Bedir Savaşı’nda Tarafların Birbirine Az Gösterilmesi

Müslümanların Bedir Savaşı’ndaki yardım talebine karşılık Yüce Allah ordunun sayısını birbirlerine az göstermektedir. Bu ancak ilahi müdahaleyle yapılabilecek bir yardımdır. Yoksa beşer istediği kadar hazırlık yapsın nihai hedefe ulaşması karşı tarafın nazarında gizlidir. Kişilerin bakışına ve kavrayışına da ancak Cenab-ı Hakk dâhil olur. Âyette bu konuda yapılan yardım şöyle dile getirilmektedir:

149 _{Enfâl 8/22.}

150 _{Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, c. 4, s. 2383.} 151 _{Kutub, Edebî Tasvir, s. 132.}

“Hatırlayın ki, siz yeryüzünde bir zamanlar azlıktınız, aciz bırakılmıştınız. İnsanların sizi tutup kapmasından korkuyordunuz. Allah şükredesiniz diye size ev bark verdi, yardımıyla sizi destekledi ve size temiz rızıklar verdi.”153

O dönemleri hatırlayın sizin sayınız azdı, çevrenizdeki güçlüler (Kureyş, Rum) size zarar vermek istiyordu. Bir güvenliğiniz yoktu. Günlerinizi korkuyla geçiriyordunuz. Böyle bir durumda iken Yüce Allah inayetiyle sizi muhafaza etti. Sizi Medine’ye güvenli bir şekilde yerleştirdi. Bedir günü melekleriyle yardımını göndererek size tam bir zafer nasip etti. Çok güçşüz olduğunuz halde inayetiyle kesin zafer elde ettiniz. Bütün bunları yaptı ki şükrünü hakkıyla yerine getiresiniz.154

Yüce Allah öncelikle inananların bir zamanlar az olduğundan ve yardımıyla şu anda güçlü konumda bulunduklarından bahsederek nimetlerini hatırlatmaktadır. Bu kadar nimeti bahşetmesi karşılığında inananların şükretmesi gerektiğini bildirmektedir. Sadece yardım ettiğini söylememekte ve yardımlarını canlandırarak aktarmaktadır. Enfâl sûresi 26. âyetle müminlerin güçsüz ve zayıf oldukları dönemde Allah’ın kendilerine nasıl destek verip onları güçlendirdiği anlatılmakta aynı sûresin 43. ve 44. âyetlerinde ise grupların sayılarının birbirine az gösterilmesi açıklanmaktadır. Şöyle ki:

“O vakit Allah sana onları rüyanda az gösteriyordu. Eğer onları sana çok gösterseydi çekinecektiniz ve bu iş konusunda tartışmaya girecektiniz. Fakat Allah sizi selamete çıkardı. Şüphesiz O, kalplerin özünü bilir. Allah olacak bir işi yerine getirmek için karşılaştığınızda onları, sizin gözlerinizde az gösteriyor, sizi de onların gözlerinde az gösteriyordu. Bütün işler Allah’a döner.” 155

Taberi bu âyetle Yüce Allah’ın şunu kastettiğini belirtir: “Ya Muhammed! Allah konuştuklarını biliyor. Arkadaşlarınla konuştuklarını da içinde sakladıklarını da biliyor. Allah senin bildiklerini sahabeyle paylaştığını da biliyor. Onun için “rüyanda sana az gösterdi.” Düşmanı rüyanda sana az gösterdi ki sahabeye böyle haber veresin. Ki sahabe bunu duyduktan sonra düşmana karşı savaşmada kalpleri

153 _{Enfâl 8/26.}

154 _{Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, c. 4, s. 2389-2390.} 155 _{Enfâl 8/43,44.}

kuvvetlensin. Eğer Rabbin sana ve ashabına düşmanın sayısını tam gösterseydi ashabın zaten belli bir askeri donanıma sahip olmadığı için başarısız olurdu ve korkardı. Savaşmaya güçleri yetmezdi ve bu durumda savaşma konusunda seninle münakaşaya girerlerdi. Ancak Yüce Allah senin ve Müslümanların bu sıkıntısını bildiği için sana rüyanda az göstererek yardımını ulaştırdı, senin gördüklerini sahabeye anlatmanla da sahabeye yardımını ulaştırdı. Mücahid, düşmanları sayıca az gösterme işinin Allah’ın Peygamber’e rüyasında göstermesiyle olduğunu söyler. Hz. Peygamberin de rüyasını sahabeye anlattığını söyler. Taberi’nin doğru kabul ettiği görüş ise İbn Abbas’ın aktardığı şu görüştür: “Allah düşman grubunu az göstermekle münakaşadan ve tartışmadan selamette kılmaktadır. Böylelikle inananların kalpleri kuvvetlendi ve düşmana karşı sebat elde ettiler. Eğer Allah uykusunda onları az göstermeseydi müminler korkardı ve selamette olamazdı.” Ayrıca savaşta her iki grup da birbirine az gösterildi. Müslümanlara müşrikler az gösterildi ki kendilerini emniyette hissetsinler; müşriklere Müslümanlar az gösterildi ki savaşı kazanacaklarını düşünüp herhangi bir hazırlık yapmasınlar. İbn İshak, Ebu Ubeyde’den, o da Abdullah’tan şöyle rivâyet etmektedir: “Bedir günü düşman gözümüze az görünüyordu. Yanımdaki adama “yetmiş kişi var mıdır?” diye sordum. O da “ onları yüz kişi olarak görüyorum.” dedi. Onlardan bir adamı esir aldık ve sorduk “onlar kaç kişiler?” “bin kişiydik” diye cevap verdi. 156

İbn Kesir, Muhammed b. İshak, Yahya b. İbad b. Abdullah b. Zübeyr’den o da babasından şöyle rivâyet eder: “Allah yapılmış bir işi yerine getireceğinden…”157 Yani Yüce Allah inananların kazanmasını istiyordu ve onlara zafer nasip ederek işi yerine getirdi. Kâfirlerin de kaybetmelerini istiyordu, onlara karşı da intikamını aldı ve savaşı kaybettiler. Bunun manası şöyledir: Yüce Allah, her iki grubu birbirine karşı “ ىرغا” yapmış yani kışkırtmış, birbirinin peşine sürüklemiştir. Tarafları birbirine az göstermiş ki her taraf da kesin kazanacağını düşünerek daha çok hırslansın. Savaş başladığında Cenab-ı Hakk bin melekle yardımını göndermiştir. Yüce Allah’ın şöyle buyurduğu gibi: “ (Bedir’de) karşı karşıya gelen şu iki grubun halinde sizin için bir ibret vardır. Biri Allah yolunda çarpışan bir grup, diğeri

156 _{Taberî, Câmiu’l-Beyân ‘An Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, s. 4126.} 157 _{Enfâl 8/44.}

bunları kendilerinin iki katı gören kâfir bir grup. Allah yardımıyla dilediğini destekler. Bunda basiret sahipleri için ibret vardır.”158 Bu iki âyetin arası böyle birleştirilebilir. Onlardan her biri gerçektir ve doğrudur.159 _{Müslümanlar savaşa üç}

yüz kadar kişiyle katıldılar müşrikler de bin kişiyle katıldılar. Allah bin meleği gönderince Müslümanlar bin üç yüz kadar bir sayıya ulaşıp müşrikleri sayıca da geçmiş oldular.

Fahreddin er-Razi “çok olan bir şeyin az gösterilmesi hatadır ve bunun Allah tarafından yapılmış olması caiz midir?” diye bir soru gelecek olsa şöyle cevap verileceğini söyler: “Bizim mezhebimize göre Allah dilediğini yapar ve dilediği şeyde hüküm verir. Ayrıca Cenab-ı Hakkın müşriklerden bir kısmını Hz. Peygamber’e göstermiş olması muhtemeldir. Hz. Peygamber de gördüklerine binaen onların az olduğuna hükmetmiştir.” Hasan el-Basri: “Allah’ın bu göstermesi, uyanıklık halinde göze gösterilmiş olmasıdır. Menam’dan kastedilen uykunun meydana geldiği yer olan gözdür.”160

Netice itibariyle Yüce Allah savaşta her iki grubu da birbirine sayıca az göstermiştir. Bunda müminler için çok büyük bir psikolojik destek vardır. Yüce Allah öyle bir düzenleme yapmıştır ki o sahneler zihinde canlılık kazanmaktadır. İster uykuda düşmanların sayısı az gösterilmiş olsun isterse gözde, durum her ikisinde de aynıdır ve istenen amaca ulaşılmaktadır. Aslolan yardımın ulaşmasıdır. Nitekim ulaşmıştır da.