Avrupa Birliği’ne Yeni Üye Ülkelerde Uygulamalar

Avrupa Birliği’ne yeni üye ülkelere geçiş dönemi tanınmıştır. Bu anlamda doğrudan ödemlerin on yıl içinde uygulamaya koyulması sağlanacaktır. AB’ye yeni üye ülkeler üye oldukları birinci yıldan itibaren doğrudan ödemelerden faydalanabilmektedir. Ancak, geçiş döneminde AB-15’den farklı bir oranda verilmesi düşünülmektedir. Her yıl %10 artırılmak üzere, 2013 yılında yeni üye ülkelerdeki doğrudan ödeme oranları AB-15 ile eşit seviyede olacaktır. Ancak bu ülkelere iki seçecek sunulabilmektedir.

Üretimden bağımsız tek çiftlik ödemesine ilişkin olarak, yeni üye devletlere hektar başına Tek Alan Ödemesi Yöntemi (TAÖY) uygulama seçeneğinin muhafaza edilmesi benimsenmiştir. Bu kapsamda, TAÖY uygulayan yeni üye devletlerin, doğrudan tek çiftlik ödemesine geçmeleri öngörülmüştür. TAÖY, en geç 2008 sonuna kadar uygulanabilecektir.

Diğer taraftan, yeni üye devletlerdeki çiftçiler için ödeme haklarının, AB-15’te uygulanan aynı geçmiş referans dönemi temelinde hesaplanması mümkün olmadığından yeni TÇÖ sorun yaratmaktadır.

Çizelge 2.18a (Avrupa Komisyonu, Tarım ve Kırsal Kalkınma DG, 2008) Avrupa Birliği Ülkelerinde Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi Uygulamaları

Ülke TÇÖY _Başlangıç Bölgeler Model Süt Ürünleri Ödemelerinin Üretimden Bağımsız Hale Getirilmesi

Hangi Sektörler Üretimle Bağlantılı Kalacak

OTP Reformunun İkinci Dalgasının Uygulaması (Tütün, Pamuk, Zeytinyağı ve Şerbetçiotu) ve Şeker Sektöründe Reform Avusturya 2005 - Tarihsel 2007 Süt İneği %100, Kesim Primi Yetişkin %40, Kesim Primi Buzağı: %100.

Tütün %100 üretimden bağımsız, şerbetçiotu ödemeleri %25 üretimle bağlantılı

Belçika 2005 Zone Nord Flanders

Brussels Tarihsel 2006

Süt İneği %100, Kesim Primi Yetişkin %40, Yağlı Tohumlar (bazı türlerde) %100

Tütün %100 üretimden bağımsız

2005 Zone Sud: _Wallonia Tarihsel 2006 Süt ineği %100, Yağlı _{Tohumlar %100} Tütün %100 üretimden _bağımsız

Bulgaristan TAÖY

Çek

Cumhuriyeti TAÖY

Danimark 2005 Tek Bölge Statik Hibrit 2005 Özel Erkek Primi %75, _{Dişi Koyun Primi %50}

Estonya TAÖY Finlandiya 2006 Referans Verimine Göre Üç Bölge Flat Rate Modeline Doğru Geçişi Öngören Dinamik Hibrit Model 2006 Koyun ve keçi ödemeleri %50, Özel Erkek Primi %75, Madde 69 uygulaması: Tarla bitkileri tavanının %2.1, Tohum

Fransa 2006 - Tarihsel 2006

Tahıllar %25, Süt İneği %100, Dişi Koyun Primi %50, Dana Kesim Primi %100, Yetişkin Kesim Primi %100, Tohumlar Şerbetçiotu ödemeleri %25, Üretimden bağımsız zeytinyağı katsayısı: 1, Tütün üretim bağ. kat: 0,4.

Çizelge 2.18a (devam)

Avrupa Birliği Ülkelerin Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi Uygulamaları

Ülke TÇÖY _Başlangıç Bölgeler Model Süt Ürünleri Ödemelerinin Üretimden Bağımsız Hale Getirilmesi

Hangi Sektörler Üretimle Bağlantılı Kalacak

OTP Reformunun İkinci Dalgasının Uygulaması (Tütün, Pamuk, Zeytinyağı ve Şerbetçiotu) ve Şeker Sektöründe Reform Hollanda 2006 - Tarihsel 2007

Buzağı kesim primi %100, Yetişkin kesim primi %100, Keten tohumu %100. - Polonya TAÖY Portekiz 2005 - Tarihsel 2007 Süt İnekleri %100, Yetişkin kesim primi %100, Yetişkin kesim primi %40, Dişi Koyun Primi %50, Tohumlar %100, Madde 69: %1 (tarla bitkileri, pirinç, büyükbaş hayvan)

Madde 69: Zeytinyağı sektörünün tavanının %10'u, şeker tavanının %5'i, tütün üretimden bağımsız katsayısı: 0.5, Zeytinyağı üretimden bağımsız katsayısı: 1. Romanya TAÖY Slovakya 2006 TAÖY

Çizelge 2.18a (devam)

Avrupa Birliği Ülkelerin Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi Uygulamaları

Ülke TÇÖY _Başlangıç Bölgeler Model Süt Ürünleri Ödemelerinin Üretimden Bağımsız Hale Getirilmesi

Hangi Sektörler Üretimle Bağlantılı Kalacak

OTP Reformunun İkinci Dalgasının Uygulaması (Tütün, Pamuk, Zeytinyağı ve Şerbetçiotu) ve Şeker Sektöründe Reform İspanya 2006 - Tarihsel 2006 Tohumlar %100, Tarla Bitkiler %25, Koyun ve Keçi Primleri %50, Sü İneği %100, Buzağı Kesim Primi %100, Yetişkin kesim primi %40, Madde 69 uygulaması: büyükbaş hayvan sektöründe tavanın %7'si, süt ürünleri ödemelerinin tavanının %10'u, merkezden en uzakta bölgelerde %100 Tütün üretimden bağımsızlık katsayısı: 0,4, Zeytinyağı üretimden bağımsızlık katsayısı: 0,936, Madde 69 uygulaması: Tütün sektöründe tavanın %5'i, Pamuk sektöründe tavanın %10'u, Şeker tavanının %10'u. İsveç 2005 Beş bölge (referans verimine göre)

Statik Hibrit 2005 Özel Erkek Primi %74, Madde 69 uygulaması: toplam tavanın %0.45. Almanya 2005 Bundeslander Dinamik Hibrit, Flat Rate Modeline Doğru Hareket 2005 Şerbetçiotu Ödemeleri %25 Tütün Üretimden Bağımsızlık Katsayısı: 0,4

Çizelge 2.18a (devam)

Avrupa Birliği Ülkelerin Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi Uygulamaları

Ülke TÇÖY _Başlangıç Bölgeler Model Süt Ürünleri Ödemelerinin Üretimden Bağımsız Hale Getirilmesi

Hangi Sektörler Üretimle Bağlantılı Kalacak

OTP Reformunun İkinci Dalgasının Uygulaması

(Tütün, Pamuk, Zeytinyağı ve Şerbetçiotu) ve Şeker

Sektöründe Reform

Yunanistan 2006 - Tarihsel Model 2007

Tohumlar, Madde 69 Uygulaması= %10 Tarla Bitkileri tavanın %10'u, Sığır etinin %10''u, Koyun ve Keçi Sektörü tavanının %5'i. Madde 69 Uygulaması: = Tütün tavanının %2'si = Zeytinyağı tavanının %4'ü, = Şeker tavanının %10'u, Tütün ve Zeytinyağı sektörleri %100 üretimden bağımsız. Macaristan - TAÖY

İrlanda 2005 - Tarihsel 2005 Yok

İtalya 2005 - 2006

Tohumlar %100, Kalite Üretim için Madde 69= Tarla Bitkileri için tavanın %8'i=Büyükbaş

Hayvancılığın tavanın %7'si=Koyun ve keçi sektörü tavanının %5'i.

Madde 69 uygulaması= Şeker tavanının %8'i, zeytinyağında üretimden bağımsızlık katsayısı 1'e yükseltilmiştir, tütünde üretimden bağımsız katsayısı 0.4'dür, Puglia bölgesi için tütün üretimden bağımsızlık katsayısı %100'dür. Letonya TAÖY Litvanya TAÖY

Lüksemburg 2005 Tek Bölge Statik Hibrit 2005 Yok

Çizelge 2.18a (devam)

Avrupa Birliği Ülkelerin Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi Uygulamaları

Ülke TÇÖY _Başlangıç Bölgeler Model Süt Ürünleri Ödemelerinin Üretimden Bağımsız Hale Getirilmesi

Hangi Sektörler Üretimle Bağlantılı Kalacak

OTP Reformunun İkinci Dalgasının Uygulaması

(Tütün, Pamuk, Zeytinyağı ve Şerbetçiotu) ve Şeker

Sektöründe Reform

Birleşik Kırallık 2005 İngiltere-_normal

Flat rate ödemelerine doğru dinamik hibrit hareket 2005 Yok 2005 İngiltere-_moorland Flat rate ödemelerine doğru dinamik hibrit hareket Yok

2005 İngiltere-SDA eksi moorland Flat rate ödemelerine doğru dinamik hibrit hareket Yok 2005 İskoçya Tarihsel Madde 69: Büyükbaş hayvan sektörü için tavanın %10'u

2005 Galler Tarihsel Yok

Çizelge 2.18b

AB’de Üretimden Bağımsız Destekleme Mekanizmaları

Ürün Önceki Destekleme

Mekanizması Zorunlu Üretimden Bağımsız Aralık Halen Üretimle Bağlantılı % Ekilebilir Bitkiler (Reform

Bitkileri)

Hektar başına destek, Zorunlu Nadas Desteği

75-100% 0%

Protein Bitkileri a) Alan ödemesi 0% 0%

Çiçekcilik 0 100% 0%

Tohumlar Üretim yardımı 0-100% 0%

Şeker Pancarı Şeker rejimi 75-100% 0%

Enerji Bitkileri b)

Kaba Yem Süreç üretim ödemesi %50 (destek %50

azaltılmalı) 50%

Patates Siğili Üretim yardımı 40% 60%

Dana ve Sığır Özel pirim, 100% 0%

steer primi, 25-100% 75%

sağmal inek primi 0-100% 0%

kesim primi 60-100% 0%

ekstensifikasyon primi 100% 0%

ekstra primi 100% 0%

Koyun ve Keçi Dişi koyun primi, tamamlayıcı prim

50-100% 50% Süt Ürünleri Süt ürünleri ödemeleri 2005 öncesi %100 2005 yılında a) Protein bitkilerini içeren alanlar hektar başına 57.57 Euro

b) Enerji bitkileri içeren alanlar hektar başına 45 Euro alacaklardır

Çünkü bilindiği gibi, tek ödeme yöntemi kapsamındaki doğrudan ödemeler, geçmişte alınan referans doğrudan ödeme miktarına veya bölgesel hektar başına ödemelere dayanmaktadır. Yeni üye devletlerdeki çiftçiler ise, Topluluk doğrudan yardımlarından faydalanmadıkları ve 2000, 2001 ve 2002 yıllarına ait referans miktarlara sahip değildir. Bu nedenle, yeni üye devletlerin, OTP reformunda AB-15 için kararlaştırılan “bölgesel uygulama seçeneği”ni uygulamaları öngörülmektedir. Bu, hektar başına hakların, bölgesel mali zarflar kapsamındaki herhangi bir bölgeye verilebilmesi anlamına gelmektedir. Bölgesel zarflar, ulusal zarfların bölgelere bölünmesiyle hesaplanmaktadır. Yeni üye devletlerde de, sektöre özgü konulara ilişkin ilave hakların verilebileceği ve ulusal tavanın % 3’ü oranında bir ulusal rezerv oluşturulacaktır.

Yeni üye devletlere basitleştirilmiş bir doğrudan ödeme sistemi uygulama seçeneği tanınmıştır: Tek Alan Ödemesi Yöntemi (TAÖY). Yeni üye devletler, AB’de hâlihazırda mevcut olan standart doğrudan ödemeler sistemini uygulamak yerine,

çiftçilerine sınırlı bir dönem için, hektar başına değer olarak ifade edilen, üretimden bağımsız alan ödemesi şeklinde doğrudan ödemeleri sağlayabilirler. TAÖY, tarımsal arazinin her hektarı için yeknesak bir ödemeyi içermektedir. Hektar başına ödeme düzeyi, ulusal mali zarfın (envelope) kullanılan tarımsal araziye bölünmesi yoluyla hesaplanmaktadır. TÇÖY’de olduğu gibi, TAÖY sistemini uygulayan yeni üye devletlerdeki çiftçilerin üretim yapma zorunluluğu bulunmamaktadır; ancak arazilerini iyi tarımsal ve çevresel koşulda muhafaza etmeleri gerekmektedir. TAÖP’nin yönetimi, çiftçiden daha az bilgi istendiği için (arazi kullanımı, hayvan sayısı vs. konusunda bilgiye gerek yoktur), TÇÖY veya diğer standart doğrudan ödemelere nazaran daha basittir. Çapraz uyuma ilişkin yeni OTP reformu kuralları da TAÖY kapsamında ihtiyaridir. Program, sözkonusu yeni üye ülkelerin istediği üzerine yılda iki defa yenilenme olasılığıyla birlikte, 3 yıl için uygulanabilecektir. Daha sonra yeni üye devletler, AB’de yürürlükte olan programı seçmek zorunda kalacaktır. AB’ye yeni üye ülkelerde üyelikten itibaren 2004 yılında %25, 2005 yılında %30, 2006 yılında %35, 2007 yılında %40, 2008 yılında %50, 2009 (%60), 2010 (%70), 2011 (%80), 2012 (%90) ve 2013 (%100)’ünden faydalanabilecektir.

TAÖY yıllık olarak bir defalığına ödenmekte ve yıllık finansal zarfın tarımsal alana bölümü ile hesaplanmıştır. Finansal zarf ise nicel parametrelere göre hesaplanmaktadır (temel alan, prim tavanları ve maksimum garanti edilmiş miktarlar). Bu ödemelere hak kazanabilmek için üretmek ya da üretim girdilerini kullanmak gerekmemektedir. Yani TAÖY’de bir üretimden bağımsız ödeme yöntemidir. Tarımsal arazi TAÖY’den faydalanabilmesi için iyi tarım ve çevre uygulamaları şartlarını yerine getirmelidir.

Yeni üye devletler TÇÖY’ni uygularken bölgesel modeli tercih etmek durumundadırlar. Ödeneklerin hesaplanması ve dağıtılması eski üye devletlerde olduğu gibidir. Çayır ve meralar için farklı oranlar kullanabilirler. TAÖY’ni uygulayan yeni üye devletler ayrıca tek bir alanı hesaba katabilirler. Yeni üye devletler hibrit modeli uygulayamazlar. Yeni üye devletlerde ulusal rezerv ise eşit iyileştirmeyi sağlama ve piyasa, rekabet ihlallerini engellemek durumundadırlar. Ulusal tavanın maksimum %3’ü olabilmektedir.

BÖLÜM 3