Beşinci görüşme sorusuna yönelik bulgular

Görüşmenin beşinci astrolojide yer alan “burç” kavramı ile ilgilidir. Aynı burca sahip insanların benzer kişisel özellikler göstermesi düşüncesinin bilimsel olarak test edilmesine yönelik bir durum bağlamında katılımcıların görüşleri şu soru ile istenmiştir:

“Bir bilim insanı olarak, “Aynı burçta bulunan insanların kişisel özellikleri birbirine benzemektedir.” hipotezini test etmek için neler yapardınız? Açıklar mısınız? Böyle bir çalışmanın sonuçları hakkında tahminde bulunabilir misiniz? Neden öyle olacağını düşünüyorsunuz?”

Katılımcıların bu soruya verdiği yanıtlar şu şekilde analiz edilmiştir (Tablo 4.18).

Tablo 4.18

Beşinci Görüşme Sorusuna Yönelik Analizler Temalar

Deney Grubu Kontrol Grubu Frekans (f) Yüzde (%) Frekans (f) Yüzde (%)

Hipotezi Test Etmeye Yönelik Görüşler

Bir şey yapılamaz/Çok zor/İmkânsız 3 20,00 5 35,71

Kısmi gözlem/kısmi araştırma 4 26,66 2 14,28

Geniş çaplı gözlem/Geniş çaplı araştırma 6 40,00 3 21,43

Akıl yürütme/Varsayım 2 13,33 4 28,57

Toplam 15 100 14 100

Hipotez Sonucuna Yönelik Varsayımsal Görüşler

İlişki/İlgi/Korelasyon bulunur 0 0 1 16,67

İlişki/İlgi/Korelasyon bulunabilir 1 16,67 2 33,33

Hiçbir ilişki bulunamaz 4 66,66 2 33,33

Tahminde bulunamıyorum 1 16,67 1 16,67

Toplam 6 100 6 100

Tablo 4.18 incelendiğinde, deney grubunda bulunan katılımcıların %40’lık bölümü böyle bir hipotezi test edebilmek için dünya çapında (tüm evreni içine alan) bir araştırmanın yapılması gerektiğini ve bu araştırmanın sonuçlarına bakarak ancak böyle bir hipotezin test edilebileceğini öne sürmüşlerdir. Deney grubundaki katılımcıların %26,66’sı ise kısmi bir gözlem veya araştırmayla da hipotezin test edilmesinin mümkün olduğunu belirtmiştir. Kontrol grubundan gelen katılımcılar ise böyle bir hipotezin test edilmesinin imkânsız olduğu görüşü %35,71 ile en yüksek oran olarak karşımıza çıkmaktadır. İkinci en yüksek oran ise %28,57 ise sadece akıl yürütme ile de böyle bir hipotezin test edilebileceği yönündedir. Bu sonuçlara göre, deney grubundan gelen katılımcıların bir hipotezin kabul

veya ret edilme sürecinde tüm evreni kapsayan veya kısmi örnekleme ile bir araştırma sürecini önerdikleri (%66,66), kontrol grubundan gelen katılımcıların ise yalnızca %35,71’inin böyle bir araştırma düşüncesine sahip olduğu görülmektedir. Araştırma sürecinde yürütülen etkinliklerde ve etkinlik sonrasında yapılan değerlendirmelerde “bilimin doğası ve işleyişi” kavramlarının sıklıkla dile getirilmiş olması ve konuyla ilgili argümantasyon etkinliklerinde konunun farklı yönlerden defalarca ele alınması, katılımcılar arasındaki bu düşünce farklılıklarının ortaya çıkmasına neden olduğu söylenebilir.

Deney grubunda bulunan katılımcıların hipotez sonucuna yönelik tahminlerine bakıldığında %66,66’sının burçların öngördüğü kişisel özellik tanımlarıyla kişilerin gerçek karakterleri arasında bir ilişki bulunamayacağına yönelik varsayımları öne çıkmaktadır. Araştırma kapsamında gerçekleştirilen uygulamalarda bilim, sözde-bilim ayrımı ve epistemoloji kavramları hakkında daha çok bilgi sahibi olduğu varsayılan deney grubundaki katılımcıların varsayımlarının da bu yönde şekillenmiş olduğu düşünülmektedir. Kontrol grubundaki katılımcıların ise bu iki olgu arasında ilişki olup olmadığına dair görüşleri dengeli bir şekilde dağılmıştır.

Bu soruya ilişkin katılımcılara ait bazı ifadelere bakıldığında bazı katılımcıların baştan bir kabullerinin olduğu ve bu ön kabule dayanarak söz konusu araştırmanın sonucundan emin oldukları görülmektedir:

“Böyle bir hipotezi test etmek için dünyada bulunan her insanın karakterlerini analiz edip burcunda yazanların ne kadarı tutuyor ona bakmak lazım. Yani tüm insanlara bakıldıktan sonra yüzde kaçı tutuyor belli olur. Bence bir ilişki çıkmaz. Bu burç meselesi tamamen uydurma bir şey çünkü.” (D-5)

“Bence her ülkeden belli bir sayıda insan seçilir. Her kültürden her cinsten ve dinden mesela. Onlarla ilgili bir ilişki bulunursa gerçekten ilişki var demektir. Ama ben böyle bir araştırmanın zaman ve para kaybı olacağını düşünüyorum. Böyle bir ilişkinin olması imkânsız.” (D-6)

“Çevremdeki 30 kişiye bile sorsam bunun gerçek olmadığı anlaşılır bence. Bazı insanlarda bazı özellikler tutuyor diye genelleyemeyiz. Böyle bir ilişki bence kesinlikle yok.” (K-1)

Bazı katılımcılar ise böyle bir test etme işleminin güçlüğüne dikkat çekmişlerdir: “Şimdi herkese soralım burcundaki özelliklere sahip misin diye ama kimse iyi olan bazı özellikler bende yok demez veya kötü özellikler bende var demez. O zaman insanların kendisine soramayız bunu. Uzman birileri karar verecek. O kişi de ne kadar sağlıklı bir karar verecek o da belli değil. Yani böyle bir hipotezi test etmek

bence imkansıza yakın zordur. Sonucu ne olur bilemem ama muhtemelen ilişki olmadığı çıkabilir.” (D-2)

“Dünya da o kadar farklı kültürde farklı anlayışta insan var. Bazılarında iyi bir özellik bazılarında kötü olabilir. Bu kadar geniş çaplı araştırma yapsak bile soracağımız sorulardan alacağımız cevaplara kadar bir sürü belirsizlik var. Belki de yapılmıştır böyle bir çalışma ama sonuca ulaşmamış olabilir. Çok zor çünkü…” (K- 3)

Görüşmeye katılan tüm katılımcılar içerisinde sadece bir kişi burç özellikleri ile gerçek karakterler arasında bir ilişki bulunabileceğine kesinlikle inandığını belirterek şöyle demiştir:

“Benim şimdiye kadar gördüğüm tanıdığım insanlar içinde burçlarındaki özellikler hep tutuyor. Belki kendileri bile bazı şeyleri inkâr etseler de bence bu özellikler bu insanlarda genelde oluyor. Bunu test etmek için birisine sorsak o özelliğin kendisinde olmayacağını söyler ve araştırma sonucu ilişki yok çıkabilir ama bence mutlaka ilişki var.” (K-2)