1.5. AYNTAB ŞER‘İYYE SİCİLLERİ
1.5.1. AyntabŞer‘iyye Sicilleri İle İlgili Çalışmalar
Antep, genel olarak “Anadolu kenti” ile “Arap Kenti”ni muhtelif açılardan bir araya getiren bir konumda yer almıştır. Osmanlı Devleti’nin batıya doğru uzanan çekirdek bölgelerinden çok doğuyla daha yakın bir ilişki içinde görünmektedir. Aynı zamanda Doğu Anadolu, Suriye ve Irak’ı kapsayan daha geniş ticari ağlarda da yer almıştır78
.
Osmanlı idaresi sırasında Antep’te önemli bir olay meydana gelmemiştir. Yalnız diğer Anadolu şehirleri gibi burası da XVII. yüzyıldan itibaren zaman zaman Celâlî saldırılarına uğramıştır; yöredeki bazı nüfuzlu şahsiyetler ve mütegallibenin etkisi altına girmiştir79
.
1.5. AYNTAB ŞER‘İYYE SİCİLLERİ
1.5.1. AyntabŞer‘iyye Sicilleri İle İlgili Çalışmalar
Gaziantep’e ait şer‘iye sicil defterleri, 1991–1992 tarihleri arasında Kültür Bakanlığı tarafından yürütülen bir çalışma ile Gaziantep Müzesi’nden Ankara’da Milli Kütüphaneye götürülmüştür. Burada tasnifleri yapılan defterler toplam 174 adettir. Buna göre; Gaziantep’e ait ilk defter H.938 / M.1531–1532 tarihlidir. En son defter ise H. 1327 / M. 1909–1910 tarihlidir.
Tespit ettiğimiz kadarıyla bizim çalışmamız haricinde Gaziantep Şer‘iye sicillerine ait yapılan çalışmalar aşağıda belirtilmiştir:
Ahmet Yılmaz, 19. Yüzyıl İlk Çeyreğinde Şer‘iye Sicilleri ve Tereke Defterlerine Göre Medine-i Ayıntab’ın İktisadi ve İçtimai Durumu, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara,1997.
Cemil Cahit Güzelbey, Gaziantep Şer‘î Mahkeme Sicilleri M.1886 ilâ 1909. C. 153-160, Fasikül 1, Gaziantep,1966. 76Özdeğer, a.g.m., s.468. 77 Göğüş, a.g.e., s.28. 78Canbakal, a.g.e., s.215-219. 79Özdeğer, a.g.m., s.467.
Cemil Cahit Güzelbey, Gaziantep Şer‘î Mahkeme Sicilleri M.1841 ilâ 1806. C. 144-152, Fasikül 2, Gaziantep, 1966
Cemil Cahit Güzelbey, Gaziantep Şer‘i Mahkeme Sicilleri M.1828 ilâ 1838 C. 142-143, Fasikül 3, Gaziantep,1966.
Cemil Cahit GüzelBey ve Hulûsi Yetkin, Gaziantep Şer‘i Mahkeme Sicillerinden Örnekler M.1729 ilâ 1825. C.81-141, Gaziantep,1970.
Galip Eken, Gaziantep’in 113 Numaralı Şer‘iye Sicili Transkripsiyonu ve Değerlendirmesi (H.1168-1169 M. 1755-1756), Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara,1988.
Fuat Yıldırım, 108 Numaralı Gaziantep Şer‘iye Sicili (H.1164.-1165-M.1750-1752) Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ,1996. Handan Bozkurt, Gaziantep 17 Nolu Şer‘iye Sicili, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya,2002
Halis Adnan Arslantas.(1997). Antep`in 141 numaralı H. 1261-1270 tarihli
ser`iyye sicilinin transkripsiyon ve katalogu. Yüksek Lisans Tezi, _nönü Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Rabia Sultan Timbil. (2003). 19 Numralı Gaziantep Ser‘iyye Siciline göre
Mülk Satısları (1647-1648). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, SosyalBilimler Enstitüsü, Konya.
Yüksel Babanınoglu. (2004). 155 Nolu Gaziantep Ser‘iyye Sicilinin
Transkripsiyonu ve Degerlendirmesi (H.1308-1310/M. 1894). Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Zeynel Özlü. (1999). Gaziantep’in 120 Numaralı Ser‘iyye Sicili
(Transkripsiyonu ve Degerlendirmesi). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
İKİNCİ BÖLÜM
2.1. 122 NUMARALI AYNTAB ŞER‘İYYE SİCİLİ’NİN TRANSKRİPSİYONU 2.1. 1.İdari İçerikli Belgeler
Hüküm No:1 Tarihi: 19 Receb sene 1177 / 19 Ocak 1764
Belge Türü: Pusula Belge Konusu: Ödeme emri
Belge Özeti: Antep’in üzerine düşen imdad-ı hazeriyye vergisinin ikinci taksitine dair.
Vusûlünde gerekdir ki minvâl-i meşrûh üzere …. ihrâc olunan bu pusula mûcebince tevzi‘ ve taksîm … … ma‘rifetiyle tarafeyne tamâmen edâ ve teslim idûb mûceb buyrudu ile ‘amel eyliyesiz fi 19 Receb sene 1177
Hazeriyye ve taksit-i sâni
Gurûş 1500 yalnız bin beş yüz gurûştur
fi 19 Receb sene 1177
Hüküm No:2 Tarihi: t.y.
Belge Türü: Pusula Belge Konusu: Ödeme emri
Belge Özeti: Antep’in üzerine düşen hazeriyye vergisinin ikinci taksitine dair.
işbu bin yüz yetmiş yedi senesine mahsûben Eyâlet-i Maraş’tan Vâlilere ta‘yin ve tasrîh buyrulan imdâd-ı hazeriyyenin taksid-i sânisi şurût-ı hazeriye üzere cümle ma‘rifeti ve ma‘rifet-işer‘le tevzî‘ ve defter olundukda Ayntab Kazasına isâbet iden bin beş yüz gurûş pusulasıdır bâlâda mestûrdur
..Ali İsmail el-mahsût …. es-Seyyid Mustafa el müvelli-hilâfe bi Medine-i Maraş asrallahu
Hüküm No:3 Tarihi: 19 Rebi’ul-evvel sene 1177 / 27 Eylül 1763
Belge Türü: Ferman Belge Konusu: Keşf
Belge Özeti: Akyol MahallesindeHamza Bin Hamza tarafından bıçak ile yaralanan Mehmed’in
durumunun keşfine dair.
Dûstur-ı mükerrem muşîrun-ı mûfahhâm nizâmü’l-ʻâlem müdebbiru umuru’l-cumhûr bil-fikri’s-sâkıb mütammimumehâmu’l-enâm bi’r-re’yi’s-sâib mümehhidu
bünyânü’d-devlete ve’l-ikbâl müşeyyidu erkânü’s-saʽâdet ve’l-iclâl el-mahfûf bi-sunûf-ı ʻavâtifu’l-meliki’l-â‘lâ Hâleb Valisi Vezirim Paşaedâm-âllahu te’alâ iclâlehu ve akzâ-yı kuzâti’l-müslimîn evlâ-yı vülâtü’l-mûvahhidîn ma‘denü’l-fazl ve’l-yakîn râfi‘u iʽlâmü’ş-şeri‘at ve’d-dîn vârisu ʻulûmu’l-enbiyâ-i ve’l-mürselin el-muhtassu bi-mezîd-iʻinâyeti’l-melikû’l-mûʻîn Mevlânâ Haleb Kadısı zîdet fezâile tevkiʻu refiʻu hümâyûn vâsıl oluncak ma‘lum olâki iftihârü’l-emâcid ve’l-ekârim dergâh-ı mu‘âllâ Kapucu başlarından devlet-i ʽaliyyemde sâbıkan Çavuş Başı el-Hâc Halil Beg dâme mecdehu divân-ı humâyûnuma arzu-hâl idub yetmiş yedi senesine mahsûben ʻuhdesinde olan İstanbul ve tevâbiʻi duhân gümrükleri mülhâkatından Haleb ve tevâbi‘-i duhân gümrüklerine tarafından ta‘yin olunan Abdurrahman nâm kimesne mahalle-i mezbûre ba‘de’l-vûrûd gümrük-i mezbûrı yed-i vâhidden zabt ve serbestiyet şurûtı üzere vâridât ve hâsılâtını ahz ve kabz eylemek murâd eyledikde ba‘zı kimesne gümrük-i mezbûre gelen duhân tüccarlarını tazyîk ve hilâf-ı şurût tâ’ife-i mezbûreden bac-ı gafer ve ‘avâ’id-i ihtisâbiyye nâmıyla meblağ ve ikraların ahz eylediklerinden tüccarın inkıtâ‘ına gümrük-ı mezbûrun muhassıl olmasına ba‘de oldukların emnâs-ı inhâ eyledikde bildürüb bu duhân gümrükleri hâdis olub zecr ile olmağla umûr-ı gümrük ve umûr-ı ticâret taraf-ı ahardan vucuhenmine’l-vûcûhamüdâhele ve ta‘rîz olunmayub ve verilen Nizam-ı Cedîd şurûtı mûcebince tâ’ife-i mezbûre dahi yedlerinde olan duhânlarının icâb iden rusûm-ı gümrüklerinin edâ eylediklerinden sonra bâc-ı ğafer ve ava’id ve ihtisabiye nâmıyla hilâf-ı şurût ve muğâyir emr-i ‘âli tüccâr fukarasına olan te‘addileri men‘ ve def‘ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eylediği ecilden mâliye ahkâmı kuyûdatına mürâca‘at olundukda bundan akdem gümrük-i mezbûrlara tevârûd iden duhânlardan bâc-ı gafer ve ihtisâbiyye ve bâc-ı ‘abûr nâmıyla olan müdahaleleri men‘ ve def‘ ve mütesellim ve sâir ishâl-i ‘ârif taraflarından müdâhele olunmamak bâbında emin-i mûmâ-ileyh istidâ eyledikde eyâlet-i mezbûre duhân gümrüklerine tüccar ta‘ifesinin furûhat içun götürecekleri a‘lâ ve evsât ve ednâ i‘tibâriyle yenice ve vâridât yenicesiyle cebeliye ve ‘âmâdiye ve milas ta‘bîr olunur duhânın a‘lâsının vukıyyesinden yirmi dörder ve evsâtının vukıyyesinden on beşer ve ednâsının vukiyyesinden on ikişer akçe rusûm-ı gümrükleri cem‘ ve tahsil itdürüle ve duhân tüccarının ba‘zıları duhânlarında bundan iştirâ ve gümrük olan mahallere karib geldiklerinde envâ-i hileye sülük idüb furûhat içun getürecekleri duhânların mücerredi ta‘yin ve fermân olunan rusûm-ı gümrüklerin virmemek içün ba‘zı kurâda vaz-ı kudret-i a‘yânın çiftliklerinde ve harem odalarında ihtifa ve hafiyet-i ceste hasta nihât-ı fürûhat ve ber-vech ile
gümrük alınması mümkün olmadığından ... miriye ğadr ve şurût iltizâmına külli kesr-i tertkesr-ibkesr-ine bâ‘kesr-is olurlar ol-makûle duhân kesr-içerub kesr-ihtkesr-ifa edenlerkesr-in duhânların her ne mahalde olur ise olsun mezine olunan mallarda birilerin ma‘rifet-i şer‘le irâd …ala girdikde kalîl ve kesîr duhânları zecru’l-hâm kerâfet çiftlik ve hâne ashâbı ahz ve te‘dib oluna deyu şurûtunda mukayyet olduğu der-kenâr olmağla şurûtu mûcebince ‘amel olunmak içun bâ-fermân bin yüz yetmiş altı senesi Şevvalinin yirmi ikinci günü emr-i şerîfim verildiği der-kenâr olundukda imdi şurûtı mûcebince ‘amel olunmak fermânım olmuşdur buyurdum ki hükm-işerîfim vardıkda bu bâbda sâdır olunan emrim üzere ‘amel idüb dahi.. mezbûr içun mukaddemâ verilen emr-i şerîfim mûcebince ‘amel olub hilâf-ı şurût nizâm-ı cedid ve muğayir emniyet-i aharadahl ve ta‘ârruz ittirmeyesiz şöyle bilesiz ‘alâmet-i şerîfe i‘timât kılasız tahrîren fi’l-yevmi’s-sabi‘ ‘işrîn min Rebi‘ü’l-evvel sene seba ve seb‘in ve miete ve elf
Be-Makam-ı el Mahruse İslanbul
Hüküm No:4 Tarihi: 20 Rebiü’l-ahir1178/19 Kasım 1764
Belge Türü: Buyuruldu Belge Konusu: Güvenliğin sağlanması
Belge Özeti: Reyhanlu Aşiretinin her sene mu‘tad olarak Haleb’e gelmek için hareket ettiklerinde
Ayntab’dan geçerken güvenliklerinin sağlanmasına dair. Bâ Hatm-ı Mehmed Paşa Vali-yi Haleb Hâlâ
Şeri‘at şi‘âr Ayntab Naibi Efendi zîde ilmîhu ve mefahirû’l-emâsil ve’l-akrân Voyvodası ve sâyir zâbıtan ve iş erleri ve Karabaş Şeyhlerisiz inhâ olunur ki öteden berü Reyhanlu aşireti Eyâlet-i Haleb beher sene kalkub nevâhî ve kurâlara neşr ve nüzûl eylediklerinde gerek fukurâ-yı ra‘iyyet ve gerek murûr ve ‘ubûr iden ebnâ-i sebîl ve sâ’ir ibadullaha hasârat ve te‘addiden hâlî olmadıklarına binâen işbu sene-i mübarekde aşiret-i mezbûr âdet-i kadimeleri üzere eyâlet-i şehbaya duhûl etmek içun Ayntab toprağına ayak basmak kuyudunda oldukları haber ve bu cânibe vürûd olmağla husûs-ı mezkûre bâ‘is renç ve hasârat-ı re‘ayâ ve berâya olduğundan def‘ ve muhallefâtleri elzem ve umurdan olmağın imdi gerektir ki Medine-i Ayntab’ın derûn ve birûnunda sakin ve mevcûd darb ve harbe kâdir ricâlleriniz ile mürûrleri olan mahalle akd ve bend ve müdâfa‘alarını ihtimâm eyleyub aşiret-i mezbûr red olunmayub ra‘venet ve hoşvened ile mukabeleye tasaddi iderler ise bilâ-tevkif muhârebe ve müdâfa‘alarına kemâl-i akdâm asâkiriniz iktifâ eylemedigi sûretde bir tarafa ihbâr idüb ‘avn-ı rabbâniyle tarafımızdan askeri tayifesi istimdâr ettirileceği
yakininiz olmak bâbında divân-ı Haleb’den işbu buyruldu isdâr ile irsâl olunmuşdur inşallahu te‘alâ vusûlünde vech-i meşrûh üzere aşiret-i mezbûrun bu etrafa bir hatve-i ihzâlarına dair ruhsat ve cevâz göstermeyub mûceb buyruldu ile ‘amel ve hilâfından hazer eyleyesiz deyu ve’s-selâm fi yirmi Rebiü’l-ahir sene yüz yetmiş sekiz
Hüküm No:5 Tarihi: 1177/1763
Belge Türü: Ferman Belge Konusu: Ücret belirleme
Belge Özeti: Da‘vası tezvir olanların ücret-i mubaşiriyesi da‘vacı virmek üzere emr-i âlîdir
Da‘vası tezvir olanların ücret-i mubaşiriyesi da‘vacı virmek üzere emr-i âlîdir
Düstûrûn-ı mükerremün muşîrun-ı mufahhamun nizâmü’l-‘âlem müdebbiru umûru’l-cumhûr bi’l-fikri’s-sâkıb mütammimu mehâmû’l-enâm bir re’yi’s-sâ’ib müdebbiru bünyânü’d-devlete ve’l-ikbâl müşeyyidu erkânü’s-sa‘âdet ve’l-iclâl el mahfûf bi sunûfi ‘avâtifu’l-meliku’l-a‘lâ Anadolunun orta kolu yemin ve yesâriyle vâki‘ olan vüzerâ-yı ‘azâm edâmallahu te‘alâ iclâlehum ve’l-âzim el emrü’l-kirâm efâhimü’l-küberâ’il-fühhâm ulu’l-kadr ve’l-ihtirâm ashâbu’l-‘izz ve’l-ihtirâm el-muhtassûn bi-mezîd-i ‘inâyeti’l-meliki’l-a‘lâ mir-i mirân-ı kirâm dâme ikbâlehûm ve akzâ-yı kuzâti’l-müslimin elâ-yı vülâtü’l-mûvahhidin mâ‘denü’l-fezâ’il ve’l-yakîn rafi‘u i‘lâmü’ş-şeriât ve’d-dîn vârisu ‘ulûmu’l-enbiyâ-i ve’l-mürselîn el-muhtasûn bi-mezid-i ‘inâyeti’l-meliki’l-mû‘în mevâli-yi fuhhâm zîdet fezâile ve mefahiru’l-kuzât ve’l-hükkâm m‘âdenü’l-fezâ’il ve’l-kelâm sâ’ir kuzâtü’n-nüvvâb zîde fazlehu ve mefahiru’l-emâsil ve’l-akrân zabıtânı zîde kadrehû tevki‘u refi‘u hûmâyûn vâsıl oluncak
Hüküm No:5
ma‘lûm olaki memâlik-i Anadolu vilâyet-i Rum ilinde vâki‘ medâyin ve kasabat ve kurra ahâlilerinden ba‘zı eşra-yı ta‘net Paşalar mücerred-i ğarez-i fesâdelerince icrâ ve ahz-ı intikam ve tecrim sevdasıyla şirrete sülûk idüb ihzâren ihtirâ‘ eyledikleri de‘âvî-yi mezbûre ile ibadullahı ta‘cîz içun asitâne-i ‘alîyeye gelub takrîr-i mücerredlerine mebnî hilâf-ı vâki‘ ‘arz-ı rüşvet ile aldıkları arz ve arzuhâller ile divân-ı hümâyûnuma iştikâ ve tezâllüm eylemelerinden nâşî zâhir hâle nazırân da‘vâlarını sadaka hamil ile iktizâsına göre her kazâ ve eyâletin velâd ve hükkâmına hitaben evâmir-i şerîfim isdâr ve mübâşir taleb edenler mübâşirleriyle irsâl ve mübâşir taleb itmeyenlerin evâmir-i şerîfeleri yedlerine i‘tâ olunub lâkin bu güne deâvî-yi mezbûre ashâbı mahallerine vusûllerinde iddi‘âlarının aslı olmadığına
binâen bilâ-mûceb müdde‘i-yi ‘aliyye tarafına ta‘cîz ve izrâra ve tahvif-i takdirime cesâret ittiklerinden başka müdde‘in-i ileyh üzerlerine şer‘an bir nesne sabit olmuş değil iken ve ücret-i mübaşiriyye ber mûceb-i şer‘-i şerîfe mütemerdat ve şart taraflarına verilmek lâzım iken vülâd ve hükkâm taraflarından bu müfrid makbûlanın ref‘ ve def‘ine kat‘an takyid olunmadığından ücret-i mubâşiriyyeden cürm olan müdde‘i-yi ‘aleyhe tahmil olunduğu ve bu muhâbbet ile binti ibadullahın haneleri berbat ve harab ve mağdur ve mazlûm oldukları reside-i sem‘-i hûmâyûn olmak hasebiyle bu emri seni‘ ve münkerin kat‘iyyen men‘ve ref‘i ve fukarâ-yı merhamiyyet ve sükkanı memleketim musibet-i mezbûreden tahlisleri ve arayışın ihtirâm-ı idaresine mebni fimâ ba‘d evâmir-i şerîfe hâlâ mübaşirler müdde‘i ve mer‘i-yi ‘aliyye meclis-i şer‘a ihzâr eyledikleriniz akz-ı müdde‘inin hakkı sâbit olmayub iddi‘âya sulûku mahza-i ifk ve ifrâd ve ta‘cir eylemeleri içun olduğu zâhir oldukda ücret-i mübaşiriyyesi şirred ve mütemerrid taraflarından ve kezalik bilâ … Vali buyruldularıyla mahallinde zûhîr iden dâ‘va-yı kezb ve ifrât olub mahza-i müdde‘i-yi ‘aleyhi …ve takdir olduğu muktezî oldukda ücret-i mubâşiriyesi mazlûma verdirilmeyûb şaki-yi mütemerde verdirilmek içun tenbiye eylediği hâvi Anadolu ve Rumilinin uç kollarına yüz yetmiş altı senesi şa‘bânında evâmir-i şerîfim neşr ve tesyîr olunmuşken velâd ve hükkâmın adem-i takyid ve ağmazalarından nâşi îbadullahın zâlim ve gaddar olduğu ve eşrânın gün be gün tezâyid ve tekâsirine dahi sebeb ve alet olduğu sem‘-i hûmâyûn-ı şâhâneme lâhâk olub böyle bu emri muşir ve an … kusur ve ağmaz olunmanın asim ve vebâli cümlenize âyit olduğundan ğayri işbu emr … ‘alâ eyyi hâl tenzif ve icrâsı cümlenizden matlûb ve tanzim-i şâhâne olmağın tezkîren ve te’kiden işbu emri şerîfim dahi isdâr ve mübâşir ta‘yin olunan sadr-ı âzam çukadârlarından kıdvetü’l-emâsil ve’l-akrân İbrahim zîde kadrehû ile irsâl olunmuşdur bunun infâz ve icrâsı kat‘an Murad-ı hümâyûnım olub ağmaz ve tekasülünüz muğâyir rızâ-yı hûmâyûn ma‘lumunuz oldukda ihtimâmen tekrar işbu emr-i ʻuhdem beledân ve kasabât ve nevâhide olan mülküm siciline tekrar sebt ve kayd ve cümleye i‘lân ve işa’âd olunub bu nizamın inşallahu taâla beyne’l-‘amel tutulmasına cümle vulâd ve hükkâm taraflarından da’ima ziyade ihtimam ve dikkad ve bu emri şerîfin ‘amel icrâ olundukda iştiranın inkıta‘ına ve ehl-i arz mukavelesinin refah ve rahatlarına …..ve bâdi olacağı zâhir ve aşikar olmağla ale’d-devam bu husûs ehemmin ve bu emr-i şuru‘ın
İcrâsına nezâret ve sarf-ı melkenet ve ba‘de’l-yevm ve da‘vâ-yı mezbûre ile der ‘âliyemden ve taşra Valiler taraflarından mübâşir ta‘yin ettirden kimesnelerin da‘vâların hin-i terâzîde kezb ve lağv olduğu ve yâhudda mukaddemâ bir def‘a şer‘le görülmüşken tekrar da‘vâya şurû‘ı mutlâkan ihrâr ve ahz-ı sâr içun olduğu zâhir oldukda bu makule şerir ve müfsitlerin ve gerek der sa‘âdetimden giden ve gerek Taşra Vali ve hükm taraflarından ta‘yin olunan mübaşirlerin ücret-i mübaşiriyesi ber mûceb fetevâ-yı şerîfe husumet-i kâffeye müdde‘i-yi mütemehhididen tahsîl olunub mazlûm ve mağdur olan tarafdan bir akçe ve bir habbe mübâşiriyye taleb olunmayub men‘-i külli ile men‘ ve def‘ine ve ehl-i arz mâkulesinin eşer-i eşrinine tahlis ve te‘minlerine ve celb-i rahat-ı itminâmlarına bi’l-itifâk ihtimâm eyleyub şöyle ki bu husûs gelen mübâşirlerden ve taşra vilâyet-i ahâlilerinden şer‘an tahsis ve su’âl olunur şöyle ki emr-i şerîfime muhâlif hareket olunduğu ihbar olundukda katinen minkânen mecâzât lâyıkı icrâsıyla te’diblerinde kat‘ân ihmâl olunmayacağına cezmen ve ta‘yinen bilub ona göre basiret ve intibah üzere hareket ve ednâ-i kusur ve sâhiden sermû hilâfına cevâz ve ruhsat gösterilmekten ğayetü’l-gâye hazer ve mücânebet eylemeniz bâbında Fermân-ı âlişânım sâdır olmuşdur buyurdum ki vusûl bulduk da bu bâbda vech-i meşruh üzere şeref yafte-i sudur olan Fermân-ı celîl-i işân vâcibû’l-imtisâlim mazmûn i‘tâ‘at makrûnıyla ‘âmel ve hareket eyleyesiz şöyle bilesiz ‘alâmet-i şerîfime i‘timât kılasız tahrîren fi evâil mine’t-te‘ada sene seb‘a ve seb‘in ve mi ete ve elf
Be makam-ı el-Mahruse-i İslambol
Bu siyakda dahi sadr-ı azâm hazretlerinin mektûb-ı şerîfleri dahi vardır
Hüküm No:6 Tarihi: 5 safer 1178/ 7 Temmuz 1764
Belge Türü: Berat Belge Konusu: Atama
Belge Özeti: Şehre küstü mahallesinde bulunan Şeyh Ramazan Efendi câmi‘-i şerîfi vakfının
mütevellisi olan es-Seyyid Ebubekir İbni es-Seyyid Abdullah kendi rızâsıyla görevi oğulları es-Seyyid Ahmed ve es-Seyyid Mehmed’e devrettiğine dair.
Nişan-ı Şerîf-i Alîşân budur ki
Ayntab’da Şehre küstü mahallesinde vâki‘ Şeyh Ramazan Efendi câmi‘-i şerîfi vakfının vazife-i mu‘ineyle ile’l-evlâd-ı zekurdan mütevellisi olan es-Seyyid Ebubekir İbni es-Seyyid Abdullah kendi hüsn-i rızâsıyla mutasarrıf olduğu tevliyeti erbâb-ı istihkâkdan sülbi oğulları işbu râfi‘u tevki‘u refi‘ü’ş-şân-ı hâkâni es-Seyyid Ahmed ve es-Seyyid Mehmed zîde kadrehûma meclis-i şer‘ada ferâh ve kasrı yed ve
yedinde olan berâtını teslim idüb merkûman Mehmed ve Ahmed dahi erşed ve mahâl ve müstehak ve feragatı vakf-ı mûmâ-ileyhin vakfına ma‘mûl-bahâsı olan şurûta muvâfık zikr olunan tevliyet-i mezbûrun kasr-ı yedinden oğulları merkûmân es-Seyyid Ahmed ve es-es-Seyyid Mehmed ber vech-i âlel-iştirâk tevciye ve yedlerine berât-ı şerîf-i âlişânım virmek rızasıyla Ayntab nâibi Mevlânâ Ali zîde îlmûhû arz etmekle mûcebince kasr-ı yedinden şart-ı vâkıfı üzere oğulları merkûmana tevciye olunmak fermânım olunmağın hakkında mezîd-i inâyet-i padişahânem zuhûra götürüb yüz yetmiş sekiz senesi Muharreminin yirmi sekizinci günü sâdr olunan ru‘ûs-ı hûmâyûn bu berât-ı hûmâyûnı verdim ve buyurdum ki mezbûrân es-Seyyid Ahmed ve es-Seyyid Mehmed zîde kadrehumâ varub kasr-ı yed iden merkum babaları yerine ber mûceb şart-ı vâkıf-ı mezbûrat mütevellileri olub edâ-i hizmet eylediklerinden sonra bundan ma‘ada vazife-i mu‘inesine ne vechle mutasarrıf ola gelmişler ise dahi ol-vechle mutasarrıf olalar ve vazife-i mu‘inelerin evkâf-ı mezbûr mahsulunden olub mutasarrıf olalar şöyle bilesiz ‘alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar tahriren fi’l-yevmi’l-hâmis mâh-ı Safer sene semân ve seb‘in ve miete ve elf
Be makam-ı el-Mahruse-i İslambol
Hüküm No: 7 Tarihi: 2 Muharrem sene 1175/ 4 Ağustos1161
Belge Türü: Halas Tezkiresi Belge Konusu: Alacak tahsili
Belge Özeti: 1172 senesine ait Ayntab Hassı mukaatasından alınması gereken sekiz bin sekiz gurûş
üç rub‘ ve yirmi bir akçenin Davudoğlu Ali Ağa ve Hacı Mustafa Ağa’dan alındığına dair Osmani 21 akçe 21 akçe Gurûş 7062.5 sülüs 0706 0240 8008.5 sülüs
Asıl mal sebebi tahrîr ile salyâne cinsine teslim
Kalemiye-i hazret-i sadr-ı âlî defterdar-ı tahvîl mûceblerince çukadarlarına teslim
Hizmet-i çukadaranı kalemiyat-ı mezbûr
Yalnız sekiz bin sekiz Gurûş üç rub‘ yirmi bir akçedir Bâ‘is-i nemika-i tezkiredir ki
Bin yüz yetmiş iki senesinde Fermân-ı ‘âlişân ile ûhdemize müfevviz buyrulan mîr livâ-yı Ayntab hassı mukâta‘ası sene-i mezbûra mahsuben darendegân-ı tezkire Davudoğlu Ali Ağa ve Hacı Mustafa Ağa bir kıt‘a divân tezkiresi mûcebince yalnız sekiz bin sekiz gurûş üç rub‘ ve yirmi bir akçe ile der-ûhde ve iltizâm olunub meblağ-ı mezbûr ceste ceste tarafımıza vurûd-ı Salyânecileriyle ve Kalemiye
Çukadarlarına bâlâda zikr olunduğu üzere edâ ve teslim olunub meblağ-ı merkûmeden mûmâ-ileyha zimmetlerinde bir para ve bir akçe bakiye alacağımız kalmadığından işbu halâs tezkeresi virilmişdir fi 2 Muharrem sene 1175
Mutasarrıf Mir Mehmed Muhasıl-ı Haleb Hâlâ
Hüküm No:8 Tarihi: 21 Rebi‘ül evvel 1178/ 20 Eylül 1764
Belge Türü: Berat Belge Konusu: Atama
Belge Özeti: Dimos Ayntab mukaatasında bulunan Karye ve Mezraaların alınması gereken senelik
vergiyi toplayan mutasarrıf Mehmed’in vefatı sonrası açılan müzayedede es-Seyyid İbrahim üzerinde