2-4-2-4-Temessükler
Arapça, “mesek” kökünden gelen kelimenin lüğat manası “tutunma”, “yapışma”, “sarılma” dır. Diplomatik bakımından temessük, bir borcun ödenmesinin kabul edilmesi, bir şeyin teslim alındığının gösterilmesi gibi hususlarda karşı tarafa verilen bir nevi senedir. Bunun için çok çeşitli konularda temessükler verilmiştir. Bazı durumlarda temessük karşılığı tahvil de kullanılmıştır. XIX. yüzyılın ikinci yarısında temessük kelimesinin yerini zamanla sened almıştır. İfade ettikleri mana bakımından fark yoktur142.
2-5-AYNTAB ŞER’İYYE SİCİLLERİ
Gaziantep’e ait 200’ün üzerindeki şer’iyye sicil defteri, tasnif edilerek toplam 174 defter haline getirilmiştir. Yine bu defterler Gaziantep Müzesindeyken katalog çalışmaları tamamlanmıştır. Buna göre; Gaziantep’e ait ilk sicil belgeleri, H.938/M. 1531-1532 tarihli son sicil belgeleri ise H.1327/M.1909-1910 tarihli olarak deftere kaydı alınmıştır. Bu sicillerin tamamı 1911 yılında Gaziantep Müzesi Arşivinden alınarak Ankara’daki “ Milli Kütüphane Arşivine’ taşınmıştır. Bu siciller hazırlanırken gerek tarih sırası ve gerekse envanter numaraları olarak düzenli periyodik bir sıra takip etmektedir. Sicillerin tamamı mikro-filmlere kaydedilmiş durumdadır. Araştırmacılar bunları fotokopi çektirip kullanabilmektedir. Gaziantep şer’iyye sicillerinin arasında tarihi açıdan boşluklar görülmektedir143
.
2-5-1-Ayntab Şer’iyye Sicillerinde Tarihlendirme Usulü
Gaziantep şer’iyye sicillerinde tarihlendirme 5 ayrı durumda yapılmaktadır. Bu durum çeşitli ciltlerde göze çarpmaktadır. Şimdi bunları örneklerle açıklamaya çalışacağım:
1-Şimdi olduğu gibi günü, ayı ve yılı göstererek tarihleme: 20 Ramazan 1110. 2-Gün gösterilmeyip yalnız ay ve yılı işaret edilerek tarihleme: Şaban 1087.
3-Belgelerin önemli bir bölümünde (Evail), (Evasıt), (Evahir) çoğul sözcükleriyle başlar, ortalar, sonlar ve birde yılı gösterilerek tarihleme: Recep Eva 1205 Rebiyülahir Evas 1170 Evahiri 1148.
4-Bunda tarih belgelerin başlarına yazılmakta ve belgelerin sonlarına tarih konulmamaktadır. İri yazılarla işlenen bu tarihi birkaç belge izlemektedir.
5-Tarihlemede tutulan başka bir yol ise yılı yazarak ayı rumuzla göstermek: 1205 M. Kimi tarihlerde Gurre ve Selh deyimleri geçmektedir. Bu sözcükler ayların başına yazılmaktadır. Gurre ayın ilk gününü, Selh ise son gününü işaret etmekteydi144.
142Kütükoğlu. a.g.e. s.281.
143Karasakal. a.g.t. s.34.
28
2-5-2-Çalışılmış Ayntap Şer’iyye Sicilleri
C.Cahit Güzelbey.(1966). Gaziantep Şer‘ȋ Mahkeme Sicilleri. M.1841-1886. C 144-152. Fasikül 2. Gaziantep.
C.Cahit Güzelbey.(1966). Gaziantep Şer‘ȋ Mahkeme Sicilleri. M.1828-1838. C 142-143. Fasikül 3. Gaziantep.
C.Cahit Güzelbey-Hulusi Yetkin.(1970). Gaziantep Şer‘ȋ Mahkeme Sicillerinden Örnekler. C 81-141. M.1729-1825. Gaziantep.
Galip Eken.(1988). 113 Nolu Antep Şer‘iyye Sicili: Transkripsiyon ve Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniv. S.B.E. Ankara.
Fuat Yıldırım.(1995). 108 Nolu Antep Şer‘iyye Sicili. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniv. S.B.E. Elazığ.
Adnan Arslantaş.(1997). 141 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Katalogu. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniv. S.B.E. Malatya.
Ahmed Yılmaz.(1997). 19. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Şer‘iyye Sicilleri ve Tereke Defterlerine Göre Medine-i Ayntȃb’ın İktisadi ve İçtimai Durumu. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniv. S.B.E. Ankara.
Zeynel Özlü.(1999). 120 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniv. S.B.E. Ankara.
Handan Bozkurt.(2002). 17 Nolu Antep Şer‘iyye Sicili. Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniv. S.B.E. Malatya.
Zeynel Özlü(2002). Kassam Defterlerine Göre 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Ayntȃb. Doktora Tezi. Gazi Üniv. S.B.E. Ankara.
Rabia Sultan Timbil.(2003). 19 Nolu Antep Şer‘iyye Siciline Göre Mülk Satışları. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniv. S.B.E. Konya.
Yüksel Babanınoğlu.(2004). 155 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep. Ayşe Erkmen.(2005). 156 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve
Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Havva Yıldız.(2006). 156 Numaralı Ayntab Şeriyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi (H 1310-1312, sayfa 3-96,70-174) Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E.
29 Aynur Geçgil.(2006). 141 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye sicili,
metin-değerlendirme (h.1234-1236/m.1818-1821). Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniv. S.B.E.
Hasan Karakuş.(2006). 121 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicili(H.1179-1200/M.1765-1785). Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniv. S.B.E.
Hüsniye Güner.(2006). 21 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniv. S.B.E. Muğla.
Mehmed Ali Yıldırım.(2006). 152 Numaralı (H.1302-1303/M. 1884-1885) Ayntab Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Nalan Özel.(2006). 23 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniv. S.B.E. Muğla.
Serhat Kuzucu.(2006). 123 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Faruk Yılmaz.(2007). 151 Numaralı (m.1882-1884/h. 12991301) Ayntab Şer‘iyye sicilinin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Cuma Çam.(2008). 11 Nolu Antep Şer‘iyye Sicili. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniv. S.B.E. Kars.
İlkay Köroğlu.(2009). 131 Nolu Gaziantep şer‘iye sicilinin H.(1182-1196) Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniv. S.B.E.
Sıtkı Dal.(2009). 139 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniv. S.B.E.
Zemzem Yücetürk.(2009). 98/3 Numaralı Ayntȃb Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniv. S.B.E. Kayseri.
Ahmet Külek.(2010). 71 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili Transkripsiyonu(1-101. sayfalar- H.1132/M.1720). Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniv. S.B.E. Neşe Toğrul.(2010). 129 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve
Değerlendirilmesi.(H.1061,1108,1142/M.1650,1696,1729). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Ökkeş Narinç.(2010).64 Nolu Gaziantep Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi(H.1123/1124-M.1711-1713). Yüksek Lisans Tezi. Kilis 7 Aralık Üniv. S.B.E.
30 Ömer Faruk Yılmazer.(2010). 98/1 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili(H.1155/M.1742?1743) transkripsiyon ve değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniv. S.B.E.
Adem Çalışkan.(2011).159 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H.1319-1323/M. 1903-1907; Sayfa 1-242) Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Mehmed Karasakal.(2011). 109 Nolu Antep Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Mehmet Birlik.(2011). 158 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H.1318?1325 / R.1316?1323 / M.1900?1907). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Murat Eryetgin.(2011). 149 Nolu Ayntab Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Mustafa Can.(2011). 157 Nolu Ayntȃb Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirmesi.(H.1316-1317/ M.1898-1899; sahife 1-134). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Naime Yüksel Kayaçağlayan.(2011). 1714-1715 tarihleri arasında Gaziantep’te Sosyal, Siyasȋ ve İktisadȋ yapı: 65 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili metin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kilis 7 Aralık Üniv. S.B.E.
Ahmet Demir.(2012). 159 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi: H. 1322-1323, M. 1904-1905; sayfa 368-499. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Hasan Yıldırım.(2012). H. 980/M. 1572 tarihli 166 Numaralı Ayntab şer‘iyye sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
İbrahim Arslan.(2012). 166 Numaralı (H.980/M.1572-1573) Ayntab Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kilis 7 Aralık Üniv. S.B.E.
Kemal Kubat.(2012). 131 Numaralı Ayntȃb Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (h. 1182-1195/ m.1768-1780, s. 1-96). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Senem Karagöz.(2012). 1 Nolu Ayntab Şer‘iyye Sicili Defteri Transkripsiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniv. S.B.E.
31 Serpil Acıoğlu.(2012). 137 Numaralı Ayntȃb Şer‘iyye Sicilinin
(H.1216-1220/M.1801-1806) Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Aylin Kurt.(2013). 99 Numaralı Ayıntab Şer‘iye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi(H.1139-1159/M.1727-1746). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Ayşe Güdeloğlu.(2013). 131 Nolu Şer‘iyye Sicil Defterine göre Gaziantep’in kültürel, sosyal ve ekonomik durumu. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniv. S.B.E. Enver Demir.(2013). 148 Nolu Ayntab Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve
Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Mustafa Çavdaroğlu.(2013). 61 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (s.1-100). H.1124-1125/M.1712-1713. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Yıldız Dalkılıç.(2013). 148 Numaralı Ayntȃb Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H.1288-1291/ M. 1871-1874) (S. 136-270). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Ahmet Yarşı.(2014). 45 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili’nin İlk Yüz Sayfası Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (H.1107/M.1696). Yüksek Lisans Tezi. Kilis 7 Aralık Üniv. S.B.E.
Eyüp Erbilici.(2014). 1715 tarihinde Gaziantep’te sosyal, siyasȋ ve iktisadȋ yapı: 66 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicilleri metin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kilis 7 Aralık Üniv. S.B.E. Kilis.
Leyla Kaya.(2014). 37 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi H. 1098-1100/ M. 1686-1689. (s. 1-97). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Mehmet Can.(2014). 61 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili’nin (H. 1124-1125/ M.1712-1713 s.101-200) Transkripsiyonu ve değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Mine Kartal.(2014). 20 Numaralı Ayntab kadı Sicili’nin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H. 1060-1061/ M.1650-1651). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Musa Arslanboğa.(2014). 40 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (H. 1103-1104)-(M. 1692-1693). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
32 Yılmaz Deniz Ateş.(2014). 40 Numaralı Ayntȃb Şer‘iyye Sicilinin (H. 11031104/ M. 1692-1693) Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Fatma Yıldız.(2015). 42 Numaralı Ayntȃb Şeriyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi: H. 992-994/ 1003-1004 M. 1584-1586/ 1594-1595; S. 339-450. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Makbule Bakırcı.(2015). 1761-1762 tarihleri arasında Ayntab’da sosyal, siyasi ve iktsadi yapı: 125 Numaralı Gaziantep Şer‘iye Sicili metin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep
Okan İlhan.(2015). 20 Numaralı Ayntab Şer‘iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (s.137-270) H. 1060-1061/ M. 1650-1651). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
Çiğdem Yılmaz.(2016). 122 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (H. 1177-1178/ M.1763-1764). Yüksek Lisans Tezi. Kilis 7 Aralık Üniv. S.B.E.
Leyla Akcan.(2016). 1824-1834 tarihleri arasında Gaziantep’te sosyal, siyasi ve iktisadi yapı. ( 142 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili Metin Transkripsiyonu ve değerlendirmesi s. 1-253). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniv. S.B.E. Gaziantep.
33
2-6-135 NUMARALI AYNTAB ŞER’İYYE SİCİLİNDEKİ BELGELERİN