İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın “Türkiye’nin Spor Bütçesi: Madalyanın Maliyeti Yüksek” adlı ra-poruna göre, Olimpiyatlarda bir madalya kazanmanın maliyeti 946 milyon lirayı buldu. Türkiye’nin ilk madalya elde ettiği 1936’da bu rakam 4 milyon lira düzeyindeydi. 513 bin faal sporcuya sahip Türkiye’de sporcu başına yıllık ortalama ödenek ise yalnızca 489 lira.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan; Türkiye’nin stratejilerinin gözden geçirilmesini isteyerek sporun halka yayılmasının zorunluluğuna dikkat çekti. Arıkan Olimpiyatlarda madalya kazandığımız atletizm, judo, boks gibi branşlarda dahi özerk federasyonların kendi gelirlerini yaratamadığını belirterek “futbolda bile amatör sporcu başına yıllık bütçe 122 lira gibi düşük bir tutarda” diye konuştu.
İSMMMO BASIN Türkiye, uzun yıllardır sporun halka yayılması stratejilerine şekil vermeye çalışırken, 2012 yılındaki 513 bin faal sporcu sayısı, milyar liraları aşan bütçesine karşın uluslararası alanda özlenilen başarıyı yakalamakta zorlanıyor.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın “Türkiye’nin Spor Bütçesi: Madalyanın Maliyeti Yüksek” adlı araştırmasına göre, spora harcanan paranın elde edilen madalya istatistikleriyle kıyaslanması sonucu, Olimpiyatlarda bir madalya kazanmanın maliyeti 946 milyon lirayı buldu. Rapora göre Türkiye’nin ilk madalyasını elde ettiği 1936 yılındaki olimpiyatlarda ise bir madalya kazanmanın maliyeti sadece 4 milyon lira düzeyindeydi.
“Türkiye’nin Spor Bütçesi: Madalyanın Maliyeti Yüksek” adlı raporda, Konsolide Bütçe’den Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne aktarılan rakamlar üzerinden, enflasyondan arındırılarak yapılan hesaplamalara göre Türkiye’nin son 4 yıllık olimpiyat dönemi için ülkede spora ayırdığı para 4.7 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. 2012 yılında Londra Olimpiyatları’nda 26 olimpik branştan sadece 3’ünde toplam 5 madalya kazanabilen Türkiye, tüm olimpiyat tarihinde ise bugüne dek yalnızca 6 ayrı branşta madalya sahibi olabildi.
Rapora ilişkin değerlendirmede bulunan İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya Arıkan, Türkiye’nin spora ayırdığı bütçenin son yıllarda ciddi oranlarda artmasına rağmen, özellikle uluslararası büyük başarılar elde edilebilmesinin mümkün olamadığını belirtti. Arıkan olimpiyatlarda madalya ka-zandığımız atletizm, judo, boks gibi branşlarda dahi özerk federasyonların kendi gelirlerini yaratamadığını belirterek Türkiye’nin spor politikasının hızla yeniden şekillendirilmesinin zorunluluğuna dikkat çekti. Arıkan futbolda bile amatör sporcu başına yıllık bütçenin 122 lira gibi oldukça düşük bir tutarda gerçekleştiğini, sporun kâr ve zarar mantığına daya-nan bir “gösteri endüstrisine” dönüşmesinin önüne geçilerek, halka yayılma stratejilerine ihtiyaç olduğuna dikkat çekti.
486
“Türkiye’nin Spor Bütçesi: Madalyanın Maliyeti Yüksek” adlı araştırmaya göre yaz olimpiyatlarında 29, kış olimpiyatlarında 7 branşın bulunduğu, ancak Türkiye’nin olimpiyatlar tarihinde bugüne dek sadece altı branşta olimpi-yat madalyası elde ettiğine dikkat çekildi. Bu madalyaların dağılımı ise; güreşte 58, halterde 10, atletizmde 6, tekvan-doda 6, boksta 5 ve jutekvan-doda 2 olarak gerçekleşti.
TÜRKİYE OLİMPİK BRANŞLARDA KAÇ MADALYA SAHİBİ?
Branş Madalya sayısı
2012 YILI
Faaliyet R a p o r u
Toplumsal Raporlar
SPORCU BAŞINA 489 LİRA…
Rapora göre; Türkiye’de resmi olarak futbol dışındaki 57 federasyonda yaklaşık 2 milyon 216 bin lisanslı sporcu var ve bu sporcuların 513 bini faal olarak yarışmalara katılıyor. Yarım milyon faal sporcu için federasyonlara verilen bütçe ise 2012 yılında 252 milyon lira. Bunun 65.3 milyonu Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçesinden, 186.4 milyonu ise Spor Toto gelirlerinden karşılanıyor. Bu bütçeyle yılda lisanslı sporcu başına 113 lira, faal sporcu başına ise 489 lira düşüyor.
Raporda, federasyonların bütçeleri faal sporcu başına göre hesaplandığında branşlar arasında önemli farklar da ortaya çıktığı belirtiliyor ve 431 faal sporcunun bulunduğu Golf Federasyonu sporcu başına yıllık 13 bin liralık büt-çeyle birinci sıraya yerleşiyor. Olimpik sporlar söz konusu olduğunda, en iyi sporcu başına bütçe ise Türkiye Kano Federasyonu’nda. 620 faal kanocuya sporcu başına yıllık 9 bin 274 lira bütçe düşüyor.
Rapora göre; Türkiye’nin Olimpiyatlarda madalya kazanmayı başardığı halter hariç, güreş, boks, tekvando, judo ve atletizmin bütçeleri, faal sporcu başına düşen ödenek rakamları açısından oldukça düşük seviyelerde seyrediyor. Bir tekvandocu için yıllık bütçe yalnızca 214 lira olurken, bu rakam sırasıyla boksta 480 lira, güreşte 714 lira, judoda 987 lira ve atletizmde bin 116 lira. Türkiye’nin olimpiyatlarda hiç madalya kazanamadığı binicilik, tenis, okçuluk, su topu, jimnastik ve eskrim gibi branşlarda ise faal sporcu başına bütçe, görece iyi durumda ve yıllık 34 bin liralara kadar çıkıyor.
Tüm branşlar Türkiye ortalaması olarak bakıldığında ise faal durumdaki bir sporcu için yıllık ödenek tutarı da yalnızca 489 lira.
488
2012 YILI
Faaliyet R a p o r u
2012 YILINDA BAZI BRANŞLARDA BİR SPORCUYA DÜŞEN YILLIK BÜTÇE TUTARI NE KADAR OLDU?
FEDERASYON ADI AKTİF SPORCU SAYISI SPORCU BAŞINA DÜŞEN (TL)
Masa Tenisi 10.248 171
İSMMMO’nun “Türkiye’nin Spor Bütçesi: Madalyanın Maliyeti Yüksek” adlı raporunda federasyonların özerk-liklerine de açıklama getiriliyor ve 1992 yılında çıkarılan bir yasayla Türkiye Futbol Federasyonu’na özerklik tanındığı anımsatılıyor. 2012 yılında üç federasyon dışında bütün federasyonlar özerk hale gelirken, özerkleşen federasyonların büyük bir bölümünün ise kendi gelirlerini yaratamadığı vurgusu yapılıyor.
Raporda; yaklaşık 245 bin lisanslı sporcunun yer aldığı futbolu yöneten Türkiye Futbol Federasyonu’nun bütçesinin 220 milyon lira olduğu, devletten destek almadığı, tribün, sponsorluk gelirleriyle bir yapı işlediği belirtiliyor.
Profesyo-2012 YILI
Faaliyet R a p o r u
Toplumsal Raporlar
nel futbolda yer alan 4 bin 431 sporcu için harcanan bütçe ise 54 milyon lira. Türkiye Futbol Federasyonu bütçesinde amatör futbolcular için sporcu başına yılda 122 lira, profesyonel futbolcular için ise sporcu başına yılda yaklaşık 12 bin lira. Bu hesapta ise kulüplerin sporcuları için yaptığı harcamalar, sponsorluk ve reklam gelirleri, transfer ücretleri, bon-servis bedelleri ya da kiralama bedelleri yer almıyor.
FUTBOLDA, AMATÖR SPORCUYA YILDA 122 LİRA DÜŞÜYOR
Kategori Lisans sayısı Kişi başı bütçe (TL)
Amatör futbolcu 240.245 122
Profesyonel futbolcu 4.431 12.140
BÜTÇEDE SPORUN PAYI VE DÜNYA UYGULAMALARI
Raporda 74 milyonu aşan Türkiye nüfusunda lisanslı sporcu sayısının 2.2 milyonda kalmasının, halkın büyük bir bölümünün spor yapmaktan uzak olduğunu gösterdiği, gençlerin sadece yüzde 5’inin aktif olarak sporla buluşabildiği tespiti yapılıyor. Türkiye’de Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne konsolide bütçeden ayrılan payın yıllar itibariyle on-binde 5 ile on-binde 6 arasında değiştiği anımsatılarak spora ayrılan payın son üç yılda reel olarak 1 milyar liranın üzerine çıktığı belirtiliyor.
SPORA GENEL BÜTÇEDEN AYRILAN TUTAR ARTIŞTA
Yıllar Miktar (TL)
2003 201.000
2004 232.000
2005 404.000
2006 298.000
2007 389.000
2008 470.000
2009 635.000
2010 1.033.000 2011 1.167.131 2012 1.386.000
“Türkiye’nin Spor Bütçesi: Madalyanın Maliyeti Yüksek” adlı raporda, sporda başarılı ülkelerin, kamu eliyle dağıtılan fonları daha çok uzmanlaşmış spor eğitimine ve halka yönelik yaygın spor aktivitelerine ayırdığı, endüstriyel sporun ise sponsorluklar, bağışlar ve sportif yatırımlara getirilen vergi indirimleriyle desteklendiği aktarılıyor.
490
2012 YILI
Faaliyet R a p o r u
Tarih: 11.11.2012 Sayı: 2012/13