AĠHS m 6/3-e Bakımından Örnekler

Baytar / Türkiye dosyasında; “Baytar 17/12/2001 tarihinde, silahlı örgüt olan PKK ile iliĢkili bir dava nedeniyle mahkum olduğu hapis cezası çekmekte olan kardeĢini cezaevinde ziyarete gitmiĢtir. BaĢvuran, üzerinde arama yapılması ve

206 _{AĠHM, “Seton / BirleĢik Krallık, 55287/10 numaralı baĢvuru”, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-} 165580, EriĢim tarihi: 15/09/2017.

arama sonucu muhtevasında baĢka konuların yanında PKK‟nın stratejisine ve cezaevi içerisindeki faaliyetleriyle ilgili bir evrakın ele geçirilmesi nedeniyle yakalanmıĢtır. BaĢvuranın, yakalanmasını takip eden günde iki jandarma personelince Türkçe dilinde ifadesi alınmıĢtır. BaĢvuran, söz konusu evrakı bekleme yerinde Ģans eseri bulduğunu ve yanına aldığını ifade etmiĢtir. BaĢvuran ile yapılan görüĢme kaydından, kendisine müdafii yardımı hakkının var olduğuna iliĢkin bilgilendirme yapıldığı fakat baĢvuranın ilgili yardımı almayı talep etmediği anlaĢılmaktadır. BaĢvuran, 18/12/2001 tarihinde yargıç karĢısında gerçekleĢtirilen ve kendisine mütercim yardımı sağlanan bir duruĢmada, jandarma personellerine vermiĢ olduğu ifadenin daha evvelki bir dava dosyasıyla ilgili olduğunu ve bir önce ki gün kendisinin üzerinde herhangi bir evrakın ele geçirilmediğini beyan etmiĢtir. BaĢvuranın bir sonraki celsede, kendisine müdafii ve mütercim yardımı verilmiĢtir. Ġlgili mahkeme, baĢvurana isnat edilen suçtan mahkûmiyet kararı verirken, diğer unsurların yanında, kovuĢturmadan evvelki evrelerde baĢvuranın vermiĢ olduğu çeliĢkili beyanları da gerekçe olarak hükmünde belirtmiĢtir.

BaĢvuran, AĠHM huzurunda, kolluk personellerince ifadesi alınırken kendisine mütercim yardımı sağlanmaması nedeniyle, Ģahsına yapılan yargılamanın adil olmadığını belirterek baĢvuruda bulunmuĢtur.

Baytarın Türkçe seviyesinin bir tercüman yardımından faydalanmasını gerektirecek Ģekilde düĢük olduğu hususunda anlaĢmazlık yoktur. Ayrıca, baĢvuranın tutuklanması öncesinde ilgili yargıç huzurunda gerçekleĢtirilen duruĢmada Baytar‟a tercüman sağlanmıĢ olmasına rağmen, baĢvuranın iki jandarma personeline ilgili evrakı cezaevinin bekleme yerinde bulduğunu belirttiği ve böylece kendisinin üzerinde gerçekten de bir evrak bulunduğunu ikrar ettiği beyanı esnasında kendisine tercüman yardımı tanınmamıĢtır”, gerekçesiyle AĠHM oybirliği ile AĠHS m. 6/3-e kapsamında ihlal kararı vermiĢtir207

.

207 _{AĠHM, “Baytar / Türkiye, 45440/04 numaralı baĢvuru”, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-} 169099, EriĢim tarihi: 15/09/2017.

Affaire Katritsch / Fransa dosyasında; baĢvuran, 1970 doğumlu bir Rus vatandaĢı. 13 Ekim 2000'de baĢvuran, hırsızlık, Fransa'da yasadıĢı kalma ve belgelerin tahrif edilmesi konularında soruĢturma altına alınıp gözaltına alınmıĢtır. BaĢvuran, polis tarafından gözaltında tutulduğu sırada ve soruĢturma hakimi önünde görünmesi için tercüman yardımı talep ettiğini belirtmiĢtir. Davanın soruĢturması sırasında görevlendirilen bir avukat tarafından kendisine yardım edildiğini de belirtmiĢtir. BaĢvuran 23 Kasım 2000 tarihinde Compiègne Ceza Mahkemesine sevk edilmiĢtir. 12 Aralık 2000'de serbest bırakılması için baĢvuruda bulunmuĢ. 18 Aralık 2000 tarihli bir kararla baĢvurusu reddedildi. BaĢvuran avukat tarafından yardım edilerek karara itirazda bulunmuĢtur. 4 Ocak 2001'de, Amiens Temyiz Mahkemesi önünde bir duruĢma düzenlendi ve bir tercüman yardımı gördü. Aynı gün karar kaldırılarak baĢvuran serbest bırakılmıĢtır.

BaĢvuran yargılama adaletsizliği ve bir avukatın yardımıyla ve Temyiz Mahkemesi'nde duruĢmada tercüman yokluğundan baĢvuruda bulundu. BaĢvuran, AĠHS'nin 6/1 ve 3. Maddelerine dayanmaktadır.

Mevcut davada, AĠHM, duruĢmada baĢvuranın avukatının yardımından açıkça istendiği halde bir tercüman istemediğine dikkat çekmektedir. Bununla birlikte, altı yıl önce yapılan soruĢturma sırasında bir tercümanın yardım ettiği bir dönemde, Fransız dili yetersizliği durumunda böyle bir ihtimalin kendisine teklif edildiğinden habersiz olamazdı. DuruĢma gününde Fransız dili hakkındaki gerçek bilginin seviyesini belirlemek zor olsa da, kayıtta bu seviye ile yargılama sürecini ve iddia edilen hakların anlaĢılabilmesi için yeterli olduğunu gösteren kanıtlar bulunmaktadır (ağırlaĢtırılmıĢ hırsızlık, usulsüz giriĢ ya da kalma ve belgelerin tahrif edilmesi gibi). Mahkeme, Hükümet gibi, baĢvuranın Fransa'da en az altı yıl ikamet ettiğini, evli olduğunu, çocuğu olup spor antrenörlüğü yaptığını tespit eder, istek formunda belirtilir. Nihayet, Mahkeme, 15 Mayıs 2006'da, Nanterre cezaevinin hapishane servisinin sabıka kaydında Fransızca konuĢtuğunu belirttiğini kaydetti. Buna göre, AĠHM, mevcut davanın koĢullarında, yetkililerin baĢvuranın telaffuzunu ihlal

etmediğini değerlendirmektedir. Bütün bu gerekçelerle AĠHM oybirliği ile AĠHS m.6/3-e bakımından bir ihlalin olmadığına karar vermiĢtir208.

SONUÇ

Adalet, insanların ihtiyaç duyduğu öyle bir kurumdur ki her insana bir gün lazım olacaktır. Hukukun temelinde ve amacında adaleti gerçekleĢtirmek vardır. Kamu düzeninin sahibi olan devlet de adaleti sağlamakla mükelleftir. Devletlerin adaleti sağlayabilmesi için öncelikle adil davranmaları gerekir. Ceza muhakemesi bakımından adaletin sağlanması suçlu ve suçsuz kiĢilerin net bir Ģekilde belirlenmesiyle ve yargılama sırasında kiĢilere adil davranılmasıyla olur. Adil davranarak yargılama yani adil yargılama savunma hakkını gerektirir. ġöyle ki kendine isnat edilen bir suç karĢısında hukuk bilgisi olsun ya da olması her insan ne yapacağını bilemeyebilir. Ġsnat kiĢiye yöneltilen suç iddiasından ibarettir ve sadece

208 _{AĠHM, “Affaire Katritsch / Fransa, 22575/08 numaralı baĢvuru”,} http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-101507, EriĢim tarihi: 15/09/2017.

isnatla yetinerek savunma almaksızın kiĢilerin cezalandırılması halinde adil bir yargılanmadan bahsedilemez.

Savunma hakkı kutsaldır. Kutsallığın nedeni adaleti gerçekleĢtirmeye hizmet etmesidir. Öyle ki; “Adalet Mülkün Temelidir” diyen bir önderin kurduğu ülkede adaleti gerçekleĢtirmeye çalıĢmak kutsal bir iĢtir. Devletimizin temeli olarak görülen adalet soyut bir kavram olarak gözükse de insanların hayatına bire bir nüfuz eder. Ġnsan hayatına etki eden her Ģey de devleti etkiler. KiĢiler hakkında adalet gerçekleĢmezse, adalete inanmazlar ve güvenmezler. Daha doğrusu devletin adaleti gerçekleĢtireceğine inanmaz ve güvenmezler. Bunun sonucu olarak devlet ile kiĢiler arasında kopukluk oluĢabilir ve bu kopuklukta sosyal barıĢı ve birlikteliği tehdit edebilir.

Savunma hakkı, insan hakkıdır. Ġnsana sırf insan olduğu için verilen haklardan biri de savunma hakkıdır. Yani savunma hakkı sadece belirli kiĢilere veya zümreye tanınmıĢ bir hak değildir. Ġnsan olan herkes bu haktan yararlanabilir. Uluslararası bir anlaĢma olan AĠHS‟de de yer alan bu hak, ceza yargılamasında suç isnadı altında bulunan herkesin hakkıdır.

Ceza yargılamasında sanığın suçluluğu her türlü delille delillendirilmiĢ olsa bile sanığa kendisini savunma imkanı verilmelidir. Sanık kendisini ister aktif bir Ģekilde savunur isterse susar, bu sanığın kendi tercihidir. Savunma hakkı sanığın kendisini yargılama makamı önünde ifade etmesiyle de sınırlı değildir. Bunun yanında avukat tutma imkanının sanığa tanınması, yargılama dilini anlamayan için tercüman bulundurulması, sanığın tanıkları sorgulayabilmesi savunma hakkının kapsamındadır.

Savunma hakkı, sanığın sahip olduğu en temel haktır. Bu hak sayesinde kendini savunarak masum olduğunu ispatlayabilir. Aksi halde sadece iddia makamının iddia ettikleri ve yargılama makamının yaptıklarının sonucuna göre mahkûm edilebilir. Savunma hakkı denilince akla gelen bir diğer kavram avukatlıktır. Avukatlık mesleği savunma üzerine kurulmuĢ bir meslektir. Çünkü insanlar bir suç kapsamında yargılanırlarken muhakeme usulünü bilmeyebilirler,

bilseler bile sanık psikolojisiyle doğru düĢünemeyebilirler. Bunun için muhakeme usulünü bilen, sanık adına savunma yapabilecek bu konuda ruhsat sahibi kiĢilere ihtiyaç duyulacaktır. Avukatlık mesleği bu ihtiyacı karĢılamak amacıyla ortaya çıkmıĢtır. Savunma vekilliği yapacak avukat, ceza yargılamasında sanık adına savunma yapabilir. Avukatın yapacağı savunma tabi ki sanığın lehine olmalıdır.

Savunma hakkı sınırlı bir haktır. Kamu düzeninin sağlanabilmesi için insanlara haklar sınırlı bir Ģekilde tanınmıĢtır. Savunma hakkının sınırsız olması halinde yargılamaların sonu gelmez ve adil yargılanmanın bir diğer unsuru olan makul sürede yargılanma hakkı zedelenmiĢ olur. Ayrıca devletin görevi olan adaleti sağlama iĢi de gecikecektir. Burada dikkat edilmesi gereken ölçülülük ve orantılılıktır. Savunma hakkının fazla sınırlandırılması kadar sınırlandırılmaması da adil yargılanma hakkını zedeler. Savunma hakkı sahibi olan sanık sahip olduğu bu hakkı kötüye kullanmamalıdır. Kötüye kullanımın baĢladığı anda yargılama makamı buna müdahale etmelidir. Savunma hakkının sınırlandırılmasında uyulması gereken bir diğer kuralda kanuniliktir. Yani savunma hakkının sınırları önceden kanunla belirlenmeli ve yargılamalar bu kanunlara göre yapılmalıdır. Adil yargılama ülkenin bulunduğu zamana göre değiĢmemelidir. Devletler en zor zamanlarında bile adil yargılamayı gözden çıkarmamalıdır. Çünkü yargılama sonucunda maddi gerçek ortaya çıkmalı ve kimim haklı kimin haksız olduğu belirlenmelidir. Yargılamalar ne kadar adil olmazsa bir o kadar maddi gerçeği ortaya çıkaramaz. Maddi gerçeğin ortaya çıkmadığı bir yargılama da sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilmesi adalete hizmet etmez.

Ceza yargılaması hukukunun süjesi olan sanığın en temel hakkı olan savunma hakkı, ölçülülük ve kanunilik esaslarına göre sınırlandırılmalıdır. Bu esaslar dıĢındaki sınırlandırmalar adil yargılamayı gerçekleĢtirmez. Sanığa tanınan savunma hakkının kötüye kullanılası da aynı Ģekilde adil yargılamayı zedeler.

KAYNAKÇA

AKILLIOĞLU, Tekin; “Ġnsan Hakları Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Ġnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara1995.

AKSAN, Murat; “Yeni CMK‟da Dava Evrakı Ġnceleme Yetkisi”, Hukuk Perspektifi Dergisi, Sayı 3, 2005

ALġAHĠN, Mehmet Emin; “Müdafiin Dosya Ġnceleme Yetkisi”, Legal Hukuk Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2006.

ALTUNKAġ, Aysun; “Adil Yargılanma Hakkı Ġnsan Hakları Avrupa SözleĢmesi ve Ġnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Ġçtihatları ve Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü IĢığında”. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S:1, Ġstanbul 2007.

ARSLAN, Çetin; “Hukuk Devletinde Müdafi Görevlendirmesi”, Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı, C. 3, Ankara 2012.

AYDIN, Çağrı Kan; “Adil Yargılanmanın Bir Unsuru Olarak Susma Hakkı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 91, Ankara 2010.

AYDIN, Murat; “Ġddianamenin Unsurları ve Ġadesi”, GÜHFD Cilt 10, Sayı 1, Ankara 2006.

AYGÜN, EġĠTLĠ Ezgi; “Ceza Muhakemesi Kanunu‟nda Kanun Yararına Bozma”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 122, Ankara 2016.

BAġBÜYÜK, Ġsa; “Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi (m.6/3-c) Kapsamında Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı”, Prof. Dr. Nur Centel‟e Armağan. Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk AraĢtırmaları Dergisi, Yıl:2013, Cilt:19, Sayı:2, 2013.

BAYHAN, Mehmet; “T.C. Mevzuatında yapılan düzenlemelerin Adil Yargılanma Hakkına Katkıları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2009.

BĠNĠCĠ, Hüsamettin; “5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu‟na göre Kanun Yollarına Genel Bir BakıĢ”, Adalet Dergisi, sayı 26, 2006.

BOZDAĞ, Ahmet; “Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafii”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ġstanbul 2013.

BOZKURT, Enver; Uluslararası Ġnsan Hakları Hukuku, Asil Yayınları, Ankara 2006.

BOZKURT, Enver / POYRAZ, Yasin / KÜTÜKÇÜ, M. Akif; Ġnsan Hakları Mevzuatı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara 2004.

CENTEL, Nur BaĢar; Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi, 1. Baskı. Kazancı Hukuk Yayınları, Ġstanbul 1984.

CENTEL, Nur; “Ceza SoruĢturmasında Müdafiin Rolüne EleĢtirel YaklaĢım”, ĠÜHFD, Cilt 72, Sayı 2, Ġstanbul 2014.

CENTEL, Nur ve ZAFER, Hamide; Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, Ġstanbul 2008.

CĠHAN, Erol ve YENĠSEY, Feridun; Ceza Muhakemesi Hukuku, DEÜ Hukuk Fakültesi Yayınları, Ġzmir 1996.

ÇEÇEN, Anıl; Ġnsan Hakları, 2. Baskı. Gündoğan Yayını, Ankara 1995.

ÇELĠK, Abdullah; Adil Yargılanma Hakkı Rehberi, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 2014.

ÇETĠN, Beytullah; “Savunma Hakkının Kısıtlanması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya 2017.

ÇIRAK, Ġsmail Çağlayan; “Temel Bir Ġnsan Hakkı Olarak Adil Yargılanma Hakkı”, On dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 2010.

ÇOLAK, Haluk; Ceza Yargılaması Hukukunda Çapraz Sorgu-Cross Examination 2. Bası, Bilge Yayınevi, Anakara 2007.

ÇOLAK, Haluk ve TAġKIN, Mustafa; Ceza Muhakemesi Kanunu, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005.

DEMĠR, Mehmet; “Kanun Yararına Bozma”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2010.

DEMĠRBAġ, Timur; Sanığın Hazırlık SoruĢturmasında Ġfadesinin Alınması, Ġstanbul 1996.

DĠNÇ, Güney; “Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi Kararlarına Göre Avukatla Savunma Hakkı”, TBB Dergisi, Sayı:55, Ankara 2004.

DOĞAN, Ġlhan; “AĠHS‟nde Adil Yargılanma Hakkı 6. Madde”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır 2008.

DONAY, Süheyl; Ġnsan Hakları Açısından Sanığın Hakları ve Türk Hukuku, 1. Baskı, Fakülteler Matbaası Ġstanbul 1982.

DÖNMEZLER, Sulhi; Ceza Hukuku (ġahıslara karĢı ve mal aleyhinde cürümler) 9. Bası. Ġstanbul 1974.

DÖNMEZ, Burcu Demren; Ceza Muhakemesi Hukukunda Çapraz Sorgu, Seçkin Yayınevi, Ankara 2007.

DURAN, Ayhan; “Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi ve Müdafiin Görev ve Yetkileri”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul 2011.

ELMACI, ġerafettin; “Suçsuzluk Karinesi”, Adalet Dergisi, Sayı 41, 2011.

ER, Deniz Erol; Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi IĢığında Hukukumuzda Sanık Hakları, Ankara 2002.

EREM, Faruk; “Ceza Hukukunda Hakkın Kullanılması”, Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 41, Sayı: 1-4, Ankara 1989-1990.

ERĠġ, Uğur ve ÖZEN, Muharrem; Avukatlık Mesleği ve Savunma Hakkı, Avukatın Savunma Dokunulmazlığı, Ankara Barosu Hukuk Kurultayı, Ankara 2004. EROL, Haydar; Ceza Muhakemesi Kanunu, 2008.

FEYZĠOĞLU, Metin; “Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında Genel Bilgiler ve Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt no: 48, Ankara 1998.

FEYZĠOĞLU, Metin; “AĠHS m. 6/3-a Uyarınca Ġsnadın Bildirilmesi ve Türk Hukuku”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 55, Ankara 2004.

GEMALMAZ, M. Semih; Ulusalüstü Ġnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine GiriĢ, Beta Yayınları, Ġstanbul 1997.

GENÇ, Mehmet; Ġnsan Hakları ve Temel Özgürlükleri, Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayını, Bursa 1997.

GÖKÇEN, Ahmet; “Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Elkoyma ve Postada Elkoyma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Döner Sermaye ĠĢletmesi Yayınları, Ġzmir 1994.

GÖZÜBÜYÜK, ġeref ve GÖLCÜKLÜ, Feyyaz; AĠHS ve Uygulaması, Ankara 2003.

GÖZÜBÜYÜK, ġeref; Açıklamalı Türk Anayasaları, Turhan Kitabevi, Ankara2002. GÜNAY, Erhan. Savunma Hakkının Kısıtlanması, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2013. GÜR, Necip Taha; “Müdafiin Dosya Ġnceleme Hak ve Yetkisi”, Ġstanbul Baro

Dergisi, Cilt 86, Sayı 2, Ġstanbul 2012.

HAFIZOĞULLARI, Zeki; “Genel Çizgileri Ġle Savunma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 51, Sayı: 1, Ankara 1994.

ĠNCEOĞLU, Sibel; Adil Yargılanma Hakkı ve Yargı Etiği, Ankara 2007.

ĠNCEOĞLU, Sibel; Ġnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, Ġstanbul 2002.

KARAASLAN, Erol; “Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi‟nin Yapısı ve Yargılama Yöntemi”, Ankara Barosu Dergisi, Ankara 2004.

KARAKAġ, Fatma Tülay; “Karine Kavramı, Kanuni Karineler ve Varsayımlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2013.

KARAKEHYA, Hakan; Ceza Muhakemesinde Zorunlu Müdafilik, in: Uğur Alacakaplan‟a Armağan, C. 1, Ġstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Ġstanbul 2008.

KARAKEHYA, Hakan ve ARABACI, Murat; “Ceza Muhakemesinde Müdafiin Önemi, Hukuki Statüsü ve Müdafiliğe ĠliĢkin Problemler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 22, Ankara 2015.

KAYA, Özbay; “Yakalama ve Gözaltına Alma”, AÜSBE Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2009.

KESKĠN, Serap; Ceza Muhakemesi Hukukunda Temyiz Nedeni Olarak Hukuka Aykırılık, Alfa Yayınları, 1997.

KIZILKAYA, Ezgi; “Adil Yargılanma Hakkı IĢığında Gizli Tanık”, Terazi Dergisi, 2009.

KĠBAR, Recep; Türk Hukukunda Sanık Hakları, Ankara 1997.

KOCAOĞLU, S. Sinan; “Susma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:2, Ankara 2011.

KOCAOĞLU, S. Sinan; “Tarihsel Perspektifi ile Türk – Ġslam Hukukunda Savunma Hakkı ve Müdafi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 61-78, Ankara 2010.

KOCAOĞLU, Serhat Sinan; “Türk Ceza Kanunu (m. 128) ve Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi Kararları IĢığında Bir Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak “Savunma Dokunulmazlığı”, Ankara Barosu Dergisi, sayı 4, Ankara 2012.

KUNTER, Nurullah, YENĠSEY, Feridun ve NUHOĞLU AyĢe; Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Baskı, Beta Yayınları, Ġstanbul 2008. MAHMUTOĞLU, Fatih Selami ve DURSUN, Selami; Türk Hukukunda Müdafiin

Yasaklılık Halleri, Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.

MALKOÇ, Ġsmail ve YÜKSEKTEPE, Mert; Açıklamalar ve Yorumlarla 5271 Sayılı Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu, Malkoç Yayınevi, 2008.

MUHAMMED, Abdulkadir Ebu Faris; El-kadafil-Ġslam, Amman 1995.

OĞURLU, Yücel; “Ceza Mahkemesi Kararının Disiplin Cezalarına Etkisi ve Sorunu: „Ne Bis In Idem‟ Kuralı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 52, Sayı: 2, Ankara 2003.

ORAL, Mehmet; “Mevzuatımızın Savunma Hakkı Açısından Değerlendirilmesi”, in: Sahir Erman‟a Armağan, Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eğitim, Öğretim ve YardımlaĢma Vakfı Yayını, No: 8, Ġstanbul 1999.

ÖNCÜ, Mehmet; AĠHS‟nin 6 /3-e hükmü anlamında tercüman yardımından yararlanma hakkı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı, s. 4457-4495 Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ‟e Armağan, Ġzmir 2015. ÖZBEK, Veli Özer; Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, 2006. ÖZBEK, Veli Özer; Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu‟nun Anlamı, 2005.

ÖZEN, Muharrem; “Savunma Dokunulmazlığı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ankara 1992.

ÖZGEN, Eralp; Ceza Hukuku ve Ceza Muhakeme Hukuku Bilgisi, EskiĢehir 1988. ÖZGENÇ, Ġzzet ve ġAHĠN, Cumhur; “Ġddia ve Savunma Hakkı, Gazi Üniversitesi

ÖZKAN, Meral Sungurtekin; En Son DeğiĢiklerle Avukatlık Hukuku, I. Bası, BarıĢ Yayınları Fakülteler Kitabevi, Ġzmir 2006.

ÖZKORKUT, Nevin Ünal; “Savcılık, Avukatlık ve Noterlik Kurumlarının Osmanlı Devletine GiriĢi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt 52, sayı 4, Ankara 2003.

PAMUK, Ġsmail; “Ġnsan Hakları Avrupa SözleĢmesi‟nde Sırf Sanığa Tanınan Haklar ve Askeri Ceza Yargılaması”, Askeri Yargıtay Dergisi, S:15, Ankara 2003.

ġAHĠN, Cumhur; Ceza Muhakemesi Hukuku–I, Seçkin Yayınları, Ankara 2007. ġAHĠN, Cumhur; “Sanığın Savunmasını Hazırlamak Ġçin Gerekli Zamana ve

Kolaylıklara Sahip Olma Hakkı (AĠHS m. 6/3-b)”, GÜHFD Sayı 1-2, Ankara 2004.

ġAHĠN, Cumhur, ÖZGENÇ Ġzzet ve SÖZÜER Adem; Türk Ceza Hukuku Mevzuatı, Cilt 1, 4. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara 2010.

ġEMSÜDDĠN, Muhammed Bin Ahmed Es-sarahsi; El-Mebsut, Kahire 16.(XVI) yy. TANRIKULU, M. Sezgin; “Adil Yargılanma Hakkı ve Ġddianamenin Ġadesi

Tebliği”, TBBD, Sayı 64, Ankara 2006.

TAġKIN, ġ. Cankat; “Müdafiin Dosya Ġnceleme Hakkının Değerlendirilmesi”, TBBD, Sayı 75, 2008.

TEMĠZ, Yağmur; “Türk Hukukunda Çapraz Sorgu TartıĢmaları”, Ġnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, Malatya 2015.

TEZCAN, DurmuĢ; “Tercümandan Yararlanma Hakkı”, AÜSBFD (Prof. Dr. Cemal Mıhçıoğlu‟na Armağan), C. 52, S. 1-4, Ankara 1997.

TEZCAN, DurmuĢ, ERDEM, Mustafa R. ve SANCAKDAR, Oğuz; AĠHS IĢığında Türkiye‟nin Ġnsan Hakları Sorunu, Ankara 2002.

TOROSLU, Nevzat ve FEYZĠOĞLU, Metin; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006.

TOSUN, Öztekin; Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, cilt 1, genel kısım, 2. Bası, Ġstanbul (1976-1984).

UYAR, M. Hakan; “Ġnsan Hakları Çerçevesinde Adil Yargılanma (fair trial) ve SözleĢmenin 6/3-d maddesi Kapsamındaki Tanık Dinletme ve 6/3-e maddesi Kapsamındaki Tercüman Hakkı”, Adalet Dergisi Sayı:19, 2004.

ÜNAL, ġeref; “AĠHS”, TBMM Kültür ve Sanat Yayın Kurulu Yayınları, no: 89, Ankara 2001.

ÜNAL, ġeref; Temel Hak ve Özgürlükler ve Ġnsan Hakları Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 1997.

ÜNVER, Naci; Ceza Yargılamasında Yasa Yolları ve Bireysel BaĢvuru Hakkı, Tüze Yayıncılık, 1998.

ÜNVER, Yener ve HAKERĠ, Hakan; Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 4. Baskı, Ankara 2011.

YALVAÇ, Gürsel; Ceza ve Yargılama Hukuku Yasaları, Adalet Yayınevi, 7. Baskı, Ankara 2015.

YAġAR, Osman; Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu, C1, 2007. YILDIRIM, Gökçe; “Adil Yargılanma Hakkı”, Adalet Dergisi Sayı:19, 2004.

YURTCAN, Erdener; CMK Ģerhi, 4. Baskı, Beta Yayınları Ġstanbul 2005.

YURTCAN, Erdener; Ceza Yargılaması Hukuku, Kazancı Yayınları, 1998.

ZAFER, Hamide; Faile Yardım Suçu ve Müdafiin Bu Suçtan Sorumluluğu, Beta Yayınları, Ġstanbul 2004.

ZAFER, Hamide; “Savunma Hakkı ve Sınırları”, Prof. Dr. Nur CENTEL‟e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk AraĢtırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, Ġstanbul 2013.

Ġnternet Kaynakları

ÖZÇELĠK, Levent; “Ceza Yargılamasında Son Söz Hakkı”,

www.ozcelikhukukburosu.com/yarg-kararlar/yargtay.html EriĢim Tarihi

07.08.2017.

ġAHĠN, Turgay; “Avukatın Olağanüstü Hal Rehberi”,

www.muharrembalci.com/hukukdunyasi/raporlar/555.pdf EriĢim Tarihi:

07.08.2017

ġEN, Ersan; “Bozmadan Sonra Sanık Savunması”, www.haber7.com/yazarlar/prof-

dr-ersan-Ģen/2280678-bozmadan-sonra-sanik-savunması, EriĢim tarihi

07.08.2017.

“Anayasa Mahkemesi 23.09.2012 - 31.12.2016 tarihleri arası Bireysel BaĢvuru Ġstatistikleri”,

http://www.anayasa.gov.tr/files/bireyselbasvuru/istastik-31122016.pdf EriĢim tarihi: 10.09.2017

“Anayasa Mahkemesi Kararları”,

http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Content/pdfkarar/2014-11848.pdf EriĢim tarihi: 03.09.2017

“Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi Kararları”