Tıp, Anatomi, Botanik ve Farmakoloji

Tabiblere ve Fîlozoflara öğütler içermektedir.114

Bursa il Halk Kütüphanesi Hüseyin Çelebi bölümü 823 / 5 nolu mecmua içerisinde 62a – 72a yapraklık yazma bir nüshası mevcuttur.

2. Kitabü’l Fusûl

Eserin diğer adı Bulğetü’l-Hâkim’dir.115

3. Makâle fî İhtisarı Kelam-ı Calinus fî Siyaseti’s-Sıhha

Calinus’un sağlık hakkındaki düşüncelerini telhis eden bir makâledir.

113 _{İbn-i Ebî Usaybia, ‘Uyûnü’l-enbâ’, s. 694-696; İsmail Paşa el-Bağdadî, Hediyyetü’l-ârifîn, c. 1,} s. 614-615; Karabulut, ‘’Abdullatif Bağdadî’nin Eserleri’’, s. 86-89.

114 _{Bu eser Enes Taş tarafından tahkik edilerek neşredilmiştir. Bkz; TAŞ, Enes, ‘’Abdullâtif el-}

Bağdadî’nin Kitabü’n Nasihateyn Adlı Eseri: Tahkikli Neşir ve Muhteva Analizi’’, (Yüksek

Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı İslam Felsefesi Bilim Dalı), Bursa 2011.

115 _{İdris b. el-Mahi el-Kaytunî, Mu‘cemü’l-matbu‘âti’l-Mağribiyye, Metabiu Sela, Suudi Arabistan} 1988, s. 36.

39

4. Makâle fî’l Badî bi Sînâati’t-Tıb

Tabipliğe yeni adım atmış olanlara dair öğütler içerir.

5. Makâle fî Haddi’t-Tıb

Tıbbın sınırlarından bahsetmektedir.

6. et-Ta‘akub Havaşi İbn-i Cümey‘ ‘ala’l Kanun

Fîlozof İbn-i Cimey‘in (ö. 594) İbn-i Sînâ’nın el-Kanun fî’t-Tıb adlı eserinin bazı yerlerine yaptığı reddiyelere karşı yazılan İbn-i Sînâ müdafaasıdır.

7. Şerhu Kitabi’l Fusûl

Eser, Sokrat’ın Kitabü’l Fusûl adlı eserinin şerhini içermektedir.

İstanbul Köprülü Kütüphanesi 885 / 1 numaralı mecmuada yazma bir nüshası bulunmaktadır.116

8. er-Reddu ‘ala Şerhi’l Kanun

Eser, İbn-i Hatib Fahrüddin er-Razî’nin (ö. 606) İbn-i Sînâ’nın el-Kanun adlı eseri üzerine yazdığı şerhe reddiye mahiyetindedir.

Bursa il Halk Kütüphanesi Hüseyin Çelebi bölümü 823 / 1 numaralı mecmuada yazma bir nüshası mevcuttur.117

9. en-Nuhbe fî Hûlasati’l Emrazi’l-Hadde

Müzmin hastalıkları ele alan özet mahiyetinde bir çalışmadır.

10. Muhtasarun fî’l Hummeyat

Sıtma ve ateşli hastalıklardan bahsetmektedir.

11. Makâle fî’l ‘Adât

116 _{Karabulut, ‘’Abdullatif Bağdadî’nin Eserleri’’, s. 90.} 117 _{Karabulut, ‘’Abdullatif Bağdadî’nin Eserleri’’, s. 91.}

40 Alışkanlıklar üzerine yazılmış bir çalışmadır.

12. Makâle fî’t-Teneffüs ve’s-Savt ve’l-Kelam

Teneffüs, ses ve konuşma üzerine kaleme alınmış bir makâledir.

13. Makâle fî’l Mizac

İnsan mizacı ile alakalı bir çalışmadır.

Bursa il Halk Kütüphanesi 823 / 4 nolu mecmua içerisinde 52b – 62a yapraklık yazma bir nüshası bulunmaktadır.118

14. Makâle fî Diyabitisi ve’l Edviyyetu’n-Nafî‘atu minhu

Şeker hastalığı ve tedavisi üzerine yazılmış bir makâledir.

Bursa il Halk Kütüphanesi Hüseyin Çelebi bölümü 823 / 11 nolu mecmuada 141a- 149a yapraklık bir nüshası bulunmaktadır.119

15. Makâle fî Şifai’z-Zıddı bi’z-Zıdd

Eser, hastalıkların zıddı ile tedavi edilmesi bahsini işlemektedir.

16. Makâle fî’l Buhran

Öfke, nöbet, kriz gibi hastalıklar hakkında yazılmış bir makâledir.

17. Makâle fî’l Mai ve’ş-Şerâb

Su ve diğer içecekler üzerine kaleme alınmış bir çalışmadır.

18. Makâle fî’s-Sersâm

Zatü’l Cenb120 _{hastalığının bir türü işlenmektedir.}

19. Makâle fî’l illeti’l Merakiyye

118 _{Karabulut, ‘’Abdullatif Bağdadî’nin Eserleri’’, s. 91.} 119 _{Karabulut, ‘’Abdullatif Bağdadî’nin Eserleri’’, s. 92.} 120 _{Akciğer zarı iltihabı.}

41 Boğaz rahatsızlıkları ile alakalıdır.

20. Makâle fî Kismeti’l Hummeyat

Sıtma, ateşli hastalıklar ve çeşitlerinden bahseden bir Makâledir.

21. Makâle fî’l ‘Atş

Makâle, susuzluk, susatıcı şeyler ve bunun giderilmesinin yolları üzerine hazırlanmıştır.

22. Makâle fî’l Harekati’l Mu‘tada

Spor ile alakalıdır.

23. Kitabü’l Kebir fî’l Hummeyat 24. Kitabü Alati’t-Teneffüs ve Ef‘aliha

Nefes borusu ve çalışma sisteminden bahsetmektedir.

25. İhtisaru Kitabi’l ‘Adal

Calinus’un Adaleler ile ilgili eserinin muhtasar halidir.

26. İhtisaru Menafî’l A‘za

Calinus’un ‘’Menafî‘ul A‘za’’ adlı eserinin muhtasar şeklidir.

27. İhtisaru Şerhi Calinus li-Kitabi’l Emrazi’l-Hadde

Sokrat’ın Emrazü’l-Hadde adlı çalışmasının üzerine Calinus’un yazdığı şerhin muhtasarıdır.

28. İhtisaru Kitabi’l Menî

Eflatun’un ‘’Kitabü’l Meni’’ adlı eserinin özetidir.

42 Makâlede beş duyu tıp açısından ele alınmıştır.

30. İhtisaru Kitabi’n-Nabz

Kalp atışları ile ilgili yazılmış bir eserin özeti mahiyetindedir.

31. İhtisaru Kitabi’l-Bevl 32. İhtisaru Kitabi’s-Savt

Calinus’un ses ile alakalı eserinin muhtasar halidir.

32. el-Kifaye fî’t-Teşrih

Anatomi hakkındadır.

33. İhtisaru Kitabi’n-Nebât

Ebû Hanife ed-Dineverî’nin ‘’Kitabü’n-Nebât’’ adlı eserinin özet halidir.

34. Kitabü’n-Nebât

Bitkilerle alakalı bir çalışmadır.

35. İntiza‘at min Kitabi Diskorides fî Menafîi’l-Haşaiş

Diskorides’in eserinden ‘’Bitkilerin Faydaları’’ adlı bölümden seçmeler olarak meydana getirilmiş bir eserdir.

36. İntiza‘at min Kitabi Diskorides fî Sıfati’l-Haşaiş

Diskorides’in eserinden ‘’Bitkilerin Özellikleri’’ adlı bölümden seçmeler olarak meydana getirilmiş bir eserdir

37. Makâle fî’n-Nahl

Hurma ağacı hakkındadır.

43

Buğday, çeşitleri, fayda ve zararları hakkındadır.

39. Makâle fî’r-Ravend

Ravend121 adlı bir bitki konu edinir.

40. Makâle fî Hakikati'd-Devâ ve'l-Gıda ve Ma‘rifeti Tabakatiha ve Keyfîyyeti Terkibiha

Yiyeceklerin besin değerleri ve ilaçlar üzerine yapılmış bir çalışmadır.

41. İhtisarü Edviyyeti’l Müfrede

Tabib İbni Vâfîd'in (ö. 360) el-Edviyyetü'l-Müfrede adlı ilaçlar hakkındaki eserinin muhtasarıdır.

42. İhtisarü Edviyyeti’l Müfrede

İbn-i Semhun Ebî Bekr Hamid b. Semhun’un (ö. 392 sonra) ilaçlar hakkında el-Edviyyetü’l-Müfrede adındaki eserinin özetidir.

43. İhtisarü Edviyyeti’l Müfrede el-Kebir

Basit ilaçlarla ilgili bir çalışmadır.

44. Makâle bi Mevazini'l-Edviyyeti’t-Tıbbiyye fî'l Mürekkebât.

Mürekkeb ilaçlar üzerine yazılmış bir eser olup ilaçların dozajı hakkında bilgiler vermektedir.

45. Makâle fî Mizani’l-Edviyyeti'l-Mürekkebeti min Ciheti'l-Keyfîyyât

İlaç yapımı ve dozaj üzerine yazılmış bir makaledir.

46. Makâle fî Mizani'l-Edviyyeti ve'l-Edvâi min Ciheti’l-Keyfîyyât.

121 _{Karabuğdaygiller familyasından olup büyük yapraklı ve çok yıllık bir bitki cinsidir. Ravend’in} Doğu Anadolu bölgesinin yüksek yerlerinde ışgın denilen bir türü yetişir. Boyları 150 cm’i bulanları vardır. Köklerinden ilaç elde edilir.

44

İlaçlar ve hastalıklardan ve bunların birbiri ile olan uyumlarından bahseden bir çalışmadır.

47. Makâle fî Ta‘akkubi Evzâni’l Edviyye

İlaçların dozajları üzerine yazılmış tenkit niteliğinde çalışmadır.

48. Kitabü’t-Tiryâk

Zehirlenmeler karşısında iyi gelecek panzehirler üzerine yapılmış bir çalışmadır.122