeniliği erken benimseyenlerin büyük çoğunluğunun ilkokul mezunu olduğunu, bu oranın diğer benimseme gruplarında düĢtüğünü belirlemiĢtir.

Rogers (1983), yenilikleri erken benimseyenlerin eğitim düzeyleri daha yüksek olanlardan olduğunu ifade etmektedir.

Özkan (1999)‟un Edirne ili Uzunköprü ilçesi köylerinde yaptığı araĢtırmaya göre, eğitimle toplulaĢtırmayı benimseme arasındaki iliĢki istatistiki olarak anlamlı çıkmamıĢsa da, eğitim düzeyi arttıkça toplulaĢtırmayı benimseme oranının da arttığının görüldüğü tespit edilmiĢtir.

84

Esengün ve Sivaslıgil (1993)‟ün Tokat ili Kazova ilçesinde yaptığı çalıĢmada, incelenen üreticilerin eğitim düzeyi ile tarımsal yenilikleri uygulama seviyeleri arasında bir etkileĢim olduğu belirlenmiĢtir.

Bu çalıĢmalar yanında Arslankurt ve ark. (1999)‟un sulama organizasyonlarına üretici katılımı üzerinde yaptıkları çalıĢmada katılım ile eğitim arasında bir iliĢki bulunmadığı saptanmıĢtır.

Gholamreza ve Zand (2012)‟in çalıĢması ile; eğitim düzeyi ile arazi toplulaĢtırmasına yönelik tutum arasında pozitif ve anlamlı bir iliĢki olduğu, eğitim düzeyi yükseldikçe toplulaĢtırmaya yönelik tutumunda olumlu yönde değiĢtiği tespit edilmiĢtir.

Kızılaslan ve Almus (2000)‟in Tokat ili Güzelbeyli beldesinde yapmıĢ olduğu çalıĢmada, arazi toplulaĢtırmasını benimseyen ve benimsemeyen çiftçilerin eğitim durumu bakımından gruplar arasındaki farklılık düzeyinin, yapılan Khi-Kare testine göre önemsiz bulunduğu saptanmıĢtır.

AraĢtırmada elde edilen sonucun toplulaĢtırmanın yaygınlaĢması bakımından olumsuz olduğu düĢünülmektedir. Zira, eğitim düzeyi daha yüksek olanların yenilikleri daha erken benimsemesi ve katılımcılık düzeylerinin yüksek olması beklenen bir durumdur. Bu sebeple, çiftçi-çiftçi etkileĢimi de göz önüne alınarak, toplulaĢtırmaya yönelik eğitimlere, formal eğitimi yüksek olan çiftçilerden baĢlanılması fayda sağlayabilir. Ancak eğitim düzeyi, toplulaĢtırmaya aktif katılıma yönelik tutum arasında bir iliĢki bulunmaması bu faydadan istifadeyi engelleyecek bir unsurdur.