Çalışma, teori ve uygulama olmak üzere iki bölüm halinde yapılmıştır. Bu amaçla birinci ve ikinci bölümde literatür taraması yapılarak ikincil veriler araştırılmış, konu ile ilgili daha önceden yapılmış olan çalışmalar incelenmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde ise, Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden turistler üzerinde, konuya ilişkin alan araştırması yapılmıştır. Araştırmaya temel teşkil edecek olan veriler anket tekniği kullanılarak toplanmıştır.
3.2.1. Araştırma Değişkenlerinin Belirlenmesi ve Veri Toplama Aracı
Bu bölümde, araştırmanın amaçlarına bağlı olarak, kavramsal yapıyı oluşturan değişkenler; gastronomi turizmi ve gastronomi turizminin destinasyon çekiciliği olarak incelenmesidir. Bu cümlede de bahsedildiği üzere araştırmada birincil ve ikincil veri kaynaklarından yararlanılmıştır. Başlangıç olarak araştırmanın temel kavramlarının açıklanması için literatür taramasına başvurulmuştur. Konuyla ilgili kitaplar, makaleler, yıllıklar, bildiriler, tezler ile çeşitli kurum ve kuruluşların yayınları, internet siteleri ile arşivlerinden yararlanılmıştır. Literatür taramasının
92
ardından konuyla ilgili mevcut durumu tespit etmek amacıyla veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Turistler tarafından doldurulan anketler geri alınmak suretiyle veriler toplanmıştır. Anket formunun oluşturulmasında Kınalı (2014) tarafından geliştirilen ve Erzurum’da uygulanan anket temel alınmıştır. Özgün ankette bulunan sorulara bazı ilaveler yapılmış veya bazı uyarlamalara gidilmiştir (çalışmada Kınalı (2014)’nın çalışmasından farklı olarak dört adet hipotez geliştirilmiş, bu hipotezler için farklı testler uygulanmış ve ölçek geliştirilmiştir). Anket formu geliştirilirken öncelikle akademisyenlerden destek alınmış, görüş ve ifadeleri doğrultusunda düzeltmeler yapılmıştır. Anket üç bölümden oluşmaktadır. Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmış anket formları EK3 de art arda sunulmuştur.
Anketin birinci bölümünde, turistlere ait demografik özelliklerine (uyruk, cinsiyet, yaş, eğitim durumu, medeni hali, aylık gelir durumu) yönelik sorular yer almaktadır. İkinci bölümünde; turistlerin Selçuk-Şirince Köyü’nü nereden öğrendikleri, ziyaretlerinin nasıl düzenlendiği, köyü toplamda kaç defa ziyaret ettikleri, köyde ne kadar süre kalmayı planladıkları, köye özgü olan gastronomik ürünler hakkında neler düşündükleri, köyde elde ettikleri deneyimler sonucu ortaya çıkan değerlendirmeleri ve Selçuk-Şirince Köyü’nde bulundukları süre içerisinde elde ettikleri deneyimlerden yola çıkarak yaptıkları değerlendirmeleri öğrenmek amacıyla hazırlanan sorular yer almakta, ayrıca turistlerin destinasyon seçimlerinde etkili olan faktörler ve tercih edilecek destinasyon için belirlenen bir takım kavram ve olguların, turistler için önem düzeylerini belirlemek için hazırlanmış olan sorular yer almaktadır.
3.2.2. Araştırmanın Model ve Hipotezleri
Araştırma tanımlayıcı araştırma modeli ile gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı araştırmalar, araştırma odağındaki nesne ya da olgunun mevcut durumunun ifade edilmesi şeklinde uygulanmaktadır (Coşkun vd., 2015: 71).
Araştırmaya katılanların özelliklerinde hiçbir değişiklik yapılmaksızın veri toplanarak, Selçuk-Şirince Köyü’nün gastronomik ürünlerinin destinasyon çekiciliğinde kullanılabilirliği hakkında görüşleri alınmaya çalışılmıştır. Bu modelin çözümlenmesi için, araştırmanın teorik içeriğine uygun olarak, alan yazına dayandırılan araştırma hipotezleri geliştirilmiştir. Bu hipotezler aşağıda sunulmuştur:
93 H1: Bir destinasyona ait özelliklere verilen önem ile Selçuk-Şirince Köyü destinasyonuna yönelik değerlendirmeler arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H2: Turistlerin Selçuk-Şirince Köyü gastronomik ürün performansı değerlendirmeleri, Selçuk-Şirince Köyü gastronomik ürünlerini tekrar tercih niyetine göre anlamlı farklılık göstermektedir.
H3: Turistlerin Selçuk-Şirince Köyü destinasyonuna yönelik değerlendirmeleri, Selçuk-Şirince Köyü gastronomik ürünlerini tekrar tercih niyetine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir.
H4: Turistlerin Selçuk-Şirince Köyü destinasyonuna yönelik değerlendirmeleri, Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret sıklığına göre anlamlı bir farklılık göstermektedir.
3.2.3. Araştırmanın Evren ve Örneklemi
Maliyet, ulaşım, zaman vb. kısıtlar göz önünde bulundurularak, Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden tüm turistlerin tamamına ulaşmanın mümkün olmaması nedeniyle araştırmada, örnekleme yöntemine başvurulmuş ve kolayda örnekleme tekniği kullanılmıştır. Kolayda örnekleme, oldukça yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte esas, ankete cevap veren herkesin örneğe dâhil edilmesidir. En kolay bulunan denek en ideal olanıdır (Coşkun vd., 2015: 142).
Araştırmanın evrenini 2018 yılında İzmir-Selçuk ilçesine bağlı Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden turistler oluşturmaktadır. İzmir ili Kültür ve Turizm Müdürlüğü verilerine göre 2017 yılında İzmir’de bulunan müze ve ören yerlerini ziyaret eden kişi sayısı 1.693.823’dir (www.izmirkulturturizm.gov, 2018). Evren büyüklüğünün 100.000 ve üzeri olduğu durumlarda örneklem sayısının 383 olması yeterlidir (Gürbüz ve Şahin, 2015:128). Araştırmanın uygulama sürecinde 523 kişiye ulaşılmış ancak anketlerin incelenmesi sonucu kullanılabilir anket sayısı 502 olarak belirlenmiş ve analize tabi tutulmuştur.
3.2.4. Araştırmanın Kapsamı ve Sınırlılıkları
Bu çalışma, dünyadaki çeşitli destinasyonlarda çekicilik unsuru olarak kullanılan gastronomi turizminin Selçuk-Şirince Köyü için de uygulanabilirliğinin ölçülmesi ve buna bağlı olarak Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden turistlerin, Selçuk-Şirince
94
Köyü’nün sahip olduğu gastronomik ürünler hakkındaki görüşlerinin belirlenebilmesini amaçlamaktadır. Bu amaç ile birlikte, Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden turistlerin demografik özellikleri belirlenerek, köyün gastronomik ürünleri ile ilgili görüşleri arasındaki ilişkiler araştırılmıştır.
Bu araştırma köyü ziyaret eden turistler üzerinde uygulanarak sınırlandırılmıştır.
Araştırmada ulaşılan sonuçlar, araştırma anketinde yer alan ifadeler ile sınırlıdır.
Araştırmayı turizm sektörünün çalışanlarına ve halka da uygulamak mümkündür. Aynı zamanda başka sektörlerde uygulanması durumunda farklı sonuçlar çıkma ihtimali de bulunmaktadır. Bunun yanında anket soruları sadece Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmıştır. Ancak farklı dillerde hazırlanarak örneklem sayısını çoğaltmak da mümkündür.
3.2.5. Anketin Uygulanması ve Verilerin Toplanması
Oluşturulan anket formunun Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden turistler tarafından nasıl algılandığı ve nasıl karşılandığını gözlemlemek amacıyla, ilk olarak 16 turist üzerinde pilot uygulama yapılmıştır. Yüz yüze görüşme tekniği ile yapılan pilot çalışmalar sonucunda gerekli görülen düzeltmeler yapılmış ve belirlenen eksiklikler giderilmeye çalışılmıştır.
Pilot çalışmanın tamamlanmasından sonra birincil veriler elde etmek amacıyla, anket formunun turistlere ulaştırılması aşamasına geçilmiştir. Daha öncede ifade edildiği gibi, araştırmanın evrenini Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret eden turistler oluşturmaktadır. Araştırmada anket formlarının turistlere yüz yüze görüşme tekniği ile doldurulması amaçlanmıştır.
Uygulama, 2018 yılı Mayıs, Haziran, Temmuz ayları içerisinde gerçekleştirilmiştir. Toplam 523 adet anket uygulanmıştır. Bu anketlerden 21 tanesi eksik veri nedeni ile değerlendirmeye alınmamıştır.
95 3.2.6. Araştırma Verilerinin Analizi
Toplanan verilerin nasıl analiz edileceği ve hangi analiz tekniklerinin kullanılması gerektiği, araştırma sonuçlarının doğru bir şekilde yorumlanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmada toplanan veriler bilgisayar ortamında uygun analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir.
Kullanılan ölçeklerin güvenirliliği Cronbach Alfa güvenirlilik katsayısı ile incelenmiştir. Araştırmada örneklem grubunu oluşturan turistlerin demografik özellikleri betimleyici frekans ve yüzde dağılımları kullanılarak çıkarılmıştır. Ölçeklerdeki ifadelerin ise aritmetik ortalamaları ve standart sapma değerleri belirlenmiştir. Turistlerin Selçuk-Şirince Köyü destinasyonu ve köyün gastronomik ürün performansı değerlendirmelerinin, Selçuk-Şirince Köyü gastronomik ürünlerini tekrar tercih niyeti ve Selçuk-Şirince Köyü’nü ziyaret sıklığına göre, son olarak da turistlerin Selçuk-Şirince Köyü gastronomik deneyimlerinin, anlamlı bir farklılık yaratıp yaratmadığını belirleyebilmek adına korelasyon, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans ve faktör analizi yapılmış ve sonuçlar yorumlanmıştır.