TANI

Kateterin takıldığı gün birinci gün kabul edilerek, iki günden daha uzun süredir kalıcı üriner kateteri olan ve üriner enfeksiyon tanısı konulduğunda kateteri takılı olan hastalar ile iki günden daha uzun süreyle kalıcı üriner kateter takılmış ve üriner enfeksiyon tanısı konulduğu gün ya da bir gün önce kateteri çıkarılmış olan bakteriürili hastalarda hastalarda Kİ-ÜSİ tanısı konur. ÜSİ tanımı için gerekli son kriterin karşılandığı gün enfeksiyon tarihi olarak kabul edilmelidir (Tütüncü ve ark 2014).

İdrar sondasına bağlı bakteriürinin tespiti için sondadan steril aspirasyon tekniği ile idrar örneği alınır. Bu yöntemle örnek alınması kontaminasyonu azaltmaktadır. Aynı anda hem idrar sondasından hem de suprapubik aspirasyon yöntemi ile mesaneden alınan idrar örnekleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş, %90’dan fazla benzerlik gösterdikleri bildirilmiştir. İdrar sondasından steril aspirasyon yöntemi ile alınan idrar kültürleri devamlı gerçek bakteriüriyi yansıtmayabilir. İzole edilen etkenler idrar sondasının iç yüzeyindeki biyofilm tabakasında üreyen bakteriler olabilir. İdrar torbasından ve sonda ucundan alınan idrar örnekleri kullanılmamalıdır (Uzun 1995). İdrar sondasına bağlı bakteriüriyi saptamak için birçok araştırmacı 102- 10⁵ koloni oluşturan birim (colony forming units: cfu)/ml arası kantitatif bakteri sayısını dikkate almaktadır. Klinik karar vermede 102 cfu/ml veya daha fazla bakteriürinin, özellikle piyüri ile birlikte ise enfeksiyon olarak kabul edilebileceği bildirilmektedir. Yapılan bir çalışmada idrar sondalı hastalarda <105 cfu/ml bakteriüri veya candidürinin, hastaya antibiyotik verilmediği sürece %96 olasılıkla üç gün içinde >105 cfu/ml olduğu gösterilmiştir (Uzun 1995).

ÜSE için CDC’nin önerdiği tanımlar, semptomatik üriner sistem enfeksiyonu ve asemptomatik bakteriüridir. ÜSE için bir yaşın üzerindeki tüm hastalarda geçerli Kİ-ÜSE ile ilgili CDC tanı kriterleri Tablo 7 ve Tablo 8’de gösterilmiştir (Keten ve Aktaş 2014, Tütüncü ve ark 2014).

Tablo 7: CDC’nin Kateter İlişkili Üriner Sistem Enfeksiyonlarında Tanı Kriterleri 1a Kriter

Sondanın takıldığı gün birinci gün kabul edilmeli, >2 gün üriner sondası olan ve üriner sistem enfeksiyonu tanısı konulduğunda idrar sondası olan

ve

Aşağıda verilen belirti ve bulgulardan en az biri olan: • Ateş (>38°C)

• Suprapubik hassasiyet*

• Kostovertebral açıda ağrı ya da hassasiyet* ve

İdrar kültüründe en fazla iki farklı mikroorganizmanın ≥105 kob/ml üremesi olan hasta

(Ölçütler belli bir zaman diliminde olmalı, iki ölçüt arasında bir günden fazla süre olmamalı)

ya da

<2 gün kalıcı üriner sondası olan ve üriner sistem enfeksiyonu tanısı konulduğu gün veya bir gün önce sondası çıkarılmış olan

ve

Aşağıda verilen belirti ve bulgulardan en az biri olan: • Ateş (>38°C)

• Acil idrar yapma isteği* • Sık idrara çıkma* • İdrar yaparken yanma* • Suprapubik hassasiyet*

• Kostovertebral açıda ağrı ya da hassasiyet* ve

İdrar kültüründe en fazla iki farklı mikroorganizmanın ≥105 kob/ml üremesi olan hasta

(Ölçütler belli bir zaman diliminde olmalı, iki ölçüt arasında bir günden fazla süre olmamalı)

2a Sondanın takıldığı gün birinci gün kabul edilerek, >2 gün kalıcı üriner sondası olan ve üriner sistem enfeksiyonu tanısı konulduğunda sondası takılı olan

ve

Aşağıda verilen belirti ve bulgulardan en az biri olan: • Ateş (>38°C)

• Suprapubik hassasiyet*

• Kostovertebral acıda ağrı veya hassasiyet* ve

Aşağıdaki bulgulardan en az biri olan:

• İdrarda lökosit esteraz ve/veya nitrit pozitifliği

• Pyüri (santrifuje edilmemiş idrarda ≥10 lokosit/mm3 olması ya da santrifuje edilmiş idrarda büyük büyütmeyle her alanda >5 lökosit görülmesi)

• Santrifuje edilmemiş idrarın gram boyamasında mikroorganizmaların görülmesi

ve

Aşağıdaki bulgulardan en az biri olan:

• İdrarda lökosit esteraz ve/veya nitrit pozitifliği

• Pyüri (santrifuje edilmemiş idrarda ≥10 lokosit/mm3 olması ya da santrifuje edilmiş idrarda büyük büyütmeyle her alanda >5 lökosit görülmesi)

•Santrifuje edilmemiş idrarın Gram boyamasında mikroorganizmaların görülmesi

ya da

> 2 gün kalıcı üriner sondası olan ve üriner sistem enfeksiyonu tanısı konulduğu gün veya bir gün önce sondası çıkarılmış olan

ve

Aşağıda verilen belirti ve bulgulardan en az biri olan: • Ateş (>38°C)

• Acil idrar yapma isteği* • Sık idrara çıkma* • İdrar yaparken yanma* • Suprapubik hassasiyet*

• Kostovertebral acıda ağrı veya hassasiyet* ve

Aşağıdaki bulgulardan en az biri olan:

• İdrarda lökosit esteraz ve/veya nitrit pozitifliği

• Pyüri (santrifuje edilmemiş idrarda ≥10 lokosit/mm3 olması ya da santrifuje edilmiş idrarda büyük büyütmeyle her alanda >5 lökosit görülmesi)

•Santrifuje edilmemiş idrarın gram boyaması incelemesinde mikroorganizmaların görülmesi

ve

İdrar kültüründe en fazla iki farklı mikroorganizmanın ≥103 ve <10⁵ kob/ml ürediği hasta

(Ölçütler belli bir zaman diliminde olmalı, iki ölçüt arasında bir günden fazla süre olmamalı)

Tablo 8: CDC’nin Kateter İlişkili Asemptomatik Bakteriyemik Üriner Sistem Enfeksiyonlarında Tanı Kriterleri

Ölçüt

Sondanın takıldığı gün birinci gün kabul edilerek, >2 gün kalıcı üriner sondası olan ve üriner sistem enfeksiyonu tanısı konulduğunda sondası takılı olan

ve

Üriner sistem enfeksiyonunu düşündürecek herhangi bir belirti veya bulgusu (ateş >38°C, acil idrar yapma isteği, sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, suprapubik hassasiyet, kostovertebral açıda ağrı ya da hassasiyet) olmayan

ve

İdrar kültüründe en fazla iki farklı üropatojen mikroorganizmanın* ≥105 kob/ml ürediği

ve

İdrar kültüründe üreyen üropatojen mikroorganizmayla eşleşen en az bir kan kültürü pozitifliği ya da etken bakteri deri flora elemanıysa ayrı zamanlarda alınan iki kan kültürü pozitifliği olan hasta

*Üropatojen mikroorganizmalar: Gram-negatif Çomaklar, Staphylococcus spp.,

mayalar, β-hemolitik streptokoklar, Enterococcus spp., Gardnerella vaginalis, Aerococcus urinae ve ureaz-pozitif Corynebacterium spp.