2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ve İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
4.5. Araştırmaya Katılan Gençlerin İnternetten Giysi Alışverişine Yönelik Faktör
İnternetten giysi alışverişine yönelik faktör analizleri ile ilgili bulgulara bu başlık altında yer verilmiştir.
Bu bölümde araştırmaya katılan gençlerin internetten giysi alışverişlerinde etkili olan faktörler incelenmiştir.
Tablo 12 Cinsiyet İle İnternetten Giysi Alışverişine Etki Eden Faktörler Arasındaki İlişki (n = 528)
Faktörler Cinsiyet Frekans ( f )
Aritmetik Ortalama (X ) Anlamlılık Düzeyi ( p )
İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları Kadın 312 3.4 p=0.003
Erkek 216 3.3
İnternet üzerinden giysi almanın avantajları Kadın 312 3.3 p=0.132
Erkek 216 3.2
Alış veriş sitelerinin mağazalara göre avantajları Kadın 312 3.7 p=0.000
Erkek 216 3.5
Fiyat avantajları Kadın 312 3.7 p=0.000
Erkek 216 3.2
Satış sonrası hizmetler Kadın 312 3.3 p=0.120
Erkek 216 3.1
Tablo 12’de cinsiyet ile internet üzerinden giysi alışverişine etki eden faktörler arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaçla yapılan t – testinde cinsiyet ile internet üzerinden giysi satın almanın avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörlerinde anlamlı bir farklılığın (p > 0.05) olmamasından dolayı yani p değerinin 0.05’ten küçük olduğu için, bu faktörlere ilişkin kadın ve erkeklerin benzer düşündüğü saptanmıştır. İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları ve fiyat avantajları gibi faktörlerde ise anlamlı bir farklılığın (p < 0.05) olduğu göze çarpmış bu da kadın ve erkeklerin bu konularda farklı düşündüklerini ortaya çıkarmıştır. Bu anlamlı çıkan faktörlerde kadınların erkeklere oranla daha yüksek ortalamalara sahip olduğu görülmüştür.
69
Tablo 13 Yaş ve İnternetten Giysi Alış Verişine Etki Eden Faktörler Arasındaki İlişki
(n = 528)
Faktörler Gençlerin Yaş Aralıkları Ankete Katılan Frekans ( f )
Aritmetik Ortalama (X )
F değeri Anlamlılık Düzeyi ( p )
Anlamlı Farklılık
İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları 1) 18-20 yaş 245 3.4 0.408 p=0.803 - 2) 21-23 yaş 225 3.4 3) 24-26 yaş 40 3.3 4) 27-29 yaş 9 3.1 5) 30 yaş ve üzeri 9 3.5
İnternet üzerinden giysi almanın avantajları 1) 18-20 yaş 245 3.1 4.216 p=0.002 (1-2) (1-4) 2) 21-23 yaş 225 3.3 3) 24-26 yaş 40 3.2 4) 27-29 yaş 9 3.9 5) 30 yaş ve üzeri 9 3.2
Alış veriş sitelerinin mağazalara göre avantajları 1) 18-20 yaş 245 3.6 0.701 p=0.591 - 2) 21-23 yaş 225 3.6 3) 24-26 yaş 40 3.7 4) 27-29 yaş 9 4 5) 30 yaş ve üzeri 9 3.7 Fiyat avantajları 1) 18-20 yaş 245 3.4 0.472 p=0.756 - 2) 21-23 yaş 225 3.5 3) 24-26 yaş 40 3.4 4) 27-29 yaş 9 3.7 5) 30 yaş ve üzeri 9 3.5
Satış sonrası hizmetler
1) 18-20 yaş 245 3.2 0.516 p=0.724 - 2) 21-23 yaş 225 3.2 3) 24-26 yaş 40 3 4) 27-29 yaş 9 3.4 5) 30 yaş ve üzeri 9 3
Tablo 13’te internetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile ankete katılan gençlerin yaşı arasındaki ilişki Anova analiziyle incelenmiştir. Bu analiz sonucunda internet üzerinden giysi almanın dezavantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörlerinde anlamlı bir farklılığın (p > 0.05) olmadığı görülmüştür. Bundan dolayı bu faktörlere ilişkin her yaşta bireyin benzer düşündüğü sonucuna varılmıştır. İnternet üzerinden giysi almanın avantajları faktörü ile yaş arasında ise anlamlı bir farklılığın (p < 0.05) olduğu göze çarpmış, bu da farklı yaş grubundaki gençlerin farklı düşündüklerini ortaya çıkarmıştır. Bu anlamlı farklılığın olduğu yaş gruplarında 27-29 yaş grubunun (X =3.9 ), 21-23 yaş grubunda (X =3.3), 18-20 yaş grubunda (X =3.1) olduğu belirlenmiştir. Burada yaş grubu azaldıkça ortalamaların da
70
azaldığı görülmüştür. Bu da internetten giysi almanın avantajları faktörüne ilişkin yaş grubu azaldıkça pozitif düşüncenin de azaldığı sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Tablo 14 Öğrenim Durumları İle İnternetten Giysi Alış Verişine Etki Eden Faktörler Arasındaki İlişki ( n = 528) Faktörler Ankete Katılan Gençlerin Eğitim Düzeyleri Frekans (f) Aritmetik Ortalama (X ) Anlamlılık Düzeyi ( p )
İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları Ön Lisans 281 3.3 p=0.994
Lisans 244 3.3
İnternet üzerinden giysi almanın avantajları Ön Lisans 281 3.3 p=0.004
Lisans 244 3.1
Alış veriş sitelerinin mağazalara göre avantajları Ön Lisans 281 3.6 p=0.742
Lisans 244 3.6
Fiyat avantajları Ön Lisans 281 3.5 p=0.972
Lisans 244 3.5
Satış sonrası hizmetler Ön Lisans 281 3.2 p=0.446
Lisans 244 3.2
Tablo 14’de internetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile ankete katılan gençlerin öğrenim durumları arasındaki ilişki t-testiyle incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda internet üzerinden giysi almanın dezavantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörlerinde anlamlı bir farklılığın (p > 0.05) olmamasından dolayı bu faktörlere ilişkin öğrenim durumları ne olursa olsun gençlerin benzer düşündüğü sonucuna varılmıştır.
İnternet üzerinden giysi almanın avantajları faktörü ile gençlerin öğrenim durumları arasında anlamlı bir farklılığın (p < 0.05) olduğu göze çarpmış, bu faktördeki ön lisans öğrencilerinin (X =3.3), lisans öğrencilerine (X =3.1) oranla aritmetik ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Böylelikle farklı öğrenim durumlarında olan gençlerin internet üzerinden giysi almanın avantajları faktörüyle ilgili farklı düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.
71
Tablo 15 Alışveriş Sitelerini Günlük Kullanım Süreleri İle İnternetten Giysi Alışverişine Etki Eden Faktörler Arasındaki İlişki ( n = 528)
Faktörler Kullanım Süreleri Günlük İnternet Frekans (f) Aritmetik Ortalama (X ) F Değeri Anlamlılık Düzeyi ( p ) Anlamlı Farklılık
İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları 1) 1 saatten az 357 3.4 0.965 p=0.409 - 2) 2-3 saat 142 3.3 3) 4-5 saat 19 3.5 4) 6 saatten fazla 10 3.1 İnternet üzerinden giysi almanın
avantajları 1) 1 saatten az 357 3.1 5.52 p=0.001 (1-2) 2) 2-3 saat 142 3.4 3) 4-5 saat 19 3.6 4) 6 saatten fazla 10 2.9 Alış veriş sitelerinin mağazalara
göre avantajları 1) 1 saatten az 357 3.5 4.35 p=0.005 (1-2) 2) 2-3 saat 142 3.8 3) 4-5 saat 19 3.5 4) 6 saatten fazla 10 3.4 Fiyat avantajları 1) 1 saatten az 357 3.4 8.18 p=0.000 (1-2) (1-3) 2) 2-3 saat 142 3.7 3) 4-5 saat 19 4.1 4) 6 saatten fazla 10 3.3
Satış sonrası hizmetler
1) 1 saatten az 357 3.1
3.68 p=0.012 (1-3)
2) 2-3 saat 142 3.3 3) 4-5 saat 19 3.8 4) 6 saatten fazla 10 3.3
Tablo 15’de internetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile ankete katılan gençlerin günlük internet kullanım süreleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaçla yapılan Anova analizinde internet kullanım süreleri ile internet üzerinden giysi almanın avantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörleri arasında anlamlı bir farklılığın (p < 0.05) olduğu göze çarpmıştır. Bu durum internet kullanım süreleri ile gençlerin internetten giysi alışverişine yönelik bu faktörlerde farklı düşündükleri sonucunu ortaya çıkarmıştır. İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları ile internet kullanım süreleri arasında ise (p > 0.05) olduğu için anlamlı bir farklılık bulunmadığı, yani bu faktöre ilişkin gençlerin aynı düşündükleri sonucu ortaya çıkmıştır. İnternet üzerinden giysi almanın avantajları faktöründe 2-3 saat interneti kullanan gençlerin ortalamaları (X =3.4), internet kullanımı 1 saatten az olanlardan (X =3.1) daha fazladır. Alış veriş sitelerinin mağazalara göre avantajları faktöründe ise 2-3 saat interneti kullanan gençlerin ortalamaları (X =3.8), internet kullanımı 1 saatten az olanlardan (X = 3.5) daha fazladır. Fiyat avantajları faktöründe 4-5 saat internet kullanım süresi olan gençlerin
72
aritmetik ortalamaları (X = 4.1), 2-3 saat internet kullanım süresi olan gençlerin aritmetik
ortalamaları (X =3.7), 1 saatten az internet kullanım sürelerinin aritmetik ortalamaları (X
=3.4) olduğu görülmüştür. İnternet kullanım süreleri azaldıkça fiyat avantajları konusunda gençlerin düşüncelerinin olumsuz olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Satış sonrası hizmetler faktöründe 4-5 saat internet kullanım süresi olan gençlerin aritmetik ortalamaları (X =3.8), 1 saatten az internet kullanım süresinin aritmetik ortalamasından (X =3.1) daha fazla olduğu görülmüştür.
Yine bu sorulara ilişkin yapılan Tukey testinde internetten giysi almanın avantajları faktörünün internet kullanım süreleri içerisinde bulunan 1 saatten az ve 2-3 saat internet kullanım süreleri ile arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Bu da interneti 1 saatten az kullananlar ile 2-3 saat arasında kullanan gençlerin, internetten giysi satın alma konusunda farklı düşündükleri sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Alış veriş sitelerinin mağazalara göre avantajları faktörünün internet kullanım süreleri içerisinde bulunan 1 saatten az ve 2-3 saat internet kullanım süreleri ile arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Bu da interneti 2 ile 3 saat arasında kullanan gençlerin, 1 saatten az kullanan gençlere göre alışveriş sitelerini mağazalara göre avantajlı buldukları sonucunu ortaya çıkarmıştır. Fiyat avantajları faktörünün internet kullanım süreleri içerisinde bulunan 1 saatten az, 2-3 saat ve 4-5 saat internet kullanım süreleri ile arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Satış sonrası hizmetler faktörünün internet kullanım süreleri içerisinde bulunan 1 saatten az ve 4-5 saat internet kullanım süreleri ile arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.
73
Tablo 16 Ödeme Şekilleri İle İnternetten Giysi Alışverişine Etki Eden Faktörler Arasındaki İlişki ( n = 528)
Faktörler Ödeme Şekilleri Frekans (f)
Aritmetik Ortalama (X )
F
Değeri Anlamlılık Düzeyi ( p )
Anlamlı Farklılık
İnternet üzerinden giysi almanın dezavantajları
Kapıda Ödeme 302 3.4
2.621 p=0.074 -
Kredi Kartı Peşin Ödeme 116 3.3 Kredi Kartı Uzun Vadede
Ödeme 107 3.2
İnternet üzerinden giysi almanın avantajları
Kapıda Ödeme 302 3.2
0.325 p=0.723 -
Kredi Kartı Peşin Ödeme 116 3.2 Kredi Kartı Uzun Vadede
Ödeme 107 3.3
Alış veriş sitelerinin mağazalara göre avantajları
Kapıda Ödeme 302 3.6
.308 p=0.735 -
Kredi Kartı Peşin Ödeme 116 3.7 Kredi Kartı Uzun Vadede
Ödeme 107 3.6
Fiyat avantajları
Kapıda Ödeme 302 3.5
1.202 p=0.300 -
Kredi Kartı Peşin Ödeme 116 3.5 Kredi Kartı Uzun Vadede
Ödeme 107 3.6
Satış sonrası hizmetler
Kapıda Ödeme 302 3.2
0.379 p=0.684 -
Kredi Kartı Peşin Ödeme 116 3.2 Kredi Kartı Uzun Vadede
Ödeme 107 3.3
Tablo 16’da internetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile ankete katılan gençlerin kullandıkları ödeme yöntemleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaçla yapılan Anova analizinde ödeme yöntemleri ile internet üzerinden giysi almanın dezavantajları, internet üzerinden giysi almanın avantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörlerinde anlamlı bir farklılığın (p > 0.05) olmamasından dolayı bu faktörlere ilişkin ödeme şekilleri ne olursa olsun gençlerin benzer düşündüğü sonucuna varılmıştır. Yapılan Tukey testinde faktörler ve ödeme şekilleri arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.
75
BÖLÜM 5
5.SONUÇ VE TARTIŞMA
5.1.SONUÇ
Son yıllarda elektronik ticaretin işlem hacminde meydana gelen büyüme, aynı zamanda araştırmacıların da dikkatini çekerek, araştırmalarını bu doğrultuda gerçekleştirmelerine sebep olmaktadır. Yapılan araştırmalarda alışverişlerini düzenli olarak internetten gerçekleştiren bireyler birer dijital tüketici olarak isimlendirilmektedir. Bu isimlendirmeden hareketle yapılan bu çalışma, internet üzerinden giysi alışverişi yapan dijital tüketicilerin satın alma davranışlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik yapılmıştır.
Elde edilen sonuçlarla şu an öğrenim gören ve birer dijital tüketici olan bu gençlerin, ilerleyen zaman içerisinde elektronik alışveriş sektörünün büyümesinde etkili olacağı düşünülmektedir. Çünkü başlangıçta garip karşılanan elektronik alışveriş kavramı zaman içerisinde her yaş grubundan bireylerin dijital tüketimle tanışmasıyla benimsenmiş ve herkes dijital tüketici olmuştur. Araştırma bugünün gençlerinin gelecek kuşakların yetişkinleri olarak daha bilinçli olacaklarını düşündürmektedir (Tablo 2).
Yapılan bu araştırmada, internet üzerinden giysi alışverişinde ön lisans düzeyinde öğrenim gören gençlerin daha aktif tüketici oldukları sonucuna varılmıştır. Bunda etken sebep olarak da lisans düzeyinde öğrenim gören gençlerin daha yoğun ders çalışma sürelerinin olduğu, öğrenim sürelerinin uzunluğu nedeniyle öğrenim gördüğü yerdeki mağazaları daha yakından tanımaları ve istedikleri ürünleri buralardan rahatlıkla temin edebilmeleri olarak düşünülmektedir (Tablo 2).
Araştırmaya katılan gençlerin aylık harcama durumlarına bakıldığında aşırı harcamalar görülmemektedir. Aylık giysi alışverişi yaptıkları dikkat çekmektedir. Bu da katılımcıların
76
aktif birer tüketici oldukları sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Yine araştırmaya katılan gençler aylık harcamalarının bir kısmını internet üzerinden giysi alışverişine ayırmaktadır (Tablo 3). Araştırmada gençlerin interneti düzenli olarak kullandıkları saptanmıştır. Gençlerin günlük alışveriş sitelerini kullanım süreleri incelendiğinde hepsinin farklı bir zaman dilimini bu sitelere ayırdıkları görülmüştür. Tüm bu bilgiler ışığında araştırmaya katılan gençlerin internet sitelerinde alışveriş yapmak kadar herhangi bir ürün hakkında bilgi toplamak, yorum yapmak, araştırma yapmak amacıyla da kullandıkları sonucunu doğurmaktadır (Tablo 4). Araştırmada gençlerin özellikle internetten üst ve dış giyim ürünlerini tercih ettikleri sonucuna da ulaşılmıştır. Gençlerin üst ve dış giyim ürünlerini seçerken giysilerin modeli, fiyatı ve kalitesine odaklandığı saptanmıştır. Bu durum gençlerin giyside model değişikliği, farklılık arama durumlarına daha çok önem verdiklerini düşündürmektedir (Tablo 5). Gençlerin internetten giysi alma nedenleri de araştırmada ayrıca incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda internet mağazalarında ürün çeşitliliği avantajının gençlerin internetten giysi alma tercih nedenlerinde belirleyici olduğu saptanmıştır. Elde edilen bu sonuç gençlerin çevrelerindeki insanlarla aynı giysileri giymekten hoşlanmadıkları ya da aradıkları ürünleri yaşadıkları yerde hiç bulamadıklarında internetten giysi alışverişine yöneldiklerini düşündürmektedir. Yine gençlerden bir kısmı internette satılan ürünlerin fiyatlarını ucuz bulduğu için diğerleri ise internetten giysi alışverişini kolay buldukları için tercih ettiklerini belirtmiştir. Gençlerin internetten alışveriş yaparken zaman kazanma ve farklı ödeme seçeneklerini daha az önemsedikleri belirlenmiştir. Bu durum gençlerin zaman ile ilgili pek bir kaygılarının olmadığını ve ödeme araçlarında pek çeşitliliğe sahip olmadıkları için bu seçenekleri tercih etmediklerini düşündürmektedir (Tablo 6).
İnternetten giysi alımında araştırmaya katılan gençlerin dikkat ettiği temel özellikler; giysinin modeli, fiyatı, kalitesi, ödeme şekilleri, kullanım hakkında bilgilendirmeden oluşmaktadır. Gençlerin yarısından fazlasının kararlarında almayı düşündükleri giysinin modeli, fiyatı ve kalitesi etkili olmaktadır. Diğer bir ifadeyle araştırmaya katılan gençler yaşadıkları yerlerdeki mağazalarda istedikleri modelde giysiyi, istedikleri fiyatta veya istedikleri kalitede bulamadıklarında; aynı ya da benzer giysileri almak için internetteki mağazalara yöneldiklerini düşündürmektedir. İnternetten alınan giysinin dikiş özellikleri veya kredi kartı taksit seçenekleri gibi konulara daha az odaklandıkları yine bu incelemede ortaya çıkan bir diğer sonuçtur (Tablo 7).
77
Araştırmaya katılan gençlerin yarısından çoğunun, ödeme şekillerinden biri olan kapıda ödemeyi seçtikleri belirlenmiştir. Bu sonuç internet alışverişlerinde hala güvenilirliği tartışılan kredi kartının gençler tarafından da sorgulandığının bir göstergesi olarak düşünülmektedir (Tablo 8).
Dış giyim ürünlerinin internetten alımında kadın ve erkeklerin farklı düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Kadınların dış giyimi erkeklerden daha fazla tercih ettiği ortaya çıkmıştır. Ancak iç giyim, özel amaçlı giyim ve ayakkabı, çanta, eşarp, takı vb. giyim ürünlerinin internetten alımında cinsiyetin belirleyici bir etkisinin olmadığı, kadın ve erkeklerin bu ürünleri internetten satın almayı çok fazla tercih etmedikleri belirlenmiştir (Tablo 9). Araştırmaya katılan gençlerin cinsiyetleri ile internetten giysi satın alma nedenleri incelendiğinde, giyside model çeşitliliği, fiyatların uygun olması, kolay alışveriş olması seçeneklerinde benzerlik olduğu belirlenmiştir (Tablo 10).
İnternetten giysi alışverişi yaparken dikkat ettikleri özellikler ile cinsiyetlerin karşılaştırılmasının incelendiği araştırmada giysinin modelinin, fiyatının, kalitesinin, ödeme seçeneklerinin, kullanımı hakkında bilgilendirmenin kadın ve erkekler tarafından marka hakkında sunulan bilgilerden, giysinin kumaşından, kredi kartı taksit seçeneklerinden ve giysinin dikiş özelliklerinden daha fazla önemsendiği belirlenmiştir (Tablo 11).
İnternetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile katılımcıların cinsiyetleri arasındaki ilişkisi incelendiğinde internet üzerinden giysi almanın dezavantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları ve fiyat avantajları gibi faktörlerde cinsiyetin etken olduğu görülmüştür. Diğer bir değişle kadınlar ve erkekler internetten giysi alışverişlerinde farklı kriterleri önemsemektedir (Tablo 12).
İnternetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile ankete katılan gençlerin yaşları arasındaki ilişki incelendiğinde ise internet üzerinden giysi almanın dezavantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörlerinde her yaşta bireyin benzer düşündüğü sonucuna ulaşılmıştır. İnternet üzerinden giysi almanın avantajları faktörü ile yaş arasında ise farklı yaş grubundaki gençlerin farklı düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır (Tablo 13).
Araştırmada internetten giysi alışverişine etki eden faktörler ile ankete katılan gençlerin öğrenim durumları da incelenmiştir. Gençlerin internet üzerinden giysi almanın dezavantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış
78
sonrası hizmetler faktörlerinde öğrenim durumları ne olursa olsun gençlerin benzer düşündüğü sonucuna ulaşılırken, internet üzerinden giysi almanın avantajları faktörü ile farklı öğrenim durumlarında olan gençlerin farklı düşündükleri saptanmıştır. Öğrenim durumlarının faktörlerden sadece fiyat avantajları faktöründe etkili olduğu belirlenmiştir (Tablo 14).
Ankete katılan gençlerin günlük internet kullanım süreleri ile internet üzerinden giysi almanın avantajları, alışveriş sitelerinin mağazalara göre avantajları, fiyat avantajları ve satış sonrası hizmetler faktörlerinde farklı düşündükleri sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bu da gençlerin internet kullanım sürelerindeki değişimin internetten giysi alışverişinde etken faktörlerin üzerinde ne kadar etkili olduğunu göstermektedir. Çünkü gençler internet üzerinde vakit geçirdikçe internetten almayı düşündükleri giysiler hakkında araştırma yapmakta, kullanıcı yorumlarını okumakta, ürün ya da internet mağazası hakkında detaylı bilgiye ulaşmaktadır. Gençlerin internetten satın alacakları giysiler hakkında araştırma yapmaları satın alma davranışlarını önemli derecede etkilemektedir (Tablo 15).
Araştırmada ayrıca faktörler ve gençlerin internette giysi alışverişlerinde kullandıkları ödeme araçları arasında belirli bir ilişkiye rastlanmamıştır. Bu da göstermektedir ki; internetten giysi alışverişi yapan gençler internetten bir ürün alırken ödeme araçları ile çok ilgilenmemektedir (Tablo 16).
Araştırmada elde edilen tüm veriler, gençlerin büyük bir çoğunluğunun internetten giysi alışverişi yaptığını, bu alışverişlerinde çeşitli ürünler tercih ettiklerini fakat marka veya kumaş özelliklerini daha az önemsediklerini ortaya çıkarmıştır.
Aynı zamanda araştırma internet üzerinden alışverişin önceki yıllara göre daha yaygınlaştığını, bunun internet mağazalarının sayılarındaki artışın yanı sıra, internet kullanıcı sayısındaki artış ile paralel olduğunu da göstermiştir.
Araştırma geleneksel alışverişte karşılaşılan istenilen bedenin, markanın ve rengin bulunamaması vb. aksaklıklardan sıkılan gençlerin internetten giysi alışverişlerine yöneldiklerini düşündürmektedir. Geleneksel ticaret ile uğraşanların aslında bu sorunları çözebilmesi biraz zor olarak görülmektedir. Çünkü geleneksel ticarete yönelen insanlar ürüne dokunup hızlı bir şekilde ürüne kavuşmayı isterlerken, elektronik ticareti tercih eden insanlar ise ürün teslimatındaki gecikmeleri göze alarak internetten bir ürün almaktadır.
79
Ayrıca elektronik mağazaların ürünleri her zaman stoklarında bulundurma zorunluluklarının olmaması ve vitrinlerinin geleneksel mağazalar ile kıyaslanamayacak kadar çok ürünü barındırabilmesi farklı bir avantaj olarak durmaktan öte, insanların elektronik alışverişe yönelmelerinin de ayrı bir nedeni olarak durmaktadır. Geleneksel ticarette satıcının stoklarında olmayan ürünü temin edebileceğini söylemesi ayrı bir bekleme süresi gerektirmektedir.
Araştırmada; özellikle yeni bir kavram olan “dijital tüketicilik” kavramı ve “dijital tüketim”in yeni nesil üzerinde etkisi incelenmekle kalmayıp, gençlerin tüketim tercihlerinde interneti kullanım sürelerinin internetten ürün alma kararlarını olumsuz yönde etkilediği görülmüştür.
Araştırmada, diğer araştırmalardan farklı olarak internetten giysi alışverişi ve yeni bir terim olan dijital tüketicilik kavramı açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırma gençlerin gerçekten birer dijital tüketici olduğu sonucuna ulaşılması bakımından da önemlidir.
5.2.ÖNERİLER
Araştırmada elde edilen sonuçlardan yola çıkılarak bir model önerisi geliştirilmiştir. Bu model önerisi aşağıda verilmiştir:
Şekil 5. Dijital Tüketicilerin Giysi Alışverişlerinde Karar Verme Sürecine Yönelik Bir Model Önerisi Demografik Faktörler Yaş, Cinsiyet Eğitim Ekonomik Durum Dijital Tüketime Yönelme İsteği Ürün Çeşitliliği Alışveriş Kolaylığı Zaman Kazanımı Farklı Ödeme Seçenekleri Farklı Giysi Arama
İsteği Belli Markaya Ulaşma İsteği Dijital Tüketicinin Karar Süreci Giysinin Fiyatı Giysinin Modeli Giysinin Kalitesi Günlük İnternette Geçirilen Süre Dijital Tüketici Dijital Tüketim
80
Yapılan araştırmadan elde edilen sonuçlar ile dijital tüketicilerin internetten giysi alma karar süreçlerinin daha iyi anlaşılabilmesi için bir model geliştirilmiştir. Geliştirilen modelde dijital tüketicilerin karar sürecinin öncelikle demografik faktörlerin önemine vurgu yapılmıştır. Bilindiği üzere kişisel ihtiyaçlar insanların yaşlarına, cinsiyetlerine, öğrenim durumları ve ekonomik durumlarına göre farklılık göstermektedir. Çünkü insanlar başta giysi olmak üzere ihtiyaç duydukları her tür ürünün seçiminde farklı davranışlar sergilemektedir. Tüketicilerin davranış farklılıklarında aynı şehir, aynı mahalle hatta kardeş olmalarının pek bir önemi yok iken, yaş, cinsiyet ve öğrenim durumları ise çok fazla önem taşımaktadır. Ekonomik durumu iyi olmayan bir kişinin alabileceği giysi alışverişi kısıtlı kalmaktadır. Ekonomik durumu iyi olan birey bazen yaşadığı yerde istediği ürünü satan bir mağazanın olmamasından dolayı bu sorunu internetten alım yaparak aşabilmektedir. Fakat