Binaların yangından korunması hakkında yönetmeliğe ilişkin sınırlama

Binaların yangından korunması hakkında yönetmelikte belirtilen hükümlerde beraberinde mimari tasarıma ilişkin çeşitli sınırlamalar getirmiştir. Yönetmeliğe ilişkin hükümler, özellikle binaların silikonlu veya kaset sistemli şeffaf + hafif metal kompozit

(alüminyum) kaplı (giydirme) cephelerinde, umumi merdivenlerinde, yangın kaçış merdivenlerinde, yangın güvenlik hollerinde, yangın kaçış koridorlarında, asansörlerinde ve asansör hollerinde, pencere parapetlerinde, Fransız balkon tipi 20,000 cm’ lik motif açık çıkmalarında sınırlamalar getirmiştir.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik – Bakanlar Kurulu Kararı 27.11.2007 gün ve 2007/12937 sayılı kararı 19.12.2007 tarihli ve 26735 sayılı RG’ de yayımlanarak yürürlüğe girmişlerdir. Bu Yönetmeliğin amacı; “kamu kurum ve kuruluşları, özel kuruluşlar ve gerçek kişilerce kullanılan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin, tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı safhalarında çıkabilecek yangınların en aza indirilmesini ve herhangi bir şekilde çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak üzere, yangın öncesinde ve sırasında alınacak tedbirlerin, organizasyonun, eğitimin ve denetimin usul ve esaslarını belirlemektir.” Öngörülmektedir.

12.06.2002 tarihli ve 2002/4390 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır (mad. 169/1).

Belediyeler, kapsama dâhil kurum ve kuruluşlar, yürürlük tarihten itibaren bu Yönetmeliği uygulamak zorunda olup bu Yönetmeliğe aykırı veya öngörülen tedbirleri daha ağırlaştıran ve uygulanamaz hale getiren düzenlemede bulunamazlar (mad. 169/2 ) (Değişik: 10.08.2009-2009/15316 K.).

Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yürürlükteki imar, yapı, deprem ve afet ile ilgili yönetmeliklerin, bu Yönetmeliğe aykırı olan hükümleri uygulanmaz (mad. 169/3).

Geçici madde 2- (1) "Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yürürlüğe konulmuş bulunan imar, yapı, deprem ve afet ile ilgili yönetmeliklerin bu Yönetmeliğe aykırı olan hükümleri, ilgili idarelerce Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 1 yıl içinde bu Yönetmeliğe uygun hâle getirilir.” öngörülmektedir.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik - Bakanlar Kurulu Kararı 10.08.2009 gün ve 2009/15316 sayılı kararı 09.12.2009 tarihli ve 27344 sayılı RG’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” kenar başlığını taşıyan 4’ üncü maddesinin 1’ inci fıkrasında “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında”;

h) Bina yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafeyi veya imar planında ve bu Yönetmelikte öngörülen yüksekliği,

ccc) (Değişik: 10.08.2009-2009/15316 K.) “Yüksek bina: Bina yüksekliği 21.50 m’den, yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan binaları, ifade eder.” öngörülmektedir.

KBBİY’ nin “Yüksek Yapılar” başlıklı 1 nci fıkrasında “Tanımlar”: “Yüksek yapı: Genel olarak yakın ve uzak çevresini, fiziksel çevre, siluet, kent dokusu ve her türlü kentsel alt yapı yönünden etkileyen bir yapı türüdür. Bina yüksekliği en az (42.50)m. olan veya bodrum kat hariç (13) katı geçen yapılar, yüksek yapılar olarak kabul edilir.” denilmektedir.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin “Görev, yetki ve sorumluluk” kenar başlığını taşıyan 6’ ncı maddenin 1’ nci fıkrası “Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından; a) Yapı ruhsatı vermeye yetkili idareler, b) Yatırımcı kuruluşlar, c) Yapı sahipleri, ç) İşveren veya temsilcileri, d) Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler ile uygulayıcı yükleniciler ve imalatçılar, e) Yapı yapılmasında ve kullanımında görev alan müşavir, danışman, proje kontrol, yapı denetimi ve işletme yetkilileri, görevli, yetkili ve sorumludur.” öngörülmektedir.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin uygulanmasında, yapı ruhsatı düzenleyen belediye, idare, yatırımcı kuruluş, yapı sahibi, işveren, mimar, mühendisler ile yapı müteahhidi, imalatı yapanlar, proje kontrol ve yapı denetim kuruluşu yetkililerinin yetkili, sorumlu ve görevli olduğu öngörülmektedir.

Aynı Yönetmeliğin “Binaların yerleşimi” kenar başlığını taşıyan 21 nci maddesinin; (3) “Yeni planlanan alanlarda bitişik nizamda teşekkül edecek imar adalarının uzunluğu 75,000 m’den fazla olamaz. Uzunluğu 75 m’den fazla olan bitişik nizam yapı adalarında, yangına karşı güvenliğe ve erişim kontrolüne ilişkin düzenlemeler yapılır ve alınması gereken tedbirler plan müellifi tarafından plan notunda belirtilir.” Hükmü ön görülmektedir.

Buna göre; bitişik nizam yapılaşmada imar adasının uzunluğunun 75,000 m’ yi geçemeyeceği öngörülmektedir.

Aynı Yönetmeliğin “Yangın kompartımanları” kenar başlıklı 24’ üncü maddesi (4) (Değişik: 16.03.2015-2015/7401 K.) “Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binalarında belirtilen yüksekliklerden daha yukarıda olan katlarında en çok üç kat bir yangın kompartımanı olarak düzenlenir.” şeklinde değiştirilerek 09.07.2015 tarihli ve 29411 sayılı RG’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

(5) (Değişik: 10.08.2009-2009/15316 K.) “Atriumlu bölümlere, sadece düşük ve orta tehlikeli sınıfları içeren kullanımlara sahip binalarda müsaade edilir. Atrium alanının hiçbir noktada 90,000 m²’den küçük olmaması esastır. Alanı 90,000 m²’den küçük olan atrium boşluklarının çevresi her katta en az 45,000 cm yüksekliğinde duman perdesi ile çevrelenir ve yağmurlama sistemi ile korunan binalarda duman perdesinden 15,000 ila 30,000 cm uzaklıkta, aralarındaki mesafe en çok 2,000 m olacak şekilde yağmurlama başlığı yerleştirilir. Atriumlarda doğal veya mekanik olarak duman kontrolü yapılır.” Hükümleri yer almaktadır.

24’ üncü maddenin bu fıkrasında 90,000 m²’ den küçük atrium yapılamayacağı; yapılması halinde 45,000 cm yüksekliğinde duman perdesi yapılması gerektiği ön görülmektedir.

Yine aynı Yönetmeliğin “Cepheler” kenar başlığını taşıyan 27’ nci maddesi (1) (Değişik:16.03.2015-2015/7401 K.) “Dış cephelerin, bina yüksekliği 28.50 m’den fazla olan binalarda zor yanıcı malzemeden ve diğer binalarda ise en az zor alevlenici malzemeden olması gerekir. Alevlerin bir kattan diğer bir kata geçmesini engellemek için iki katın pencere gibi korumasız boşlukları arasında, düşeyde en az 100,000 cm yüksekliğinde yangına dayanıklı cephe elamanıyla dolu yüzey oluşturulur veya cephe iç kısmına en çok 2,000 m aralıklarla cepheye en fazla 1.50 m mesafede yağmurlama başlıkları yerleştirilerek cephe otomatik yağmurlama sistemi ile korunur.” şeklinde değiştirilerek 09.07.2015 tarihli ve 29411 sayılı RG’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Burada tamamen hafif metal kompozit malzeme + cam giydirme cephe kaplamalarında alevlerin komşu katlara atlamasını engellemek için 100,000 cm yüksekliğinde yangına dayanıklı dolu malzeme ile kaplanacağı anlamına gelmektedir (Şekil 4.13.).

KBBİY’ in “İstisnalar” kenar başlığını taşıyan 7’ nci maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 775 Sayılı Gecekondu Kanunu ve bağlı yönetmelikleri ile Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik, Isı Yalıtım Yönetmeliği ve Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine aykırı maddeleri uygulanmaz.” öngörülmektedir.

Buna göre, 2863 ve 775 sayılı Kanunlar ile Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki, Binalarda Isı Yalıtım ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliklerin hükümlerine aykırı maddeler düzenlenemeyeceği öngörülmektedir.

Şekil 4.13. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğin mad.27/1’ e aykırı binanın görünümü - Yeni İstanbul Caddesi Selçuklu/Konya

4.1.8. Konya büyükşehir belediyesinin otopark düzenlemesi ile ilgili plan