Beyaz Futbol Programlarında Üretilen Hegemonik Erkeklik ve Şiddetin

5 Kasım 2017 tarihinde yayınlanan “Beyaz Futbol” programında Fenerbahçe’nin yeni hocasının kim olacağı tartışması yaşandı. Tartışmada Rasim Ozan Kütahyalı, Fenerbahçe’nin eski teknik direktörü Lorant’ı savunarak şu ifadeleri kullandı: “Lorant’a hiç mi saygınız yok. 6 – 0’ı size yaşattı. Adam huzurevinde. Siz ne biçim camiasınız? (Fenerbahçeli Abdülkerim Durmaz’a söyleyerek.) Rasim Ozan Kütahyalının bu sözleri Fenerbahçe camiasını hedef almakta ve bu sözlü saldırıyı nefret boyutuna taşımaktadır. Fenerbahçeli Abdülkadir Durmaz’da bu söze karşılık vererek üslubunu sertleştirmiştir. Abdülkerim Durmaz, Rasim Ozan Kütahyalıya karşı sözlü saldırıda bulunmakta ve argo cümleler kurduğu görülmektedir. Durmaz: “Bu geri zekalı. Allah belasını versin Rasim.“(hakaret ve sözlü saldırıda bulunma) ifadesini kullanmıştır. Yine Fenerbahçe’nin teknik direktörünün kim olacağı konusu işlendiği dakikada Abdülkerim Durmaz, Rasim Ozan Kütahyalı’nın gösterdiği fotoğrafta kendisinin yanında Kerimcan Durmaz, Haydar Dümen olmasına sinirlenen Abdülkerim Durmaz, “Allah belanı versin.” sözünü söyledikten sonra Abdülkerim Durmaz önündeki içecek kutusunu Rasim Ozan Kütahlıya atıp, stüdyo içinde ve dışında kovalamıştır. Burada açıkça sözel şiddetin yanında fiziksel şiddetin uygulandığı göze çarpmaktadır.

Resim 1: Abdülkerim Durmaz, Fotoshoplu Fotoğrafına Büyük Tepki Vermesi 1 Ocak 2018 Pazar gününde yayınlanan “ Beyaz Futbol “ spor programında Yunan Basketbol Takımı Panathinaikos başkanı Giannakapoulos’un erkekliği hedef alınmakta, hem de programda homoseksüellik ve homoseksüel olmak kötü bir durum

95

gibi lanse edilmektedir. Programda Ahmet Çakar, Giannakapoulos’un Türkiye hakkında tehditkar sözlerine karşılık vermiştir. Çakar,” “Tuhaf çocuk derinlerde bir kırıklık var, çocukluğunda, gençliğinde.“(şiddet kültürünün hegemonik yapı ile sağlanması) sözüne yer vermiştir. Programın diğer yorumcusu Abdülkerim Durmaz ise araya girerek yorumda bulunmuştur. Durmaz:” “İnşaata mı kaçtı topu? Homoseksüel büyük ihtimalle. Şimdi Türkçesini söyleyeceğim. Ortalık karışacak söylemiyim.”(homoseksüelliği kötü gösterme) sözlerine yer vermiştir.

4 Mart 2018 Pazar günü yayınlanan “Beyaz Futbol” da sözlü saldırılar yapılabilmekte ve argo cümleler kullanılabilmektedir. Abdülkerim Durmaz’ın kullandığı sözler bunu desteklemektedir. Durmaz: “Rotasyon denen bu işi kim bulmuşsa dünya futbolunda Allah belasını versin.“(argo sözcük kullanımı) açıklamasını yapmıştır. Ayrıca Twitter’daki yorumlara sinirlenen Abdüllkadir Durmaz hem Twitter’daki yorum yapan kişilere hem de programın sunucusuna hakaret ederek sözel şiddet uygulamıştır. Durmaz, “Twitter aleminde öyle salaklar var ki, Ertem sen de salaksın.”(hakaret ve sözlü saldırıda bulunma) cümlesini sarf etmiştir.

17 Mart 2018 Cumartesi günü yayınlanan “Beyaz Futbol” programında Aykut Kocaman’ın maç sonrası basın toplantısında söylediklerine Ahmet Çakar karşılık vermiştir. Çakar, “bana hikaye anlatma, bizim kanal cımbızla çekiyorlar. Şimdi kadın kuaförlüğüne mi başladın kardeşim. Cımbız işlerine giriyorsun. Cımbız dediğin için kadın kuaförü oluyorsun.”(Ahmet Çakar, Aykut Kocaman’ın söylediği “cımbız” kelimesini kadınsılıkla ilişkilendirmektedir.) sözlerini kullanmıştır.

25 Mart 2018 Pazar gününde yayınlanan “Beyaz Futbol” programının gündemi Fenerbahçe’nin Bolu’ya 6-2 yenilmesiydi. Galatasaraylı Özdenak’ın yorumuna kızan Abdülkerim Durmaz sert tepkide bulunmuştur. Durmaz, Galatasaray ve Fenerbahçe arasındaki maç skorlarını gündeme getirerek rekabeti arttıracak ifadeler kullanmaktadır. Fanatizm ve holiganizm olgularını nefret boyutuna taşımaktadır. Bu durum yorumcuların kulüplerin taraftarları adına masanın diğer tarafındaki temsilcilerle sözlü mücadeleye girdiğinin bir kanıtı olmaktadır. Abdülkerim Durmaz şu ifadeleri kullanmıştır: “Şimdi sen kaşınma. Şimdi sen altı deyince yaran daha fazla olması lazım. (Fenerbahçe’nin Galatasaray’ı altı sıfır yenmesini kastederek), Ertem koysana şu kadroyu Allah aşkına. En sonunda üstüne uçacağım.“ (fanatizmi ve holiganizmi arttıracak ifadelerin kullanılması - Nefret söylemi)

1 Nisan 2018 tarihindeki spor programında “Beyaz Futbol” yorumcusu Galatasaraylı Gökmen Özdenak Galatasaraylı Divan Kurulu Üyesi Zafer Şener’in kendisi hakkında yaptığı açıklamalara karşılık verdi. Özdenak: “sormak lazım. Galatasaray’dan memnun mu değil mi? Galatasaray’ın geleceği ile ilgili kaygılı mı değil mi? Ona sormak lazım. Bunların umurunda değil. Kendi menfaatleri için

96

Galatasaray’ı kullanan zavallı bunlar. Bunların sevgisi sahtedir.”(nefret söyleme biçimi) diyerek Gökmen Özdenak, Galatasaray Divan Üyesini ağır bir biçimde eleştirmiştir. Bu konuda yorumda bulunan Ahmet Çakar ise, Zafer Şeneri alaycı ve sıradışı bir söylemle yorumlamıştır. Ahmet Çakar, Zafer Şener’in yaşı, kıyafeti ve taktığı küpe üzerinden şiddet kültürünü oluşturmuştur. Çakar, Zafer Şener’in moda anlayışı üzerinden erkekliği sorgulayıp, dışlamıştır. Ahmet Çakar: “Galatasaray’a ne verdiği ve ne aldığı belli olmayan. 62 - 63 yaşlarındaki pembe kırmızı arası sağ kola takılmış bir saat. Sol el belli ki manikürden çıkmış. Bakımlı erkek, Metroseksüel bir erkek. 62 yaşındaki adam kulağında küpeyle gelip de benim Gökmen abime cümle filan kuramaz. 62 yaşında olacaksın muhtemelen torunun torban olacak. Küpe takacaksın ha?“( Hegemonik yapının giyim üzerinden oluşturulması) sözünü söylemiştir.

29 Nisan 2018 Pazar gün ki yayında ise, Fırat Aydınus’un Galatasaray ve Beşiktaş derbisini nasıl yönettiği konusunun tartışıldığı programda fanatizmin öne çıktığı görülmektedir. Sinan Engin, eski hakem olan Çakara sitemde bulunarak, “Sevgili Çakar, her zaman atardın tweetlerini ne oldu? Galatasaraylığın mı depreşti bir anda da sesin çıkmadı.”( Sinan Engin, Ahmet Çakara tuttuğu takım üzerinden sözlü saldırıda bulunması) demiştir.

Yine Sinan Engin, maçın hakemi Fırat Aydınus ve Galatasaray’ın Japon futbolcusu Nagatomo hakkında alaycı bir dil kullanmıştır. Kırmızı kart pozisyonunu kasteden Sinan Engin: “Nagatomo geldi Japonca ona bir şey söyledi. Fırat Aydınus küçük Japon. Küçük Japon olduğu için, büyük Japon geldi, ona dedi ki; aman kılıç çekmesin vururum sana mı dedi?”( Sinan Engin’in soruyla karışacak yorumunda futbolcunun milliyeti üzerinden maçın hakemi Fırat Aydınus nefret söylemine maruz kalması) ifadesine yer vermiştir.

7 Ekim 2018 tarihinde yayınlanan “Beyaz Futbol” programında sıra dışı söylemlerin kullanıldığı görülmektedir. Ahmet Çakar hakemleri dışlayıcı, kendisini öne çıkaracak cümleler kurmaktadır. Ahmet Çakar’ın programda hegemonik erkeklik değerlerini kendi lehinde kullandığı görülmektedir. Hakemleri dışlayarak ve ikinci plana atarak hegemonik bir dil geliştirdiği söylenebilir. Çakar’ın programda kullandığı sıra dışı söylemler şöyle sıralanabilir: “Siz hakemlikte yeni yeni kaşarsınız ben olmuşum top kaşar, siz fare kovalarken Cüneyt ve Mete ben kedi öpüyordum.“(Hegemonik dil kullanımı) cümlelerini kullanmıştır.

Bunun yanında programda cinsel organ, erkeklik ve iktidar göstergesi sayılabilmektedir. Bir pozisyonda rakip oyuncunun Beşiktaşlı futbolcu olan Babel’in genital bölgesine tabanla basması üzerine Abdülkerim Durmaz yorumda

97

bulunmuştur. Durmaz, “Allah korusun. İnsan kısır olur, insanın erkekliği gider.”(cinsel organın erkeklik göstergesi sayılması) diyerek tepkisini ortaya koymuştur.

14 Ekim 2018 Pazar günü ekrana gelen “Beyaz Futbol” programında Türkiye’nin gündemine düşen Milli futbolcu Arda Turan ve şarkıcı Berkay’ın kavga görüntüleri yayınlandı. Türkiye gündemine damga vuran kavga olayı “Beyaz Futbol” da kapsamlı ve ayrıntılı ele almıştır. Görüntüler eşliğinde Arda ve Berkay’ın açıklamalarına yer verilerek Türk örf ve adetleri, aile olgusu, adamlık ve erkeklik üzerinden ağır yorumlarda bulunulmuştur. Futbol yorumcuları eleştirilerini hegemonik kavramlar (erkeklik, adamlık ve erkeklik) üzerinden yürütürken, nefret söylemini (ulan, cahil vs.) sözel şiddet, hakaret, argo cümlelerin kullanılması ile yapmıştır. Ayrıca bu iki isim üzerinden yorumcular linç kampanyasını oluşturup, futbolun dışına çıkarak magazinel konuları işlemiştir. Futbol yorumcuları Arda ve Berkay’ın kavgasını sert bir biçimde yorumlamıştır. Söz alan Gökmen Özdenak, Arda için şu ifadeleri kullanmıştır: “Delikanlı bir erkek evinde hamile karısı varsa başka kadına bunu söyleyebilir mi?“ (delikanlılık üzerinden hegemonik yapıya gönderme) soruyla karışık yorumuna karşılık Çakar, Arda ve Berkay hakkında çok sert ifadeler kullanmıştır. Ahmet Çakar: “Ulan Arda. Utanmıyor musun? Evde hamile, karnı burnunda karını bırakıp saat ikilerde üçlerde arkadaşlarınla içki içmeye. Sen biraz insan olsan biraz düşünsen cahil olmasan hanımın o anda doğumu başlasa ya kanaması olsa alkollü kocasına mı ulaşacak kime ulaşacak? Berkay da Arda da benim için ikinizin de zerre kadar farkı yok. Birisi sanat dünyasının yüz karası biri de futbol dünyasının.“ (sözel şiddet ve nefret söylemi) cümlesini kurmuştur. Yine Ahmet Çakar, şarkıcı Berkay’ın futbolcu Caner’in karısı Asena Atalay ile birlikteliğine vurgu yaparak şu ifadeler kullanmıştır: “Lan Berkay. Sen çok adamsın ya! Evli bir kadınla çok büyük bir alışveriş merkezinde ezdirme odasında yediğin haltlar basına çıktı. Bu yüzden bir yuva yıktın. Asena ve Caner ayrıldılar. Çocukları var. Berkay, sen Arda’dan da betersin. Seni bir defa kenara koyuyorum.”(adamlık üzerinden hegemonik yapıya gönderme ve nefret söylemi) sözlerini söylemiştir. Çakar yorumlarının devamında ise, “Ya Arda rüzgâra göre dönüyorsun iki lafından biri adam, delikanlılık. İki lafından biri din, Allah. İki lafından biri vatan, millet. Bunları neden yapıyorsun biliyor musun? Türk halkına iyi geliyor. Çünkü bunlar şerefli kavramlar. Ben Umre’ye gitsem hayatta görüntü vermem. Utanırım. Niye utanırım biliyor musun? İnsanlara bunu duygu sömürüsü yapıyorsun. Türk Ceza Kanuna aykırı birçok fiili yaklaşık 2 saat içinde yapıyorsun Arda. Sen milli futbolcusun. Bir adama kafa atıyorsun ya! Kimsin lan sen. Kendini dokunulmaz zannediyorsun. Bu alkol senin futbol hayatını ve adamlığını bitirdi.”(hegemonik yapıya gönderme ve argo sözcük kullanımı) açıklamalarına yer veren Ahmet Çakar son olarak devlet büyüklerine seslenerek “Allah aşkınıza beş para etmez adamlara

98

haddinden fazla övgü, ilgiyi goy goy, poh poh yapmayın.” diyerek Çakar, elindeki yazı tahtasını yere atıp, stüdyoyu terk etmiştir. Sinan Engin de Arda ve Berkay olayını şöyle yorumlamıştır: “Kimsenin namus bekçisi değilim. Kimsenin ben namusunu koruyamam ben. Herkes adam olsun. Herkes kendine sahip olsun. Ailesine sahip çıksın. Adam olsun.“(hegemonik yapıya gönderme) sözlerini ifade etmiştir.

Resim 2: Ahmet Çakar, Futbolcu Arda Turan ve Şarkıcı Berkay’ın Kavga Olayını Çizim Tahtasında Anlatması

3.1.2. Beyaz Futbol Programlarında Üretilen Nefret Söylemi ve Ayrımcılık