Anketin OluĢturulması ve Kullanılan Ölçekler

Ankette yer alan farklı değiĢkenlerle ilgili olarak literatürde daha önce baĢka araĢtırmacılar tarafından da kullanılmıĢ ölçeklerden yararlanma yoluna gidilmiĢtir. DeğiĢkenlere ait ölçeklerin belirlenmesi sürecinde farklı ölçeklerden farklı ifadelerin alınması yerine, daha önce geliĢtirilmiĢ güvenilir ölçeklerin tamamının kullanılması tercih edilmiĢtir. Bu Ģekilde ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik sorununun en aza indirgenebileceği düĢünülmüĢtür.

Ankette kullanılacak ölçeklerin belirlenmesinin ardından, bu ölçekler Türkçe’ye çevrilmiĢtir. Çevirinin konunun içeriğine uygunluğu kapsamında, Turizm ve Otel ĠĢletmeciliği Bölümünde görev alan “turizm iĢletmeciliği”, “yönetim ve organizasyon” ve “mesleki yabancı dil” alanlarında görev yapan akademisyenlerin görüĢleri alınmıĢtır. Çeviri iĢleminin ardından “Türk Dili” alanında uzman bir akademisyenin değerlendirmesiyle anket son halini almıĢtır.

Anket formu 4 bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölüm otel çalıĢanlarının bilgi paylaĢımına yönelik görüĢlerini ölçmeye yönelik ifadeleri içermektedir. Ġkinci bölümde hizmet inovasyon performansının ölçülmesi amacıyla hazırlanan ifadelere yer verilmiĢtir. Üçüncü bölüm ise örgütsel öğrenmeye yönelik görüĢlerin ölçülmesi kapsamında hazırlanan ifadelerden oluĢmaktadır. Dördüncü ve son bölümde cevaplayıcıların demografik özelliklerini belirleme amacına yöneliktir. Demografik ifadelerin son bölümde yer almasının nedeni, cevaplayıcıların anketin sonuna doğru dikkatlerinin daha düĢük olabileceği düĢüncesidir. Ankette yer alan değiĢkenlere yönelik katılımcıların görüĢlerini belirlemek amacıyla 5’li Likert tutum ölçeği kullanılmıĢtır. Ölçekte 1=Kesinlikle Katılmıyorum, 2=Katılmıyorum, 3=Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum, 4=Katılıyorum, 5=Kesinlikle Katılıyorum Ģeklinde çalıĢanların katılım düzeylerini ifade etmektedir.

4.1.4.1 Örgütsel Öğrenme Ölçeği

Literatür taramasında örgütsel öğrenme kapsamında farklı araĢtırmacılar tarafından geliĢtirilen ölçeklerin mevcut olduğu görülmektedir. Bazı araĢtırmacılar örgütlerde öğrenme etkinliğinin değerlendirilmesinde, iyi tanımlanmıĢ yapı ve içeriğiyle öğrenme yönlülüğün önemli bir değer olduğunu vurgulamaktadırlar (Sinkula vd., 1997;

Baker ve Sinkula, 1999; Calantone vd., 2002; Cho, 2007; Tajeddin, 2009). Örgütsel öğrenmenin değerlendirilmesi kapsamında ele alınan öğrenme yönlülük, iĢletmenin mevcut ihtiyaç ve uygulamalarını ileriye yönelik olarak geliĢtirmeyi ne derece istediğini (Arygris ve Shön, 1978), yeni bilgiye ve statükoya karĢı verdiği değeri (Slater ve Narver, 1995) ve örgüt genelinde yeni ürün oluĢturmak için yeni bilgi kullanılmasına yönelik çabayı göstermektedir.

Örgütsel öğrenmeyi etkinlik açısından öğrenme yönlülük yaklaĢımıyla değerlendiren bu araĢtırmada, literartürdeki benzer araĢtırmalarda da sıklıkla kullanılan Sinkula vd. (1997) tarafından geliĢtirilen ölçeğin yine Baker ve Sinkula (1999) tarafından uyarlanan hali kullanılmıĢtır. Ölçekte örgütsel öğrenme 18 ifade içeren yapıda Tablo 4.2’de sunulmaktadır.

Tablo 4. 2 Örgütsel Öğrenme Ölçeği

ÖRGÜTSEL ÖĞRENME

ÖÖ1 Yöneticilere göre otelimizin öğrenme yeteneği, rekabet avantajımızın anahtarıdır. ÖÖ2 Bu otelde örgütsel öğrenme, geliĢim için temel bir araçtır.

ÖÖ3 Otelimizde çalıĢanların öğrenmesi, bir harcama olarak değil bir yatırım olarak görülür. ÖÖ4 Öğrenme, otelimizin devamlılığı için gerekli bir değer olarak görülür.

ÖÖ5 Örgüt kültürümüze göre, çalıĢanların öğrenmeleri önemli bir öncelik değildir.

ÖÖ6 ^{Ortak görüĢümüze göre, örgütsel öğrenmeden uzaklaĢmak otelimizin geleceğini tehlikeye} atar.

ÖÖ7 Otelimizin misyon ve vizyon konusunda iyi ifade edilmiĢ bir anlayıĢı vardır. ÖÖ8 Otelimizin vizyonu konusunda tüm bölümlerde tam bir görüĢ birliği vardır. ÖÖ9 Bütün çalıĢanlar otelin hedeflerine bağlılık gösterirler.

ÖÖ10 ÇalıĢanlar kendilerini otelin geleceğinin belirlenmesinde pay sahibi olarak görürler. ÖÖ11 Üst düzey yöneticiler, otelin vizyonunu alt kademe çalıĢanlarıyla paylaĢırlar. ÖÖ12 Otelimizde iyi tanımlanmıĢ bir vizyon yoktur.

ÖÖ13 Yaptığımız iĢle ilgili düĢüncelerimizi ifade etmekten çekinmeyiz. ÖÖ14 Yöneticilerimiz kararlarının sorgulanmasını istemezler.

ÖÖ15 Otelimiz açık fikirliliğe çok değer verir.

ÖÖ16 Yöneticilerimiz çalıĢanları alıĢılmıĢın dıĢında düĢünmeye teĢvik ederler. ÖÖ17 ĠĢte ve hizmette yeniliğin vurgulanması kurumsal kültürümüzün bir parçasıdır. ÖÖ18 Bu otelde özgün fikirlere çok değer verilir.

Bu ölçeğin örgütsel öğrenme ve inovasyon iliĢkisinde Perin ve Sampaio, 2003; Tajeddini, 2009; Wang, 2008; Catalone vd. 2002, Baker ve Sinkula, 2007 gibi daha önceki araĢtırmacılar tarafından kullanılması, tercih edilmesinde önemli etken olmuĢtur. Ölçek anket uygulamasına aktarılırken, tepki kurulumunun azaltılması ve ifadelerin doğru okunup anlaĢıldığının teyit edilmesi adına, orijinal yapıya bağlı kalınarak ÖÖ5, ÖÖ12 ve ÖÖ14 ifadeleri ters kodlanmıĢtır. Bu ifadeler verilen cevaplar ön test çalıĢmasında ve uygulamanın tamamı boyunca izlenmiĢ ve algılamada bir sorun olmadığı görülmüĢtür.

4.1.4.2 Bilgi PaylaĢımı Ölçeği

Bilgi paylaĢımı, bireylerin kiĢisel bilgilerini açıkça ifade etmeleriyle diğerlerinin anlayıĢlarını geliĢtirme davranıĢı olarak tanımlanabilir (Ding, Ng ve Cai, 2007). Van Den Hoof ve De Ridder (2004) bilgi paylaĢımını, bireylerin karĢılıklı olarak örtük ve açık bilgi değiĢiminde bulundukları ve birlikte yeni bilgi yarattıkları bir süreç olarak tanımlamakta ve bu sürecin bireysel bilginin örgütsel bilgiye dönüĢtürülmesinde birincil derecede önemli olduğunu vurgulamaktadırlar.

AraĢtırmada bilgi paylaĢımı kavramının ölçülmesinde Van Den Hoof ve De Ridder (2004) tarafından geliĢtirilen ölçek kullanılmıĢtır. Lin, 2007; Andravina vd., 2008; KamaĢak ve Bulutlar, 2010 gibi araĢtırmacılar tarafından da bilgi paylaĢımı ile inovasyon arasındaki iliĢkilerin incelendiği araĢtırmalarda bu ölçeğin kullanılması tercih edilmesindeki en önemli neden olarak belirtilebilir. Ölçekte bilgi paylaĢımı 10 ifade ile ölçülmektedir. Bilgi paylaĢımı ifadelerinin yer aldığı görünüm Tablo 4.3’de ifade edilmiĢtir.

Tablo 4. 3 Bilgi PaylaĢımı Ölçeği

BĠLGĠ PAYLAġIMI

BP1 Yeni bir bilgi öğrendiğimde, mutlaka çalıĢtığım bölümdeki arkadaĢlarıma da bundan bahsederim.

BP2 Sahip olduğum enformasyonu, bölümümdeki çalıĢma arkadaĢlarımla paylaĢırım. BP3 ĠĢle ilgili becerilerimi bölümümdeki çalıĢma arkadaĢlarımla paylaĢırım.

BP4 Yeni bir bilgi öğrendiğimde, mutlaka diğer bölümlerdeki çalıĢma arkadaĢlarıma da bundan bahsederim.

BP5 Sahip olduğum enformasyonu diğer bölümlerdeki çalıĢma arkadaĢlarımla paylaĢırım. BP6 ĠĢle ilgili becerilerimi, diğer bölümlerdeki çalıĢma arkadaĢlarımla paylaĢırım.

BP7 Bölümümdeki çalıĢma arkadaĢlarım sorduğum konuyla ilgili bildiklerini bana anlatırlar. BP8 Bölümümdeki çalıĢma arkadaĢlarım sorduğum konuyla ilgili becerilerini bana gösterirler. BP9 Diğer bölümlerdeki çalıĢma arkadaĢlarım sorduğum konuyla ilgili bildiklerini bana

anlatırlar.

BP10 Diğer bölümlerdeki çalıĢma arkadaĢlarım sorduğum konuyla ilgili becerilerini bana gösterirler.

4.1.4.3 Hizmet Ġnovasyon Performansı Ölçeği

Ġnovasyon performansının nesnel ölçümünde genellikle kazanılan patentlerin sayısı, yayınlanan raporlar ve onaylanan yeni projeler değerlendirilmektedir. Subjektif ölçümde ise yeni ürünler ve süreçlerin rakiplerine göre kalite ve fonksiyon bakımından kıyaslanması söz konusudur. Pazar payı ve itibar temel alınarak da inovasyon performansı ölçülebilmektedir. Hizmet iĢletmelerinde inovasyon performansını ölçen finansal ve finansal olmayan ölçütler kullanılabilmektedir (Moser, 1984; Olson vd., 1995; Avlonitis vd., 2001).

Hizmet iĢletmelerindeki inovasyon performansı ile ilgili bazı çalıĢmalarda finansal ölçütlerin ve verimlilik ölçütlerinin kullanılması söz konusudur. Cainelli vd. (2004) hizmet iĢletmelerinde inovasyon performansı ve finansal performans arasındaki iliĢkiyi ortaya koymuĢlardır. ÇalıĢmalarına göre inovasyon performansı yüksek olan iĢletmelerin verimlilik seviyeleri ve ekonomik geliĢimleri daha üst seviyede olmaktadır. Ottenbacher ve Harrington (2010) hizmet inovasyon performansını etkileyen dört faktöre dikkat çekmektedirler; pazar çekiciliği, stratejik insan kaynakları yönetimi, pazar duyarlılığı ve ön tanıtma (ortaya çıkarma) faaliyetleri.

AĢtırmada yer alan kavramlardan hizmet inovasyon performansının ölçümü için Hu vd. (2009) tarafından geliĢtirilen ölçek kullanılmıĢtır. Ölçeğin otel iĢletmelerinde

uygulanmıĢ olması, kavramsal bütünlüğün yanı sıra tercih edilmesindeki bir baĢka neden olarak kabul edilebilir. Ölçekte hizmet inovasyon performansı 14 ifade ile ölçülmektedir. Hizmet inovasyon performansının içerdiği ifadeler Tablo 4.4’de gösterilmektedir.

Tablo 4. 4 Hizmet Ġnovasyon Performansı Ölçeği

HĠZMET ĠNOVASYON PERFORMANSI

HIP1 ÇalıĢırken iĢimle ilgili yeni hizmet tekniklerini araĢtırırım. HIP2 ÇalıĢırken yenilikçi düĢünceler üretirim.

HIP3 ĠĢyerinde, yaratıcı fikirlerimi çalıĢma arkadaĢlarıma anlatırım.

HIP4 ĠĢyerinde, yenilikleri uygulamak için gerekli olan kaynakları güvence altında tutmaya çalıĢırım.

HIP5 ĠĢyerinde, yeni fikirler geliĢtirmek için, uygulanabilir bir plan oluĢtururum. HIP6 Genel olarak kendimi çalıĢtığım bölümün yaratıcı bir üyesi olarak görürüm. HIP7 Bu otel yeni hizmetler geliĢtirmek için uygun bir ortam sunmaktadır. HIP8 Oteldeki tüm bölümler yeni iĢler geliĢtirmek için iyi bir etkileĢime sahiptir. HIP9 Yeni hizmet projeleri yürürlüğe konulduğunda, yöneticiler ve ön plandaki hizmet

personeli yakın iĢbirliği içerisindedirler.

HIP10 Bu otelde yeni iĢlerin geliĢtirilmesinde baĢarılı olan çalıĢanlar ödüllendirilir. HIP11 Bu otel, yeni hizmet geliĢtirilmesi için bazı kaynaklarını tahsis etmektedir. HIP12 Otelin mevcut insan gücü, hizmetlerin geliĢtirilmesi için yeterlidir. HIP13 ÇalıĢtığım bölüm, yeni hizmetler geliĢtirilmesinde profesyoneldir.

HIP14 ÇalıĢtığım bölüm tarafından geliĢtirilen yeni hizmetler, kaynakların kullanımı bakımından etkin olur.