Bölüm 2: Sosyal Deneyime Göre Değerlendirme

Bu bölümde, 2.3 numaralı bölümde ifade edilen parametrelerden elde edilen çıkarımlar esas alınarak değerlendirilme yapılmaktadır. Veri analizlerinde, demografik sorularda olduğu gibi nümerik değerler elde edilmemiştir. Bu bölümde elde edilen veriler nitel değerlendirmelere dayanmaktadır.

Şekil 5.26: Sosyal deneyime göre değerlendirme

Kaynak: Ayça Esen, (2018).

6. soru izleyicilerin çoğunluğunun arkadaş(lar)ıyla geldiğini göstermektedir. İM’nin sosyal etkinlikler düzenleyen ve sergi mekânları dışında da sosyal etkinlik mekânları barındıran yaklaşımı kişilerin çevrelerindeki arkadaş(lar)ı veya ailesiyle müze deneyimi yaşaması beklenmedik bir sonuç çıkarmamaktadır (Şekil 5.26). Pekarik ve diğerlerinin

0 50 100 150 200

Arkadaş(lar)ımla Ailemle Yalnız Organize edilmiş bir

grupla 6. İstanbul Modern'e kiminle geldiniz?

112

(1999) de ifade ettiği gibi, sosyal deneyimler başkalarıyla yapılan etkinlik ve katılımlarla geliştirilmektedir.

Şekil 5.27: Sosyal deneyime göre değerlendirme

Kaynak: Ayça Esen, (2018).

Anket çalışmasının 7. sorusuna alınan cevaplar ışığında, İM izleyicisinin ağırlıklı olarak müzeye en az iki kez geldiği görülmektedir. “Evet” cevabı, İM’nin izleyicisini memnun ettiğini ifade eden anlamlı bir çoğunluğa sahiptir (Şekil 5.27). Bu doğrultuda, İM’ye birden fazla gelen izleyicilerin, yılda birkaç defa sergilerin değiştiği göz önünde bulundurulduğunda, her ziyaretlerinin farklı bir deneyimle sonlandığı söylenebilir ya da söylenemez.

Şekil 5.28: Sosyal deneyime göre değerlendirme

Kaynak: Ayça Esen, (2018).

0 50 100 150 200 Evet Hayır

7. İstanbul Modern'e daha önce geldiniz mi?

0 10 20 30 40 50

1 kez 10'dan az 10'dan fazla Evet ise, kaç kez?

Diğer

Çok sık gelmiyorum

Şehir merkezinden uzakta olsaydı gelmezdim. Gündelik hayatımın bir parçası oldu.

Özellikle şehir merkezinde olduğu için sık geliyorum. Ulaşım kolaylığı olduğu için geliyorum.

0 20 40 60 80 100 120 140 F E D C B A

8. İM'nin konumu ile ilgili olan düşüncenize aşağıdakilerden uygun olan(lar)ı işaretleyin. Birden fazla seçenek işaretlenebilir.

113

Katılımcıların birden fazla seçeneği işaretleyebileceği 8. soru, İM’nin konumunun izleyicinin sosyal deneyimine nasıl etkileri olduğunu analiz etme yönündedir (Şekil 5.28). Sonuçlara bakıldığında A ve E seçeneklerinin işaretlenme oranının birbirine çok yakın olduğu görülmektedir. Bu iki seçeneği birlikte işaretleyen katılımcılar, İM’ye ilk kez gelenlerdir. Dolayısıyla ilk kez gelen izleyicilerin, sergi hakkında bilgi sahibi olmadan önce konumu hakkında bilgi sahibi olduğu sonucuna varılabilir. Müzenin kent içinde ve ulaşılabilir olması, izleyicilerin İM’ye gelme sıklığını da etkilemektedir. B ve D seçeneklerinin işaretlenme oranının birbirine yakın çıkması da, İM’ye daha önceden gelmiş olan katılımcıların İM’nin şehir merkezinde olmasını kendilerine uygun bulduklarını göstermektedir. B ve D seçeneğini birlikte işaretleyen katılımcıların çoğunun aynı zamanda A seçeneğini de işaretledikleri görülmektedir. Her ne kadar katılımcılar İM’nin konumunu kolay ulaşılabilir ve merkezi bulsalar da, C (gündelik hayatımın bir parçası oldu) seçeneği diğer seçeneklere oranla daha az işaretlenmiştir. C seçeneğini işaretleyen katılımcıların hepsi İM’ye daha önceden en az iki kez gelmiş olup, müzenin gündelik hayatlarının bir parçası olduğunu ifade etmişlerdir. F seçeneğini (diğer) işaretlemiş olan katılımcılar azınlıktadır. Diğer seçeneğinin yanına yazılan yanıtlar ağırlıklı olarak “manzarasını beğendiğim için” ve “konumunu sevdiğim için” şeklindedir.

Şekil 5.29: Sosyal deneyime göre değerlendirme

Kaynak: Ayça Esen, (2018).

Anket çalışmasında sosyal deneyimi analiz etmek amacıyla 320 katılımcıya en çok hangi günlerde gelmeyi tercih ettiği sorulmuştur. Edinilen bulgular ışığında, ücretsiz gün ve hafta sonu en çok tercih edilen günler olmuştur (Şekil 5.29). Pekarik ve diğerlerinin (1999) sosyal deneyim analizinde de müze ziyaretçilerinin hafta içi düzenlenen ücretsiz

Hafta Sonu Ücretsiz Gün Perşembe Hafta İçi 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 C B A

9. En çok hangi günlerde tercih ediyorsunuz? Birden fazla seçenek işaretlenebilir.

114

günleri ve hafta sonlarını tercih ettikleri görülmektedir (Tablo 2.1). Perşembe ve Cumartesi günlerinin yoğunluğu göz önünde bulundurularak anket çalışması bu günlerde gerçekleştirilmiş ve bulgular ile de bu günlerin yoğunluğu desteklenmiştir. İM’nin şef küratörü Levent Çalıkoğlu’nun internette yayınlanan bir röportajında; İM’ye gelen kişi sayısının hafta içi 1.500, ücretsiz günlerde ve hafta sonları ise 2.000’lerin üzerinde olduğunu vurgulamıştır (PWC 2011).

Şekil 5.30: Sosyal deneyime göre değerlendirme

Kaynak: Ayça Esen, (2018).

Pekarik ve diğerleri’nin (1999) yaptığı akademik çalışmanın sonucunda izleyicilerin “Arkadaşlarınızı veya ailenizi yanınıza almak, sanat yapıtını görmek, bir fincan kahve içmek, konuşmak, bir-iki popüler kartpostal almak.” şeklinde ortak ifadeler kullandığı tespit edilmiştir. Bu tespitten yola çıkarak bu ifadelerin sıralamasına göre; Şekil 5.30’daki sonuçların içerik olarak denkleşmesi aşağıdaki gibi kurulmuştur;

A ve B: Kalıcı Sergi ve Geçici Sergi ~ “Sanat yapıtını görmek” C: Restoran ~ “Bir fincan kahve içmek, konuşmak”

D: Mağaza ~ “Kartpostal almak”

İM izleyicilerinin 10. soruya verdiği yanıtlara bakıldığında, restoranın müzede ağırlıklı olarak sanat mekânından sonra tercih edildiği; sanat müzesinin sanat mekânının, müzenin

Sinema Kütüphane Mağaza Restoran Geçici Sergi Kalıcı Sergi 0 50 100 150 200 250 300 350 F E D C B A

10. İstanbul Modern'e geldiğinizde uğradığınız bölümler aşağıdakilerden hangi(ler)idir?

115

diğer mekânlarından daha öncelikli olarak izleyicilerin sosyal zamanlarını geçirdikleri mekân olarak görüldüğü söylenebilir.

Şekil 5.31: Sosyal deneyime göre değerlendirme

Kaynak: Ayça Esen, (2018).

İM’ye daha önce bir veya birden fazla gelmiş izleyicilerin çoğunluklu olarak sanat mekânlarını deneyimlemeye öncelik verdikleri anlaşılmaktadır (Şekil 5.31). Müze ana girişinden bağımsız bir girişi olan İM restoranına ilişkin yalnızca restoranı kullanmak için çoğunluklu olarak 10’dan daha az defa geldiklerini belirtmişlerdir. Ancak, ankete katılan 320 kişinin büyük bir kısmı İM’ye sanat mekânı haricindeki bölümler için gelmemiştir.

6-11 aralığındaki sorulara verilen yanıtlar, İM izleyicisinin müzeye olan bakış açısı ve müzenin sosyal bir mekân olarak algılanma potansiyeli değerlendirilmiştir. Bu aynı zamanda, izleyicilerin yaşadıkları sosyal deneyimi analiz etmeyi sağlamıştır. Demografik soruların sorulduğu bölümle birlikte değerlendirildiğinde, 320 katılımcıdan 18-30 yaş aralığındaki katılımcının ve İM’ye öncelikli olarak sanatı görmek için gelmeleri; “kalıcı sergi” seçeneğinin fazla sayıda işaretlenmesi, katılımcıların kalıcı sergiye geçici sergiye göre daha çok ilgi gösterdiğini öngörmektedir. İM izleyicilerinin çoğunluğunun genç

0 50 100 150 200 250 300 350

Hayır Evet

11. Bir önceki soruda sıralanan, sergi haricindeki bölümleri - restoran, mağaza, kütüphane, sinema - ayrıca kullanmak için de İstanbul Modern'e geldiniz mi?

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

10'dan fazla 10'dan az 1 kez

116

nüfustan oluşması – sosyal hayatta aktif ve dışa dönük bir nüfus – sanat mekânı haricindeki diğer mekânların da aktif olarak kullanılmasını anlaşılır kılmaktadır. Böylelikle, müzeyi gençler için bir çekim merkezi haline getirmeyi amaçlayan İM (İstanbul Modern 2018), yürütülen anket değerlendirmelerine paralel bir izleyici yoğunluğuna sahiptir.