Araştırma Sürecine İlişkin Bilgiler

3.2.1. Araştırmada Kullanılan Yöntem

Araştırmada kullanılan yöntem, literatürde nicel araştırma tekniklerinden olan alan araştırmasıdır. Bu araştırma yönteminin kullanılmasının nedeni ise, kişisel ifadelere dayalı davranış, tutum ve karakteristiklere ilişkin araştırma yapılmasıdır. Araştırmada tercih edilen veri toplama aracı ise, tam yapılandırılmış ankettir.

81

Yapılan yerli ve yabancı literatür taraması sonucu, göçün sosyal dışlanma üzerindeki etkilerini ortaya çıkarabilecek anketler araştırılmış, doğrudan ilgili olmasa da Bristol Üniversitesi tarafından sosyal dışlanma ve yoksulluk üzerine hazırlanmış anket örneğinin çevirisi yapılmış daha sonra araştırmanın amacı doğrultusunda sorular yeniden düzenlenerek yeni bir soru formu geliştirilmiştir. Anket formlarına ilişkin uygulama ise, Sakarya Üniversitesi Esentepe Yerleşkesi ve Sakarya TÖMER’de yabancı öğrencilerle yüz yüze görüşme ile gerçekleştirilmiştir. Anket doğrudan bireye özel uygulanmıştır. Hazırlanan anketler ile Sakarya Üniversitesi’nde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin, kendilerini ne kadar sosyal dışlanmış hissettikleri veya öyle gördükleri belirlenmeye çalışılmıştır.

3.2.2. Araştırmanın Modeli

Araştırma modelinde, araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiler ortaya konmaktadır. Her araştırmanın bir modeli vardır. Bizim de araştırmamızın modeli, göç ve sosyal dışlanma arasındaki ilişkidir. Bu ilişki çerçevesinde de, göçün sosyal dışlanma üzerindeki etkilerinin yani göçmenlerin sosyal dışlanmışlık sürecinin araştırılmasıdır. 3.2.3. Araştırmanın Problemi ve Amacı

Son yıllarda Türkiye’de toplumun yaşadığı en önemli sosyal değişimlerden biri, ülkenin göç veren ve uluslararası göçlerde transit ülke olması konumundan göçmen alan bir ülke konumuna gelmesidir. Her yıl milyonlarca insan Türkiye’ye farklı amaç ve nedenlerle gelmektedir. Bu amaçlar ve nedenler bazen savaş bazen iş bulma umudu bazense eğitim olabilmektedir. Bu araştırmanın amacı Türkiye’ye eğitim amacıyla göç eden yabancı öğrencilerin sosyal, ekonomik, kültürel ve uyum problemlerini incelemek, ayrıca yabancı uyruklu öğrencilerin üniversite, kampüs ve barınma konusunda yaşadıkları problemleri tespit etmek ve sosyal dışlanmışlık seviyelerini ölçmektir.

Bilindiği gibi göç sosyal dışlanmanın en önemli nedenlerinden birini oluşturmaktadır. Her yıl Türkiye’ye binlerce yabancı öğrenci eğitim amacıyla gelmekte ve Türkiye’de gerek ekonomik gerek farklı kültüre uyum gerekse yabancı dil eksiklikleri gibi nedenlerle birçok problem yaşamaktadırlar. Sonuç olarak bu araştırmanın problemi, göç ve sosyal dışlanma arasındaki ilişki çerçevesinde, göçün sosyal dışlanma üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır. Bunun için, yabancı öğrencilerin sosyal dışlanmışlığı yani

82

kendilerini hangi alanlarda ne kadar sosyal dışlanmış hissettikleri ve algıladıkları araştırılmaya çalışılacaktır. Bunun yanı sıra çalışmada araştırmaya katılanların Türkiye’ye göç etmeden önce yaşadıkları ülkeler, cinsiyetleri, gelir seviyeleri ve Türkiye’ye göç etmeden önce Türkiye’ye de varsa tanıdıklarından yardım alıp almama durumları ile sosyal dışlanma seviyeleri arasında ki ilişki belirlenmeye çalışılması amaçlanmaktadır. Ayrıca bu çalışma ile ileride göç ve sosyal dışlanma ile ilgili olarak, Türkiye’de yapılacak daha makro ölçekteki çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

3.2.4. Araştırmanın Hazırlık Süreci

Araştırmanın problemi göçün sosyal dışlanma üzerindeki etkileri olduğundan, öncelikle çalışmanın birinci ve ikinci bölümlerinde, araştırmanın kuramsal çerçevesi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, göç ve sosyal dışlanma ile ilgili tanımlar, teoriler ve bunların ölçüm araçları ele alınarak, işsizlik ve sosyal dışlanma arasındaki ilişkiye değinilmiştir. Bu kuramsal çerçevenin belirlenmesi amacıyla da literatür taraması yapılmış, yerli ve yabancı yazılmış, kitap, makale, rapor vb. kaynaklardan ve internet sitelerinden yararlanılmıştır. Göçün sosyal dışlanmanın tüm boyutları üzerindeki etkilerini ölçebilmek için kapsamlı bir anket hazırlanmış ve anketin geçerlilik ve güvenilirliği yapılan deneme anketleri üzerinden ispatlanmıştır.

3.2.5. Araştırmanın Önemi

Yapılan literatür taramasında göç ve sosyal dışlanma üzerine yapılmış ayrı ayrı bir çok çalışma ve araştırma vardır. Ancak eğitim amacıyla göç eden yabancı öğrencilerin sosyal dışlanmışlıkları üzerine yerli ve yabancı literatürde bir çalışma ya da araştırmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamda yapılmış mevcut çalışmalara bir yenisini eklemek mevcut çalışmaların tekrar etmekten ve belirlenmiş problemleri yeniden belirlemekten başka bir şey olmayacağından daha önce çalışılmamış ve tespit edilmemiş bir problemi tespit etmek ve çözüm üretmek çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.

3.2.6. Araştırmanın Kapsamı ve Sınırlılıkları

Bu araştırmanın kapsamı ve sınırlılığını Sakarya Üniversitesi’nde araştırmanın gerçekleştirildiği zaman diliminde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler oluşturmaktadır.

83 3.2.7. Araştırmanın Varsayımları

Araştırmanın varsayımları şu şeklide belirlenmiştir;

• Göçün sosyal dışlanma üzerindeki etkileri yani göçmenlerin sosyal dışlanmışlığı, deneklerin ölçeklerdeki sorulara verdikleri cevaplar yolu ile ölçülebilir.

• Göçün sosyal dışlanma üzerinde etkileri vardır.

• Yabancı öğrencilerin Türkiye’ye göç ettikleri bölgeye göre sosyal dışlanmışlık seviyeleri değişkenlik gösterir.

• Yabancı öğrencilerin Türkiye’de öğrenim gördükleri yıl miktarının sosyal dışlanmışlık seviyeleri üzerinde bir etkisi vardır.

• Yabancı öğrencilerin Türkiye’ye gelmeden önce Türkiye’deki tanıdıklarının olması ve bu tanıdıklarından yardım alıp almama durumunun sosyal dışlanmışlık seviyeleri üzerinde etkisi vardır.

• Göç eden bireylerin cinsiyetlerinin sosyal dışlanmışlık seviyeleri üzerinde etkisi vardır.

• Gelir seviyesinin sosyal dışlanmışlık seviyeleri üzerinde etkisi vardır.

3.2.8. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi

Araştırma sonuçlarının genellenmek istediği bütüne, evren denmektedir. Genel evrene ulaşmak ise, maddi açıdan zor olduğu kadar zaman açısından da sıkıntı yaratmaktadır. Bu nedenle, araştırmacılar, genel evren yerine, çalışma evrenini kullanmayı tercih etmektedirler. Çalışma evreni, sınırlamalar ve tanımlamalar ile belirlenir. Yapılan bu araştırmada da çalışma evreni tercih edilerek, araştırma, Türkiye genelindeki devlet ve özel üniversiteler değil, Sakarya Üniversitesi’nde yapılmıştır. Bu araştırmanın evreni, Sakarya Üniversitesi’nde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerdir.

Örneklem, belirli bir evrenden, belirli kurallara göre seçilen ve seçildiği evreni temsil yeterliliği olan gruptur. Maddi yetersizlikler, kontrol güçlükleri ve zaman problemleri nedeniyle örneklem üzerinde çalışma tercih edilir. Örneklemden alınan sonuçlar evrene

84

genellenebilir. Bu araştırmanın örneklem grubu Sakarya Üniversitesi’nde öğrenim gören 988 erkek ve 509’u kadın olmak üzere 1497 yabancı öğrenciden 234’ü erkek 66’sı kadın olmak üzere 300 yabancı uyruklu öğrenciden oluşmaktadır.