2.3. Çeşitli Ülkelerde KOBİ Tanımları
2.3.1. Amerika Birleşik Devletleri (ABD)'nde Küçük ve Orta Ölçekli
ABD'de küçük ve orta ölçekli işletmelerin resmi bir tanımı yoktur. Kuruluşların tanımlamalarında kullanılan nicel ölçüyü ise çalışan işçi sayısı ve satış tutarı oluşturmaktadır. ABD'de küçük işletmelere her türlü bilgi ve finansman desteği veren federal bir kuruluş olan SBA (Small Business Administration) Büyüklük Standartları Bürosu tanımlamasına göre küçük işletme kriteri olarak imalat sanayinde personel sayısı (500-1500 kişi), toptancı kuruluşlarında personel sayısı ve yıllık satış gelirleri (500' e kadar personel ve 25 milyon$ Satış), perakendeciler ve hizmet işletmeleri için de yıllık satış gelirleri (3 - 13 Milyon $) göz önüne alınmaktadır (Akgemci, 2001:12) . 2.3.2. Japonya'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Japonya' da küçük ve orta ölçekli işletmeler tanımlanırken, çalışan sayısı ve sermaye miktarları dikkate alınmıştır. Ölçeğe göre daha ayrıntılı bir tanım da, imalat sanayi sektöründe 5'den az işçi istihdam eden işletmeler mikro, 20' den az işçi istihdam eden işletmeler çok küçük, 20 ile 299 işçi istihdam eden işletmeler ise küçük ve orta ölçekli işletme olarak kabul edilmektedir. Tablo2 ‘de görüldüğü gibi imalat sanayindeki küçük ve orta ölçekli işletmelerin sermayesi, 100 Milyon Yen'den fazla olmamaktadır.
Tablo 2 : Japonya da KOBİ Sınıflandırması
Sektörler Sermaye Miktarı (Yen) Çalışan Personel Sayısı
İmalat Sanayi, Maden, Ulaştırma 100 Milyon Yen veya
Daha Az 1-300*
Toptancılık 30 Milyon veya Daha Az 1-100 Perakendecilik 10 Milyon veya Daha Az 1-50
Kaynak: Türkiye de KOBİ lerin Kurumsal Gelişimi ve Finansal Sorunları (2003).
İstanbul: Askon Yayınları
2.3.3. Dünya Bankası'nın Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Tanımı
Dünya bankasının kabul ettiği tanıma göre 50 işgücüne istihdam sağlayan işletmeler küçük, 50-200 işgücüne istihdam sağlayan girişimler ise orta ölçekli olarak tanımlanmaktadır (Ekinci, 2001:10).
2.3.4. Orta Doğu Ülkelerinde Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Tanımı
Orta Doğu Ülkelerinde ülkelerin gelişmişlik seviyelerine göre küçük ve orta ölçekli işletmelerin tanımlanmasında farklılıklar görülmektedir. Bu ülkeler içinde yer alan Irak, Ürdün, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Suriye de 1-49 işçi istihdam eden işletmeler küçük ve orta ölçekli işletme olarak kabul edilmektedir.
Mısır da ise 10-100 işçi çalıştıran ve makine parkı değeri 500.000 Mısır Paundu'nu aşmayan işletmeler bu kategoride değerlendirilmektedir (Ekinci, 2003:15).
2.3.5. Avrupa Birliği (AB) Ülkelerinin Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Tanımı
KOBİ tanımındaki karışıklıkları önleyebilmek için Avrupa Birliği (AB) ortak bir tanım yapmış ve komisyon bu tanımı bir tebliğ ile yayınlamıştır. Bu tanımın dayandığı temel ölçütler arasında, personel sayısı, ciro ve bilanço tutarı gösterilmektedir. Avrupa Birliği'nin yeni tanımına göre, bir işletmenin KOBİ olarak nitelenmesi için 250'den az personelle çalışması gerekmektedir. Ayrıca yayınlanan tebliğde küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin sınıflandırılmasında kullanılacak oranlar da belirlenmiştir.
Buna göre 50'den çok ve 250'den az işçi çalıştıran ve yıllık toplam cirosu 40 milyon Euro'yu, ya da yıllık bilanço tutarı 27 milyon Euro'yu geçmeyen işletmeler, orta ölçekteki işletmeler olarak tanımlanmaktadır. 50'den az 10'dan çok işçi çalıştıran ve yıllık cirosu 7 milyon Euro'yu yada yıllık bilanço tutarı 5 milyon Euro'yu geçmeyen işletmeler, küçük işletmeler olarak, 10 kişiden az personel çalıştıran işletmeler ise çok küçük işletme olarak sınıflandırılmaktadır (Ege, 1993:73).
Ancak Avrupa Birliği'nde işletmeleri gruplamada kullanılan en yaygın ölçüt, istihdam edilen işçi sayısıdır. 1 Ocak 2005'te kabul edilen ve hala geçerli olan yeni KOBİ tanımına göre; 250'den az işçi çalıştıran ve cirosu 50 milyon Euro'nun altındaki firmaların küçük ve orta ölçekli işletme olarak kabul edildiği belirtilmektedir. Orta
ölçekli bir işletme 50 ile 250, küçük işletme 50'den az, çok küçük (mikro) işletme ise 10'dan az işçi çalıştıran işletme olarak tanımlanmaktadır (Doğan, 2005:42).
Avrupa Birliği Komisyonu'nun, 2003/361/EC sayılı kararı ile 2007 yılında uygulamaya konulacak yeni KOBİ tanımı ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Bu tanım içine giren tüm kuruluşlar Avrupa Birliği Komisyonu'nca KOBİ olarak değerlendirilip, kendilerine sunulan tüm fırsatlardan yararlanabileceklerdir. Avrupa Birliği KOBİ tanımlamasını yaparken istihdam edilen personel ve bilanço toplamlarının yanında hisselerin %25 den fazlasının KOBİ olmayan bir kuruluşa ait olmaması şartını da koymuştur.
Tablo 3 : AB Ülkelerinde Uygulamaya Konulacak Olan Yeni KOBİ Tanımı işletme
Ölçeği
En Fazla Çalışan Sayısı
En fazla Ciro veya Bilanço
Toplamı Bağımsızlık Orta 250 50 milyon € / 43 milyon € Hisselerin %25 den
Fazlası KOBİ Olmayan Bir Kuruluşa Ait Olmamalıdır Küçük 50 10 milyon € / 10 milyon €
Mikro 10 2 milyon € / 2 milyon €
Kaynak : http://www.fp6.gazi.edu.tr/KOBİtanimi.htm 02/09/2005
Ülkemizde kuruluşlar arasında KOBİ tanımlarının farklılık gösterdiğine değinilmiştir. Benzer Durum Avrupa Birliği Ülkelerinde de yaşanılmaktadır. AB ülkeleri kendi bakış açılarına göre KOBİ tanımlaması yapmışlardır. Burada bu tanımlarından bir kaçı özetlenmiştir.
2.3.5.1. Almanya'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Avrupa Birliği ülkelerinden Almanya da küçük ve orta ölçekli işletmelerin tanımlanmasında gene kabul görmüş ölçütler olan nicel ve nitel ölçütler dikkate alınmaktadır. Tanımlama da dikkate alınan nitel ölçütlerden en çok üzerinde durulanları şunlardır:
• İşletme ve işletme sahibi arasındaki özdeşleşme,
• Sermaye piyasasındaki finansman sorunları,
• İşletme sahibinin, işletmenin her yönünden sorumlu bulunması,
• İşletmenin diğer işletmelerden tamamen bağımsız oluşudur.
Nicel ölçüt olarak, genel yaklaşıma benzer bir yapı içerisinde işletmede istihdam edilen işçi sayısı esas alınmakla birlikte, yatırılan sermaye ve yıllık satış tutarı da dikkate alınmaktadır. Almanya Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan sınıflandırma Tablo 4'de gösterilmiştir. ( Askom, 2006:10)
Tablo 4 : Almanya'da KOBİ Sınıflandırması
Sektörler İstihdam Edilen Personel Sayısı İmalat Sektörü
Küçük Ölçekli İşletme 1-49 Orta Ölçekli İşletme 50-499 Toptan Ticaret
Küçük Ölçekli İşletme 1-9 Orta Ölçekli İşletme 10-99 Perakende İşletme
Küçük Ölçekli İşletme 1-2 Orta Ölçekli İşletme 3-99 Ulaştırma, Haberleşme ve Hizmet Küçük Ölçekli İşletme 1-2 Orta Ölçekli İşletme 3-49
Kaynak: Ekinci.(2003)Türkiye de KOBİ lerin Kurumsal Gelişimi ve Finansal Sorunları . İstanbul: Askon Yayınları
2.3.5.2. Fransa'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Fransa'da küçük ve orta ölçekli işletmeler Konfederasyonun KOBİ'ler için yaptığı sınıflamada el sanatları (esnaf) da dikkate alınmakta ve mevcut işletmeler içinde tanımlanmaktadır.
Tablo 5: Fransa'da KOBİ Sınıflandırması
İşletme Büyüklüğü İşçi Sayısı
El Sanatları 1-9
Küçük Ölçekli İşletme 10-50 Orta Ölçekli İşletme 51-500 Kaynak: http://www.kosgeb.gov.tr/12.12.2011
2.3.5.3. Belçika'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Avrupa Birliği'ne üye olan ülkelerden biri olan Belçika'da küçük ve orta ölçekli işletmelere ilişkin resmi bir tanım bulunmamaktadır. Bunun yanında yine çeşitli uygulamalarda tanımlamalara rastlamak mümkündür. Ülkede genel olarak istihdam edilen çalışan sayasından hareket edilerek tanımlama yapılırken; KOBİ'lerin belirlenmesinde işletme sahibinin bütün yetkileri elinde toplayıp toplamadığı nitel kriteri olarak kullanılmaktadır (Savaşır, 1999:44).
2.3.5.4. Danimarka'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Bu ülkede genel yaklaşımda işletmede çalışan personel sayısını sınıflandırmaya esas alınmaktadır. Buna göre küçük sanayi 6 ile 20 arasında personel çalıştıran, orta sanayi 21 ile 75 arasında personel çalıştıran işletmeler olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım esas itibariyle sanayi işletmeleri için geçerlidir. Genelde küçük ve orta ölçekli işletmeler için geçerli sınır 20 personel olarak kabul edilmektedir ( Müftüoğlu, 1998:111).
2.3.5.5. Hollanda'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Bu ülkede küçük ve orta ölçekli işletmeler konusunda genel geçerliliğe sahip bir tanıma rastlanmamaktadır. Bazı hükümetlerinde ve istatistiklerde en çok rastlanan nitel ölçü çalıştırılan personel sayısıdır. Buna göre 10’un altında personel çalıştıran işletmeler küçük, 1-100 arası personel çalıştıran işletmeler büyük sanayi içinde mütalaa edilmektedir.
Hollanda’da küçük ve orta ölçekli işletmeler için geçerli olduğu kabul edilen başlıca nitel ölçütlerin ise; İşletme örgütünün basitliği ve tüm işletmecilik işlevlerinin işletme sahibi tarafından üstlenilmesi olduğu belirtilmektedir ( Müftüoğlu, 1998:113).
2.3.5.6. İrlanda'da Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
Küçük Ölçekli İşletmeler İçin Sanayi Geliştirme Teşkilatı” ( Industrial Development Authority) tarafından geliştirilen tanım şöyledir: En çok 50 personelin istihdam edildiği ve sabit kıymetler tutarı 200.000 Paund sınırını aşmayan işletmeler küçük ve orta ölçekli işletmelerdir( Müftüoğlu, 1998:113-114).
2.3.5.7. İngiltere’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Tanımı
İngiltere’de de küçük ve orta ölçekli işletmelerin resmi tanımı mevcut değildir.
“Küçük Sanayi İşletmeleri Araştırma Komitesi” ( Comitee of Inguiry On Small Firms) tarafından sektörlere göre yapılmış olan küçük işletme tanımı Tablo 6. ‘da verilmiştir.
Tablo 6: İngiltere KOBİ Sınıflandırması
Sektör Tanım
İmalat Sanayi 200 işçiden az
İnşaat Sektörü 25 işçiden az
Madencilik Sektörü 25 işçiden az
Perakende Sektörü Yıllık satış 50 bin paunddan az Toptan Ticaret Yıllık satış 200 bin paunddan az Motorlu araç ticareti bakım ve onarım Yıllık satış 100 bin paunddan az Kaynak: MÜFTÜOĞLU, T.(1991). Türkiye'de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler:
Sorunlar, Çözümler. Ankara: Sistem Matbaası
KOBİ tanımaları sektöre ve sermaye büyüklüğüne göre değişkenlik göstermektedir. Bu sebeple kesin bir tanım yapılması söz konusu olamamaktadır.
2.3.5.8. Çeşitli Ülkelerin KOBİ Tanımlarına Genel Bakış
Ülkelere göre KOBİ tanımları farklılık gösterdiği görülebilmektedir. Bu ayrımın sebebi ülkelerin sınıflandırmada temel aldığı özelliklerin farklılık göstermesidir. Genel olarak bu özelliklerin çalışan sayısı, hizmet verilen sektör, ekonomik parametreler olduğu görülmektedir. Fakat daha detaylı olarak incelediğimizde çalışan sayısının en öncelikli parametre olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Genel bir tanımlama yaparsak çalışan personel sayısının 250 kişinin altında olduğu işletmelere KOBİ olarak tanımlanabilmektedir. Ülkemizde ise kuruluşlar arasında tanımlamalar farklılık göstermektedir. Her kuruluşun ortak noktası çalışan sayısının 250 kişinin altında olmasıdır. Bu şartlar altında varacağımız sonuç; 250 kişinin altında çalışanı olan işletmeler ister yurtiçi, ister yurtdışı olsun KOBİ olarak tanımlanabilecektir.
2.4. KOBİ’lerin Temel Özellikleri
Hem ülkemiz hem de çeşitli ülkeler açısından KOBİ tanımlarını incelediğimizde hepsi için geçerli bir sınıflandırma ölçütü olduğu gözlemlenmiştir. Bu ölçüt KOBİ’lerin nicel özellikleridir. Her ne kadar KOBİ’leri tanımak açısından bu nicel özellikleri bilmemiz gerekse de KOBİ’lerin özelliklerinin tam olarak aktarılabilmesi için yeterli olamayacaktır. Bu sebep ile KOBİ’lerin nicel özelliklerinin yanı sıra nitel özelliklerinin de açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur.
2.4.1. Nicel Özellikleri
- KOBİ’lerin açıklanması sırasında dahi nicel özelliklerine değinilmektedir.
Sınıflandırmada temel ölçüt olarak kabul görmektedir. KOBİ için en çok bilinen tanımında bile çalışan sayısı 250 kişiyi geçmeyen işletmeler şeklinde yapılmaktadır.
Nicel özellikler bakımından ise başlıca şu ölçütler dikkate alınmaktadır: (Uludağ ve Serin, 1991:16)
- İşçi sayısı - Toplam çevirici güç miktarı
- Enerji Kullanımı - Sermaye
- Ciro (Satış Hâsılatı) - Kapasite (Üretim Hacmi) - Makine parkı - Aktif toplamı
- Kar
Yukarıda belirtilen nicel özellikler temel olanlardır. Nicel özellikleri fiziksel ve parasal değer bakımından iki başlık altında sınıflandırmamız doğru olacaktır. Tablo 7.’de fiziksel ve parasal değerlerine göre nicel özelliklerin sınıflandırılması daha detaylı şekilde verilmektedir.
Tablo 7 : Nicel Ölçütlerin Sınıflandırılması Fiziki Miktar Parasal Değer
■ Çalışan sayısı ■ Sabit varlıkların değeri G
■ Makine sayısı ■ Makine parkı değeri İ
R
■ Kullanılabilir alan
D İ
■ Kullanılabilir hacim ■ Satış tutarı Ç
■ Kapasite ■ Kar hacmi I
■ Katma değer K
■ Ödenen vergi tutarı T
■ Pazar payı I
Kaynak: KOÇ,İ.A. (2008). Türk KOBÎ'leri, Bugünü ve Geleceği. İstanbul: Arıkan Basım Yayın ve Dağıtım.
2.4.2. Nitel Özellikleri
KOBİ’lerin sınıflandırılmasında diğer bir ölçüt nitel özellikleridir.
Sınıflandırmayı doğru yapabilmek açısından yedi başlık altında toplanması uygun olacaktır. Bunlar; İşletme sahipliği, üretim yeteneği, yönetim, finansman, pazarlama, tedarik ve personel özellikleri olarak belirlenmektedir.
2.4.2.1. İşletme Sahipliği Özellikleri
KOBİ’ler çoğunlukla şahıs veya aile işletmesi yapısında olduğu görülmektedir.
İşletme sahibi veya ailenin en büyük üyesi işletmenin yöneticisi durumundadır. Karar mekanizması tek şahsın yetkisindedir. İşletme sahibinin firma dışında olması durumda işlerin ilerleyememesi durumu yaşanmaktadır.
İşletme sahibi sahip yönetici sıfatıyla profesyonel yöneticiden farklı olarak risk üstlenmekte ve işletmede fiilen çalışarak işletme faaliyetlerine doğrudan katkı sağlamaktadır. Aile bireyleri de işletmede fiilen çalışırlar ve işletme yönetimini ileride devralacakları umudu ile bu amaca uygun yetiştirilirler (Erdoğmuş, 2004:45).
2.4.2.2. Üretim Yeteneği Özellikleri
KOBİ’lerde üretim çoğunlukla işgücüne dayalı üretim yöntemleriyle gerçekleştirilmektedir. Siparişe yönelik üretim yapılması, hammadde ve ürün stoğu yapılmasından kaçınılmaktadır.
İşgücüne dayalı bir üretim olmasına rağmen ücret düzeyleri düşüktür. Bu sebeple gelişmekte olan ülkelerdeki KOBİ’lerin uluslar arası pazarlarda paya sahip olduğu görülmektedir.
Büyük işletmelerde daha çok kitle üretim tarzı geçerli iken, küçük ve orta ölçekli işletmelerde atölye tipi üretim tarzı geçerlidir ( Müftüoğlu, 1998: 68-72).
Sipariş bazlı üretim yapılması ile işçi sayısının sınırlı tutulması sebebiyle işçilerin çeşitli işleri yapması gerekmektedir. Bu işletmelerde kalifiye ustaların daha çok yetiştiği görülmektedir. Bu nedenle çırak eğitim merkezi özelliği taşımaktadır.
Araştırma- Geliştirme faaliyetlerine yeterince önem verilmemektedir.
Küçük serilerde üretim yapmanın bir sonucu olarak da işbölümü derecesi büyük işletmelere göre daha düşüktür. İşletmenin rekabet gücünü artırmanın tek yolu esneklik
olduğundan, esneklik KOBİ’ler de bir isletmecilik faktörü olarak ortaya çıkmaktadır (Demir, 1998:76).
2.4.2.3. Yönetim Özellikleri
KOBİ’lerde yönetim işlevinin isletme sahibi tarafından kendi hesabına ve bağımsız olarak yürütmesi nedeniyle ast üst ilişkileri doğrudan ve kişisel olarak gerçekleşmektedir. Dolayısıyla işletme sahibi isletme yönetiminden bir bütün olarak sorumlu ve isletme politikasını belirleyen tek kişi durumundadır. Bu durum ise işleri hızlandırmakta ve değişikliklere karsı hızlı ve esnek kararlar alınmasını sağlamaktadır (Kayalı ve Aktas, 2003:35)
.
2.4.2.4. Finansman Özellikleri
KOBİ’lerin kredi olanakları büyük işletmelere göre daha kısıtlıdır. Nitekim KOBİ’ler kredilendirilirken, kredi verilen isletmenin performansı ve ödeme gücünden ziyade, isletme sahibinin kişi olarak gösterebileceği teminatlara bakılmaktadır. Ayrıca KOBİ’ler sermeye piyasası olanaklarından yeterince yararlanamamaktadırlar (Müftüoglu ve Durukan, 2004:64-65). Sermaye piyasalarından yararlanamamalarının yalnızca menkul kıymet ihracıyla sınırlı kalması ise risk sermayesi ve finansal kiralama gibi araçlardan yeterince yararlanabilmelerini kısıtlamaktadır (Akgemci, 2007:313)
.
2.4.2.5. Pazarlama Özellikleri
KOBİ’lerin, pazarlama işlevine ilişkin özelliklerini aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Pazarlama konusunda uzman kişilerin istihdam edildiği ayrı bir pazarlama bölümü yoktur.
- Bu açıdan bakıldığında az gelişmiş bir pazarlama anlayışından söz edilebilir, - Modern pazarlama araçlarından yeterince yararlanamamaktadırlar,
- Düzenli bir pazarlama araştırması yapılmamaktadır,
- Genel olarak KOBİ’lere ihracat pazarları kapalıdır veya bu işletmelerin ihracat pazarlarına girmeleri çok zordur,
- Ürünlerinin pazarlanmasında pahalı ve karmaşık satış kanalları ve satış örgütleri kullanamamaktadırlar,
- Büyük isletmelerin yaralandıkları kitle üretiminden yararlanamamaktadırlar,
- Daha çok yerel pazarlara hitap etmekte ve genellikle sınırlı bir pazar payına sahiptirler, - Talep tekeline sahip büyük işletmeler, kendilerine yan sanayi olarak yarı mamül veya parça imal eden KOBİ’lere istedikleri şartları dayatmakta, maliyetin altında bir fiyatı bile kabul ettirebilmektedirler.
- Küçük ve orta ölçekli işletmelerin önemli özelliklerinden biri de esneklerinde, yani müşteri özel arzu ve isteklerine cevap verebilmede yatar.
- Yan sanayi olarak büyük bir işletmeye yarı mamül veya parça imal eden küçük işletmeler, pazarlama açısından oldukça dezavantajlı bir konumda bulunurlar (Müftüoğlu, 1998: 63-67).
2.4.2.6. Tedarik Özellikleri
KOBİ’lerin tedarik bakımından en belirgin özelliği hammadde ve mamul stoklarını asgari seviyede tutabilmeleridir. Fakat bu özelliğin dezavantajı iskonto miktarını düşürmesidir. Diğer bir ifade tarzı ile hammadde birim malzeme fiyatlarının yüksek olarak tedarik edilmesidir. Daha çok sipariş üzerine üretim yaptıklarından malzeme ihtiyaçları da siparişe göre değişebilmektedir ( Müftüoğlu, 1998:67-68).
2.4.2.7. Personel Özellikleri
Büyük işletmelerden farklı olarak emek yoğun üretim yapılarından dolayı KOBİ’lerde insan faktörü çok önemlidir. Yönetim ile personel arasındaki doğrudan ve samimi ilişkiler nedeniyle de personelin işten memnun olma oranı daha yüksektir.
Sendikalaşma oranının düşük olduğu bu isletmelerde, personelin eğitim faaliyetlerinde de yeterince önem verilmediği görülmektedir (TMMOB,1999:67-69 Demir,1998:76).
Sınırlı sayıda istihdam sağlanması sebebiyle, nitelikli işçi tercih edilmektedir.
Büyük işletmeler göre daha kalifiye elemanlar bulunmaktadır. Üst kadrolarda işleyiş tamamen farklıdır. Kalifiye eleman istihdam edecek ekonomik koşullara sebep olmaması sebebiyle uzman kişi bulunduramamaktadır.
2.5.KOBİ’lerin Avantaj ve Dezavantajları
KOBİ’ler dünyanın hangi ülkesinde yer alırsa alsın, bulunduğu ekonominin bel kemiğini oluşturmaktadır. KOBİ’lerin ekonomik dalgalanmalara karşı ve üretim koşullarına esnek yapıya sahip olası sebebi ile ülke ekonomilerinin vazgeçilmezi
konumundadırlar. Her ne kadar bu kadar önemli bir konumda olsalar da KOBİ’lerin büyüme hedefleri bulunmaktadır. En basit şekilde bu durumun sebebini şu şekilde ifade edilebilir. Sanayileşmekte olan ülkeler için KOBİ’ler daha aktif, sanayileşmenin olduğu ülkelerde işe büyük işletmeler aktif olmaktadır. Sanayileşme oranı yüksek olsa bile KOBİ’lerden devreden çıkarılmamalıdır. KOBİ’lerin ülke ekonomisindeki önemini daha iyi anlayabilmek için avantaj ve dezavantajlarına tekrar değinilmesi daha açıklayıcı olacaktır.
2.5.1.KOBİ’lerin Avantajları
KOBİ’lerin ülke ekonomisindeki paylarının yüksek olması bir rastlantı sonucu değildir. KOBİ’ler çoğunlukla büyük işletmelerden daha fazla avantaja sahiptirler. Bu avantajlardan en önemli olanları şu şekilde sıralamamız mümkündür:
-Talep ve üretime yönelik değişikliklerde esnek yapıya sahiptirler. İşgücü yoğunluklu çalıştıkları için değişikliklere kolay uyum sağlarlar.
-Her ne kadar büyük işletmeler göre daha düşük oranda çalışan istihdam ediyor gibi görünse de, ülke genelinde KOBİ’lerin istihdam miktarı daha fazladır. Ayrıca siparişe miktarlarına göre kısa dönemli çalışanlara şans tanınmaktadır.
-Yeni bir ürünün üretimi pazara sunulması konusunda KOBİ’ler daha çok rol oynamaktadır.
-Özel üretimlerde KOBİ’lerin tercih edilmesi neredeyse zorunluluktur.
-Çabuk bozulan hammadde ve ürünler konusunda da bölgesel KOBİ’lerin avantajları vardır.(Gök, 2004:173)
-Pazarlama faaliyetlerinde KOBİ’ler daha başarılır. Aynı kişi birden fazla görevi yapmakla yükümlü olduğu için ürünü daha iyi tanımaktadır.
-Alıcılar ve çalışanlarla bizzat meşgul olabilme imkânının bulunması KOBİ’lerin en başta gelene avantajlarından birisidir. (Gök, 2004:173)
-KOBİ’ler kitle halinde üretimin şartlarından birisi olan planlama ve koordinasyon gibi zaman alıcı unsurlardan uzaktır. Az masraf yaparak üretim metotlarında değişiklik yapabilirler. ( Cemalcılar, Bayar, Öz-Alp, 1985: 34)
-Muhasebe işlemlerinin takibi daha kolaydır.
2.5.2.KOBİ’lerin Dezavantajları
KOBİ’lerin avantajlarının yanında dezavantajlarının da bulunduğu bir gerçektir.
Bu dezavantajlar çoğunlukla KOBİ’lerin yapısından kaynaklanmaktadır. Bu dezavantajlardan en önemli olanları şu şekilde sıralamamız mümkündür:
-Yetkili tek bir kişidir. Genellikle ailenin en büyük üyesidir. Firma dışında olduğu zaman tüm işler durma noktasına gelmektedir. Ayrıca aynı kişinin her konuya hâkim olması beklenemez.
- KOBİ’lerin kurucuları genellikle teknik altyapıya sahiptir. Bu sebeple pazarlama, finansman gibi işletme faaliyetlerinde sorunlar yaşanmaktadır.
-Sermaye kaynakları kısıtlıdır.
-Banka kredilerinin yüksek faizli olması sebebiyle firmalar sıkıntı yaşamaktadır.
-Kalifiye eleman sayıları yetersizdir.
- Genel anlamda eleman sayısı yetersizdir. Aynı kişi birden fazla çalışanın işini yerine getirmek durumundadır. Bu sebeple bazı çalışmaların başarısızlıkla sonuçlanması olağandır.
-Kuruluş yeri genellikle plansız yapıldığı için ileriye dönük dönemlerde işletme kârını olumsuz yönde etkileyecektir.
-İşletme sahiplerinin aşırı çalışma istekleri çabuk yıpranmaya ve çabuk sona ermeye sebep olabilir. (Gök, 2004:174)
-Yatırım kararı alınırken muhasebe kayıtlarının temel alınması bir dezavantajdır.
-Girdilerin birinci elden temin edilememesi maliyet fiyat açmazına sebep olmaktadır.
- KOBİ tanımlarının çoğunlukla esnaf ve sanatkârlarla birlikte değerlendirilmeleri sorunların teşhis ve çözümlerinde gecikmelere ve hatalara sebep olmaktadır.
- Günümüzde pazarlama ve yerine giderek yapılan satışlar KOBİ’lerin Pazar alanlarını ve ekonomik verimliliklerini olumsuz etkilemektedir. (Gök, 2004:175)
- Satışlarda yapılan tahsilâtlar da sıkıntılar yaşanmaktadır. Bunlarda beraberinde yeni sorunları getirmektedir.
- Genellikle modern teknolojinin gerisinde kalmaktadırlar. Eski tekniklerle üretim
- Genellikle modern teknolojinin gerisinde kalmaktadırlar. Eski tekniklerle üretim