Araştırma Modeli Verilerinin Değerlendirilmesi ve Bulgular

Bu bölümde belirlenmiĢ hipotezleri test etmek için modeller kurulmuĢtur. Modellerdeki katsayılar standardize edilmiĢ katsayılardır. Önce küme kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerindeki etkisine bakılmıĢtır.

ġekil 4.21: Küme Kaynaklarının Ġnovasyon Yeteneğine Doğrudan Etkisi

Modelin uyum istatistiklerine bakıldığında kabul edilebilir değerler içinde

olduğu görülmektedir (CMIN/DF=1,078; GFI=0,834; IFI=0,990; TLI=0,990;

CFI=0,990; RMSEA=0,019). Küme kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerindeki etkisine bakıldığında (p<0,05; ß=0.44) anlamlı ve pozitif bir iliĢki olduğu görülmektedir.

ġekil 4.22: ĠĢletme Kaynaklarının Ġnovasyon Yeteneğine Etkisi

Modelin uyum istatistiklerine bakıldığında kabul edilebilir değerler içinde olduğu görülmektedir (CMIN/DF=1,2; GFI=0,852; IFI=0,980; TLI=0,978; CFI=0,980; RMSEA=0,019). ĠĢletme kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerindeki etkisine bakıldığında (p<0,05; ß=0.52) anlamlı ve pozitif bir iliĢki olduğu görülmektedir.

Modelin uyum indekslerine bakıldığında modelin uyumunun kabul edilebilir sınırlar içerisinde olduğu görülmektedir (CMIN/DF=163; IFI=0,970; TLI=0,968; CFI=0,970; RMSEA=0,028).

ĠliĢkilerin anlamlılığına bakıldığında küme kaynakları ile iĢletme kaynakları arasında (p<0,05 ;ß=0,23) anlamlı ve pozitif bir iliĢki vardır.

ĠĢletme kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerindeki etkisine bakıldığında (p<0,05; ß=0.41) anlamlı ve pozitif bir iliĢki vardır.

Küme kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerindeki etkisine bakıldığında (p<0,05; ß=0.35) anlamlı ve pozitif bir iliĢki olduğu görülmektedir.

Aracılık etkisi (mediation effect) iki değiĢkenin birbirini anlamlı düzeyde açıklaması yanında, üçüncü bir değiĢkenin aracı değiĢken olarak yer alması durumudur.

Bir değiĢkenin aracılık etkisi değiĢik Ģekillerde sınanabilmektedir. Ancak, aracı etkiden bahsedebilmek adına öncelikli olarak aĢağıdaki önkoĢulların sağlanması gereklidir (Baron ve Kenny, 1986, akt.Türkay vd,2011,s.214-215):

 Bağımsız değiĢkenin bağımlı değiĢken üzerinde anlamlı etkisi olmalıdır.  Bağımsız değiĢkenin aracı değiĢken üzerinde anlamlı etkisi olmalıdır.

 Bağımsız ve aracı değiĢkenlerin ikisinin birden bağımlı değiĢken üzerine etkisi ölçüldüğünde (iki bağımsız değiĢken aynı anda modele dâhil edildiğinde) bağımsız değiĢkenin etkisi azalmalıdır (kısmi aracılık- partial mediation) veya ortadan kalkmalıdır (tam aracılık- complete mediation).

Bu Ģartlar sağlandığında ilgili değiĢkenin anlamlı bir aracılık etkisi vardır denebilir. Bu etkinin anlamlılığı ise Sobel testi ile hesaplanan z değerinin anlamlılığına bakılarak değerlendirilmektedir.

Bir önceki modele bakıldığında küme kaynaklarının iĢletmenin inovasyon yeteneği üzerindeki etkisi 0.41 idi. ĠĢletme kaynakları modele dâhil edildiğinde bu değer 0.35‘e düĢmüĢtür. Bu azalmanın anlamlı olup olmadığı Sobel testi ile öğrenilmeye çalıĢılmıĢtır. Yapılan Sobel testi neticesinde azalmanın anlamlı olduğu (0,02<0,05) görülmüĢtür.

Buna göre araĢtırma hipotezlerinden;

H1: ĠĢletmenin kaynakları inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir etkisi vardır.

H2:Küme kaynaklarının iĢletme kaynakları üzerinde olumlu bir etkisi vardır.

H3:Küme kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

hipotezlerinin hepsi kabul edilmiĢtir.

ĠĢletme ve küme kaynaklarının ayrı ayrı inovasyon yeteneği üzerindeki etkisini ve küme kaynaklarının yine ayrı ayrı iĢletme kaynakları üzerindeki etkisini araĢtırmak için kurulan model ġekil 4.24‘te görülmektedir.

ġekil 4.24: ĠĢletme ve Küme Kaynaklarının Her Birinin Ayrı Ayrı Etkisi

Modelden anlamsız olan değiĢkenler çıkarılmıĢ ve model yeniden kurulmuĢtur. Buna göre sadece anlamlı iliĢkilerin olduğu model ġekil 4.25‘teki gibidir.

ġekil 4.25: ĠĢletme ve Küme Kaynaklarının Her Birinin Ayrı Ayrı Etkisi (Anlamsız iliĢkiler çıkarıldıktan sonra)

Modelin uyum indekslerine bakıldığında model uyumunun kabul edilebilir sınırlar içinde olduğu görülmektedir (CMIN/DF=1,435; IFI=0,919; TLI=0,915; CFI=0,918, RMSEA=0,045).

Burada değiĢkenler arası iliĢkilere bakılarak

H1a:ĠĢletmenin beĢeri kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

H1b:ĠĢletmenin fiziksel kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

H1c:ĠĢletmenin örgütsel kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

H1d:ĠĢletmenin finansal kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

H3a:Kümenin kurumsal kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

H3b:Kümenin özelleĢmiĢ kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

H3c:Kümenin iliĢkisel kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

H3d:Kümenin finansal kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

hipotezlerinin test edilmesi amaçlanmıĢtır. Ġstatistiksel olarak anlamlı olan iliĢkiler Ģunlardır:

Kümenin kurumsal kaynakları ile iĢletmelerin inovasyon yeteneği arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir iliĢki bulunmuĢtur (p<0,05; ß=0,17)

Kümenin iliĢkisel kaynakları ile iĢletmelerin inovasyon yeteneği arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir iliĢki bulunmuĢtur (p<0,05; ß=0,22)

ĠĢletmenin beĢeri kaynakları ile inovasyon yeteneği arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir iliĢki bulunmuĢtur (p<0,05; ß=0,16)

ĠĢletmenin finansal kaynakları ile inovasyon yeteneği arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir iliĢki bulunmuĢtur (p<0,05; ß=0,39)

Buna göre:

H4:Küme kaynakları içerisinde kümedeki iĢletmelerin inovasyon yeteneğine en çok etki

eden ….değiĢkenidir.

H5: ĠĢletme kaynakları içerisinde kümedeki iĢletmelerin inovasyon yeteneğine en çok

etki eden ….değiĢkenidir.

ġekil 4.25 incelendiğinde iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde en fazla etkisi olan küme kaynağının iliĢkisel kaynaklar, iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde en fazla etkisi olan iĢletme kaynağının ise finansal kaynaklar olduğu

görülmektedir. Tüm hipotezlerin sonuçlarını toplu halde Tablo 4.16‘da görmek mümkündür.

Tablo 4.16: Hipotez Testlerinin Sonuçları

Hipotez Sonuç

H1: ĠĢletmenin kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir etkisi vardır. Kabul

H1a:ĠĢletmenin beĢeri kaynaklarının inovasyon yeteneğini üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

Kabul H1b:ĠĢletmenin fiziksel kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

Red H1c:ĠĢletmenin örgütsel kaynaklarının inovasyon yeteneğini üzerinde olumlu

bir etkisi vardır.

Red H1d:ĠĢletmenin finansal kaynaklarının inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir

etkisi vardır.

Kabul H2:Küme kaynaklarının iĢletme kaynakları üzerinde olumlu bir etkisi vardır. Kabul

H3:Küme kaynaklarının iĢletmelerin inovasyon yeteneği üzerinde olumlu bir etkisi

vardır.

Kabul H3a:Kümenin kurumsal kaynaklarının iĢletmenin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

Kabul H3b:Kümenin özelleĢmiĢ kaynaklarının iĢletmenin inovasyon yeteneği

olumlu bir etkisi vardır.

Red H3c:Kümenin iliĢkisel kaynaklarının iĢletmenin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

Kabul H3d:Kümenin finansal kaynaklarının iĢletmenin inovasyon yeteneği üzerinde

olumlu bir etkisi vardır.

Red

ÇalıĢmanın bir sonraki bölümünde elde edilen bulgular yorumlanmıĢ ve öneriler geliĢtirilmiĢtir.