Başarısız Girişimcilik Örnekleri

Girişimcilik alanında gerek ülkemizde gerekse dünyada çok sayıda başarı hikâyesine tanık olmak mümkünse de sonu başarısızlık ve hayal kırıklığı ile biten örneklerine de rastlamak mümkündür. Özel-likle son yıllarda oldukça yaygınlaşan İnternet giri-şimciliğinde başarısız girişimcilik örneklerine rast-lanmaktadır. Bunun yanı sıra küresel krizin etkisiyle daha önceleri oldukça başarılı girişimcilik örnekleri olarak piyasada yer alan bazı girişimlerin de sonlan-dığı görülmektedir.

Girişimcilerin en büyük hatası genellikle ba-şarısızlığı düşünmemekten kaynaklanmaktadır. Bu-nunla birlikte araştırmalara göre, girişimde en riskli dönemin ilk 6 ay olması nedeniyle bu süre içinde firmanın geleceğini şekillendirmek tamamen gi-rişimciye kalmaktadır. Çoğu zaman gözden kaçan ufak hatalar ya da iş yoğunluğu nedeniyle hesaba katılmayan noktalar bir anda girişimcinin karşısına büyük sorunlar olarak çıkabil-mektedir. Girişimcilerin başarısızlığına neden olan en önemli hatalar şu şekilde açık-lanabilir:

• Taklit: Yapılan bir girişimin başarılı olduğunu görerek, aynı yerde, aynı tipte, benzer hizmetler veren bir şirket kurmak eskiden beri gelen çok yaygın bir anlayıştır. Oysa her işletmenin kendi içinde bir dinamiğe sahip olduğunu, bir başkasının yaptığının aynısını yaparak öne geçmenin mümkün olmayacağını girişimcinin anlaması gerekir. Bunun için girişimci işinde yenilik getirmeli, bir iş fikrini hayata geçirirken yenilikçi tarafını mutlaka ön plana çıkarmalıdır.

• Yanlış işe girmek: Küçük girişimcinin yaptığı en büyük hatalardan biri çevre-sinden etkilenerek yatırım yapmasıdır.

Araştırmadan, sadece iyi örneklere ba-karak yatırım yapılan işler büyük oran-da başarısızlıkla sonuçlanmaktadır.

Örneğin; simit kafeler ya da İnternet kafeler günümüzün moda yatırımları gibi gözükse de herkesin bu alanlara yatırım yapmayı düşünmesi ve hatta yapması başarısız girişimcilik örnek-lerinden olmaya adaydır. Girişimcinin sermayesi azsa ve risk alacak gücü yoksa orijinal yatırım fikirleri bulma-sında fayda vardır.

Resim 2.54: İş yaşamında çok sayıda başarısız girişim örneklerine

de rastlamak mümkündür.

Resim 2.55: Girişimci fikirlerini kısıtlamamalıdır.

• Yetersiz sermaye: Yapılacak işin mutlaka bir iş planı çıkarılmalı, o planda han-gi aşamada ne kadarlık kaynağa ihtiyaç duyulacağı net olarak belirtilmelidir.

Söz konusu kaynağa ulaşmak için kullanacak yöntemler de iş planında yer almalıdır. Birçok girişimcinin düştüğü hatalardan bir tanesi, kuracağı işin ne kadar maliyet gerektireceğini önceden hesaplayamadan veya varını yoğunu tek bir işe kanalize ederek işletme kurmasıdır. Yeni bir işin girişimci için kârlı bir yapıya dönüşmesi, gelir getirmesi mutlaka belli bir süre gerektirir ki, bu süre de yapılacak işin niteliğine göre değişir. Girişimcinin bu süreyi geçirecek ve gerektiğinde ek kaynak yaratacak imkânları önceden sağlaması gerekir.

• Yüksek maliyet: Her yeni iş fikrinin büyük gelir getireceğini düşünmek başlı başına bir hatadır. İş fikri girişimciye göre çok doğru olabilir; ancak eğer ye-terli pazar araştırması yapılmamışsa sonucu hayal kırıklığı olabilir. Girişimci-nin sermayesi kısıtlıysa, daha yolun başında gereksiz masraflardan mutlaka kaçınmalı, maliyetleri kontrol altına alması gerekir.

• Yanlış yönetim: Genellikle aile işletmesi olan KOBİ’ler, kurumsallaşmakta ve işi profesyonel yöneticilere devretmekte zorlanır. Şirketin potansiyeli gelişir-ken yönetimin hâlâ aile içinde kalması işletme içinde çatışmalara neden ola-bilir. Bu nedenle, belli büyüklükteki şirketlerin aile işletmesi yapısından kur-tulması, hatta işin başındayken profesyonel bir ekiple çalışmayı tercih etmesi en doğru bir yoldur. Ayrıca “Küçük olsun benim olsun.” anlayışı da şirketlerin büyüme yolunda adım atmasını engelleyebilmektedir.

• Hedefsizlik: Ölçeği her ne olursa olsun, her işletmenin belli planlar dâhilinde hayata geçirilecek hedeflere ihtiyacı vardır. Gelişmek ve ilerlemek için bu he-deflere doğru atılan adımlar, aynı zamanda işletmenin motivasyonuna da yansıyacaktır. Girişimcilerin en büyük hatalarından bir tanesi, değişen koşul-lara bağlı okoşul-larak hedeflerinde köklü değişiklikler yapmasıdır. Bu doğrultuda gerek şirket yapısı gerekse insan kaynağı gibi alanlarda sürekli değişiklik ya-şayan işletmelerde bu durum istikrarsızlığa neden olabilmektedir.

• Hatalı istihdam: Küçük işletme-lerin ve işe yeni başlayan yatırımcı-ların düştüğü hatalardan bir diğeri, profesyoneller yerine yakın çevre-sine iş imkânı sağlamasıdır. Doğru istihdam yerine, yeterince yetkin olamayan yakınlarına iş verilmesi, işletmenin orta ve uzun vadede verimsiz çalışmasına neden olmak-tadır.

• Gereksiz korkaklık veya cesaret:

Girişimcilerin faaliyet gösterdiği iş kolunda uzmanlara danışmadan,

Resim 2.56: Gereksiz korkaklık kadar gereksiz cesaret de başarısızlıkta etkendir.

yalnızca hislerine dayanarak cesur kararlar alması işlerine zarar verebilmekte ya da atmaları gereken riskli bir adımda fazlasıyla çekingen davranabilmekte-dirler. Örneğin; ülkemizdeki KOBİ’ler ve girişimciler, danışmanlardan destek almak yerine, kendi birikimleri doğrultusunda hareket etmeyi tercih etmek-tedir. Bunun yerine işletmeyi derinden etkileyecek konularda bir uzmandan destek alınması daha doğru ve yerinde bir hareket olacaktır.

• Bilgi ve teknolojiden uzak durmak: Girişimcinin sektöründeki teknolojik ye-nilikleri mutlaka takip etmesi gerekir. Oysa birçok işletmenin teknik açıdan kurulduğu dönemde edinilenden çok farklı bir donanıma erişemediği görül-mektedir. Bu durum, özellikle küçük işletmelerde yaygındır. Yoğun rekabet ortamında teknoloji, şirketleri bir adım öne çıkarmak için önemli bir araçtır.

• Personele karşı açık olmamak:

Küçük işletme sahiplerinin, kendi şirketleri için aldığı ka-rarları genellikle çalışanlarıyla paylaşmak veya tartışmaya aç-mak gibi bir alışkanlıkları yok-tur. Bu durum, yeni fikirlerin gelişmesini engellediği gibi, işyerinde motivasyon eksikli-ğine de yol açabilmektedir.

• Müşteriyi yeteri kadar tanıma-mak: Yeni kurulan işletmele-rin hatalarından bir tanesi de ürün veya hizmetleriyle

ulaş-mak istedikleri müşteri kitlesini yeteri kadar tanıyamamasıdır. Bunun için giri-şimcinin müşteri ihtiyaçlarını dönemsel dolarak takip ederek ihtiyaca uygun çözümler geliştirilmesi gerekir.

• Finansman ve yönetiminde amatör-lük: Tahsilâtlarla ödeme planlarının nakit krizine yol açmayacak nitelikte olması işletme devamlılığında ol-dukça önemlidir. Bu konudaki hatalı davranışların, birçok kârlı işletmeyi, yalnızca nakit sıkışıklığı nedeniyle zor durumda bıraktığı bilinmektedir.

Sadece işletmenin kârlı olması değil, aynı zamanda nakit akışının genel ödeme planına uygun olmasına da dikkat etmek gerekir.

Resim 2.57: Girişimci aldığı kararları çalışanlarıyla paylaşmalıdır.

Resim 2.58: Girişimci nakit akışını doğru yönetemezse başarısız olur.

• Müşteri sayısını artıramamak: Müşteri sayısını artırmaya yönelik programlar geliştirememek, yeni işletmelerin sıkıntılarından bir diğeridir. Bunun için, farklı tekniklerle farklı müşteri gruplarına hitap edebilecek çözümler geliştir-mek gerekir. Çok büyük de olsa, tek bir modele bağlı kalmak risk teşkil etti-ğinden, müşteri tabanını mümkün olduğunca geniş bir alana yaymak, işlet-me açısından faydalı bir uygulama olacaktır.

• Değişimin gerisinde kalmak: Yö-netim ve işletme dinamikleri sü-rekli olarak değişmekte, geçmişte girişimciyi başarıya götüren yollar bugün geçerliliğini yitirebilmekte-dir. Bu nedenle, gerektiğinde hem yönetim arayışını hem de üretilen ürün ve hizmetleri değişen şartla-ra adapte etmek gerekir.

• Büyüme yönetimini yapama-mak: Büyüme, şirketlerde yeni yö-netim anlayışını da beraberinde getirir. Ancak, birçok işletmenin bu adaptasyon sürecini yönet-mekte başarısız olduğu bir gerçektir. Bu nedenle, kontrollü büyürken, işlet-menin yönetim becerisini de geliştirmek gerekir.

• Ölçüsüz büyüme: Büyürken kontrolü kaybetmek, işletmeler için bir diğer riskli durumdur. Bir anda çok hızlı ve kontrolsüz büyümek, kısa vadede iyi gibi görünse de, orta ve uzun vadede şirketler için risklidir. Ülkemizde de giri-şimcilerin çoğunda var olan bir gerçeklik, sürekli büyüme isteğidir. Ancak bu isteği kontrol altında tutmayı öğrenmek de önemlidir.

Resim 2.59: Yönetim anlayışını değiştirmek değişimin gerisinde kalmamak için gereklidir.

ÖZET

Girişimci, insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere ekonomik mal ve hizmet üreti-minin gerçekleştirilebilmesi için üretim faktörlerini bir araya getiren kişi olarak ta-nımlanabilir. Girişimcinin faaliyetlerindeki asıl hedef kâr elde etmektir. Girişimci, bir yandan risk altına girmekte diğer taraftan üretim faktörlerini temin ederek işletmek-tedir. Bu nedenle girişimcide yöneticilik özelliklerinin de bulunması gerekir.

Toplumda girişimci rolünü oynayan kimselerin yüklendikleri işlerin bütünü gi-rişimcilerin fonksiyonları olarak adlandırılır. Girişimci, her alandaki yeniliği başlatan kişi olduğu gibi yeniliklerin sürdürülmesi ve geliştirilmesi de onun karar ve uygula-maları sonucunda gerçekleşir.

Çağdaş bir girişimcinin yerine getirmesi beklenen fonksiyonlar;

• Yeni mal ve hizmet üretmek veya bilinen mal ve hizmetlerin nitelik ve kalite-lerini yükseltmek

• Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek

• Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek

• Endüstride yeni organizasyonlar kurmak

• Yeni pazarlara ulaşmak

• Ham madde ve benzeri maddelerin sağlanabileceği yeni kaynaklar bulmaktır.

Başarılı girişimcilerin birçok ortak özellikleri olmasına karşın gerek çalışma alanları, gerek yaptıkları işler açısından çok farklı özelliklerinin olduğu da görülmek-tedir. Başlıca ortak özellikler; risk alabilme, sorumluluk üstlenme, dinamik bir kişilik, yeniliğe, değişime ve dönüşüme açık bir yapı, ihtiraslı ve büyük olma tutkusu ve başarıya odaklanma gibi özellikler sayılabilir. Bu niteliklere sahip olmayan girişimci-lerin başarılı olmaları mümkün değildir.

Girişimcilik özelliğine sahip kişiler, koşullar tarafından kısıtlanmaya razı olmaz;

fırsatları fark eder, inisiyatif kullanarak harekete geçer ve istediğini elde edinceye kadar sabreder. Kendi davranışları sonucunda şartları değiştirebileceklerine dair bir inanç taşır. Bu nedenle girişimci eylemlere doğru yönelirler. Girişimci özelliği taşıma-yan kişiler ise kendilerini rüzgâra bırakırlar.

Girişimcilikte başarısız olma tehlikesi bireylerin cesaretini kırabilir. Ancak ken-di işinin patronu olma ve para kazanma isteği olan bireylerin bu korkularını yenip bir hedef koymalı ve bu hedef için yapılması gerekenleri adım adım takip etmelidir.

Girişimcilik alanında gerek ülkemizde gerekse dünyada çok sayıda başarı hikâyesine tanık olmak mümkünse de sonu başarısızlık ve hayal kırıklığı ile biten örneklerine de rastlamak mümkündür. Girişimcilerin başarısızlığına neden olan en önemli hatalar; taklit, yanlış işe girmek, yetersiz sermaye, yüksek maliyet, yanlış yö-netim, hedefsizlik, hatalı istihdam, gereksiz korkaklık veya cesaret, bilgi ve teknolo-jiden uzak durmak olarak sıralanabilir. Bunların yanında ayrıca; personele karşı açık olmamak, müşteriyi yeteri kadar tanımamak, finansman ve yönetiminde amatörlük, müşteri sayısını artıramamak, değişimin gerisinde kalmak, büyüme yönetimini ya-pamamak ve ölçüsüz büyüme başarısız girişimciliğin başlıca nedenlerindendir.