Araştırma kapsamında Tokat yazmacılık sanatı ürünü olan 20 adet örnek ürün incelenmiş olup ürünlerin motif, desen, renk ve kompozisyon özellikleri detaylı bir şekilde form altında verilmiştir
Bilgi Formu No : 1
118
Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Yazma
Boyutları : 100cm x 100cm.
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp Kalem Tekniği Kullanılan Renkler
Zemin : Sarı
Desen : Beyaz, mavi, kırmızı, yeşil. Yörede Verilen İsim : Çengelköy
Motif İsimleri : Geometrik; Baklava, Bitkisel; Çiçek ve yaprak, Sembolik;
Çengelköy
Kompozisyon : Kare formundaki örtünün dört kenarı, uçları birbirine
bağlantılı baklavalardan oluşan bir bordürle çevrelenmiştir. Orta kısmında her sırada üçer kare forma yer verilmiştir. Kare formlar çiçek ve yaprakların bir araya gelmesiyle oluşmuştur.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Hüseyin ER
Yaşı : 55
119
Bilgi Formu No : 2
İnceleme Tarihi : 11.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
120
Boyutları : 110cm x 170cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Serigrafi tekniği
Kullanılan Renkler :.Kenar suyu zemini sarı, orta zemin beyaz, desen bordo,
siyah, mavi, yeşil, sarı ve siyah
Yörede verilen isim : Sinekli Hamamiye
Motif isimleri : Tokat’a özgü yazma motifi
Kompozisyon : Dikdörtgen formundaki örtünün 6 cm eninde yuvarlak ve
birbirine bağlı geometrik formlardan oluşan kenar bordürü yazmayı çevreledikten sonra karşılıklı iki kenarı birbirine iki defa bağlayarak yazmayı üçe böler. Alt ve üst bölümlere büyük çiçek deseni yerleştirilmiş olup orta motifi, sineğe benzediği için yazmaya 'sinekli' adı verilmiştir. Bu yazma Beypazarı, Boyabat, Durağan ve Ayaş'ta kullanılır.,
Kaynak Kişi Künyesi
Adı,Soyadı : Hüseyin ER
Yaşı : 55
121
Bilgi Formu No : 3
İnceleme Tarihi : 11.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
122
Türü : Yazma
Boyutları : 100cm x 100 cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp kalem tekniği Kullanılan Renkler
Zemin : Kırmızı
Desen : Beyaz, mavi, sarı, yeşil, siyah Yörede verilen isim : Tokat Beşlisi
Motif isimleri : Bitkisel çiçek, yaprak
Kompozisyon : Kare formundaki örtünün dört kenarı büyükçe fasulyeye
benzeyen bir form içinde yer alan çiçek ve yapraklardan oluşur. Orta kısımda birbirine çapraz beş kare yerleştirilmiştir. Kare formlar çiçek ve yaprakların bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Genelde Trabzon yöresinde çok kullanılmaktadır
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Hüseyin ER
Yaşı : 55
123
Bilgi Formu No : 4
İnceleme Tarihi : 11.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Yazma
Boyutları : 160cm x 160 cm Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş Kullanılan Teknikler : Karakalem Tekniği Kullanılan Renkler : Beyaz, siyah
124
Yörede isim : Hitit desenli sofra bezi Motif isimleri
Bitkisel : Yaprak Hayvansal : Geyik, kuş Sembolik : Hitit Güneşi
Kompozisyon : Kare formundaki örtünün dört kenarı uçları birbirine
bağlantılı su deseni uygulanmıştır. İkinci sırada kuş geyik yaprak üçüncü sırada sadece hitit güneşi deseni uygulanmıştır. Orta göbeğe yine dört kenarı su ile çevrili ortasında hitit güneşi ve yine su deseni yerleştirilmiştir.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Ömer YAŞIN
Yaşı : 60
125
Bilgi Formu No : 5
İnceleme Tarihi : 12.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
126
Türü : Yazma
Boyutları : 100cm x 120cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp-kalem tekniği Kullanılan Renkler:
Zemin : Siyah
Desen : Kırmızı, yeşil, beyaz, siyah Yörede isim : Asma Yaprağı
Motif isimleri
Zemin : Düz
Bitkisel : Çiçek, yaprak
Kompozisyon : Bu yazmada asma yaprağı motif bordür biçiminde
yazmanın çevresine işlenmiştir. Motif karşılıklı iki kenara dörder, diğer iki kenara üçer adet işlenmiştir. Çorum ve Kastamonu yöresinde kullanılır..
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Ömer YAŞIN
Yaşı : 60
127
Bilgi Formu No : 6
İnceleme Tarihi : 12.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
128
Boyutları : 100cm x 100cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp-kalem tekniği Kullanılan Renkler
Zemin : Düz
Desen : Bordo, sarı, mor, yeşil Yöredeki İsmi : Drama
Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek, yaprak
Kompozisyon : Kare formundaki örtünün ortada dairesel planda birbirini
takip eden beş gül motifi yer almıştır. Kenarda ise üç defa basılmış gül motifi vardır. Yazmanın kenarına basılan gül motifleri gül motifleri daha büyüktür. Ege Bölgesinde kullanılmaktadır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Nurhan ALGÜL
Yaşı : 36
129
Bilgi Formu No : 7
İnceleme Tarihi : 12.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Yazma
Boyutları : 100cm x 100cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı tekniği
130
Kullanılan Renkler : Sarı, siyah Yörede isim : Sinekli Motif isimleri
Bitkisel motif : Ağaç motifi
Geometrik motif : Yıldız, yuvarlak, damlalar
Kompozisyon : Yukarda görülen yazma örneği kare form içine hazırlanmış
olup, kalıp yazma tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır. Ortasında sinekli modeli, kumaşın dört tarafında içinde yıldızlar olan kesik yuvarlaklar ve damlalar kullanılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Nurhan ALGÜL
Yaşı : 36
131
Bilgi Formu No : 8
İnceleme Tarihi : 15.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Yazma
132
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı tekniği Kullanılan Renkler:
Zemin : Beyaz
Desen : Siyah Yöredeki isim : Fındıklı Motif isimleri
Geometrik : Yuvarlak, eşkenar dörtgen. düz çizgiler
Kompozisyon : Yukarda görülen yazma örneği kare form içine hazırlanmış
olup, kalıp yazma tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır. Kumaşın kenar uçlarına eşkenar dörtgen ve uzun çubuklar yerleştirilmiştir. Orta göbek de ise koyu zemin üzerine yuvarlaklar yerleştirilmiştir.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Nurhan ALGÜL
Yaşı : 36
133
Bilgi Formu No : 9
İnceleme Tarihi : 14.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
134
Boyutları : 100cm x 100cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı tekniği Kullanılan Renkler
Zemin : Saks mavisi
Desen : Siyah Yöredeki İsmi : Elmalı Motif isimleri
Hayvansal : Deve Sembolik : Kalp, kılıç. Geometrik : Düz çizgi
Kompozisyon : Yukarda görülen yazma örneği kare form içine hazırlanmış
olup, kalıp yazma tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır. Kumaşın kenarlarında belirli aralıklarla dikey ve yatay şekilde düz çizgiler, kalp, deve, kılıç motifleri yerleştirilmiştir. Orta göbekte ise kalpler ve yuvarlaklar yerleştirilmiştir.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Nurhan ALGÜL
Yaşı : 36
135
Bilgi Formu No : 10
İnceleme Tarihi : 12.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
136
Boyutları : 100cm x 100cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Beyaz.
Desen : Pembe, sarı, mavi, yeşil Yöredeki İsim : Gül Deseni
Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek, yaprak ve tomurcuk
Kompozisyon : Yukarda görülen yazma örneği kare form içine hazırlanmış
olup, kalıp yazma tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır. Kumaşın kenarlarına tomurcuk ve açmış gül motifi kullanılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Nurhan ALGÜL
Yaşı : 36
137
Bilgi Formu No : 11
İnceleme Tarihi : 17.04.2015 Bulunduğu Yer : Tokat
138
Boyutları : 150cm x 45cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Karakalem
Kullanılan Renkler
Zemin : Haki.
Desen : Siyah Yöredeki İsim : Lale Deseni Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen şal örneği dikdörtgen form içine
hazırlanmış olup, karakalem tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yasemin ERTAŞTAN
Yaşı : 46
139
Bilgi Formu No : 12
İnceleme Tarihi : 17.04.2015 Bulunduğu Yer : Tokat Türü : Püsküllü Şal Boyutları : 150cm x 45cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Karakalem
140
Kullanılan Renkler
Zemin : Mavi.
Desen : Siyah Yöredeki İsim : Hitit Motifi Motif isimleri
Hayvansal : Geyik, Kuş
Kompozisyon : Yukarda görülen şal örneği 150cmx45cm ebatlarında
dikdörtgen form içine hazırlanmış olup, karakalem tekniğiyle, hazır pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yasemin ERTAŞTAN
Yaşı : 46
141
Bilgi Formu No : 13
İnceleme Tarihi : 17.04.2015 Bulunduğu Yer : Tokat
142
Türü : Fular
Boyutları : 100cm x 45cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Beyaz. Desen : Siyah
Yöredeki İsim : Atatürk Baskılı Fular Motif isimleri
Kişisel : Atatürk
Kompozisyon : Yukarda görülen fular örneği 100cmx45cm dikdörtgen form
içine hazırlanmış olup, karakalem tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yasemin ERTAŞTAN
Yaşı : 46
143
Bilgi Formu No : 14
İnceleme Tarihi : 17.04.2015 Bulunduğu Yer : Tokat Türü : Elbise
144
Boyutları : 120cm(yükseklik) Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Elvan baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Beyaz.
Desen : Siyah, Kırmızı Yöredeki İsim : Çiçek Motifli Elbise Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen elbise örneği 120cm yüksekliğinde
pamuklu kumaşa yapılmıştır. Bel hizasının altında kalan yerlere 2 renk elvan baskı tekniğiyle çiçek motifi ve alt kenarlarına kenar motifi uygulanmıştır. Motif aralarındaki boşluklar ölçülmeden zihinde tasarlanarak yapılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yasemin ERTAŞTAN
Yaşı : 46
145
Bilgi Formu No : 15
146
Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Yazma
Boyutları : 85cm x 85 cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Pembe.
Desen : Siyah, Kırmızı
Yöredeki İsim : İki Renkli Fulya Motifi (Fulyalı) Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen yazma örneği 85cm x 85cm boyutlarında
kare form içine hazırlanmış olup, karakalem tekniğiyle, Fulya motifli kalıbın 2 ayrı renkte basılmasıyla oluşturulmuştur. Yazma kenarlarına ‘‘Fulyalının kenarı’’ denilen motif uygulanmıştır
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yurdanur UÇAR
Yaşı : 42
147
Bilgi Formu No : 16
İnceleme Tarihi : 10.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat Türü : Yastık Kılıfı Boyutları : 55cm x 55 cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(koton) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı
148
Kullanılan Renkler
Zemin : Beyaz.
Desen : Siyah, Kırmızı
Yöredeki İsim : Kırmızı Osmanlı Karanfili Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen yastık yüzü örneği örneği 55cm x 55cm
boyutlarında kare form içine hazırlanmış olup, karakalem tekniğiyle, Kırmızı Osmanlı Karanfili motifi kumaşın dört köşesine basılmıştır. Yastık yüzü kenarlarına Tokat kenar motifi uygulanmıştır. Baskı tülbentin biraz daha kalını olan koton (pamuklu) kumaşa yapılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yurdanur UÇAR
Yaşı : 42
149
Bilgi Formu No : 17
İnceleme Tarihi : 10.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Yazma
150
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(koton) Kullanılan Teknikler : Elvan baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Beyaz.
Desen : Siyah, Kırmızı, Yeşil, Mavi Yöredeki İsim : Dramanın Göbeği
Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen yastık yüzü örneği örneği 55cm x 55cm
boyutlarında kare form içine hazırlanmış olup, Elvan baskı tekniğiyle, Dramanın göbeği adlı motif kumaşın ortasında daire oluşturacak şekilde basılmıştır. Yastık yüzü kenarlarına Tokat kenar motifi uygulanmıştır. Baskı tülbentin biraz daha kalını olan koton (pamuklu) kumaşa yapılmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yurdanur UÇAR
Yaşı : 42
151
Bilgi Formu No : 18
İnceleme Tarihi : 10.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
Türü : Pareo
Boyutları : 200cm x 95cm
152
Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı Kullanılan Renkler
Zemin : Turkuaz.
Desen : Siyah, Yeşil, Kırmızı Yöredeki İsim : Yaban gülü
Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen Pareo örneği 200cmx95cm dikdörtgen
form içine hazırlanmış olup, Elvan baskı tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır. Pareonun iki uç tarafına yaban gülü motifi basılarak kompozisyon tamamlanmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yurdanur UÇAR
Yaşı : 42
153
Bilgi Formu No : 19
İnceleme Tarihi : 17.04.2015 Bulunduğu Yer : Tokat
154
Türü : Masa Örtüsü Boyutları : 176cm x 195cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(tülbent) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Yavruağzı. Desen : Siyah
Yöredeki İsim : Papatya (Tokat İçi Dolusu) Motif isimleri
Bitkisel : Çiçek
Kompozisyon : Yukarda görülen masa örtüsü örneği 176cmx195cm
dikdörtgen form içine hazırlanmış olup, karakalem tekniğiyle, pamuklu kumaş üzerine yapılmıştır. Örtünün tüm kenarlarına sofra bezi ve masa örtülerinde kullanılan kenar motifi yapıldıktan sonra, örtünün içine papatya motifi boşluk kalmayacak şekilde uygulanmıştır.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yasemin ERTAŞTAN
Yaşı : 46
155
Bilgi Formu No : 20
İnceleme Tarihi : 10.12.2014 Bulunduğu Yer : Tokat
156
Türü : Masa Örtüsü Boyutları : 176cm x 195cm
Kullanılan Gereçler : Pamuklu kumaş(koton) Kullanılan Teknikler : Kalıp baskı
Kullanılan Renkler
Zemin : Beyaz. Desen : Bordo
Yöredeki İsim : Çini ve Selçuklu motifli masa örtüsü Motif isimleri
Sembolik : Bulut, Yıldız
Kompozisyon : Yukarda görülen masa örtüsü örneği 176cmx195cm
dikdörtgen form içine hazırlanmış olup, Kalıp baskı tekniğiyle, pamuklu kumaş(koton) üzerine yapılmıştır. Masa örtüsünü kenar motifiyle 9 bölüme ayrılmıştır. Selçuklu ve çini motiflerii kullanılarak 3 farklı kombinasyondan kompozisyon oluşturulmuştur.
Kaynak Kişi Künyesi
Adı, Soyadı : Yurdanur UÇAR
Yaşı : 42
157
BÖLÜM V
SONUÇ VE ÖNERİLER
5.1. Sonuç
Bu araştırmada Tokat yazma baskı sanatı çeşitli yönleriyle incelenmiş, renk desen ve kompozisyon özellikleriyle tanıtılmaya çalışılmıştır.
Tokat’ta “Karakalem” ve “Elvan” olmak üzere iki tip yazma basılmaktadır. Tokat yazmaları basılma teknikleri yönünden kalıpla yazma tekniğine girmektedir. Çok öncelerden kağıt içi denilen yazmalarda yapılırmış. Renk uyumuna özen gösterilen Tokat yazmalarında çoğunlukla kırmızının koyu tonları, bordo, patlıcan moru gibi koyu renkler tercih edilmiş; doğadan alınan bitkisel motifler, meyve ve çiçek motifleri, kalıp ustalarınca başarılı kompozisyonlarla kumaşlar üzerine aktarılmıştır. Meyve çeşidi bol olan Tokat’ın bu özelliği yazma desenlerinin tasarlanmasına yansımış, elması, üzümü, kirazı ve çiçekleri desenlerin ana motifleri olmuştur. Kalıp yapımında genelde ıhlamur ağacı kullanılmaktadır.
Tokat yazma yapımında çoğu Tokat’a özgü olan motiflerin kullanılmasına rağmen başka el sanatları ya da diğer bölgelerde kullanılan yazma motifleri de kullanılmaktadır. Tokat yazmacılık sanatının daha çok Selçuklulardan etkilendiğini söylemek mümkündür.
Tokat’ta 600 yıllık bir geçmişe sahip yazmacılık sanatı 15. yüzyıldan itibaren Tokat’ı yazmacılık sanatında merkez haline getirmiştir. 16 ve 17. yüzyıllarda en güzel örneklerini vermiştir.
Tokat yazma baskı sanatında seçilen konular daha çok bitkisel kaynaklıdır. Bunun yanında az da olsa sembolik, geometrik ve figürlü bezemelere rastlanılmaktadır. Konuların somut
158
ve özgün bir anlatım taşıdığı söylenebilir. Zaman içinde meydana gelen sosyal, ekonomik ve kültürel değişimlerle yazmalar Türk Halkı için önemini yitirmeye başladığını görüyoruz.
Serigrafi baskı tekniğinin gelişimi yazmacılık sanatını olumsuz etkilemiştir. Serigrafi yöntemiyle kısa zamanda ve klasik yazma yöntemlerine göre daha az emek sarf ederek, yığın üretimi yapmak mümkün olmuştur. Bu yöntemle yapılan ürünlerin ucuzluğu sebebiyle tercih edilmesi, klasik yöntemlerle çalışan ustaları etkilemiştir. Yazma ustaları sanayi ile rekabet edemeyerek atölyelerini kapatmak zorunda kalmışlardır. Oysa klasik yöntemlerle yapılmış yazmaların sanatsal değerini sanayi ürünlerinde bulmak mümkün olmadığı gibi kıyaslanmaları da doğru değildir.
Günümüzde Batı’nın el sanatlarına olan ilgisinin artmasıyla, bizim de kendi kültürümüzün parçası olan geleneksel ürünlere verdiğimiz değer artmaktadır. Bu durum kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarını canlandırmaya olanak sağlamaktadır. Tokat’ta yapılan yazmacılık ürünlerine yerli turistten çok yabancı turist rağbet göstermektedir. Yazma ustaları da yapmış oldukları ürün çeşitlerini talebe göre artırmış, şal, elbise ve etek gibi ürünlere yöresel motifleri basarak mesleklerini devam ettirmeye çalışmaktadır. Bunların yanı sıra yazmacılık sanatı yurt içinde birçok yerde tanıtılmaya başlanmış, bu işi bilen ustalar tarafından seminer verdirilmek üzere farklı üniversite, il ve ilçelerden çağrı aldıkları bilinmektedir.
Yazmacılıkla uğraşan kişilerin yaşlarının çoğunun 30-35 arası olduğu, medeni durumlarına baktığımızda genelinin evli olduğu görülmektedir. Bireylerin eğitim durumlarına bakıldığında çoğunluğunun ilköğretim mezunu olduğu görülmektedir.
Baskıcılıkta 50-60 yıl öncesine kadar doğal boyalar kullanılırken günümüzde kimyasal boyalar kullanılmaktadır. Kullanılan renklere baktığımızda siyah beyaz renkler diğer renklere nazaran daha çok kullanıldığını görmekteyiz.
Eskiden beri kullanılan motifler günümüze kadar korunarak gelmiştir. Geçmişte kullanılan örneklerden faydalanılmaktadır. Yazmacılık sanatı genelde babadan veya akrabalardan öğrenilmektedir. Tokat yazma ürünlerinin pazarlamasında sıkıntı olmaması ve ticari kazancının iyi olması bu mesleğe yeni yeni çırakların katılımını sağlamaktadır.
Anadolu Sigorta aracılığıyla organize edilen ‘Bir Usta, Bin usta’ projesi kapsamında Tokat yazma ustası Yasemin Ertaştan öncülüğünde bir belgesel film hazırlandı. Proje kapsamında
159
yazmacılık kursları açılarak, yeni ustaların yetiştirilmesine yönelik çeşitli etkinlikler yapıldı.
Taşhan ve 75. Yıl Yazmacılar Sitesi’nde turistik amaçlı kalıp yöntemiyle baskı yapan 4-5 usta olmuş olsa da bugün artık eski usül yazma tekniğinin Tokat’ta da terk edildiği görülmektedir. Tokat yazmacılık sanatı ile ilgili yapılan araştırmaların artması ve basın yayın organlarında yapılan haberler Tokat yazmacılık sanatı için olumlu gelişmelerdir.
5.2. Öneriler
Yazmacılık sanatının yaşatılabilmesi için yapılması gerekenler şunlardır; öncelikle elde kalan sınırlı sayıdaki, geçmiş dönemlere ait yazmaların belgelenmesi ve korunması gerekmektedir. Oysa bugün mevcut müzelerde yazma sanatının ürünlerine yeterince önem verilmemektedir.
Yazmacılığın tanıtımı konusunda eğitim kurumlarına da büyük görev düşmektedir. Yazmacılığın özellikle akademik eğitim programları içinde yer alması ve yaşayan birkaç ustanın bilgi birikimlerinden yararlanarak, bu bilgilerin öğrencilere aktarılması gerekmektedir. Bu bakış açısıyla geleneksel yöntem ve malzemeler kullanılarak, eski örneklerin üretimlerinin yapılması hem de yeni tasarımlarla yazmanın güncelleştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda geleneksel kültüre değer veren modacılara ve sanatçılara da büyük görev düşmektedir.
Günümüz yaşantısına uygun hale getirilmiş veya sanatsal düzeydeki önerilerle halkın dikkatini yazmaya çekmek ve yazmacılığın yeniden gündeme getirilmesini sağlamak mümkündür.
Yerel idarelerin de bu konuda üzerlerine düşenleri yaptıklarını görüyoruz ama bunlar yeterli olmamakta. Bölgelerindeki bu sanat kolunu, güncel gereksinimlerine yönelik olarak değerlendirmeleri ile yazmacılığın yaşatılmasına katkıda bulunmaları gerekmektedir. Bu sanatın unutulmaması için yeni ustaların yetiştirilmesi şarttır. Bu sanatın gelecek nesillere aktarılması için yazmacılığa ait örneklerin korunduğu bir arşiv oluşturulmalıdır. Tüm dünyada ve ülkemizde tanıtıcı dergiler ve sempozyumlar, defileler düzenlenmelidir. Günümüzde yaşayan ustalara destek verilip doğal boyalarla yazma yapmaları sağlanmalıdır. Yapılan bu yazmalar müzelerde koruma altına alınıp gelecek nesillere aktarılması sağlanmalıdır.
160
Yazmacılık sanatının korunması adına Tokat’ta bu işi yapan ustaların hepsi bir yerde toplanmalı, maaş karşılığı çalıştırılarak devlet destekli ücretsiz kurslar açılmalıdır.
161
KAYNAKLAR
Anonim. (1973). Tokat İl yıllığı. Ankara: Tokat Valiliği.
Anonim (2014). İslam Ansiklopedisi. Türk Diyanet Vakfı, 41, 226-227 Arseven, C. E. (1973). Türk sanatı. İstanbul: Cem.
Barışta, H. Ö. (1998). Türk el sanatları. Ankara: Kültür Bakanlığı. 2168, Sanat Eserleri Dizisi.192.
Bozkurt, N.(1995). Sanat ve estetik kuramları. İstanbul: Sarmal.
Buyurgan, S., & U. Buyurgan. (2001). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Dersal. Cinlioğlu, H. (2000). Osmanlılar zamanında Tokat. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Çelebi, E. (1970). Seyahatname. ( Z. Danışman, Çev.). İstanbul. Zuhuri Danışman.
Çubuk, B., Şahin, M., Akdağlı, D., Kılıç, S., Çevik, Ş., Ertürk, Ü., Özyer, A., Alkaş Dere, P., Altunsoy, D., Duyum, H., Sürener, T., & Demirci, M. (2011). Tokat il çevre durum raporu. Tokat: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
Eravşar, O. (2004). Tokat tarihi su yapıları (Hamamlar). Konya: Arkeoloji ve Sanat. Erkan, N. (1990). Tokat yazma baskı sanatı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Fırat, Y. (2010). Mardin ili gümüş telkâri kadın takıları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Genç, M. (2014, Haziran). Başbakanlık osmanlı arşiv belgelerinde kök boya ve cehri ile ilgili bazı kayıtlar. Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, 13, 177-189.
162
Gökaydın, N. (1990). Kumaş desenlemede yaratıcı çalışmalar. Ankara: Gazi Üniversitesi
Eğitim Fakültesi.
Karabulut, N. (1993). Batik sanatı ve Türk yazmacılığı ile ilişkileri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Kaya, R. (1988). Türk Yazmacılık Sanatı. İstanbul: Türkiye İş Bankası.
Kılınçeri, Ü. (2004). Serigrafi baskı tekniği ve eğitimde kullanım alanları, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
Mahir, B. (2011, Ekim). Geleneksel Tokat yazmacılığı. I. Uluslararası Karadeniz Kültür