3.4.1. 7 Haziran 2015 Genel Seçim Sonuçlarının Döviz Piyasasına Etkisine İlişkin Ampirik Bulguları
7 Haziran 2015 Pazar günü yapılan 25.Dönem Milletvekili Genel Seçimi ile ilgili olarak; Yüksek Seçim Kurulundan duyuru Yurt İçi Seçim Çevrelerinden gelen il birleştirme tutanakları ve Ankara İl Seçim Kurulundan gelen Yurt Dışı Sandık Sonuçları ile Gümrük Kapılarından gelen sandık sonuçları uyarınca düzenlenen birleştirme tutanaklarına göre, kayıtlı seçmen sayısı 56.608.817, oy kullanan seçmen sayısı 47.507.467, geçerli oy sayısı 46.163.243, geçersiz oy sayısı 1.344.224, seçime katılım oranı %83,92 olarak açıklanmıştır.
YSK'nın açıkladığı sonuçlara göre oy dağılımı ise Adalet ve Kalkınma Partisi %40,66, Cumhuriyet Halk Partisi %25,13, Milliyetçi Hareket Partisi %16,45, Halkların Demokratik Partisi ise %12,96 diğer partiler ise %4,77 olarak gerçekleşmiştir. Partilerin milletvekili dağılımı Ak Parti 258, Cumhuriyet Halk Partisi 132, Milliyetçi Hareket Partisi 80, Halkların Demokratik Partisi ise 80 olmuştur. Partilerin almış olduğu oy sayısı ise, Adalet ve Kalkınma Partisi 18.864.864, Cumhuriyet Halk Partisi 11.518.070, Milliyetçi Hareket Partisi 7.519.168, Halkların Demokratik Partisi ise 6.057.506diğer oylar ise 2.200.031’dir.
Tek partinin hükümet kurabilmesi için TBMM milletvekili sayısının yarısından bir fazlası milletvekiline sahip olması gerekmekte olup bu sayı 276 milletvekilidir. Adalet ve Kalkınma Partisi 258 milletvekili ile tek parti hükümeti kurabilme ihtimalini 7 Haziran 2015 seçimleri ile kaybetmiştir. 7 Haziran 2015 Pazar günü yapılan 25.Dönem Milletvekili Genel Seçimi sonucunda sandıktan koalisyon hükümeti çıkmıştır. Şekil 3.1’de 7 Haziran 2015 Pazar günü yapılan 25.Dönem Milletvekili Genel Seçimine ait olay çalışması dönem çizelgesi verilmiştir.
Şekil 3.1: 7 Haziran 2015 Genel Seçimi Olay Çalışmasında Dönem Çizelgesi
07.06.2015 -150 gün -15 gün +15 gün
Tahmin Dönemi Olay Öncesi Dönem Olay Sonrası Dönem
07.06.2015 olay günü kabul edilip 15 gün öncesi ve sonrası AR ve CAR hesaplamalarının yapılacağı inceleme dönemi, 150 gün öncesi ise tahmin dönemi olarak kabul edilmiştir. Bu olay çalışması dönem çizelgesine göre hesaplanan AR, CAR rakamları ve anlamlılıkları Tablo 3.1’de gösterildiği gibidir.
Tablo 3.1: 7 Haziran 2015 Genel Seçimi Kotasyon Günü, Öncesi ve Sonrasında Döviz Piyasasında AR ve CAR Hesaplamaları
AR. T CAR T 0,048008 0,056301 0,048008 0,001877 0,021806 0,025573 0,069814 0,002729 0,047482 0,055684 0,117296 0,004585 0,016404 0,019238 0,1337 0,005226 -0,0056 -0,00656 0,128105 0,005008 0,008033 0,009421 0,136138 0,005322 -0,01474 -0,01729 0,121394 0,004745 -0,00592 -0,00695 0,115469 0,004514 -0,01186 -0,0139 0,103614 0,00405 -0,00424 -0,00497 0,099376 0,003885 -0,00815 -0,00956 0,091225 0,003566 -0,02317 -0,02717 0,068056 0,00266 -0,02852 -0,03345 0,039537 0,001546 0,006811 0,007987 0,046348 0,001812 0,057053 0,066908 0,103401 0,004042 -0,08385 -0,09833 0,019552 0,000764 -25,5626 -29,9781 -25,543 -0,9985 0,02527 0,029635 -25,5177 -0,99752 0,085508 0,100278 -25,4322 -0,99417 0,037128 0,043541 -25,3951 -0,99272 -0,02014 -0,02362 -25,4153 -0,99351 0,009491 0,011131 -25,4058 -0,99314 0,022532 0,026424 -25,3832 -0,99226 0,022856 0,026804 -25,3604 -0,99136 0,035473 0,0416 -25,3249 -0,98998 0,174055 0,20412 -25,1508 -0,98317 0,033588 0,039389 -25,1173 -0,98186 0,013547 0,015887 -25,1037 -0,98133 0,035745 0,04192 -25,068 -0,97993 0,016539 0,019396 -25,0514 -0,97929
Grafik 3.1: 7 Haziran 2015 Genel Seçimi, Öncesi Sonrası [-15+15] Periyodu için Kümülatif Anormal Getiriler
Tablo 3.1’de 07.06.2015 Genel seçimleri öncesi ve sonrası [-15,+15] anormal getiri ve kümülatif anormal getiri değerleri yer almaktadır. Grafik 3.1’de görüldüğü üzere 7 Haziran 2015 Genel Seçim öncesi 15 günde döviz piyasasında kümülatif anormal getirilerde tek parti iktidarı beklentisi nedeniyle düşüş yaşanmamış istikrarlı bir görünüm sergilenmiştir. 7 Haziran 2015 Genel Seçim sonraki ilk günde ise sandıktan koalisyon çıkması ve hükümetin kurulamama endişesi nedeniyle oluşan politik istikrarsızlık döviz piyasasına olumsuz yansımış döviz piyasasında kümülatif anormal getiri düşmüştür. Tek parti ve istikrar beklentisi içerisindeki piyasa sandıktan çıkan koalisyon kararı ile tersi bir reaksiyon göstererek piyasaya kümülatif anormal getirilerin düşmesi olarak yansımıştır.
3.4.2. 1 Kasım 2015 Erken Genel Seçim Sonuçlarının Döviz Piyasasına Etkisine İlişkin Ampirik Bulguları
1 Kasım 2015 Pazar günü yapılan 26.Dönem Milletvekili Erken Genel Seçimi ile ilgili olarak; Yüksek Seçim Kurulundan duyuru Yurt İçi Seçim Çevrelerinden gelen il birleştirme tutanakları ve Ankara İl Seçim Kurulundan gelen Yurt Dışı Sandık Sonuçları ile Gümrük Kapılarından gelen sandık sonuçları uyarınca düzenlenen birleştirme tutanaklarına göre, kayıtlı seçmen sayısı 56.949.009, oy kullanan seçmen sayısı 48.537.695, geçerli oy sayısı 47.840.231, geçersiz oy sayısı 697.464, seçime katılım oranı %85,23 olarak açıklanmıştır.
-30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5 15 .05.20 15 17 .05.20 15 19 .05.20 15 21 .05.20 15 23 .05.20 15 25 .05.20 15 27 .05.20 15 29 .05.20 15 31 .05.20 15 2.0 6.201 5 4.0 6.2 01 5 6.0 6.201 5 8.0 6.201 5 10 .06.20 15 12 .06.20 15 14 .06.20 15 16 .06.20 15 18 .06.20 15 20 .06.20 15 22 .06.20 15 24 .06.20 15 26 .06.20 15
CAR
CARYüksek Seçim Kurulu’nun resmi internet sitesinde yapılan duyuruda oyların partilere göre oranı: Adalet ve Kalkınma Partisi %49,50, Cumhuriyet Halk Partisi %25,32, Milliyetçi Hareket Partisi %11,90, Halkların Demokratik Partisi ise %10,76 diğer oylar ise %2,54’dür. Partilerin milletvekili dağılımı ise, Adalet ve Kalkınma Partisi 317, Cumhuriyet Halk Partisi 134, Milliyetçi Hareket Partisi 40, Halkların Demokratik Partisi ise 59’dir. Partilerin almış olduğu oy sayısı ise, Adalet ve Kalkınma Partisi 23.673.541, Cumhuriyet Halk Partisi 12.109.985, Milliyetçi Hareket Partisi 5.691.737, Halkların Demokratik Partisi ise 5.145.688diğer oylar ise 1.217.760’dır.
Tek partinin hükümet kurabilmesi için TBMM milletvekili sayısının yarısından bir fazlası milletvekiline sahip olması gerekiyor bu sayı ise 276 milletvekilidir. 1 Kasım 2015 Pazar günü yapılan 26.Dönem Milletvekili Erken Genel Seçimi sonucunda Adalet ve Kalkınma Partisi 317 milletvekili ile tek parti hükümeti kurabilecek milletvekili sayısına ulaşmıştır. Şekil 3.2’de 1 Kasım 2015 Pazar günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Erken Genel Seçimine ait olay çalışması dönem çizelgesi verilmiştir.
Şekil 3.2: 1 Kasım 2015 Erken Genel Seçimi Olay Çalışmasında Dönem Çizelgesi
01.11.2015
-150 gün -15 gün +15 gün
Tahmin Dönemi Olay Öncesi Dönem Olay Sonrası Dönem
01.11.2015 olay günü kabul edilip 15 gün öncesi ve sonrası AR ve CAR hesaplamalarının yapılacağı inceleme dönemi, 150 gün öncesi ise tahmin dönemi olarak kabul edilmiştir. Bu olay çalışması dönem çizelgesine göre hesaplanan AR, CAR rakamları ve anlamlılıkları Tablo 3.2’de gösterildiği gibidir.
Tablo 3.2: 1 Kasım 2015 Erken Genel Seçimi Kotasyon Günü, Öncesi ve Sonrasında Döviz Piyasasında AR ve CAR Hesaplamaları
AR T CAR T -0,0161 -2,53695 -0,0161 -2,53695 -0,05587 -8,80052 -0,07197 -11,3375 -0,04136 -6,51489 -0,11333 -17,8524 -0,00478 -0,75295 -0,11811 -18,6053 0,023452 3,694238 -0,09466 -14,9111 -0,03824 -6,02457 -0,1329 -20,9356 -0,03876 -6,10638 -0,17167 -27,042 -0,04892 -7,70567 -0,22058 -34,7477 -0,03501 -5,51479 -0,25559 -40,2625 0,005258 0,828342 -0,25033 -39,4341 -0,03071 -4,83797 -0,28105 -44,2721 -0,07654 -12,0575 -0,35759 -56,3296 -0,06952 -10,9513 -0,42711 -67,2809 -0,05407 -8,51794 -0,48118 -75,7989 -0,06485 -10,216 -0,54604 -86,0149 0,001934 0,304599 -0,5441 -85,7103 -0,11144 -17,5547 -0,65554 -103,265 -0,09963 -15,6949 -0,75518 -118,96 -0,10517 -16,5667 -0,86034 -135,527 -0,10196 -16,0621 -0,96231 -151,589 -0,08804 -13,8694 -1,05035 -165,458 -0,0379 -5,96961 -1,08825 -171,428 -0,04795 -7,55406 -1,1362 -178,982 -0,05955 -9,38052 -1,19575 -188,362 -0,08672 -13,661 -1,28248 -202,023 -0,0758 -11,9409 -1,35828 -213,964 -0,06965 -10,9716 -1,42793 -224,936 -0,07975 -12,5623 -1,50767 -237,498 -0,07266 -11,4456 -1,58033 -248,944 -0,09443 -14,8758 -1,67477 -263,82
Grafik 3.2: 1 Kasım 2015 Erken Genel Seçimi, Öncesi Sonrası [-15+15] Periyodu için Kümülatif Anormal Getiriler
Tablo 3.2’de 1 Kasım 2015 Erken Genel seçimleri öncesi ve sonrası [-15,+15] anormal getiri ve kümülatif anormal getiri değerleri yer almaktadır. Grafik 3.2’de görüldüğü üzere 1 Kasım 2015 Erken Seçim öncesi 15 günde döviz piyasasında Kümülatif anormal getirilerde düşüş yaşanmış döviz ile yatırım yapan yatırımcılar zarar görmüştür. Grafik 3.2’de görüldüğü üzere koalisyon hükümeti kurulamaması nedeniyle gerçekleşen 1 Kasım 2015 Erken Seçim sonraki döviz piyasasında Kümülatif anormal getirilerde düşüş seçimden sonraki 15 gün içerisinde de normal seyrinde devam etmiştir. Bu düşüşte koalisyon kararının çıktığı seçimin yarattığı politik risk algısı ve kısa aralıkla ülkede yaşanan iki ayrı siyasi seçimin ekonomi ve para politikasında yarattığı yıpranmanın da etkisi olduğu söylenebilir.
3.4.3. 16 Nisan 2017 Başkanlık Referandumu Sonuçlarının Döviz Piyasasına Etkisine İlişkin Ampirik Bulguları
16 Nisan 2017 Pazar günü yapılan Başkanlık Referandumu ile ilgili olarak; Yüksek Seçim Kurulundan duyuru Yurt İçi Seçim Çevrelerinden gelen il birleştirme tutanakları ve Ankara İl Seçim Kurulundan gelen Yurt Dışı Sandık Sonuçları ile Gümrük Kapılarından gelen sandık sonuçları uyarınca düzenlenen birleştirme tutanaklarına göre, kayıtlı seçmen sayısı 58.365.078, oy kullanan seçmen sayısı
-1,8 -1,6 -1,4 -1,2 -1 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2 0 9.1 0.201 5 11 .10.20 15 13 .10.20 15 15 .10.20 15 17 .10.20 15 19 .10.20 15 21 .10.20 15 23 .10.20 15 25 .10.20 15 27 .10.20 15 29 .10.20 15 31 .10.20 15 2.1 1.201 5 4.1 1.201 5 6.1 1.201 5 8.1 1.201 5 10 .11.20 15 12 .11.20 15 14 .11.20 15 16 .11.20 15 18 .11.20 15 20 .11.20 15
CAR
CAR49.799.163, geçerli oy sayısı 48.934.116, geçersiz oy sayısı 865.047, seçime katılım oranı %85,32 olarak açıklanmıştır.
Referandumda evet oyu veren seçmen sayısı 25.157.025 oyla %51,41, hayır oyu veren seçmen sayısı 23.777.091 oyla %48,59 olmuştur.
Başkanlık sisteminin getirdiği yenilikler: Yargı bağımsız ve tarafsız oldu.
TBMM’deki milletvekili sayısı 550 adet iken 600 adede çıktı. Milletvekili seçilebilme 25 yaş iken, 18 yaşa indirildi.
Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimleri 5 yıl için ve aynı tarihte yapılacaktır. Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci oylama yapılır.
Meclis denetlemesi "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme" ve "Yazılı Soru" ile yapılıyor, Cumhurbaşkanı ve Hükümet Üyeleri için Meclis Soruşturması daha kapsamlı hale getiriliyor. Yazılı soruya 15 gün içinde cevap verilmesi mecburiyeti getirildi.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin özelliği gereği güvenoyu ve gensoru uygulaması kalkıyor. Güvenoyunu bizzat seçimle millet veriyor. Millet Cumhurbaşkanı'nı kendi oyuyla seçtiği için, kurulacak hükümete de 5 yıllığına güvenoyu vermiş olmaktadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir. Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecektir.
Cumhurbaşkanının siyasi bir partiye üye olması hakkı tanındı. Cumhurbaşkanına en fazla 10 yıl görev yapma hakkı tanındı.
Yetkili ve sorumlu Cumhurbaşkanı geldi. Cumhurbaşkanı soruşturulabiliyor ve gerek görülürse Yüce Divan'a yollanabiliyor. Hakkında soruşturma açılan Cumhurbaşkanı erken seçim kararı alamaz. Cumhurbaşkanı, Yüce Divan'da mahkum olursa Cumhurbaşkanlığı görevi sona erecek.
Hükümeti Cumhurbaşkanı kuruyor ve Cumhurbaşkanı, bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilicek. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara denetim ve cezai sorumluluk getiriliyor, tıpkı Cumhurbaşkanı gibi, soruşturulabiliyor ve gerek görülürse yargılanabilicekler. Yasamayla yürütme ayrıldığı için, bakan olarak atanan milletvekilinin TBMM'deki vekilliği düşecek. Cumhurbaşkanı'na ve TBMM'ye, seçimleri karşılıklı yenileme yetkisi tanınıyor. Bu durumda iki seçim birlikte yapılıyor. İki seçim aynı anda yenilendiği için, tek taraflı seçimlerin yenilenmesi söz konusu olmuyor. Cumhurbaşkanı, seçimleri yenilerse kendi süresini de kısaltmış olacak. Cumhurbaşkanı'na sadece ikinci dönemindeyse ve meclis tarafından seçimler yenilenmişse, bir kez daha aday olma hakkı tanındı.
Ohal ilanı yetkisi, yürütmenin başı olduğu için Cumhurbaşkanı'nın oluyor. Cumhurbaşkanı Ohal ilanını ve Ohal kararnamelerini meclisin onayına sunucak. Meclisin Ohal'i uzatma, kısaltma ya da kaldırma yetkisi bulunmaktadır. Meclisin, bu konudaki denetleme gücü ve sorumluluğu ön plana çıktı.Sıkıyönetim uygulaması tarih oldu.
Askeri yargı tümüyle kaldırıldı, sadece disiplin mahkemelerine izin verildi. Yargıda birlik geldi, asker ve sivil ayrımı ortadan kalktı.
HSYK'nın yapısı ve seçim yöntemi değişti, adı Hakimler Ve Savcılar Kurulu (HSK) oldu. HSK'nın 4 üyesi Cumhurbaşkanı, 7 üyesi de TBMM tarafından seçilicek. Üye seçiminde Meclis iradesine ağırlık verildi. Yargı kurumu üyeleri arasında seçime dönük rekabet ve gruplaşma son buldu, Milletvekillerinin iradesi öncelik kazandı. Yeni düzenlemeyle fetö tipi yapılanmaların HSK'ya etki etme imkânı ortadan kalktı.
Bütçe kanunu teklifini hazırlayıp TBMM'ye sunma yetkisi, Cumhurbaşkanı'na verildi. Cumhurbaşkanı'nın TBMM'ye kanun sunma yetkisi bütçe kanunuyla sınırlandırılmış oldu.
Başbakanlık kurumu kalktı, kanun teklif etme yetkisi sadece Milletvekillerine ait oldu. Silahlı Kuvvetler, Devlet Denetleme Kurulu'nun işleyişi içine alındı.
Jandarma Genel Komutanı MGK üyesi olmaktan çıktı. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri anayasal yargı denetimine alındı (www.ahaber.com.tr).
Şekil 3.3: 16 Nisan 2017 Başkanlık (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi) Referandumu Olay Çalışmasında Dönem Çizelgesi
16.04.2017
-150 gün -15 gün +15 gün
Tahmin Dönemi Olay Öncesi Dönem Olay Sonrası Dönem
16.04.2017 olay günü kabul edilip 15 gün öncesi ve sonrası AR ve CAR hesaplamalarının yapılacağı inceleme dönemi, 150 gün öncesi ise tahmin dönemi olarak kabul edilmiştir. Bu olay çalışması dönem çizelgesine göre hesaplanan AR, CAR rakamları ve anlamlılıkları Tablo 3.3’de gösterildiği gibidir.
Tablo 3.3: 16 Nisan 2017 Başkanlık (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi) Referandumu Kotasyon Günü, Öncesi ve Sonrasında Döviz Piyasasında AR ve CAR Hesaplamaları
AR AR hatalar CAR CAR hatalar
-0,0036 -0,76322 -0,0036 -0,02544 -0,04531 -9,59248 -0,04891 -0,34519 -0,01498 -3,17068 -0,06388 -0,45088 0,023922 5,065059 -0,03996 -0,28204 0,023777 5,034399 -0,01619 -0,11423 0,002584 0,54705 -0,0136 -0,096 -0,03198 -6,77211 -0,04559 -0,32173 -0,05377 -11,3842 -0,09935 -0,70121 -0,01879 -3,97811 -0,11814 -0,83381 -0,01372 -2,90483 -0,13186 -0,93064 0,004434 0,938748 -0,12743 -0,89935 0,028431 6,019697 -0,099 -0,69869 0,058024 12,28555 -0,04097 -0,28917 0,018322 3,879379 -0,02265 -0,15986 -0,01814 -3,84142 -0,04079 -0,28791 0,010499 2,222993 -0,03029 -0,21381 -0,01985 -4,20303 -0,05015 -0,35391 0,002199 0,46554 -0,04795 -0,33839 0,011703 2,477849 -0,03624 -0,2558 0,007735 1,637701 -0,02851 -0,20121 0,04813 10,19068 0,019622 0,138484 -0,00121 -0,25621 0,018412 0,129943 0,002383 0,504565 0,020795 0,146762 0,032209 6,819689 0,053004 0,374085 0,009842 2,083925 0,062846 0,443549 0,033498 7,092549 0,096344 0,679968 0,007296 1,544763 0,10364 0,73146 -0,02988 -6,32702 0,073758 0,520559 -0,01004 -2,12628 0,063715 0,449683 -0,01973 -4,1769 0,043988 0,310453
Grafik 3.3: 16 Nisan 2017 Başkanlık (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi) Referandumu, Öncesi Sonrası [-15+15] Periyodu için Kümülatif Anormal Getiriler
Tablo 3.3’de 16.04.2017 tarihinde yapılan Başkanlık Referandumu öncesi ve sonrası [-15,+15] anormal getiri ve kümülatif anormal getiri değerleri yer almaktadır. Grafik 3.3’de görüldüğü üzere 16.04.2017 tarihinde yapılan Başkanlık Referandumu öncesi 15 günde döviz piyasasında kümülatif anormal getirilerde volatilite bir yapının olduğu söylenebilir. 16.04.2017 tarihinde yapılan Başkanlık Referandumundan sonra döviz piyasasında kümülatif anormal getirilerde hafif bir toparlanmadan sonra artış olduğu söylenebilir. 16.04.2017 tarihinde yapılan Başkanlık Referandumu öncesi ve sonrası [-15,+15], döviz piyasasında kümülatif anormal getirilerde inişli çıkışlı volatilite yapısının nedeni referandum sonucunda uygulanacak yeni sistemin getireceği değişikliklerin yarattığı risk algısı, bu referandumun sonucunda çıkacak evet kararının ülkeyi rejim değişikliğine götüreceğine yönelik söylemler ve yoğun tartışmaların yarattığı politik risk algısı olduğu söylenebilir. Olay günü sonrası ilk birkaç gündeki toparlanma hareketi referandumdan önceki dönemdeki dalgalanmanın etkisi ve az farkla çıkan evet kararının yarattığı politik risk algısına bağlanabilirken sonraki toparlanma ve artış ise mevcut siyasi otoritenin süreci olumlu yöneterek hayır oyu veren seçmenleri de sürece dahil etme ve korkuları giderme yönündeki çabalarının olumlu katkısı ile açıklanabilir. -0,15 -0,1 -0,05 0 0,05 0,1 0,15
CAR
CARSONUÇ VE ÖNERİLER
Bu çalışmada Türkiye’deki 7 Haziran 2015 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi, 1 Kasım 2015 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimi, ve 16 Nisan 2017 Başkanlık Referandumunun döviz piyasasına etkisi araştırılmıştır. Literatürde yer alan çalışmalarda elde edilen sonuçlar genel itibariyle politik riskin olduğu dönemlerde finansal piyasalarının ve döviz piyasalarının bu durumdan olumsuz etkilendiği yönündedir. Bu çerçevede politik risk olarak kabul edilen siyasi seçimlerin döviz piyasasına etkisini tespit etmek bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.
Örnek olay yönteminin kullanıldığı çalışmada 2 seçim 1 referandum dönemlerinin döviz piyasasını etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır. 7 Haziran 2015 Genel Seçim sonrasında koalisyon çıkması ve hükümetin kurulamaması endişesi nedeniyle oluşan politik istikrarsızlık döviz piyasasına olumsuz yansımış döviz piyasasında kümülatif anormal getiri düşmüştür. Koalisyon hükümeti kurulamaması nedeniyle gerçekleşen 1 Kasım 2015 Erken Seçim öncesi ve sonrasında da benzer şekilde döviz piyasasında Kümülatif anormal getirilerde düşüş gözlemlenmiştir. Bu düşüşte koalisyon kararının çıktığı seçimin yarattığı politik risk algısı ve kısa aralıkla ülkede yaşanan iki ayrı siyasi seçimin ekonomi ve para politikasında yarattığı yıpranmanın da etkisi olduğu söylenebilir. Başkanlık Referandumu öncesi ve sonrası döviz piyasasında kümülatif anormal getirilerde inişli çıkışlı volatilite yapısının nedeni referandum sonucunda uygulanacak yeni sistemin getireceği değişikliklerin yarattığı risk algısı, bu referandumun sonucunda çıkacak evet kararının ülkeyi rejim değişikliğine götüreceğine yönelik söylemler ve yoğun tartışmaların yarattığı politik risk algısı olduğu söylenebilir. Olay günü sonrası ilk birkaç gündeki toparlanma hareketi referandumdan önceki dönemdeki dalgalanmanın etkisi ve az farkla çıkan evet kararının yarattığı politik risk algısına bağlanabilirken sonraki toparlanma ve artış ise mevcut siyasi otoritenin süreci olumlu yöneterek hayır oyu veren seçmenleri de sürece dahil etme ve korkuları giderme yönündeki çabalarının olumlu katkısı ile açıklanabilir.
Çalışmada politik risk ölçüsü olarak kabul edilen her üç seçim döneminin de döviz piyasasını kümülatif anormal getiriyi düşürücü şekilde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular finansal piyasa katılımcıları ve politika yapıcılar açısından anlamlı ve özgündür. Ayrıca ilgili seçim dönemlerinin döviz piyasasına
etkisine yönelik literatürde herhangi bir çalışmaya ulaşılmaması nedeniyle çalışmanın ulusal literatüre önemli bir katkı yapması beklenmektedir.
KAYNAKÇA
AKAN, Yusuf ve KANCA, Osman Cenk, (2016), “Ekonomide Partizan Etkiler”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayseri, ss.1-12.
AKDENİZ, S, (2008), İşletmelerde Gelecek ve Opsiyon Sözleşmeleri ile Risk Yönetimi, Arıkan Basım, İstanbul.
AKGÜL, A, (2005), Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikler “SPSS Uygulamaları, 3. Baskı, Emek Ofset Ltd. Şti, Ankara.
AMİHUD, Yakov ve WOHL, Avi, (2004), “Political news and stock prices: The case of Saddam Hussein contracts”, Journal of Banking& Finance 28, ss.1185-1199. APAK, Sudi ve DEMİREL, Engin (2013), Finansal Yönetim, Cilt 1: Sermaye
Piyasaları, 2. Basım, Papatya Yayıncılık, İstanbul.
ARMİTAGE, S., (1995), “Event Study Methods and Evidence on Their Performance”, Journal of Economic Surveys, Vol.8, No.4, pp.25-52.
ATAN, M., (2002), “Risk Yönetimi ve Türk Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: s.18. AYAYDIN, Hasan ve KARAASLAN, İbrahim, (2015), “Politik Belirsizlikler ve
Finansal Performans: BIST Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi13, Gümüşhane, ss.51.
AYAYDIN, Hasan ve DAĞLI, Hüseyin, (2012), “Gelişen Piyasalarda Hisse Senedi Getirisini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler Üzerine Bir İnceleme: Panel Veri Analizi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, ss.45- 63.
AYDIN, Celil, (2015), “Makroekonomik Belirsizlik ve Risk Altında Yatırım Kararları: Brıcs Ülkeleri ve Türkiye Örneği”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
AYGÜL, Özkan, (2008), “Basel II Normlarına Göre Döviz Kuru Riskinin Hesaplanmasında Parametrik Riske Maruz Değer Yöntemi İle Standart
Yöntemin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BABUŞÇU, Şenol, (2005), Basel II Düzenlemeleri Çerçevesinde Bankalarda Risk Yönetimi, Akademi Yayıncılık, Ankara.
BAYRAKTUTAN, Yusuf, (2009), “Ekonomik Büyüme Ve Enflasyon Sonuçları Bakımından Farklı Kur Rejimleri”, ODTÜ Gelişme Dergisi, Sayı:36, ss:51, BERK N, (1992), Sigortacılıkta Risk Yönetimi, İstanbul.
BİLSON, Christopher M., BRAİLSFORD, Timothy J. ve HOOPER, Vincent C., (2002), “The Explanatory Power Of Political Risk İn Emerging Markets”, International Review of Financial Analysis 11, ss.1-25.
BOLAK Mehmet, (2004), Risk ve Yönetimi, Birsen Yayınevi, İstanbul.
BOLGÜN, K. E. ve AKÇAY, M. B., (2009), Risk Yönetimi, 3. Baskı, Scala Yayıncılık, İstanbul.
BOYACIOGLU, M. A., (2003), “Bankalarda Derecelendirme (Rating) Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya:.
BÜBERKÖKÜ Hatice, (2014), “Kur Riski Duyarlılığı, Kur Riski Ölçümü ve Türev Ürün-Kur Riski İlişkisi: Türk Mevduat Bankaları Üzerine Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. BAKIRTAŞ, İbrahim, (1998), “Politik-Ekonomik Dalgalanmalar Kuramı Kapsamında
Türkiye’deki Politik Yapının Ekonomi Üzerindeki Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2, İzmir, ss.47-59. BAKIRTAŞ, İbrahim ve KOYUNCU, Cüneyt (2005), “Politik Dalgalanmalar
Yaklaşımı Çerçevesinde Türkiye’deki Seçimlerin Ekonometrik Analizi”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 1, ss.55-65.
BAKIRTAŞ, İbrahim ve KOYUNCU, Cüneyt, (2008) “Türkiye’de Finansal Göstergeler Üzerinde Politik Denge Oluşumlarının Etkileri”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2, ss.339-352.
BALIKÇI, Y, (2009), İşletmelerde Risk Yönetimi, Cinius Yayınları, İstanbul.
BİALKOWSKİ, Jedrzej, GOTTSCHALK, Katrin ve WİSNİEWSKİ, Tomasz Piotr, (2008); “Stock Market Volatility Around National Elections”, Journal of Banking& Finance 32, ss.1941-1951.
BLACK, James H., (2010), “How Business Climate Influence Economic Growth and Economic Development in the American States”, Doktora Tezi, The University of Maine The Graduate School, USA: s.51-89.
BOZTOSUN, D, ve GÖKSEL, A, (2010), İşletmelerin Politik Risk Algılamaları ve Ankara’da Bir Alan Çalışması, ss.11.
BÖRTÜÇENE, Servet, (1998), “Macroeconomic Policies And Stock Market Behaviour”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BÜKER, S, (2001), Finansal Yönetim, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. ÇALIŞKAN, Ömer Veysel, (2002), “Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Risk
Değerlendirme Kriterleri”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı:1, Gaziantep, ss:56.
CANBAŞ, S ve DOĞUKANLI, H, (2007), Finansal Pazarlar, Karahan Kitapevi, Adana.
CARTNER, Manfred ve WELLERSHOFF, Klaus W.,(1995), “Is There An Electıon Cycle In Amerıcan Stock Returns?”, International Review of Economics and Finance 4(4), ss.387-407.
CHAN,Yue Cheong, CHUİ, Andy C.W. ve KWOK, Chuck C.Y.,(2001), “The İmpact Of Salient Political And Economic News On The Trading Activity”, Pacific- Basin Finance Journal 9, p.195.
CHAU, Frankie, DEESOMSAK, Rataporn ve WANG, Jun, (2014), “Political Uncertainty And stock Market Volatility İn The Middle East And North African (MENA) Countries”, Journal of International Financial Markets, Institutions & Money 28, ss.1-19.
ÇOKGEZEN, Jale, Yalın PALA, (2010), 1980’den Günümüze Türkiye Ekonomisi, Krizler, Politikalar ve Makroekonomik Dönüşüm, Beta Yayıncılık, İstanbul.
ÇOLAKYAN, Arin, (2013), “Finansal Yatırım Araçlarında Riske Maruz Değer Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul,
DEMİR, İbrahim ve ÇENE, Erhan, (2012), “İMKB 100 Endeksindeki Kaldıraç Etkisinin ARCH Modelleriyle İki Alt Dönemde İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 2, İstanbul, ss. 225.
DEMİRELİ, E, (2007), “Finansal Yatırım Kararlarında Risk Unsuru Ve Riske Maruz Değer”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), ss.123.
DEMİRTAŞ, Ö, GÜNGÖR, Z, (2004), “Portföy Yönetimi Ve Portföy Seçimine Yönelik Uygulama”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 1(4), ss.104. DİAMONTE, Robin L.,JOHN M. Liewand ROSSL. Stevens, (1996), “Political Risk in
Emergingand Developed Markets”, Financial Analysts Journal, Vol: 52, No: 3, ss:73.
DİMİC, Nebojsa, ORLOV, Vitaly ve PİLJAK,Vanja, (2015),“The Political Risk Factor İn Emerging, Frontier, And Developed Stock Markets”, Finance Research Letters 15, ss.239-244 .
DOĞUKANLI, Hatice, ÖZMEN, Mehmet ve YÜCEL, Emel, (2010), “İMKB’de Sektörel Açıdan Döviz Kuru Duyarlılığının İncelenmesi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3, s.63,
DÖPKE, Jörg ve PİERDZİOCH, Christian, (2006), “Politics and the stock market: Evidence from Germany”, European Journal of Political Economy 22, ss.925-942.
DURSUN GÜVENBAŞ, Serap, (2011), “Türev Araçların Risk Analizi Ve Monte Carlo Simülasyonu”, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
EROL, İbrahim, BAYRAKTAROĞLU, Ali ve ÇİVİ, Emin, (1998), Uluslararası Pazarlama, Emek Matbaacılık, Manisa.
ERTURAN, A., (2003), “Menkul Kıymetlerin Pazarlanması Ve Aracı Kurumlar Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
EVRİM MANDACI, Pınar, (2003), “İMKB’de Genel Seçimler Öncesi ve Sonrasında Anormal Fiyat Hareketleri”, İMKB Dergisi 27, İstanbul, ss.1-1.
FİNNERTY, John D, (2011), “Securitizing Political Risk Insurance: Lessons from Past