Araştırmanın Sorunsalı Ekseninde Belirlenen Varsayımlar

Bu çalışma, ana sorunsalı olan “Yurtdışında çalışan yöneticilerin köken ve evsahibi ülkelerinin ulusal kültürleri arasındaki benzerlik ve farklılıkların yöneticilerin evsahibi ve köken ülkeleriyle ilişkileri üzerine etkisi nasıldır?” ifadesi etrafında kümelenen birtakım varsayımlara sahiptir. Araştırmanın ana sorunsalını destekleyen bu varsayımlar, mülakat sorunlarını doğru belirleyebilmek adına netleştirilmiştir. Araştırmanın ana iki varsayımı Güney Koreli yöneticilerin Türkiye ve ABD’le ilişkileri ve kültürün buna etkisi ekseninde belirlenmiştir.

a. Güney Kore ve Türkiye ulusal kültürleri Hofstede’nin verilerine göre birbirlerine benzer olduğu için Güney Koreli bir yöneticinin Türkiye’yle ilişkisi güçlü olacaktır. b. Güney Kore ve ABD ulusal kültürleri Hofstede’nin verilerine göre birbirlerinden

Bu iki ana kabul, ana sorunsalın iki ayağını oluşturmaktadır. Devamında gelen diğer tali varsayımlardan ilk dörtlü grup betimleyici özelliktedir ve yöneticilerin evsahibi ve köken ülkeleriyle ilişki biçimlerini genel olarak belirlemeye yöneliktir.

a. Kendilerini hem köken hem de evsahibi ülkelerine bağlı hissetmeyen Güney Koreli yöneticiler BAĞIMSIZ ACENTALARDIR (Free Agents) dır.

b. Köken ülkeleriyle ilişkileri zayıf olup evsahibi ülkelerine yüksek bağlılık hisseden Güney Koreli yöneticiler GİTTİKLERİ ÜLKENİN YERLİSİ OLANLAR (Go Native) dır.

c. Köken ülkeleriyle ilişkileri güçlü olup evsahibi ülkelerine düşük bağlılık hisseden Güney Koreli yöneticiler KALBİ ÜLKESİNDE KALANLAR (Hearts at Home) dır. d. Kendilerini hem köken hem de evsahibi ülkelerine bağlı hisseden Güney Koreli

yöneticiler ÇİFTE VATANDAŞLAR (Dual Citizens) dır.

Yukarıdaki 4 ilişki biçimi tipolojisinden son ikisinin kültürel duyarlılıklarının yüksek olacağı, ilk ikisinin ise kültürel etkileşimlerden bağımsız olabilecekleri düşünülmektedir. Çünkü köken ülkesiyle ilişkileri zayıf bireylerin köken kültürleriyle de ilişkilerinin zayıf olabileceği, öte yandan köken kültürüyle ilişkileri zayıf bir bireyin evsahibi kültürlerle de ilişkilerinin güçlü olamayacağı düşünülmektedir.

Destekleyici olarak ifade edilen tali varsayımların ikinci grubu yurtdışında çalışan yöneticilerin kültürel hassasiyet derecelerini, kültüre ilişkin algı ve ilgilerinin nasıl olduğunu ve kültürden ne şekilde etkilendiklerini tespit etmeye yöneliktir.

a. Yurtdışında çalışan yöneticiler evsahibi ülkelerinin ulusal kültürlerini o ülkeye gelmeden evvel (sınırlı da olsa) tanımaktadır.

b. Köken ve evsahibi ülkelerin ulusal kültürlerinin farklılık veya benzerlikleri yurtdışında çalışan yöneticiler için önem arz etmektedir.

c. Yurtdışında çalışan yöneticiler genel anlamda Güney Kore ve Türk kültürlerini benzer, Güney Kore ve ABD kültürlerini farklı algılamaktadır.

d. Güney Koreli yöneticiler evsahibi ülke kültüründen olumlu ya da olumsuz olarak etkilenmektedir.

Keşfedici bir yaklaşımla bu varsayımlar, ilişki biçimlerinde kültürün etkisini sorgulamak ve aralarında nasıl bir etkilenim olduğunu keşfetmek üzere oluşturulmuştur. Yurtdışında çalışan yöneticilerin kültürel hassasiyet, algı ve ilgilerinin nasıl olduğu ve kültürel bağlamda köken ve evsahibi ülkeleriyle ilişkilerinde nasıl profillere sahip olduklarının belirlenmesi ile bu profillerde olmaları üzerinde kültürün etkisinin ne olduğu belirlenmeye çalışılacaktır. Bu bütünleştirme eylemi veri toplama aşamalarının yapısal özellikleri olan betimleyici aşama ile keşfedici aşamaların birleştirilmesiyle gerçekleştirilecektir.

Richardson ve McKenna (2006) yurtdışında çalışan akademisyenler üzerinde yaptıkları araştırmalarında sadece ilişkisel bağlamda bireylerin hangi profilde durduklarını belirlemeye çalışmışlardır. Bu araştırmada ise bir öte boyut kullanılarak kültürel benzerlik ve farklılıkların bu profillerden birinde bulunma konusunda etkisinin ne olduğunu sorgulamaya dönüktür. Bu sorgulama bağlılık ve evsahibi-köken ülkelerle ilişkileri ifade eden modelin kültürel bağlamda geliştirilmesiyle gerçekleştirilecektir. Araştırmacı tarafından geliştirilen bu bakış açısına göre 4 ana profil olan bağlılık düzeyleri, kültürel anlamda aşağıdaki özellikleri taşımaktadır:

a. Özgür Acentalar: Hem evsahibi hem de köken ülkeden kendilerini tamamen

bağımsız hissettikleri için kültürel anlamda ne eski ne de yeni kültürleriyle herhangi bir etkileşim içinde olmayacakları düşünülmektedir. Bu nedenle bu profildeki yöneticiler evsahibi ve köken ülkelerinin kültürel farklılık ve benzerliklerden etkilenmeyenler niteliğindedir.

b. Gittikleri Ülkenin Yerlisi Olanlar: Bu profildeki yöneticiler, köken ülkelerine

bağlılık hissetmeyen ve yine köken ülkeleriyle ilişkileri zayıf olan bireylerdir. Çalıştıkları ülkelere bağlılık düzeyleri yüksek olduğu gibi evsahibi ülkeyle ilişkileri de güçlüdür. Köken ülkelerine bağlılık hissetmedikleri için köken kültürleriyle de ilişkilerinin zayıf olabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle evsahibi ülkelerine

bağlılık düzeylerinin yüksek olmasında kültürel olguların herhangi bir etkisinin olmayabileceği düşünülmektedir.

c. Kalbi Memleketlerinde Kalanlar: Bu profildeki yöneticiler, köken ülkelerine

bağlılık hisleri oldukça yüksek olanlardır ve yine köken ülkeleriyle ilişkileri de oldukça güçlü görünmektedir. Ancak evsahibi ülkeyle ilişkilerinin çeşitli nedenler dolayısıyla zayıf olduğu ve bağlılıklarının az olduğu düşünülmektedir. Bu gruptaki yurtdışında çalışan yöneticiler, kültürel farklılık ve benzerliklerden etkilenebilenler olarak ele alınabilecek nitelikte görülmektedir. Çünkü köken ülkelerine bağlılıkları köken kültürlerine de bağlı olabileceklerine ilişkin bir işarettir. Aynı zamanda evsahibi ülkeye bağlılık gösterememe nedenleri arasında kültürel olguların etkisi olabilir diye düşünmek de mümkündür.

d. Çifte Vatandaşlar: Bu profildeki yöneticiler, köken ülkelerine bağlılıkları

açısından kuvvetli, ilişkileri de güçlü olan bireylerdir. Aynı zamanda evsahibi ülkeleriyle de ilişkileri güçlü ve bağlılık düzeyleri yüksek görülmektedir. Bu nedenle köken ülkelerine bağlılıkları altında köken kültürlerine de bağlı olduklarına ilişkin bir çıkarım yapılabilir. Ayrıca evsahibi ülkeleriyle iyi ilişkilerinin altından yine kültürel olguların etkisi çıkabilir diye de düşünülebilir. Bu gruptaki yöneticiler, örgütler tarafından en çok arzu edilen bireylerdir. Hatta çalışanlarını yurtdışına gönderen örgütler çalışanlarının bu profilde olmalarını arzu ederler.

Yukarıdaki yurtdışında çalışan yönetici tipolojilerine getirilen kültürel açıklamalara ek olarak hipotezlerle ilişkili bir biçimde geliştirilen aşağıdaki tablo, profil türlerinin kültürel duyarlılıkla ilişkisi üzerine açıklamalar içermektedir. Bu bağlamda köken ülkeye bağlılık göstermek, köken kültüre bağlı olmak ve aynı zamanda kültürel duyarlılıklara da sahip olabilmek gibi çıkarımlara neden olmaktadır.

Tablo 4: Yurtdışında Çalışan Yönetici Profilleri ile Kültür İlişkisi Yurtdışında Çalışan Yöneticilerin Profilleri --- Kültürel Çıkarımlar Bağımsız acentalar (Free Agents) Gittiği ülkenin yerlisi olanlar (Go Native) Kalbi ülkesinde kalanlar (Hearts at home) Çifte vatandaşlar (Dual Citizens)

Kültürel Duyarlılık Düşük Düşük Yüksek Yüksek

Köken Ülke

Kültürüne Bağlılık ^{Zayıf Zayıf Güçlü Güçlü}

Evsahibi Ülke

Kültürünü Önemseme ^{Zayıf Zayıf Güçlü Güçlü}

Kültürel Benzerlik ve Farklılıklardan

Etkilenme

Düşük Düşük Yüksek Yüksek