Öğrencilerin beslenme ile ilgili parametrelerinin ortalama değerleri Tablo 1‟de verilmiĢtir. Tablo 1. Öğrencilerin beslenme düzeylerine iliĢkin tüketim miktarı ortalamaları
En küçük En büyük ort. ss Enerji (kkal) 295 125.70 3958.40 1631.37 534.49 Karbonhidrat (gr) 295 25.30 437.10 64.14 Protein (gr) 295 1.90 170 59.40 23.34 Yağ (gr) 295 0.50 180.90 74.07 27.72 Vitamin B1(mg) 295 0.10 4.50 0.61 0.34 Folik asit (mcg) 295 8.00 380 85.85 34.82 Kalsiyum (mg) 295 36 1903.40 304.58 Sodyum (mg) 295 12 12714.40 3915.24 1617.90 Potasyum (mg) 295 374 6135.40 1905.51 791.47 Fosfor (mg) 295 52 2789.20 359.51 Demir (mg) 295 1.20 22.90 8.99 3.33
Tablo 1.‟ de görüldüğü gibi, öğrencilerin besinlerle aldıkları ortalama enerji (kkal) değerleri (1631.37+534.49) olup, en düĢük ve en yüksek enerji (kkal) değerleri arasında büyük fark bulunmaktadır. Bazı makro ve mikro besin öğeleri değerlerinin genel toplam incelendiğinde, protein ort. 59.41+23.35 , karbonhidrat ort. 178.10+64.15 , yağ ort. 74.07+27.72 , Vitamin B1 ort. 0.62+0.34 , folik asit ort. 85.85+34.83 , kalsiyum ort. 647.71+304.58 , sodyum ort. 3915.24+1617.90 , potasyum ort. 1905.51+791.47 , fosfor ort. 986.50+359.51 ve demir ort. 9.00+3.34 olarak alındığı tespit edilmiĢtir.
Tablo 2. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Karbonhidrat Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke
Grubu n Karbonhidrat Tüketim Miktarı (kg) ss DüĢük 74 170.28 62.34 Orta 100 178.56 54.29 Kız Yüksek 63 191.22 81.02 Toplam 237 179.34 65.01 DüĢük 18 169.57 50.44 Orta 26 167.51 63.17 Erkek Yüksek 14 187.75 69.66 Toplam 58 173.03 60.72
Tablo 3. Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Karbonhidrat Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=0.27 p=0.60
Sürekli öfke düzeyi F=1.36 p=0.25
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.12 p=0.88
Tablo 2‟ de cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin karbonhidrat düzeyi açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir. Erkek öğrencilerin karbonhidrat tüketim düzeyi ort=173.03 iken, kız ergenlerin karbonhidrat tüketim düzeyinde ise ort=179.34 hemen hemen değerler birbirine yakın olduğu tespit edilmiĢtir. Tablo 3‟deki hesaplanan değerler göstermektedir ki cinsiyete göre, öfke grupları arasında karbonhidrat tüketim miktarları arasında anlamlı bir fark bulunmamıĢtır F=1.36, p>0.05. Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri ile karbonhidrat tüketim miktarları birlikte ele alındığında elde edilen F= 0.12 değer, öğrencilerin karbonhidrat tüketim miktarlarında anlamlı bir farklılık olmadığını göstermektedir. Burada da, hem kızlarda, hem de erkeklerde öfke gruplarının ortalama
29
değerlerinin birbirine yakın olduğu saptanmıĢtır. Bu nedenle gruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıĢtır F= 0.12, p>0.05.
Bu bulgulardan elde edilen sonuçları incelendiğinde, her iki gruptaki ergenlerin besin değeri olmayan ancak boĢ enerji değeri olan yiyecekler ve içecekleri öğünler ve öğün aralarında fazla tüketmelerinden kaynaklanmıĢ olabileceği düĢünülmektedir.
Tablo 4. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına Göre Protein Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Protein Tüketim Miktarı (g/gün) ss DüĢük 74 57.17 25.32 Orta 100 57.45 21.01 Kız Yüksek 63 58.93 22.29 Toplam 237 57.76 22.68 DüĢük 18 60.04 18.47 Orta 26 69.17 29.71 Erkek Yüksek 14 68.35 22.63 Toplam 58 66.14 24.95
Tablo 5. Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Protein Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=5.21 p=0.23
Sürekli öfke düzeyi F=0.86 p=0.42
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.63 p=0.53
Tablo 4 Cinsiyet ve sürekli öfke durumlarının protein tüketim miktarları incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin protein tüketim miktarı arasındaki farkın önemli olduğu tespit edilmiĢtir. Erkek ergenlerin ortalama protein tüketim miktarı 66.14 g/gün, kız ergenlerin protein tüketim miktarlarından 57.76 g/gün daha anlamlı olarak yüksek olduğu tespit edilmiĢtir. Bu da erkek ergenlerin kızlara göre fizyolojik yapı olarak kas kütlesinin daha çok olması nedeniyle daha fazla protein tüketmelerinden kaynaklanmıĢ olabileceği söylenebilir. Diğer yandan, tablo 5‟e göre öğrencilerin cinsiyete göre öfke gruplarının protein tüketim düzeyinde anlamlı bir fark bulunmamıĢtır p>0.05. Öğrencilerin, cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleriyle protein tüketim miktarları birlikte ele alındığında elde edilen F= 0.63 değeri, protein tüketim miktarlarında anlamlı bir farklılık olmadığını göstermektedir p>0.05. Kız ve erkek öğrencilerin protein değerlerine ve öfke gruplarına
göre farkın anlamsız bulunması, farklı öfke gruplarındaki ortalama protein tüketim miktarlarının birbirine yakın olmasından kaynaklanmaktadır.
Yapılan bir çalıĢmada, günlük ortalama protein tüketimi, erkek öğrencilerde 55.9 ± 18.7 g, kız öğrenciler de ise 51.2 ± 16.0 g olduğu belirlenmiĢtir. 11-14 yaĢ grubu erkek ergenler için önerilen miktar 45 g/gün iken, kız ergenler için de 46 g/gün olarak alınması gerektiği belirtilmiĢtir. Bu nedenle, bu çalıĢmada her iki cinsiyette protein tüketim miktarı önerilen düzeyin üzerindedir. Ayrıca, kullanılan proteinin kalitesi açısından, hayvansal ve/veya bitkisel kaynaklı, tam kaliteli protein aldıkları söylenebilir.
Yabancı (2004) 7-14 yaĢ grubu üzerinde yürüttüğü çalıĢmada, erkek çocukların kız çocuklardan daha fazla süt tükettiklerini ve kızlarda günlük toplam süt tüketim miktarının 199.3±162.8 g olduğunu, bunun yanı sıra toplam yoğurt tüketim miktarının 71.1±108.9 g olduğunu saptamıĢtır. Dolayısıyla bizim çalıĢmamızda erkeklerdeki protein düzeyinin yüksek olmasının nedeni ile örtüĢmektedir.
Tablo 6. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Yağ Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss DüĢük 74 73.99 30.78 Orta 100 72.48 22.30 Kız Yüksek 63 76.75 33.32 Toplam 237 74.09 28.22 DüĢük 18 66.08 17.91 Orta 26 74.46 25.77 Erkek Yüksek 14 83.22 32.24 Toplam 58 73.97 25.79
Tablo 7. Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Yağ Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=0 p=0.96
Sürekli öfke düzeyi F=1.66 p=0.19
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.95 p=0.38
Tablo 6 Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin besinlerle yağ alım miktarları açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir. Erkek öğrencilerin yağ tüketim düzeyi ort= 73.97 g/gün iken, kız öğrencilerin yağ tüketim miktarı ise ort= 74.09 g/gün olarak tespit
31
edilmiĢtir. Diğer taraftan Tablo 7‟ye göre cinsiyete göre öfke gruplarının, cinsiyetler arasında yağ tüketim miktarlarında anlamlı bir fark görülmemiĢtir F=1.66, p>0.05. Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen F= 0.95 değeri öğrencilerin yağ tüketim miktarlarında anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermiĢtir F=0.95, p>0.05. Burada da, hem kız öğrencilerde, hem de erkek öğrencilerde öfke gruplarına göre ortalama yağ tüketim miktarların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu nedenle gruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıĢtır p>0.05. Bu çalıĢmada, hem kız hem de erkek öğrencilerin yağ tüketim miktarları ile öfke durumları artması arasında direkt bir iliĢki olmadığı belirlenmiĢtir.
Tablo 8. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına Göre B1 Vitamini Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. Ss DüĢük 74 0.62 0.52 Orta 100 0.62 0.28 Kız Yüksek 63 0.64 0.22 Toplam 237 0.62 0.36 DüĢük 18 0.58 0.21 Orta 26 0.56 0.24 Erkek Yüksek 14 0.60 0.25 Toplam 58 0.57 0.23
Tablo 9. Öğrencilerin Cinsiyete ve Öfke Durumlarına Göre B1 Vitamini Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=0.88 p=0.34
Sürekli öfke düzeyi F=0.10 p=0.90
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.01 p=0.98
Tablo 8‟e göre cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin B1 vitamini tüketim miktarı
açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Erkek öğrencilerin B1 vitamini
tüketim miktarı ort= 0.57 g/gün iken, kız öğrencilerin B1 vitamini tüketimi ise ort= 0.62
g/gün olarak tespit edilmiĢtir. Bu çalıĢmada, her iki grupta da önerilen B1 vitamini günlük
alınması gereken (0.4 mg/1000) kalori miktarın altında kaldığı tespit edilmiĢtir. Söz konusu duruma öğrencilerin günlük enerji gereksinimini karĢılamak üzere tükettikleri gıdalarla aldıklarından fazla enerji harcamaları sebep olmaktadır. Ergen öğrenciler
üzerinde yapılan bir çalıĢmada B1 vitamini alımı erkeklerde 1.2 ±0.6 mg, kızlarda ise
1.1±0.6 mg‟dır (Yabancı, 2004). Öte yandan Tablo 9‟da görüldüğü üzere öfke gruplarına göre B1 vitamini düzeyinde anlamlı bir fark bulunmamıĢtır p>0.05. Cinsiyet ve sürekli öfke
düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen F= 0.01 değeri öğrencilerin B1 vitamini tüketim miktarlarında anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermiĢtir F=0.01, p>0.05. Genelde, öğrencilerin cinsiyet ve sürekli öfke durumlarının artmasıyla enerji alımları arasında bir iliĢki olmadığı bulunmuĢtur. Bu duruma ergenlerin bulunduğu aile ve okul çevresinin sakin ortamından ve sınıfların kalabalık olmamasından ya da okul aile iĢbirliğinin hem çocuklar hem de aileler arasındaki iliĢkinin iyi olmasının neden olabileceği düĢünülmektedir.
Tablo 10. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Folik Asit Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss Kız DüĢük 74 82.28 30.90 Orta 100 84.20 29.95 Yüksek 63 87.91 30.08 Toplam 237 84.59 30.23 Erkek DüĢük 18 89.73 30.26 Orta 26 81.63 31.90 Yüksek 14 110.02 83.45 Toplam 58 91.00 49.37
Tablo 11. Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Folik Asit Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=2.96 p=0.08
Sürekli öfke düzeyi F=3.28 p=0.03
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=1.87 p=0.15
Tablo 11 Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, cinsiyete göre öğrencilerin folik asit tüketim miktarı açısından fark çıktığı tespit edilmiĢtir p <0.05, yani folik asit tüketim miktarları açısından cinsiyet ile öfkeyi kontrol etme düzeyi arasında anlamlı bir iliĢkinin olduğu, bulunmuĢtur. Ancak, “kız öğrencilerinin öfkeyi kontrol etme düzeyleri, erkek öğrencilere nazaran anlamlı olarak yüksek bulunmuĢtur” F= 3.28, p<0.05. Bu durum, erkek öğrencilerin öfkelerini daha fazla kontrol ettiklerini göstermiĢtir. Tablo 10‟a göre erkek öğrencilerin günlük folik asit tüketim düzeyi ort= 91.00 iken, kız öğrenci
33
folik asit tüketim miktarı ort= 84.59) yüksek olduğu ortaya çıkmıĢtır. Diğer taraftan öfke gruplarına göre folik asit tüketim düzeyinde anlamlı bir fark bulunmamıĢtır(p>0.05). Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen (F= 1.87) değeri öğrencilerin folik asit tüketim düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermiĢtir (F=1.87, p>0.05). Folik asit hücre yapı taĢlarının, kırmızı kan hücrelerinin ve sinir dokularının oluĢumunda etkili olduğu bilinse de, bu çalıĢmada sürekli öfke durumlarını kontrol etmede, folik asit tüketim miktarlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı ifade edilebilir.
Tablo 12. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Kalsiyum Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss
DüĢük 74 613.87 309.53 Orta 100 630.79 275.64 Kız Yüksek 63 703.19 336.13 Toplam 237 644.75 304.11 DüĢük 18 596.16 236.11 Orta 26 675.71 328.26 Erkek Yüksek 14 712 359.28 Toplam 58 659.78 308.85
Tablo 13.Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Kalsiyum Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=0.06 p=0.79
Sürekli öfke düzeyi F=1.45 p=0.23
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.18 p=0.83
Tablo 12. Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin kalsiyum tüketim düzeyi açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Erkek öğrencilerin kalsiyum tüketim düzeyi ort= 659.78 iken, kız öğrencilerin kalsiyum tüketim miktarları ise ort= 644.75 olarak tespit edilmiĢtir. Tablo 13‟e göre öğrencilerin, kalsiyum tüketim miktarları cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleriyle birlikte ele alındığında elde edilen F= 0.18 değerlerin kalsiyum düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığı bulunmuĢtur p>0.05. Bu tablodaki sonuçlar da, hem kızlarda, hem de erkeklerde öfke gruplarına göre ortalamaların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu nedenle gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05, F= 0.18. Diğer taraftan öfke gruplarına göre kalsiyum
tüketim düzeyleri incelendiğinde cinsiyetler arasında anlamlı bir fark bulunmamıĢtır F= 1.45, p>0.05. Her iki grupta kalsiyum tüketimi önerilen 1200 mg/gün miktardan düĢük olduğu tespit edilmiĢtir (Baysal, 2007). Bu da öğrencilerin gün içerisinde yeterli ve dengeli miktarda süt ve türevlerini tüketmediklerini göstermektedir. (Gökçay ve Garipağaoğlu, 2002b) tarafından yapılan çalıĢmada, süt ve türevlerinin adölesan dönemde yeterli ve dengeli miktarlarda alınması, ileriki yaĢlarda kemik sağlığı açısından önemli olması ve osteoporoz riskini azaltması açısından önemli olduğu belirtilmiĢtir. Yapılan baĢka bir yiyecek tüketim araĢtırmalarına göre, adölesanlar arasında alkolsüz Ģekerli içecek tüketimi, kalsiyum, magnezyum, riboflavin, A vitamini ve C vitamini alımını olumsuz yönde etkilediği bulunmuĢtur (Harnack ve ark., 1999). Yabancı (2004) yaptığı araĢtırmada çocuk ve adölesanların içecek olarak en fazla çay tükettiklerini bunun yanı sıra kolalı içecekler, gazoz, meĢrubat ve hazır meyve sularının da fazla miktarda tükettiğini belirtmiĢtir.
Tablo 14. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Sodyum Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss DüĢük 74 3717 1577 Orta 100 3759 1427 Kız Yüksek 63 4042 1949 Toplam 237 3821 1625 DüĢük 18 4084 1417 Orta 26 4528 1803 Erkek Yüksek 14 4138 1165 Toplam 58 4296 1542
Tablo 15. Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Sodyum Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=2.84 p=0.09
Sürekli öfke düzeyi F=0.40 p=0.66
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.69 p=0.50
Tablo 14 Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin sodyum tüketim düzeyi açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Erkek öğrencilerin sodyum tüketim düzeyi (ort= 4296) iken, kız öğrencilerin sodyum tüketim durumları ort= 3821 olarak tespit edilmiĢtir. Diğer taraftan Tablo 15‟e göre öfke gruplarına göre sodyum tüketim durumlarında anlamlı
35
bir fark bulunmamıĢtır F=0.40, p>0.05. Öğrencilerin cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleriyle birlikte ele alındığında elde edilen F= 0.69 sodyum tüketim düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiĢtir F=0.69, p>0.05. Burada da, hem kız öğrencilerde, hem de erkek öğrencilerde öfke gruplarına göre sodyum tüketim ortalamalarının çift yönlü varyans analizine göre istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Ergenler için günlük sodyum ihtiyacı 2000 - 3000 mg olarak ifade edilmektedir (Baysal, 2007). ÇalıĢmamızda her iki cinsiyet grubunun da (kız ergenler; 3821 mg, erkek ergenler; 4296 mg) günlük gereksinimden fazla aldığı görülmektedir. Bu durum, ergenlerin, çok fazla sodyum içeriği yüksek olan hazır besinleri tüketmesinden ve/veya gün içerisinde olaylar karĢısında hemen öfkelenmelerinden kaynaklanarak, sodyum tüketim miktarının yükselmesine neden olduğu düĢünülmektedir.
Tablo 16. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Potasyum Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss DüĢük 74 1825 804 Orta 100 1911 694 Kız Yüksek 63 2100 849 Toplam 237 1934 776 DüĢük 18 1788 1188 Orta 26 1774 659 Erkek Yüksek 14 1808 676 Toplam 58 1786 846
Tablo 17.Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Potasyum Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=1.69 p=0.19
Sürekli öfke düzeyi F=0.47 p=0.62
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.33 p=0.71
Tablo 16‟e göre Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin potasyum düzeyi açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Erkek öğrencilerin potasyum düzeyi ort= 1786 kız öğrencilerin ortalamaları ise ort= 1934 olarak ortaya çıkmıĢtır. Diğer taraftan tablo 17‟ya göre öfke gruplarına göre potasyum düzeyinde anlamlı bir fark bulunmamıĢtır F=0.47, p>0.05. Tablo 15‟e göre cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında
elde edilen F=0.33, p>0.05 öğrencilerin potasyum tüketim miktarlarında anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermiĢtir p>0.05. Burada da, hem kız öğrencilerde, hem de erkek öğrencilerde öfke gruplarına göre ortalamaların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu nedenle gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamsız bulunmuĢtur p>0.05. Genellikle ergenlerin yaĢ itibarı ile günlük potasyum tüketim miktarı, her iki cinsiyette (kız öğrenciler; 1934 mg, erkek öğrenciler; 1786 mg) gereksinimden az aldığı tespit edilmiĢtir. Bu durum öğrencilerin potasyum kaynaklı sebze ve meyveleri gün içerisinde yetersiz tüketmesinden kaynaklanmıĢ olabileceğini düĢündürtmektedir. Buna bağlı olarak da öğrencilerin öfke durumlarının yüksek olmadığı söylenebilir.
Tablo 18. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Fosfor Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss
DüĢük 74 950 394 Orta 100 957 315 Kız Yüksek 63 1021 383 Toplam 237 972 359 DüĢük 18 960 265 Orta 26 1043 366 Erkek Yüksek 14 1155 428 Toplam 58 1044 356
Tablo 19. Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Fosfor Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=2.01 p=0.15
Sürekli öfke düzeyi F=1.80 p=0.16
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.40 p=0.66
Tablo 18‟ye göre cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin fosfor düzeyi açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Erkek öğrencilerin fosfor tüketim düzeyi ort= 1044 iken, kız öğrencilerin fosfor tüketim durumu ort= 972 olarak tespit edilmiĢtir. Diğer taraftan Tablo 19‟e göre öğrencilerin, öfke gruplarına göre fosfor tüketim düzeyinde anlamlı bir fark bulunmamıĢtır F=1.80, p>0.05. Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen F=0.40, p>0.05 değeri öğrencilerin fosfor tüketim miktarı düzeylerinde anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Burada da, hem kız öğrencilerin, hem de erkek öğrencilerin öfke gruplarına göre ortalamaların birbirine yakın
37
olduğu bulunmuĢtur. Bu nedenle gruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamsız tespit edilmiĢtir p>0.05. Ergenlik döneminde her iki cinsiyet grubunda da günlük fosfor gereksinimi 1250 mg‟dır. Bu durumda her iki cinsiyet grubunda da günlük gereksinimin biraz altında olduğu kız öğrencilerde; 972 mg, erkek öğrencilerde 1044 mg gözlenmiĢtir. Fosfor yetersizliği az rastlanan bir sağlık sorunu olmakla birlikte yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı ve ileri derecede açlık durumunda yetersizliği ortaya çıktığı belirtilmiĢtir (Baysal, 2007). Bu çalıĢmada, öğrencilerin hem bu faktörlerden etkilenmiĢ olabileceği hem de öğrencilerin öfke durumlarını etkilemediği söylenebilir.
Tablo 20. Öğrencilerin Cinsiyet ve Sürekli Öfke Durumlarına göre Demir Tüketim Miktarlarının Çift Yönlü Varyans Analizi Değerleri
Cinsiyet Sürekli Öfke Grubu n Ort. ss DüĢük 74 8.79 3.76 Orta 100 8.86 2.83 Kız Yüksek 63 9.52 3.08 Toplam 237 9.01 3.21 DüĢük 18 8.21 2.55 Orta 26 8.93 3.84 Erkek Yüksek 14 9.79 5.10 Toplam 58 8.91 3.83
Tablo 21.Öğrencilerin Cinsiyete Ve Öfke Durumlarına Göre Demir Tüketim Miktarları Arasındaki Anlamlılık Düzeyleri
Cinsiyet F=0.02 p=0.87
Sürekli öfke düzeyi F=1.55 p=0.21
CinsiyetXSürekli öfke düzeyi F=0.24 p=0.78
Tablo 19‟e göre cinsiyet ve sürekli öfke düzeyi açısından incelendiğinde, yapılan çift yönlü varyans analizi sonucunda cinsiyete göre öğrencilerin demir tüketim düzeyi açısından farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir p>0.05. Erkek öğrencilerin demir tüketim düzeyi ort= 8.91 iken, kız öğrencilerin demir tüketim durumu ort= 9.01 olarak bulunmuĢtur. Diğer taraftan Tablo 21‟ye göre öfke gruplarına göre demir tüketim düzeyinde anlamlı bir fark tespit edilmemiĢtir F=1.55, p>0.05. Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen F=0.24, p>0.05 değeri öğrencilerin demir tüketim düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığı belirlenmiĢtir p>0.05. Burada da, hem kız öğrencilerde, hem de erkek öğrencilerde öfke gruplarına göre demir tüketim ortalamalarının birbirine
yakın olduğu görülmektedir. Bu nedenle gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiĢtir p>0.05. Yabancı (2004) tarafından yapılan çalıĢmada, 11- 14 yaĢ arası erkeklerin demir alımları 12.6 ± 4.9 mg; kızlarda 11.8 ± 4.6 mg olarak belirlenmiĢtir. Genelde her iki cinsiyetin demir tüketim ile öfke durumları arasında anlamsız bir fark tespit edilmiĢtir. Bu durum öğrencilere veri toplama aracının eğitim öğretim dönemi ve de sınav döneminden önce uygulanmıĢ olması nedeniyle hem demir tüketiminin hem de öğrencinin öfke durumunun düĢük olabileceği Ģeklinde düĢünülmesine neden olmuĢtur.
39
BÖLÜM V
SONUÇ VE ÖNERĠLER
5.1. Sonuç
ÇalıĢmanın bu bölümünde, çalıĢma bulgularından elde edilen sonuçlar doğrultusunda, sonuç ve öneriler verilmiĢtir.
Yapılan bu çalıĢmada, ergenlik dönemindeki öğrencilerde öfke durumlarının besin tüketim düzeylerine etkisini belirlenmiĢ ve değiĢkenler arasındaki iliĢki incelenmiĢtir.
AraĢtırmaya katılmayı kabul eden ve tesadüfî örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 295 öğrenci çalıĢmaya katılmıĢtır. AraĢtırmaya alınan öğrencilerin % 80.3‟ü (237 kiĢi) kız ve % 19.7‟si (58 kiĢi) erkektir.
Öğrencilerin yaĢ ortalamaları incelendiğinde, en küçüğü 14, en büyüğü 19 olmak üzere öğrencilerin yaĢ ortalamalarının (15.79+0.99) olduğu görülmektedir. Öğrencilerin genel olarak 15 ile 16 yaĢ aralığındadır.
Öğrencilerin ağırlık ortalamaları incelendiğinde ise en azının 28 kg ve en fazlasının 90 kg olduğu, ortalama ağırlığın ise (54.07+10.44) olduğu tespit edilmiĢtir. Öğrencilerin boy ortalaması ise (162.73+11.93) olduğu belirlenmiĢtir.
Anne eğitim durumları ise, % 75.6‟sı ilkokul, % 9.5‟i ortaokul, % 6.4‟ü lise, % 5.4‟ü ilkokul ve %1.7‟si üniversite mezunu olarak bulunmuĢtur. Baba eğitimi ise % 48.5‟i ilkokul, % 26.1‟i lise, % 18.3‟ü ortaokul ve % 5.8‟i de üniversite mezunu olarak tespit edilmiĢtir.
Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte karbonhidrat tüketim miktarları ele alındığında elde edilen (F= 0.12) değer, öğrencilerin karbonhidrat düzeylerinde anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir. Burada da, hem kızlarda, hem de erkeklerde öfke gruplarının
ortalama değerlerinin birbirine yakın olduğu saptanmıĢtır. Bu nedenle gruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamsız bulunmuĢtur (F= 0.12, p>0.05).
Yapılan araĢtırmalar ve bu çalıĢmanın sonuçları incelendiğinde, her iki gruptaki ergenlerin besin değeri olmayan ancak boĢ enerji değeri olan yiyecekler ve içecekleri öğünler ve öğün aralarında fazla tüketmelerinden kaynaklanmıĢ olabileceği düĢünülmektedir.
Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen (F= 0.95) öğrencilerin yağ düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermiĢtir (F=0.95, p>0.05). Burada da, hem kızlarda, hem de erkeklerde öfke gruplarına göre ortalamaların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu nedenle gruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamsız bulunmuĢtur (p>0.05). Bu çalıĢmada, hem kız hem de erkek ergenlerin yağ tüketim miktarları ile öfke durumları artması arasında direkt bir iliĢki olduğu görülmemiĢtir.
Cinsiyet ve sürekli öfke düzeyleri birlikte ele alındığında elde edilen (F=0.33, p>0.05) öğrencilerin potasyum düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermiĢtir (p>0.05). Burada da, hem kızlarda, hem de erkeklerde öfke gruplarına göre ortalamaların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu nedenle gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamsız bulunmuĢtur (p>0.05). Genellikle ergenlerin yaĢ itibarı ile günlük