Bilgi Toplama Yöntemleri ve Bilgilerin Elde Edilmesi

AraĢtırmada anket yöntemine dayalı analiz seçilmiĢtir. Anketin geliĢtirilmesinde daha önce yapılmıĢ olan çalıĢmalardan yararlanılmıĢtır. Bu bağlamda; Fatih Üniversitesi tarafından Ostim Organize Sanayi Bölgesinde yer alan iĢletmelerin iĢgücü ve eğitim ihtiyacını tespit etmek amacıyla yapılan “Ostim Ġhtiyaç Analizi”nden, Türkiye ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu tarafından geliĢen sanayi merkezlerindeki kadın iĢgücünün analizini yapmak, çalıĢma hayatında ve ev yaĢamında karĢılaĢtığı sorunları öğrenmek amacıyla yapılan “ÇağdaĢ ĠĢ Merkezlerinde Kadın ĠĢgücünün Konumu: Bursa Örneği” adlı çalıĢmaya ait anket formundan, Mehmet Genç tarafından “Malatya Organize Sanayi Bölgesinde Faaliyette Bulunan Tekstil Firmalarında Ġnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarına Yönelik Bir AraĢtırma” baĢlıklı çalıĢmaya ait anket formundan, Mersin Üniversitesi ile Mersin Ticaret ve Sanayi Odasının iĢbirliğiyle Mersin‟de faaliyet gösteren KOBĠ‟lerin temel iĢletmecilik sorunlarını saptayarak çözüm olanaklarını araĢtırmak amacıyla yapılan “Mersin‟deki Küçük ve Orta Boy Sanayi ĠĢletmelerinin Sorunları” konulu araĢtırmaya ait anket formundan, “Ġstanbul Ticaret Odası (ĠTO) Tarafından Desteklenen ĠĢsizlik Sorununun Çözümünde Küçük GiriĢimciliğin Desteklenmesi Projesi” anketinden, www.trmtr.com adresinden temin edilen “Çini Fabrikasının ĠĢleyiĢi” ile ilgili anket çalıĢmasından, Özlem Çakır tarafından 2001 yılında iĢe bağlılığı etkileyen psiko – sosyal faktörleri belirlemeye yönelik olarak yapılan çalıĢmaya ait anket formundan ve son olarak da Mehmet Fikret Gezgin tarafından Ġstanbul Üniversitesi aracılığıyla yapılan “Avusturya‟daki Türk ĠĢçileri Üzerine Bir AraĢtırma” adlı çalıĢma kapsamında hazırlanan anket formundan yararlanılmıĢtır. Kapsamlı bir inceleme sonucunda çalıĢmanın amacına uygun anket formu düzenlenmiĢtir.

Düzenlenen anket formu üç bölümden oluĢmaktadır12. BeĢ soruluk ilk bölüm, iĢverene ait demografik özellikleri belirlemeye yönelik sorulardan oluĢmaktadır. Ġkinci bölüm ise; dokuz sorudan oluĢmakta ve bu bölümde de anketin uygulandığı iĢletmenin; aile Ģirketi olup olmadığı, hukuki yapısı, karar mekanizması, faaliyet gösterdiği sektör ve iĢletmede çalıĢan kiĢi sayısı gibi spesifik özellikleri sorgulanmaktadır. Ancak bu bölümde yer alan iki soru, iĢletmede çalıĢanların eğitim düzeyi ve cinsiyete göre sayısını öğrenmeye yönelik sorulmuĢ iki soru; tam ve etkin cevap alınamadığı gerekçesiyle analiz dıĢı tutulmuĢtur. ÇalıĢmanın son bölümü de; uygulamalı analiz kısmını oluĢturmaktadır. Bu bölümde; çalıĢmanın amacını ortaya koymaya yönelik olarak aranan emek talebinin niteliği ile ilgili sorular sorulmuĢtur. Bu bölümde özellikle, emek piyasasında öncelikli tercihler tespit edilmek istendiğinden, önem düzeyini belirlemeye yönelik sıralamalı sorular seçilmiĢtir. Sıralamalı soruların yanı sıra, eleman istihdamını etkileyen unsurları belirlemek amacıyla ölçekli sorularda sorulmuĢtur. Bu tip sorularda “çok önemli”den “önemli değil”e kadar 5‟li Likert Ölçeği kullanılmıĢtır.

Anket formuyla toplanan veriler sınıflandırılmıĢ ve kodlanarak bilgisayarda SPSS 11.5 (Statistic Pocket For Social Science) Programı yardımıyla oluĢturulan veri tabanında toplanmıĢtır. Bu programın sağladığı özellikler ile bilgiler sınıflandırılmıĢ, her soruya iliĢkin mutlak ve yüzde değerleri gösteren tablolar hazırlanmıĢtır. Analizlerde yüzde dağılım tekniğinden, farklılıkları incelemeye yönelik istatistik analiz tekniklerinden olan ki-kare testinden, anova ve oneway anova testlerinden yararlanılmıĢtır. Bu analiz tekniklerinden ki-kare analizi; sosyal bilimler alanındaki çalıĢmalarda yaygın olarak kullanılan bir analiz yöntemidir. Sadece iliĢkilerin saptanmasında değil, aynı zamanda değiĢkenler arasındaki farklılıkların belirlenmesinde de kullanılan ki-kare analiz yöntemi, frekans dağılımları üzerinden iĢlem yapan bir analiz yöntemidir. Ki-kare analiz yöntemiyle ilgili olarak bilinmesi gereken en önemli özellik serbestlik derecesidir. Serbestlik derecesi arttıkça ki-kare testi normal dağılıma benzemeye baĢlar. Ayrıca ki-kare değeri serbestlik derecesine bağlı olduğundan, analizde yer alan gözlem sayısı arttıkça ki-kare değeri de artar. Sonuçta anlamlı farklılıkların varlığına iliĢkin iĢaretler elde etme olasılığı da artar. Genel bir kural olarak ki-kare analiz yönteminin baĢarı ile uygulanabilmesi için üzerinde analiz yapılan

12 _{Anket formunun hazırlanmasında Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (2005) adlı kitaptan} yararlanılmıĢtır. Anket formu ekte sunulmuĢtur.

değiĢkenlere iliĢkin oluĢturulan çapraz tabloda yer alan hücrelerin her birindeki gözlem sayısının en az 5 olması önemlidir. Anova testi ise; ikiden fazla grubun bir anda karĢılaĢtırılmasını sağlamak için geliĢtirilen ve varyans analizi olarak da bilinen bir analiz tekniğidir. Anova testinin ön koĢullarından birisi her bir grubun normal dağılım sergileyen bir ana kitleden rastgele seçilmiĢ örnekler olmasıdır. Ayrıca her bir grubun eĢit varyansa sahip olması da istenmektedir. Anova testi ile sadece karĢılaĢtırma yapılan gruplar (3 veya daha fazla sayıda olabilir) arasında herhangi bir farklılığın olup olmadığı anlaĢılırken bu farklılığın hangi gruptan kaynaklandığı da one way anova testi uygulanarak belirlenebilir (Yazıcıoğlu ve Erdoğan, 2007).

Anket formundaki bazı soruların çözümlenmesinde, kodlamaya dayalı içerik analizi yöntemi kullanılmıĢtır. Formda yer alan bazı sorularda ise, denekler önem derecesine göre sıralanmak istenmiĢtir. Bu tür sorulardan elde edilen yanıtların önem derecesi 1‟den son rakama kadar göreceli olarak artmaktadır. Bu puanlamaya göre de en fazla puanı toplayan seçenek, birinci dereceden önemli kabul edilmektedir.