Büyükşehir Belediyeleri Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliği

Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliği, birinci ve ikinci bölümlerde de bahsedildiği üzere 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun Ek 1. Maddesine dayanılarak hazırlanmış olup 16.08.2006 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu Yönetmeliğin amacı; “Büyükşehir belediyesi ve mücavir alanları içerisinde yaşayan engellilerin, toplum hayatına katılımını kolaylaştıracak ve toplumsal fırsatlardan engelli olmayan diğer bireyler gibi eşit faydalanmalarını sağlamak üzere; büyükşehir belediyelerinde engellilerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri verecek olan engelli hizmet birimlerinin kuruluş, işleyiş ve görevleri ile bu birimde çalışan personelin, yetki, sorumluluk ve görevlerine ilişkin usul ve esaslarını düzenlemektir”

Bu yönetmelik, gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılacak bakıma muhtaç engelli bireylere yönelik özel bakım merkezlerini kapsamaktadır.

Yönetmeliğe göre engelli hizmet birimleri, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 21 inci maddesi gereğince, büyükşehir belediyelerinde belediye meclisi kararı ile norm kadro ilke ve esaslarına uygun olarak kurulur. Birim, meclis kararında gösterilmek kaydıyla büyükşehir belediyesinin nüfus, ihtiyaç ve bütçe imkanlarına göre bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, eğitim, danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri ile engellilerin yaşamlarını kolaylaştırıcı hiyerarşik kademelerden meydana gelir.

Engellilerin çağdaş hizmet anlayışı ile kentsel imkanlardan yararlanarak, yaşamlarını güven, sağlık ve mutluluk içinde sürdürmelerini gerçekleştirmede; temel insan haklarına saygılı ve insan onuruna yakışır olmasını, toplumsal bütünleşmeyi sağlayıcı olmasını, katılımcı ve paylaşımcılığın esas alınmasını, fırsat eşitliğine dayalı olmasını, hizmetlerin etkin, verimli, kaliteli, sürdürülebilir, ulaşılabilir, erişilebilir, ücretsiz veya indirimli olmasını sağlamak birimin temel çalışma ilkeleridir.

Birim, büyükşehir belediye başkanı veya genel sekreterin belirleyeceği esaslar çerçevesinde kuruluş şemasında gösterilen genel sekreter yardımcısı veya ilgili diğer amire bağlı olarak çalışır.

Birim, çalışma alanları ile ilgili olarak büyükşehir belediyesinin yetkili organlarında görüşülecek konular hakkında ön bilgi hazırlayarak ilgililere sunar.

Birim ilgili kurum ve kuruluşlarla, üniversitelerle, meslek odalarıyla veya sivil toplum kuruluşlarıyla engellilere yönelik yapılacak bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, eğitim, danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri ile engellilerin yaşamlarını kolaylaştırıcı çalışmaları koordine eder.

Engelli hizmet birimleri yönetmeliğine göre birimin görevleri şunlardır: a) Engelli bireylerle ilgili veri tabanı oluşturmak.

b) Engellilerin toplum hayatı ile bütünleşmelerini sağlayıcı ve kolaylaştırıcı çalışmaları yürütmek, sportif, sosyal ve kültürel aktiviteler yapmak, teşvik etmek ve yaygınlaştırmak.

c) Üniversiteler, özel kuruluşlar, engellilere hizmet amacıyla kurulmuş vakıf, dernek ve bunların üst kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıyla ortak çalışmalar yaparak engellilere yönelik toplum temelli rehabilitasyon programlarını uygulamak.

ç) Birime başvuran engelli ve ailelerine psiko-sosyal danışmanlık ve rehberlik hizmetleri vermek, engellilikle ilgili konularda eğitilmelerini, bilgilendirilmelerini ve bilinçlenmelerini sağlayıcı, konferans, seminer, sempozyum gibi etkinlikler düzenlemek.

d) Engelliliği önlemeye yönelik kitap, dergi, broşür gibi basılı, sesli ve görsel yayınları hazırlamak, yayımlamak ve dağıtmak.

e) Engelli ve aileleri için bilgilendirme, bilinçlendirme hizmetleri vermek, bu hizmetleri verecek personelin teknik bilgi ve beceriye sahip olması için gerekli eğitimi almasını sağlamak.

f) Engellileri nitelikli işgücü haline getirerek, çalışma yaşamına katılmalarını sağlamak üzere mesleki rehabilitasyon ve eğitim programları için başvuran engellileri değerlendirerek uygun mesleki rehabilitasyon ve mesleki eğitimleri vermek.

g) Ekonomik durumu yetersiz engellilere ayni ve nakdi yardım yapmak.

ğ) İhtiyaç halinde engellilerin durumlarına uygun araçlarla bulundukları mekanlardan hastane, okul ve rehabilitasyon merkezi gibi yerlere ulaşımlarını sağlamak.

h) Bakıma muhtaç engellilere ve yaşlılara bakım hizmeti sunmak veya bu hizmeti ilgili mevzuat gereğince satın almak.

Birimde; norm kadro ilke ve esasları çerçevesinde sosyal çalışmacı, psikolog veya psikolojik danışmanlık ve rehberlik uzmanı, eğitimci, teknik öğretmen görevlendirilmesi asıldır. Bunun dışında birimde ihtiyaca göre diğer teknik, idari ve yardımcı hizmetler alanında personel görevlendirilebilir. Görevlendirilecek personelin nitelikleri, görevleri, yetki ve sorumlulukları, hizmet birimleri yönetmeliğinde belirlenmektedir.

Bunların yanı sıra Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliğinde belirtilen çeşitli hususlar da bulunmaktadır. Buna göre birimden hizmet almak için başvuranlardan T.C. kimlik numarasının da yer aldığı talep veya kayıt formu, sağlık kurulu raporu veya Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından verilmiş engelli kimlik kartı ile engellilik oranı nüfus cüzdanına işlenmiş olanlardan sağlık kurulu raporu veya engelli kimlik kartı istenmemekle beraber nüfus cüzdanının aslının gösterilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte sosyal yardımlardan yararlanacak olan engelli ve ailelerine yapılacak yardımlarda, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından yardım alanlarda aranan ölçütlerin aranması asıldır.

Engellilere yönelik olarak üniversiteler, özel kuruluşlar, engellilere hizmet amacıyla kurulmuş vakıf, dernek ve bunların üst kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile işbirliği halinde gönüllülük esasına dayanan hizmetlerin yapılmasını temin etmektedir.

Büyükşehir belediyeleri, yönetmeliğe aykırı olmamak kaydıyla belediye meclisinin kararı ile düzenleme yapma yetkisine sahiptir. Hizmetlerden yararlanacak olan engellilerden talep veya kayıt formu, sağlık kurulu raporu ve Engelliler İdaresi Başkanlığı tarafından verilmiş engelli kimlik kartı, ikametgah belgesi, nüfus cüzdan fotokopisi istenmekte, engellilik oranı nüfus cüzdanına işlenmiş olanlardan sağlık kurulu raporu veya engelli kimlik kartı istenmemektedir. Söz konusu belgelerin isteneceğine dair Büyükşehir Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliği’nin 11. Maddesi, 22.12.2011 tarih ve 28150 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Büyükşehir Belediyeleri Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te “TC kimlik numarasının da yer aldığı talep veya kayıt formu, sağlık

kurulu raporu veya Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından verilmiş engelli kimlik kartı” istenir şeklinde yeniden düzenlenmiştir. Engel oranı nüfus cüzdanına

işlenmiş olanlardan sağlık kurulu raporu veya engelli kimlik kartı istenmemekte, nüfus cüzdanının aslının gösterilmesi yeterli görülmektedir.