Bu bölümde, asistan eğitiminde öğrenilmesi hedeflenen konular bölümlere veya branĢlara göre sınıflanmıĢ ve listelenmiĢtir. Bu baĢlıkların önemli bir bölümü acil serviste hasta baĢı eğitimlerde verilebilmekle birlikte, ilgili rotasyonda pekiĢtirilmesi de olasıdır. Acil Tıp Uzmanlığı eğitim süresinin önemli bir bölümü rotasyonda geçmektedir. Rotasyona giden asistanların önceden belirlenmiĢ hedefler doğrultusunda bu rotasyona gitmeleri ve rotasyona gidilen daldan bir öğretim üyesi ile bu hedefler konusunda ortak bir payda bulunması ülkemizde asistan eğitiminin iyi iĢlemeyen bir parçası olan rotasyonların daha yararlı olmasını sağlayacaktır.
Bu amaçla ACEP' ( American College of Emergency Physicians ) in eğitim hedeflerinde ufak bazı değiĢiklikler yaparak burada yayınlamayı uygun bulduk.
3.3.1. Çocuk Hastalıkları
3.3.2. Ġç Hastalıkları : Ġntaniye
Göğüs Hastalıkları Yoğun Bakım
Nefroloji / Endokrinoloji 3.3.3. Kardiyoloji
3.3.4. Anesteziyoloji 3.3.5. Genel Cerrahi 3.3.6. Ortopedi 3.3.7. Radyoloji 3.3.8. Beyin Cerrahi 3.3.9. Nöroloji 3.3.10. Göğüs Cerrahi
3.3.11. Kadın Hastalıkları ve Doğum 3.3.12. Psikiyatri
3.3.13. KBB 3.3.14. GÖZ
Acil servis asistanlarının rotasyon hedeflerine ulaĢabilmeleri için rotasyona gittikleri kliniklerde rotasyon hedeflerini gerçekleĢtirmelerini sağlayacak bir eğitim, hizmet, nöbet programı hazırlanmalıdır.
Dahili kliniklerde, en mantıklı yaklaĢım olasılıkları arasında asistanların kliniğin konsültan hekimi ile beraber diğer klinikleri gezmesi ve ilgili kliniğin farklı özellikleri olan hasta profilleri ile karĢılaĢmasının sağlanmasıdır. BaĢka bir yaklaĢım, rotasyoner asistanın poliklinik hizmeti veren bir klinikte görevlendirilerek eğitim hedefine ulaĢması sağlanmalıdır. Acil serviste daha sıklıkta görülen hastalıklar ile ilgili kliniklerde görevlendirilmeleri, örneğin onkoloji, yerine daha sık karĢılaĢılan hasta popülasyonuna uygun görevlendirilmeleri örneğin, gastrointestinal sistem, göğüs hastalıkları vb. daha yararlı olacaktır.
Cerrahi kliniklere rotasyona giden bir Acil Tıp Asistanı, bir operasyondan sonraki bakımdan çok hastanın operasyon öncesi ve operasyon sırasındaki eğitimden daha fazla yarar göreceği unutulmamalıdır.
Asistanların ilgili rotasyona gitmeden önce asistan eğitim sorumlusu ile kliniğin rotasyoner sorumlusunun karĢılıklı beklenti ve taleplerini önceden yüz yüze görüĢerek iletmesi, sorunları önceden önleyebilir. Böylece her iki klinikte beklentilerinin ne kadarının karĢılanacağı konusunda hazırlıklı olabilir.
Unutulmamalıdır ki rotasyona giden asistan her ne kadar ilgili kliniğin "rutin" iĢleyiĢine yardımcı olmaktaysa da ilgili klinikte bulunmasının birinci ve asıl amacı o daim uzmanlarından kendisi için acilde yararlı olacak bilgi, beceri ve teorik eğitimi zamanının el verdiği ölçüde alabilmektir.
3.3.1. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ ÇOCUK ACĠL EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Yeni doğan ve çocuk resusitasyonu uygulama becerilerini geliĢtirmesi.
Büyüme ve geliĢme dâhil uygun pediatrik hikaye ve fizik muayene, değerlendirme ve mevcut aĢılanma gereklilikleri konusundaki becerilerini geliĢtirme.
Çocuk hastalarda ateĢ ve enfeksiyonun nedenlerini, önemi ve tedavisini öğrenmesi Çocuk hastalarda batın ile ilgili yakınmaların belirtilerini ve önemini öğrenmesi Çocukta nörolojik acillerin nedenlerini ve tedavisini öğrenmesi
Çocuklarda sıvı ve elektrolit tedavisinin fizyolojisi ve bozukluklarını öğrenmesi Sosyal ve/veya psikolojik rahatsızlıkların belirtilerini öğrenmesi
Pediatrik travma hastaların spesifik problemlerini öğrenmesi.
Pediatrik kardiyak hastalıkların belirtileri ve tedavisini öğrenmesi
Çocukların solunum bozukluklarının patofızyolojisi, nedenleri ve tedavisini öğrenmesi.
Çocukluk çağında sık görülen ciddi endokrin ve hematolojik hastalıkların patofizyolojisi, nedenleri ve tedavilerini öğrenmesi
Çocukların sık görülen ciddi Jinekolojik ve Ürolojik hastalıklarının patofızyolojisi, nedenleri ve tedavisini öğrenmesi.
Çocukluk çağının ortopedik ve yumuĢak doku problemlerini tanımayı ve uygun tedavi yapmayı öğrenmesi.
Çocuklarda sık görülen dermatolojik hastalıkları ve sistemik hastalıkların dermatolojik belirtilerini öğrenmesi.
BaĢ ve boyunun sık görülen ve/veya ciddi problemleri olan çocukları tanımayı ve tedavi etmeyi öğrenmesi.
YÖNTEM:
Pediatrik endotrakeal entübasyon dahil, doğru havayolu yaklaĢımını yapması.
Damar yolu açma, intraosseöz iğne yerleĢtirilmesi dahil intravenöz giriĢimleri yapabilme ve kullanabilme becerilerini ve acil ilaçların uygun dozlarını uygulamayı göstermesi.
DeğiĢik yaĢlardaki çocuklarda ateĢin önemini öğrenmesi ve ateĢli çocuğa optimal resüsitasyon uygulama becerisini göstermesi.
Menenjit, sepsis, pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu ve bakteriyeminin uygun çalıĢmalar ve tedavisi dahil çocukluk çağının sık karĢılaĢılan infeksiyoz hastalıkları hakkındaki bilgisini göstermesi.
Pediatrik lomber ponksiyon giriĢiminj tam olarak uygulama becerisini göstermesi.
Gastroenterit, intussusepsiyon, volvulus, MeckeI divertikülü, anafilaktoid purpura ve apandisit dahil gastrointestjnal sistem ve abdominal kavitenin sık karĢılaĢılan ve/veya ciddi hastalıklarının patofızyolojjsi ve belirtilerine ait bilgisini göstermesi.
Pediatrik hastalarda ayırıcı tam yöntemlerini ve bunlara ait ön çalıĢmaları tartıĢması Febril ve afebril nöbet geçiren çocuklara uygun yaklaĢımı göstermesi.
Hjdrosefalinin, ayırıcı tanısı, tedavjsjni bilmesi ve nörolojjk Ģant problemlerinjn yaklaĢımnı göstermesi.
Dehidrate çocuğun sıvı ve elektrolit ihtiyacını hesaplamak.
Çocuk istismarından ve/veya ihmalinden Ģüphelenildiğinde gereken tanısal çalıĢmaları ve taburcu edilirken dikkat edilecek konuları öğrenmesi.
Cinsel kötüye kullanıma maruz olduğu öne sürülen bir hastanın hikaye alma ve fizik muayenesjni yapabilme becerisini göstermek.
Pediatrik travma resüsitasyonunu yönetebilme becerisini göstermek
Çocuk hastalarda yanıkların önemi ve değiĢik özellikteki yanıkların doğru tedavisinin bilgisini göstermek
Pediatrik EKG'leri yorumlaması ve eriĢkin EKG'si ile olan farkları göstermesi.
Sık karĢılaĢılan pediatrik ritim bozukluklarını, tanılarını ve tedavilerini tartıĢması.
Konjenital sjyanotik ve siyanotik olmayan kalp hastalıklarını, komplikasyonlarını ve
tedavilerini tartıĢması.
Pediatrik akciğer grafısini okuyabildiğini göstermesi.
Romatizmal ateĢ ve subakut bakteriyel endokardjt profılaksisi jhtjyacı olan hastaları uygun bir Ģekilde tedavi edebilme becerisini göstermesi.
Çocuk ve adölesanların göğüs ağrısının ayırıcı tanısını, eriĢkinlerden farkını öğrenmesi ve uygun tetkik ve tedavi bilgisini göstermesi.
Pediatrik hastalarda konjestif yetmezliğin ayırıcı tanısını öğrenmesi ve uygun tedavi bilgisini göstermesi.
Çocukların solunum yollarının anatomi ve fizyolojisini öğrenmesi.
Peak ekspiratuar akım ölçümleri, puls-oksimetre ve end-tidal C02 doğru kullanımının becerisini göstermesi.
Epiglottitis olduğu Ģüphelenilen üst solunum yolu enfeksiyonlu bir çocuğa doğru yaklaĢımı gösterebilmesi.
Astım, bronĢiolit, kistik fibrozis, pnömoni dahil alt ve Üst havayolu hastalıklarının etiyolojilerini ve bu çocuklara doğru yaklaĢımları öğrenmesi.
Üst hava yolu yabancı cisimlerine doğru yaklaĢımı ve alt hava yolu yabancı cisimleri olan hastaların tanısını koyma ve sonuçlandırma becerisini göstermesi.
Diyabet ve/veya diyabetik ketoasidozlu çocuk hastalara doğru yaklaĢımı göstermesi.
Çocuklarda anemi etiyolojisi ve uygun tanısal değerlendirmelerin bilgisini göstermesi,
Sarılığı olan çocuklarda, sarılığın ayırıcı tamsı ve tamsal çalıĢmalarına ait bilgisini göstermesi Kanama diatezi olan çocuklarda, kanama diatezinin ayırıcı tanısı ve tanısal çalıĢmalarına ait bilgisini göstermesi.
Dizürisi veya idrar yollan enfeksiyonu olan çocukların doğru değerlendirilmesini ve tedavisini göstermesi.
Çocukta intravenöz piyelogramın endikasyonları ve yorumlanmasını öğrenmesi.
Fimozis, parafimozis, balanitis ve torsiyon dahil testiküler lezyonlara ait bilgisjni ve tedavisini uygulayabilmesi.
Topallayan pediatrik bir hastanın ayırıcı tanısını ve gerekli çalıĢmaları öğrenmesi
Transient sinovit ve septik eklemin prezentasyonu, tamsal tetkik sonuçlan ve tedavilerini ayırt etmesi.
Jüvenil artrit, lupus veya dermatomiyozit gibi otojmmün sendrom Ģüphesi olan hastaların bulgularını ve sonuçlandırılmasını öğrenmesi.
Akut yumuĢak doku enfeksiyonlarının etiyolojisi ve tedavisini öğrenmesi ve insizyon ve drenajını yapabilmesi.
Varicella, kızamık, monilia, roseaola, rubella, pjtriazis, uyuz ve eritema infeksiyozum dahil sık karĢılaĢılan pediatrik döküntülü hastalıkları doğru olarak tanıması.
PeteĢisi olan çocukların ayırıcı tanı ve değerlendirme bilgisini göstermesi.
Kulak, burun ve boğaz muayenesini doğru bir Ģekilde yapabilmeyi ve yorumlayabilmeyi göstermesi.
Pediatrik fasiyal ve orbital enfeksiyonların tanı ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Neonatal Ģokun nedenlerinj öğrenmesi ve endotrakeal entübasyon ve umblikal venöz kateter dahil infant resüsjtasyonunu yapabilme becerisini göstermesi,
Suprapubik mesane aspirasyonu doğru bir Ģekilde yapabilme becerisini göstermesi.
Ani bebek ölümü sendromunun bulguları ve ayırıcı tanısını öğrenmesi ve doğru adli iĢlemleri uygulamayı ve aileye destek olmayı göstermesi.
Polio, botulizm ve Landry-Gullian-Barre sendromu dahil güçsüz infant ve çocukların ayırıcı tanısı ve akut tedavilerini öğrenmesi.
Diareli çocukların değerlendirme ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi,
Çocukluk çağının sık karĢılaĢılan zehirlenmelerine ait tanı ve tedavi bilgisini göstermesi.
Boğulma/boğula yazma nedeni ile gelen çocukların bakımını yapabilmesi.
Komplikasyonları, tanısal basamakları ve tedavisini öğrenerek, yabancı cisim yutan
çocukların bakımını yapabilmesi
Üst ve alt gastrointestinal kanaması olan çocukların ayırıcı tanısını yapabilmesi ve değerlendirme ve tedavisini öğrenmesi.
Çocuklardaki böbrek yetmezliği veya anürinin ayırıcı tanısı ve tamsal çalıĢmaları öğrenmesi Senkop ile gelen çocuğu değerlendirme becerisini göstermesi ve ayırıcı tanısını
13-19 yaĢ arası gençlerin intiharları ile ilgili risk faktörlerini öğrenmesi.
Çocukluk çağının anormal vajinal kanamalarının ayırıcı tanısını öğrenmesi ve değiĢik yaĢlardaki çocukların genital muayenelerini doğru yapabilme becerisini göstermesi.
Bilinç değiĢikliği olan çocukları değerlendirme ve tedavi edebilme becerisini göstermesi ve pediatrik beyin BT' yi yorumlaması.
Sık karĢılaĢılan pediatrik tümörleri öğrenmesi.
3.3.2. ACĠL TIP ANA BĠLĠM DALI TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCĠLERĠ DAHĠLĠYE EĞĠTĠM VE ROTASYON HEDEFLERĠ
HEDEFLER:
Ġç Hastalıklarına ait genel kavramların, hikaye alma ve fizik muayene uygulama becerilerinin özümsenerek, acil servise baĢvuran hastaların sistemik değerlendirilme becerilerinin geliĢtirilmesi.
Gastrointestinal sistem hastalıklarının acil servise baĢvuru Ģekilleri, patofizyolojileri ve tedavilerinin öğrenilmesi.
Sık rastlanılan hematolojik hastalıklarının acil servise baĢvuru Ģekilleri, patofizyolojileri ve tedavilerine ait bilginin geliĢtirilmesi.
BağıĢıklık sistemini oluĢturan elemanların anlaĢılması ve bağıĢıklık sisteminin baskılandığı yada aĢırı aktive olduğu hastalıklara ait bilgiye sahip olunması.
Önemli sistemik enfeksiyöz hastalıklarının ne olduğu ve bunlann tanı ve tedavilerinin bilinmesi.
Endokrin ve metabolik hastalıkların nedenleri, baĢvuru Ģekilleri ve tedavilerine ait bilginin geliĢtirilmesi.
Solunum sistemi hastalıklarının nedenleri, baĢvuru Ģekilleri ve tedavilerine ait bilgiye sahip olunması
Böbrek hastalıklarının değerlendirilmesi, patofizyolojisi ve tedavilerinin öğrenilmesi.
YÖNTEM:
Acil servise baĢvuran hastalardan uygun hikaye alma becerisini göstermesi.
Aldığı hikayeye dayanarak, hızlı değerlendirme, ilk stabilizasyon ve takiben tam yönlendirilmiĢ fizik muayene uygulama becerisini göstermesi.
AĢağıda tanımlanan yöntemlerdeki bilgiler ile hikaye ve fizik muayene becerilerini birleĢtirerek baĢvuru anında uygun ayırıcı tanı yeteneğini geliĢtirmesi.
Özefagusa ait sorunların nedenleri, baĢvuru Ģekilleri ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Enfeksiyöz ishallerden sorumlu etiolojik ajanları, patofizyolojilerini ve tedavilerini tanımlaması. Safra kesesi ve karaciğer hastalıklarını değerlendirme, tedavi etme ve uygun Ģekilde taburcu etme becerisini göstermesi.
Gastrointestinal sistemin tıkayıcı lezyonlarının baĢvuru Ģekilleri, tamlan ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Gastrointestinal sistem ile ilgili NG sonda takılması, anoskopi vb... gibi giriĢimleri uygulama becerisini göstermesi.
Gastrointestinal sistemin enflamatuar hastalıklarının baĢvuru Ģekillerini, tetkikleri ve uygun tedavilerini tanımlaması.
Gastrointestinal kanaması olan hastaların değerlendirilmesi, tedavisi ve uygun yönlendirilmelerine yönelik bilgisini göstermesi.
Orak hücreli anemisi olan hastalan yeterli Ģekilde değerlendirmesi ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Kanama bozuklukları olan hastaların değerlendirme ve tedavilerindeki uygun aĢamaları tanımlaması.
Anemisi olan hastaların tetkik, tedavi ve yönlendirmelerine ait bilgisini göstermesi
Kan ürünleri transfüzyonunun uygun kullanımı ve transfüzyon reaksiyonlarının teĢhis ve tedavisine ait bilgisini göstermesi.
HIV enfeksiyonunun da dahil olduğu immün kompromize hastaların mekanizmasının ve baĢvuru Ģekillerinin öğrenilmesi.
Ġmmün yetmezliğin AIDS dıĢı nedenlerinin ayrımını yapabilmesi ve tartıĢması.
Romatolojik ve otoimmün hastalığı olan hastaların tanınması, baĢlangıç tedavisi ve uygun taburcu edilme kriterlerini tartıĢması.
Transplant reaeksiyonu da dahil, hipersensivite reaksiyonu olan hastaların tedavisi ve istenecek tetkikIere ait bilgisini göstermesi.
Hücresel ve humoral immünitenin içeriğini anlaması ve acil servise gelen hastalarda immünizasyonun uygun kullanılmasına ait bilgisini göstermesi.
Özellikle gonore, sifilis, tüberküloz ve tetanosu içeren bakteriyel enfeksiyonu olan hastaların baĢvuru Ģekilleri, değerlendirilmeleri ve uygun tedavilerine ait bilgisini göstermesi
Toksik Ģok sendromunun tedavisini ve tanı kriterlerini tanımlaması.
Farklı yaĢ gruplarında sepsisin özelliklerini öğrenmek.
Sepsis olasılığı olan hastalarda uygun baĢlangıç tedavisine ait bilgisini göstermesi.
Viral enfeksiyonu olan hastaların baĢvuru Ģekillerini, tedavilerini, taburcu edilme kriterlerini ve immünizasyon yöntemlerini tartıĢması.
Sık karĢılaĢılan protozoal enfeksiyonların klinik dönemlerine, taĢıyıcılara ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.
Glomerüler hastalığı olan hastaların baĢvuru Ģekillerine, baĢlangıç değerlendirmelerine ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Üriner sistem enfeksiyonlarının sık rastlanan nedenlerini, uygun laboratuar çalıĢmalarını ve taburcu edilme kriterlerini tanımlaması.
Böbrek yetmezliği olan hastalarda, en sık karĢılaĢılan nedenleri, hastaların baĢvuru Ģekillerini ve olası metabolik bulguları, diyaliz de dahil tedavi yöntemlerini ve taburcu edilme kriterlerini tartıĢması.
Diyaliz tedavisinin sık rastlanan komplikasyonlarını ve bunların acil servise baĢvuru nedenlerini anlatması.
Asid-baz bozukluğu olan hastaların değerlendirme ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi ve nedenlerini anlatması.
Sıvı ve elektrolit bozukluklarının nedenlerine baĢvuru Ģekillerine ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi
Glikoz metabolizma bozukluğu olan hastaların baĢvuru Ģekillerini, tedavi yöntemlerini ve taburcu edilme kriterlerini tartıĢması.
Sık karĢılaĢılan endokrin hastalıkların acil servise baĢvuru Ģekillerine, baĢlangıç değerlendirilmelerine, tedavi yöntemlerine ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Ciddi malnütrisyonlu hastaların baĢlangıç tedavilerini tartıĢması
Solunum sistemi enfeksiyonu olan hastalarda olası nedenleri, bu hastaların acil servise baĢvuru nedenlerini, baĢlangıç değerlendirilmelerini, taburcu edilme kriterlerini tartıĢması Pulmoner embolili hastalarda predispozan faktörleri, bu hastaların baĢvuru Ģekillerini ve uygun tedavi yöntemlerini tartıĢması
Göğüste kitlesi olan hastaların baĢvuru nedenlerine, istenecek tetkiklere, uygulanacak tedavilere ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Kronik granülomatöz hastalığı olan hastaların baĢvuru nedenlerine, istenecek tetkiklere,
uygulanacak tedavilere ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
Lenfatik sisteme ait hastalığı olan hastaları uygun Ģekilde değerlendirmesi
Hematopoetik malignitesi olan hastaların baĢvuru nedenlerine, istenecek tetkiklere, uygulanacak tedavilere ve taburcu edilme kriterlerine ait bilgisini göstermesi.
EriĢkin respiratuar distres sendromu ve multisistem organ yetmezliğinin nedenlerine, tam yöntemlerine ve tedavilerine ait bilgisini göstermesi.