2.1.1. Beden Eğitimi ve Sporun Tanıtımı
Beden eğitimi, “insan bütününü oluşturan fiziki, ruhi ve zihni niteliklerin bulunduğu yaşın ve genetik kapasitenin gerektirdiği verim gücüne ulaşması için rekabet olmaksızın yapılan faaliyetlerin bütünü”dür (D.P.T,1983)
Diğer bir tanıma göre beden eğitimi, Milli Eğitimin temel ilkelerine uygun olarak kişinin beden, ruh ve fikir gelişimini sağlamaktadır. Oyun, jimnastik, sportif çalışmaların tümü ile kişinin bedence sağlam, fikirce uyanık ve ruhen sağlıklı olmasının görüntüsüdür (Arslan,1979).
Spor, yenme ve muktedir olma gibi insan içgüdüsünün tatmini amaç edinen, belirli kurallar içerisinde yapılan, rekabete dayalı, sosyalleştirici, bütünleştirici, fiziki, zihni ve ruhi faaliyetlerin bütünüdür (Erkal,1982).
Diğer bir tanıma göre spor, ferdin tabii çevresini beşeri çevre haline getirirken elde ettiği kabiliyetleri geliştiren, belirli kurallar içinde araçlı veya araçsız, ferdi yada toplu olarak boş zaman kapsamı veya tam zamanını alacak şekilde meslekleştirerek yaptığı, sosyalleştirici, toplumla bütünleştirici, ruh ve fiziği geliştiren rekabetçi, dayanışmacı ve kültürel bir olgudur (Erkal,1982)
Spor, eğitimcilerin, kişiliğin oluşumunu ve karakter niteliklerinin gelişimini sağlamak için önerdikleri disiplindir. Yöneticilerin, enerjiyi biçimlendirmek ve mücadele anlayışı uyandırmak için kullandıkları yöntemdir (Gıllet,1975)
2.1.2. Beden Eğitimi ve Sporun Tarihçesi
Olimpiyat oyunlarının başlayış tarihi olarak spor tarihçileri, şampiyonların resmen tescil edilmeye başlandığı M. Ö. 776 yılında mutabakata varmışlardır (Weiler,1981).
Çin uygarlığı, beden çalışmalarını oldukça geniş biçimde ve akıllıca kullanan bir uygarlık olarak görülüyor. Bu çalışmaların başlıca amacı, M.Ö. 2700’e doğru dinsel bir amaçla hasta ve sakat bedeni ruhun güçlü bir hizmetcisi olmasına engel olduğu için iyileştirmek amacıyla yaratılan bol ayrıntılı bir beden eğitimi yönetimidir (Gıllet,1975).
Beden eğitimi ve spor, 17. y.y. sonları 18. y.y. başlarından itibaren savaşlarda üstünlük kazanmak amacıyla gençlere ve askerlere yönelik yapılmaya başlandı. Bu faaliyetlerdeki amaç, milli duyguyu geliştirmekti. Bu amaçla F.L. John 1778-1852 ömrü boyunca bu çalışmaları yapmış ve Almanya’da beden eğitimi ve sporu geliştirmiştir (Mausel,1976).
Beden eğitimi ve sporun kolej ve üniversitelere girmesi 1825’ten itibaren başladı ve daha sonra 1876’lı yıllarda Almanya’da okullara ders olarak girdi ve bütün Avrupa’ya yayıldı (Gıllet, 1982).
2.1.3. Beden Eğitimi ve Sporun Önemi ve Faydaları
Bilindiği gibi beden eğitimi ve spor iradeyi güçlendirerek insanın kendi kendine güvenini kazanmasını sağlar, şahsiyetin oluşmasını kolaylaştırır. Kendine güven duygusunun kazanılması başarı için şarttır. Beden eğitimi ve spor, ferdin keşfedilmemiş özelliklerini, yaratıcı yönünü harekete geçiren önemli bir faktördür (D.P.T.,1983).
Bir eğitim faaliyeti olan spor, ortak amaçları dile getirebilme gücünü ve takdir edebilme duygusunu ortaya çıkarmaktadır. Bunun yanısıra spor, anlayış ve
sorumluluk taşıyabilme, işbirliği içinde düzen sağlamak kabiliyetini de geliştirmektedir. Kararlı ve enerjik olmayı sağlaması, sosyal gruba ve topluma mensubiyeti değerlendirme gücünü ferde kazandırmakla, fert ve toplum ilişkilerini daha ahenkli bulmaktadır.
Beden eğitimi ve spor faaliyetleri ile uğraşan bireyler, gerek mesleki, gerekse sportif performanslarıyla eşit seviyeye ulaştıklarında toplum içerisindeki statüleri, gelir düzeylerinin artması sebebiyle değişmekte, toplum içerisinde daha çok dikey hareketliliğin gerçekleşmesine sebep olmaktadır. Bu durum aynı zamanda toplumsal hareketliliğin artmasını sağlamaktadır (Erkal,1982).
2.1.4. Beden Eğitimi ve Sporun Amaçları
İnsanın beden ve ruh sağlığını geliştirmek, iradesini güçlü kılmak, beden eğitimi ve sporun temel amaçları arasında yer aldığı gibi, aynı zamanda sosyal ve ekonomik kalkınmanın da temel unsurları arasında yer alırlar.
Bunların yanısıra, beden eğitimi ve sporun temel amaçlarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- Amatörlük anlam ve kapsamı içinde beden eğitimi ve sporun gelişmesini, yaygınlaştırılmasını gerçekleştirmek.
- Herkes için beden eğitimi ve spor ilkesinin tüm toplum kesimlerinde benimsenmesini, uygulanmasını sağlamak.
- İşçi, memur ve diğer çalışan kesimlerin, bir yandan emek verimliliğini arttırmak diğer yandan da beden ve ruh sağlığını korumalarını sağlamak.
- Öğrencilerin, emeklilerin ve öteki çalışanların boş zamanlarının değerlendirilmesi ve eğitimiyle “sorun insan” olmalarını önlemek. - Suçlu, özürlü gibi öteki sorunlu insanların da, sosyal hayata
2.1.5. Yüksek Öğretimde Beden Eğitimi ve Spor
Ülkemizde yüksek öğretim öğrencilerinin faal spor yapma imkanları kısıtlı kalmıştır. Üniversitelerde okuyan öğrencilerin ancak % 2.5’i sporla uğraşmaktadır (D.P.T., 1984). Sporla uğraşan öğrenciler genellikle yüksek öğretimin kendi bünyesindeki üniversiteler arası ve üniversitelerin bulunduğu illerdeki spor kuruluşlarında faaliyet göstermektedirler.
Yüksek öğretimin kurumları bünyesindeki faaliyetler yüksek öğretim kurumlarını oluşturan fakülteler, enstitüler, yüksek okullar, konservatuar, meslek yüksek okulları ile uygulama ve araştırma merkezlerinde gerçekleştirilmektedir. Sayılan bu kuruluşlar üniversite bünyesinde toplandığı için faaliyetler, üniversiteyi oluşturan bu birimler arasında yapıldığı gibi sadece fakülte, yüksek okul gibi birimlerin kendi bünyesinde de yapılmaktadır (İmamoğlu, 1989).
Yüksek öğretim kurumlarında spor faaliyetleri ile ilgili kuruluşlar, beden eğitimi ve spor bölümleri ile sağlık kültür ve spor daireleridir. Bazı üniversitelerde ise spor birlikleri ve kulüpleri bulunmaktadır. Üniversitelerde 1982’den itibaren 1.2.3. ve 4. Sınıflarda zorunlu seçmeli olarak okutulan beden eğitimi ve spor dersleri 1991 – 1992 yılından itibaren üniversite senatosunun alacağı karara bırakılmıştır. Bu öğretim yılından itibaren üniversitelerin 1. Sınıfında haftada 1 saat kredisiz seçmeli olmak kaydıyla beden eğitimi ve spor derslerinin programa konulmasına karar verilmiştir (Özmaden,1992).
2.1.6. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Orta dereceli okullara öğretmen yetiştirmek üzere 1926 yılında Konya'da Orta Muallim Mektebi adıyla kurulan okul, bir sene sonra 1927-1928 öğretim yılında Ankara'ya şimdiki Merkez Bankasının olduğu semtteki eski bir binaya taşınır. O yıl Pedagojik Şubesi de açılarak müessesenin adı Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü olarak değişir. Bu arada şimdiki Gazi Üniversitesi Rektörlüğü'nün bulunduğu binanın yapımına, Mimar Kemalettin Bey'in
bir ön Avrupa gezisi dönüşünden sonra, Muallim Mektebi eski binadan bu yeni binaya taşınır. Bu arada şubeler açılarak eğitim genişletilir. Beden Eğitimi Şubesinin açılabilmesi için bu binanın yanında bir de Beden Eğitimi Salonu ve spor sahasının yapımı faaliyetine başlanır. 1932 yılında salonun ve sahanın yapımı faaliyetine başlanır. 1932 yılında salonun ve sahanın yapımı biter. 5 Temmuz 1932 tarih ve 105 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararı ile Gazi Eğitim Enstitüsünde erkekler için üç yıl öğrenim süreli Beden Eğitimi Şubesi 1932-1933 Öğretim yılında açılır. Beden Eğitimi Bölümü ilk yılında eğitime 22 talebe ile başlar.
Gazi Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi Bölümü 1980 yılında Gazi Yüksek Öğretmen Okulu Beden Eğitimi Bölümü adını alır. 1980 yılında Gazi Yüksek Öğretmen Okulu Beden Eğitimi Bölümü adını alarak, dört yıl eğitim ve öğretim süreli bir bölüm haline gelir. 2547 sayılı yüksek öğretim kanununa göre, 20 Temmuz 1982 tarihli resmi gazete yayınlanan 41 sayılı kanun hükmünde kararname ile, beden eğitimi ve spor eğitimi veren kuruluşlarımızın, üniversite çatısı altında birleştirilmesine karar verilir. Ankara 19 Mayıs Gençlik ve Spor Akademisi Gazi Eğitim Fakültesi bünyesindeki Beden Eğitimi Bölümü ile birleştirilerek, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü haline getirilir. Bu bölüm 1992 yılında Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu olarak en son adını alır.
Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulunun günümüzdeki mevcut yapılanması üç bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler; Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü, Antrenörlük Eğitimi Bölümü ve Spor Yöneticiliği Bölümüdür.
2.1.7. Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel her türlü öğretim kurumlarında Beden Eğitimi Öğretmeni olarak görev alabilmektedir. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Merkez ve taşra teşkilatlarında yönetici, memur istihdam
kulüplerinde spor uzmanı, Akademik çalışma yapmak isteyenler Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Araştırma Görevlisi, Öğretim Görevlisi veya Sağlık Bilimleri Enstitülerinde Beden Eğitimi ve Spor Anabilim dalında lisansüstü eğitim yapabilmektedir.
2.1.8. Antrenörlük Eğitimi Bölümü
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Merkez ve taşra teşkilatlarında yönetici, memur ve antrenör olarak istihdam edilebilmektedir. Ayrıca kamu ve özel sektöre ait her türlü spor birimlerinde ve spor kulüplerinde spor uzmanı, antrenör, rekreasyon ve animasyon elemanı olarak görev alabilecekleri gibi, Akademik çalışma yapmak isteyenler Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Araştırma Görevlisi, Öğretim Görevlisi veya Sağlık Bilimleri Enstitülerinde Beden Eğitimi ve Spor Anabilim dalında Lisansüstü eğitim yapabilmektedir.
2.1.9. Spor Yöneticiliği Bölümü
Profesyonel spor yönetimi, spor organizasyonları pazarlama ve yönetimi, spor eğitimi ve etkinlikler koordinatörü, egzersiz bilimleri ve fitness yönetimi, takım idareciliği, spor danışmanlığı, rekreasyon ve spor yönetimi ve basını alanlarında yaygın olarak görev alabilmektedirler. Akademik çalışma yapmak isteyenler Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Araştırma Görevlisi, Öğretim Görevlisi veya Sağlık ve Sosyal Bilimleri Enstitülerinde Spor Yöneticiliği ve Yönetim Anabilim dallarında Lisansüstü eğitim yapabilmektedir.
2.2.10. Gazi Üniversitesi Özel Yetenek Sınavı Giriş Koşulları Tablo 2.2.10.1. 2008-2009 Öğretim Yılı Öğrenci Kontenjanları ve Giriş Koşulları
Tablo 2.2.10.2. Özel Yetenek Sınavı Puanının (ÖYSP) Programlara Göre Dağılımı
BÖLÜMLER
I. AŞAMA II. AŞAMA
TOPLAM