Araştırmanın Geçerliliği ve Güvenilirliğ

Çalışmada kullanılan önermelerin iç tutarlılığının test edilmesi için anket geliştirme sürecinde güvenilirlik analizi uygulanmıştır. Güvenilirlik analizi için öncelikle anket formu 9-15 Şubat 2011 tarihleri arasında Bilecik Üniversitesi İktisat ve İşletme Fakültelerinde okumakta olan kredi kartı sahibi 91 öğrenciye uygulanmıştır (bkz. Ek:1). Güvenilirlik değerleri düşük bulunan sorular revize edilerek düzeltilen anket formu, 21-25 Şubat 2011 tarihleri arasında paralel olarak, hem Bilecik Üniversitesinde kredi kartı sahibi 159 öğrencinin hem de Ankara ilinde farklı kurumlarda çalışan kredi kartı sahibi 90 adet kamu personelinin katılımı ile uygulanarak güvenilirlik analizi tekrarlanmıştır (bkz. Ek:2). Kamu personeline uygulanan anketler ile öğrencilere uygulanan anketler kendi içlerinde güvenilirlik analizi sonuçları bakımından karşılaştırılarak anket formu tekrar revize edilmiştir. Bu karşılaştırma sonucunda öğrencilerde kredi kartı sahipliğinin yetersiz olduğu ve kredi kartının rasyonel kullanımını temsil ettiği varsayılan önermelere ilişkin korelasyonların kamu personeli arasında daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Güvenilirlik değerleri düşük bulunan önermeler ve ayırmaya yönelik sorular örnekleme göre revize edilerek anket formunun oluşturulması süreci tamamlanmış ve nihai anket formu oluşturulmuştur (bkz. Ek:3). Çalışmanın örneklemini temsil eden ve 9-25 Mart 2011 tarihleri arasında Bilecik ili Merkez ilçesinde farklı kurumlarda çalışmakta olan toplam 514 kamu personelinin katılımıyla gerçekleştirilen anket uygulaması için, güvenilirlik analizi sonuçları Tablo 9 ve Tablo 10’da gösterilmiştir.

Tablo 9’da görüldüğü gibi kredi kartı tutum ölçeğinde yer alan tüm önermelerin, her bir önermenin kendi faktörüne olan katkısını gösteren, düzeltilmiş önerme toplam korelasyon (DÖTK) değerleri pozitif ve olması gereken değerlere uygundur. Ölçeğin bütünlüğü açısından bu değerin 0,5'in altında ve negatif olmaması önem taşırken, 8 nolu

önerme dışında DÖTK değeri 0,5'e yakın olan tüm önermeler bundan sonraki tüm analizlere dahil edilmiştir. 8 nolu önerme için bu değerin, diğer önermelerle kıyaslandığında biraz düşük kaldığı gözlenmiştir.

Tablo 9: Kredi Kartı Tutum Ölçeği ve Güvenilirlik Analizi İstatistikleri

Kredi Kartına Duyulan Güven DÖTK

3. Kredi kartı kullanmak aşırı borçlanmama neden olmaz. 0,646

4. Kredi kartı kullanmak harcamalarımı bütçeme göre ayarlamamı engellemez. 0,770

5. Kredi kartı kullanmak alışveriş sırasında fiyat karşılaştırması yapmamı engellemez. 0,679

6. Bence kredi kartı kullanmak gereğinden fazla harcama yapmaya yol açmaz. 0,660

7. Kredi kartı kullanmak harcamalarımda düzensiz olmama neden olmaz. 0,703

Kredi Kartı Hakkındaki Banka Bilgilendirme Hizmetini Algılama 8. Bankanın gönderdiği hesap ekstresindeki yer alan açıklamalar yeterince bilgilendirici oluyor.

0,348

9. Kredi kartına ilişkin sorularıma banka tarafından hızla cevap veriliyor. 0,499

10. Kredi kartlarına getirilen yasal düzenleme ve değişiklikler hakkında bankaca bilgilendiriliyorum.

0,498 11. Bankaların internet siteleri kredi kartı kullanımı hakkında yeterince bilgilendirici

oluyor.

0,621 12. Genel olarak kredi kartı hakkında verilen bankacılık hizmetleri yeterince

bilgilendirici oluyor.

0,629 Kredi Kartsız Rasyonel Harcama Alışkanlıkları

13. Kredi kartsız yaptığım harcamaları bütçeme göre ayarlarım. 0,646

14. Kredi kartsız harcama yaparken aldığım ürünlerin fiyatına dikkat ederim. 0,731

15. Kredi kartsız yapacağım harcamalarda önemli olmayan türde harcama yapmamaya çalışırım.

0,692

16. Kredi kartsız harcamalarımda aşırı borca girmemeye çalışırım. 0,726

17. Kredi kartsız yapacağım harcamalarımı önceden planlarım. 0,562

Kredi Kartını Rasyonel Kullanma

18. Kredi kartı borcumun ne kadar geleceğini önceden hesaplarım. 0,631

19. Kredi kartıyla alışveriş yaparken kredi kartı limitimi göz önünde bulundururum. 0,601

20. Kredi kartımı diğer ödeme yöntemleriyle karşılaştırma yaptıktan sonra kullanırım. 0,615

21. Kredi kartımla nakit kullanırsam katlanacağım maliyeti önceden hesaplarım. 0,647

22. Kredi kartı borcuma işletilecek faiz oranını kontrol ederim. 0,586

23. Kredi kartımla alışveriş yapacağımda önceki taksitlerimi göz önünde bulundururum.

0,701

DÖTK: Düzeltilmiş Önerme Toplam Korelasyonu (Corrected Item-Total Correlation)

Tablo 10 incelendiğinde para tutum ölçeğinde yer alan, 46, 47 ve 48 nolu önermeler dışında, tüm önermelerin DÖTK değerlerinin pozitif ve 0,5 değerinden büyük veya bu değere yakın olduğu gözlenmektedir. Ölçek bütünlüğü açısından 46 ve 48 nolu önermeler için bu değerin diğer önermelerle kıyaslandığında biraz düşük kaldığı; 47 nolu önerme için ise DÖTK değerinin 0,5'ten kabul edilemeyecek kadar düşük olduğu düşünülerek bu önermeler daha sonra yapılan analizlere dahil edilmemiştir.

Tablo 10: Para Tutum Ölçeği ve Güvenilirlik Analizi İstatistikleri

Güç DÖTK

35. İnsanların başarısını eylemlerine göre yargılamam gerektiği halde, ne kadar paralarının olduğu beni daha çok etkiler.

0,573 36. Tanıdıklarım bana bir insanın başarı göstergesi olarak ondaki para miktarına çok

vurgu yaptığımı söylerler.

0,630 37. Diğer insanların benim için bir şeyler yapmalarında baskı aracı olarak parayı

kullanırım.

0,575 Prestij

38. Kendimi, benden daha çok parası olan insanlara daha fazla saygı gösteriyor gibi bulurum.

0,608

39. Para, sanki başarının nihai sembolüymüş gibi davranırım. 0,627

40. İtiraf etmeliyim ki, diğer insanları hayran bırakacağını bildiğim için bir şeyleri satın alırım.

0,685 41. Dürüst olmalıyım ki, diğer insanları etkilemek için hoş ve güzel şeylere sahip

olurum.

0,558 Kaygı

42. Yeterli param olmadığında sinirlenme belirtileri gösteririm. 0,551

43. Konu paraya geldiğinde kederli bir tavır sergilerim. 0,484

44. Finansal olarak gelecekte güvencede olmamaktan endişe duyarım. 0,503

45. Para harcamak kendimi daha iyi hissetmemi sağlar. 0,477

46. İndirimli bir satış fırsatını kaçırırsam bundan huzursuzluk duyarım. 0,388

47. Pazarlık yapmadan bir şey satın almam. 0,144

Güvensizlik

48. Ödeyebilecek bile olsam, otomatikman “bunu ödeyemem” derim. 0,446

49. Büyük bir satın alma gerçekleştirdiğimde aldatılmış olma şüphesini taşırım. 0,593

50. Bir şey satın aldığımda ödediğim fiyat hakkında şikayette bulunurum. 0,607

51. Satın aldığım ürünlerin maliyeti hakkında tartışır veya şikayette bulunurum. 0,629

52. Gerekli olan şeylerde bile para harcamaya karşı bir tereddüt duyarım. 0,557

53. Bir şeyi satın aldıktan sonra, başka yerde daha ucuza alabilir miydim diye endişelenirim.

0,657 54. Başka bir yerde daha ucuz olanına sahip olabileceğimi keşfettiğimde bu beni

üzer.

0,544

DÖTK: Düzeltilmiş Önerme Toplam Korelasyonu (Corrected Item-Total Correlation)