Araştırmanın alt problemlerinin analizinde deney ve kontrol grubu öğrencilerinin 7. sosyal bilgiler dersi “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarı puanlarının gruplara (deney- kontrol), ölçümlere (öntest-sontest) ve bunların ortak etkisine göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır.
Öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarı testinden aldıkları ön test-son test ortalama puan ve standart sapma değerleri Tablo 5’te verilmiştir.
Tablo 5: Öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk Ünitesi Başarı Testinden Aldıkları Öntest-Sontest Ortalama Puan ve Standart Sapma Değerleri
ÖNTEST SONTEST GRUP
N Χ S N Χ S
Deney 30 11,97 3,74 30 18,47 4,92
Kontrol 30 12,77 3,79 30 16,57 3,87
Tablo-5’de görüldüğü üzere, tarihi romanların materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımının uygulandığı deney grubu öğrencilerinin deney öncesi “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarı testi ortalama puanı Χ =11.97 iken, bu değer deney sonrasında Χ =18.47 olmuştur. Tarihi romanların materyal olarak kullanılmadığı yapılandırmacı yaklaşımın uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilerin aynı puanları sırasıyla Χ =12.77 ve Χ =16.57’dir. Buna göre hem tarihi romanlara materyal olarak uygulandığı deney grubu öğrencilerinin hem de böyle bir materyal kullanılmayan kontrol
grubu öğrencilerinin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarı düzeylerinde bir artış gözlendiği söylenebilir.
İki ayrı deneysel işleme maruz kalan öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarı puanlarında deney öncesine göre, deney sonrasında gözlenen söz konusu değişmelerin anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğine ilişkin çift yönlü varyans analizi sonuçları Tablo-6’da verilmiştir.
Tablo 6: “Türk Tarihinde Yolculuk” Ünitesi Öntest - Sontest Başarı Puanlarının ANOVA Sonuçları Varyansın Kaynağı KT sd KO F p Gruplar Arası 1873,092 59 Grup (D/K) 9,075 1 9,075 ,282 ,597 Hata 1864,017 58 32,138 Gruplariçi 943,50 Ölçüm (Öntest-Sontest) 795,675 1 795,675 495,428 ,000 Grup* Ölçüm 54,675 1 54,675 34,043 ,000 Hata 93,150 58 1,606 Toplam 2816,592
Tablo–6 incelendiğinde, araştırmanın daha önce belirtilen hipotezlerine ilişkin bulgular aşağıda verildiği şekilde açıklanabilir.
1. Deney ve kontrol grubunun deney öncesi ve deney sonrası öntest ve sontest toplam “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi testi başarı puanları arasında anlamlı bir fark yoktur [F(1-58)=,282; p>0,05]. Bu bulgu, deney ve kontrol gruplarında bulunan öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarı puanlarının ölçüm ayrımı (deney öncesi ve deney sonrası) yapılmadığında benzer olduğunu gösterir.
2. Öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarıları ile ilgili olarak, öntest – sontest ortalama başarı puanları arasında anlamlı bir fark vardır. [F(1-58)= 495,428; p<0,05]. Bu bulgu, grup ayrımı yapmaksızın öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk”
ünitesi başarılarının uygulanan öğretim modeline bağlı olarak değiştiği şeklinde yorumlanabilir.
3. Tablo-6’da ki analiz sonuçlarına göre deney ve kontrol grubu öğrencilerinin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi testine ait başarı puanlarının deney öncesinden sonrasına anlamlı farklılık gösterdiği, yani farklı işlem gruplarında (deney ve kontrol grubu) olmak ile tekrarlı ölçümler faktörlerinin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi testi başarı düzeyleri üzerindeki ortak etkilerinin anlamlı olduğu bulunmuştur.[F(1-58)=34,043; p< 0.05]. Bu bulgu, tarihi romanların materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımın ve bu materyalin kullanılmadığı yapılandırmacı yaklaşımın uygulandığı uygulamanın öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesine ait başarılarını artırmada farklı etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Yani, deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesine ait başarıları denemelere bağlı olarak farklılık göstermektedir. Başka bir anlatımla uygulanan deneysel işlemin bir sonucu olarak “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarıları değişmektedir. Öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi başarılarında gözlenen bu farklılıkların tarihi romanların materyal olarak kullanımından kaynaklandığı söylenebilir. “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesi testi puanlarında deney öncesine göre daha fazla artış gözlenen tarihi romanların materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımın, bu materyalin kullanılmadığı yapılandırmacı yaklaşıma göre öğrencilerin “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesine ait başarılarını artırmada daha etkili olduğu görülmektedir.
Grafik 1: Deney ve Kontrol Grubu Öğrencilerinin “Türk Tarihinde Yolculuk” Ünitesine İlişkin Öntest-Sontest Başarı Puanlarını Gösteren Diyagram
Sontest Öntest 18,00 16,00 14,00 12,00 kontrol deney Grup
BÖLÜM- V
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde araştırma bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve önerilere yer verilmiştir.
5.1. Sonuçlar
İlköğretim 7. sınıflarda Sosyal Bilgiler dersi Türk Tarihinde Yolculuk ünitesinin öğretiminde, tarihi romanların bir materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşım ile yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretimin öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine ilişkin akademik başarıya etkisinin araştırıldığı bu çalışmada, araştırmanın problemi ve alt problemleri doğrultusunda elde edilen bulgular ile bu bulguların yorumlanmasından şu sonuçlara ulaşılmıştır.
Bu araştırmanın amacı ilköğretim 7.sınıf Sosyal Bilgiler dersi öğretiminde bir materyal olarak kullanılan tarihi romanların, öğrencileri okul başarısı üzerindeki etkisini belirlemektir.
1. Araştırma bulguları, deney ve kontrol grubunun deney öncesi ve deney sonrası öntest ve sontest toplam Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi testi başarı puanları arasında anlamlı bir fark olduğunu göstermiştir. Bu bulgu, deney ve kontrol gruplarında bulunan öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi başarı puanlarının ölçüm ayrımı (deney öncesi ve deney sonrası) yapılmadığında benzeştiğini göstermektedir.
2. Öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi başarıları ile ilgili olarak, öntest – sontest ortalama başarı puanları arasında anlamlı bir fark vardır. Bu bulgu, grup ayrımı (deney-kontrol) yapmaksızın öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi başarılarının uygulanan öğretim modeline bağlı olarak değiştiği şeklinde yorumlanabilir.
3. Tarihi romanların bir materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımın uygulandığı deney grubundaki öğrenciler ile bu materyalin kullanılmadığı yapılandırmacı yaklaşımın uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilerin son test akademik başarı puanları arasında anlamlı düzeyde farklılık meydana geldiği belirlenmiş ve farklılığın deney grubundaki öğrencilerin lehine olduğu bulunmuştur.
Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi testine ait başarı puanlarının deney öncesinden sonrasına anlamlı farklılık gösterdiği, yani farklı işlem gruplarında (deney ve kontrol grubu) olmak ile tekrarlı ölçümler faktörlerinin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi testi başarı düzeyleri üzerindeki ortak etkilerinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Bu bulgu, tarihi romanların bir öğretim materyali olarak kullanılmasının ve bu materyalin kullanılmadığı yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretim yöntemlerini uygulamanın öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesine ait başarılarını artırmada farklı etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Yani, deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesine ait başarıları denemelere bağlı olarak farklılık göstermektedir. Başka bir anlatımla uygulanan deneysel işlemin bir sonucu olarak Türk Tarihinde Yolculuk ünitesi başarıları değişmektedir. Türk Tarihinde Yolculuk Ünitesi testi puanlarında deney öncesine göre daha fazla artış gözlenen Tarihi Romanların materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımın, bu materyalin kullanılmadığı yapılandırmacı yaklaşıma göre öğrencilerin Türk Tarihinde Yolculuk ünitesine ait başarılarını artırmada daha etkili olduğu görülmektedir.
İlgili literatür incelendiğinde, tarihi romanların bir materyal olarak derslerde kullanılması üzerine yapılan araştırmalara az da olsa rastlamak mümkündür. Öztürk (2002), Şimşek (2006), Keskin (2008) tarafından yapılan çalışmaların sonuçlarında da tarihi romanların bir materyal olarak kullanılmasının öğrenci başarısını artırmada daha etkili olduğunu göstermektedir.
5.2. Öneriler
Sosyal bilgiler dersinde tarihi romanların bir materyal olarak kullanılmasına yönelik yapılan bu araştırma sonucunda aşağıdaki önerilerde bulunulabilir:
1. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre tarihi romanların bir materyal olarak kullanılmasına dayalı yapılandırmacı yaklaşım sadece yapılandırmacı öğretim yaklaşımına göre daha etkili olduğundan Sosyal Bilgiler derslerinde kullanılması gerektiği önerilmektedir.
2. Sadece yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretim öğrencilerin mevcut bilgilerini artırdığı görülmüş, ancak; tarihi romanların bir materyal olarak yapılandırmacı yaklaşımla kullanıldığında öğrenci başarısını daha fazla arttırdığı görülmüştür. Bu nedenle öğretmenlerin, Sosyal Bilgiler derslerinde tarihi romanların bir materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımı derslerde uygulaması önerilmektedir.
3. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre tarihi romanların bir materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımın Türk Tarihinde Yolculuk ünitesinde öğrencilerin akademik başarılarını artırmaları konusunda, sadece yapılandırmacı yaklaşıma göre daha etkili bulunmuştur. Bu nedenle tarihi romanların bir materyal olarak kullanıldığı yapılandırmacı yaklaşımla diğer tarihi konuların işlendiği ünitelerde de uygulanması önerilmektedir.
KAYNAKÇA
Alkan, C. ve Diğerleri. (1987). Eğitim Teknolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. Yayın No:87.
Argunşah, H. (1990). Türk Edebiyatında Tarihî Roman. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Argunşah, H. (2002). Tarihi Romanın Yükselişi. Hece [Roman özel sayısı]. (65/66/67) 440-449.
Ata, B. (2000). “Tarih Öğretiminde Bir Araç Olarak Tarihî Romanlar”. Türk Yurdu, S.153-154: 158-165.
Baymur, F. (1964). Tarih Öğretimi. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri. Boynukara, H. (1993). Modern Eleştiri Terimleri. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS
uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayınları.
Can, Ö. (2003). Çocuk ve Gençlik Edebiyatının Eğitimdeki Yeri ve Önemi, SDÜ – Fen
Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 8. s.149.
Çeri, B. (2000). Cumhuriyet Romanında Osmanlı Tarihinin Kurgulanışı. Tarih ve Toplum, S. 198: 19-26
Dilek, D. (2001). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi. Ankara: Pegem A Yayınları.
Doğanay, A. (2004). Sosyal Bilgiler Öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat
Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara. Pegem A Yayıncılık.
Duman, B. (2002). Süreç Temelli Öğretimin İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminde
Öğrencilerin Akademik Başarısı ve Kalıcılığı Üzerindeki Etkileri Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Çukurova üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Gümüş, S. (1999). Tarihsel Roman. E Dergisi, S.3.
Kavcar ,C., Oğuzkan, F.(1999). Örnek Edebi Metinlerle Yazılı ve Sözlü Anlatım, Ankara: Anı yayıncılık.
Kemertaş, İ. (2001). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. İstanbul: Birsen Yayınları. Keskin S. (2008). Romanlarla Tarih Eğitimi ve Öğretimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Köstüklü, N. (2006). Sosyal bilimler ve tarih öğretimi. Konya: Sebat Matbaacılık.
MEB. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (4-5. Sınıflar) Öğretim Programı. (Eğitim Amacıyla Hazırlanan Taslak Baskı.) Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi. Oğuzkan, F. (1987). Yerli ve yabancı Yazarlardan Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Ankara: Emel Matbaacılık Sanayii.
Özdemir, E. (1987). Yazı ve Yazınsal Türler. İstanbul: Varlık Yayınları. Özdemir, C. (2000). Roman Nedir?. Türk Yurdu, S.153-154: 6-10
Özön, N. M. (1985). Türkçede Roman, İstanbul: İletişim Yayınları
Öztürk, C. - Dilek , D. (2002). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A Yay.
Öztürk, C., Otluoğlu, R. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazılı
Materyaller. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, N. (1992). Tarihi Romanlar ve 19. Yüzyılda Yazılmış Üç Tarihi Romanın
Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Öztürk, A. (2002). Tarih Öğretiminde Tarihi Romanların Kullanılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Safa, P. (1970), Sanat- Edebiyat- Tenkit, İstanbul.
Sağlamer, E. (1980). İlkokulda Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Tekışık Matbaası
Senemoğlu, N. (1998). Gelişim Öğrenme ve Öğretim / Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Önsen Matbaası.
Sever, S. (1998). “Demokratik Kültür Edinimi Sürecinde Dil ve Edebiyat Öğretimi”, Yaşadıkça Eğitim, Sayı 56, s: 4-5.
Taşlı, İ. (2000). Sosyal Bilgiler Öğretimi, Manisa: Tekin Matbaası.
Tekgöz, M. (2005). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Edebiyat Temelli Öğretim
Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Kalıcılığa Etkisi. (Yayımlanmamış
Timur, T. (2002). Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik, İstanbul: İmge Yayınları
Tunçay, M. (2000). “Tarihî Roman Açıkoturumu”. Tarih ve Toplum, S.198: 4-16. Tuncer, H.ve Yardımcı, M. (2000). Çocuk Edebiyatı (Anadolu Öğretmen Liseleri için). Ankara: Devlet Kitapları. ABC Matbaacılık
Tural, Sadık K. (1991). Zamanın Elinden Tutmak. Ankara: Ecdad Yayınları.
Turgut, M. F. (1992). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Saydam Matbaacılık. TTKB. (2004) ilköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (4-5.sınıflar) Öğretim Programı, Ankara. http//ttkb.meb.gov.tr kaynağındaki sosyal bilgiler_4_5_15082005.rar.
Yalçın, A. (2000). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı. Ankara: Günce Yayıncılık.
Yüksel, İnal, S. (2006) İlköğretim Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde Öyküleri
Kullanmanın Duyuşsal Özelliklerin Kazandırılmasına Etkisi Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
EK -1
EK–2
TÜRK TARİHİNDE YOLCULUK ÜNİTESİ BAŞARI TESTİ
Bu test çoktan seçmeli sorulardan oluşmaktadır. Her sorunun yalnızca bir doğru cevabı vardır. Bir soruya birden fazla yanıt verilmişse o soru yanlış sayılacaktır. Yanıtlarınızı kurşun kalemle işaretleyiniz. Testin tümü için verilen yanıtlama süresi 30 dakikadır.
1.
Buna durumun sebepleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Fethettiği topraklardaki halka hoşgörülü davranması
B) Kurulduğu coğrafi konumun gelişmeye uygun olması C) Yetenekli padişahların işbaşına gelmesi
D) Hıristiyan halkın kendi dinine sahip çıkması 2. Haçlı Seferleri sonucunda Avrupa’da:
—Derebeylik yönetimi zayıflayarak kralların siyasal gücü artmış —Akdeniz limanları gelişmiş
—Din adamlarına güven azalmış,
—Matbaa, kâğıt, pusula gibi buluşlar dışarıdan alınmıştır.
Buna göre Avrupa ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İslam dünyası üzerinde üstünlük kurmuşlardır.
B) Önemli siyasal değişimler yaşamışlardır. C) Halkın kiliseye bakış açısı değişmiştir. D) Teknolojik gelişmelerden yararlanmışlardır.
Osmanlı Devleti önceleri küçük bir beylik iken kısa sürede güçlü bir devlet haline gelmiştir.
3. İspanya’da yaşayan Yahudiler, Hristiyanların baskı ve işkencelerinden kaçarak, II.Bayezit’in izniyle Osmanlı topraklarına yerleşmişlerdir.
Bu durum, Osmanlıların en çok hangi özelliğini yansıtır? A) Ekonomik yönden zenginliğini
B) Değişik dinlere hoşgörülü yaklaştığını C) Padişahların geniş yetkileri olduğunu
D) Hıristiyanlarla Yahudiler arasında çekişmeler yaşandığını
4. Osmanlı Devleti gayrimüslim toplumlardan Yeniçeri ocağına alacağı acemi oğlanların öncelikle Türk ailelerin yanına verirmiş.
Osmanlı Devleti’nde böyle bir uygulamanın olmasının amaçları arasında aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) Acemi oğlanların Türkçe öğrenmesini sağlamak
B) Acemi oğlanların Türk kültürünü öğrenmesini sağlamak C) Acemi oğlanların Türk ailelerin hizmetçiliğini yapması D) Acemi oğlanların İslam dinini öğrenmesini sağlamak
5.
Osmanlı askeri teşkilatının bir bölümünü gösteren yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A) Tımarlı Sipahiler B) Divan-ı Hümayun C) Osmanlı Donanması D) Yeniçeriler
Osmanlı Askeri Teşkilatı Kara Ordusu Kapıkulu Ocağı Eyalet
Askerleri Haliç Tersaneleri Kaptan-ı Derya Forsa (Kürekçi)
6. Aşağıdakilerden hangisi Anadolu da kurulan beyliklerin olumlu katkıları arasında gösterilemez?
A) Türkmenlerin güvenli ve düzenli bir şekilde Anadolu’ya yerleşmelerini sağlamışlardır. B) Anadolu’da yaşayan Bizanslıları zorla Müslümanlaştırmışlardır.
C) Haçlılar ve Bizanslılarla mücadele etmişlerdir.
D) Anadolu'da cami, medrese, kervansaray gibi mimari eserler yaparak Anadolu'yu bayındır hale getirmişlerdir.
7. Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Osmanlı Devleti’nin sınırları genişlemiş, yasalar konulmuş, devlet örgütü ve ordu zamanın gereksinimlerine göre geliştirilmiş; ilahiyat, hukuk ve tıp fakülteleri açılmıştır.
Bu parçada, Kanuni dönemiyle ilgili gelişmelerden hangisinden söz edilmemiştir? A) Askerî başarılarla yeni topraklar kazanılması
B) Devlet yönetiminde yeni düzenlemeler yapılması C) Bilim ve eğitime önem verilmesi
D) Askerî harcamaların denetlenmesi
8. Venedikli bir tacir “ Selçuklu ülkesinde tacirler için sanki her şey düşünülmüş; pazarlar, kervansaraylar, malımızı güvence altına alan kanunlar yapılmış” diyerek Anadolu’nun ekonomik hayatı hakkında bize bilgi vermektedir.
Bu bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Selçuklular ekonomik hayatı canlı tutmaya çalışmışlardır.
B) İpek ve baharat yolları önemini kaybetmiştir.
C) Anadolu’ya gelen tacirlerin ihtiyaçları düşünülmüştür.
D) Selçuklular ticarette tüccarların mallarını koruma altına alan sigortacılık anlayışını uygulamışlardır.
9. Yıldırım Bayezid ile Timur arasında 1402 yılında yapılan Ankara savaşından sonra bir takım gelişmeler olmuştur. Osmanlı duraklama fetret (başıboşluluk) devrine girmiş, Osmanlıya katılan beylikler ( Karesi oğulları) dışında bağımsız olmuştur. Yıldırım’ın oğulları arasında 11 yıllık taht kavgası yaşanmıştır.
Bu bilgilere göre aşağıdaki sorulardan hangisine cevap bulamayız? A) Hangi beylik Osmanlıdan ayrılmamıştır?
B) Savaş kimler arasında olmuştur? C) Savaşın sebepleri nelerdir? D) Savaşın sonuçları nelerdir?
10. Aşağıda Osmanlı Devleti’nin duraklamasının nedenleri verilmiştir. I. Savaşlarda yenilgilerin artması
II. İpek ve baharat yolunun yer değiştirmesi
III. Sancağa çıkma usulünün (Şehzadelerin eğitilmesi) kalkması Buna göre hangi alanda bir bozulmadan bahsedilemez?
A) Yönetim (idare) B) Maliye ( ekonomi) C) Ordu (askeri) D) Sosyal (toplumsal)
11. Anadolu Selçuklu Devleti zamanında Anadolu’da yaşamış Hz. Mevlana, Hacı Bektaş-ı Veli ve Yunus Emre gibi kişiler, Türk Kültürü’nün Anadolu’da yerleşmesini ve yayılmasını
sağlamışlardır.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisini kolaylaştırdığı söylenebilir? A ) Haçlı Seferleri’nin başlamasını
B ) Bizans Egemenliği’nin sona ermesini C ) Anadolu’nun Türkleşmesini
12. Osmanlı Devleti fethettiği şehirlerde;
— Süleyman Paşa Medresesi, — Yeşil Cami, — Rüstem Paşa Hanı gibi mimari eserler yapmıştır.
Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz? A) Mimariye önem verildiğinin
B) Ticarete önem verildiğinin
C) Eğitim faaliyetine önem verdiğinin D) Anadolu Türk birliğinin sağlandığının
13. İstanbul’un fethinin aşağıdaki sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi yapısının değişmesinde etkili olmuştur?
A) Bizanslı Bilginlerin İtalya’ya göç etmesi
B) Güçlü topların surları yıkabileceğinin anlaşılması C) Ortodoks Kilisesine geniş haklar verilmesi D) İpek ticaret yolu denetimi için adım atılması
14. Osmanlı devletinde yaşanan kültür etkileşiminde Osmanlının yapmış olduğu faaliyetler Batıyı etkilemiştir. Kültür değerlerimiz Batı tarafından kullanılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi buna örnek olamaz? A) Mehter Marşının Avrupa’da kullanılması
B) Türk motif ve işlemelerinin birçok resimde yer alması C) Osmanlının matbaayı kullanması
15. III. Selim’in ilk kez 1797’de Topkapı Sarayı’nda, Batı’dan gelen bir opera topluluğunun temsillerini oynatması etrafta ilgi uyandırır. II. Mahmut ise 1826’da Yeniçeri Ocağı’nı dağıtıp yerine Asakir-i Mansureyi Muhammediye adlı orduyu kurar. Yeni orduya artık mehter takımının müziği değil yeni bir müzik gerekmektedir. Böylece, Muzikayı Hümayun adı verilen bir boru takımı kurulur. Başına Giuseppe Donizetti getirilir. Bu takım saray bandosu olarak da görev yaparken Donizetti bunlara 1846’da bir de yaylı sazlar bölümü ekler ve sarayda çalışmalar yaptırır. Böylece bu topluluk, hem ordudaki
mehterhanenin hem de saraydaki meşkhanenin yerini alır. Yukarıdaki parçadan yola çıkılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) III. Selim ve II. Mahmut sanata değer vermişlerdir.
B) Osmanlı-Avrupa kültür ilişkisi müzikle başlar. C) Osmanlı müzik zevki Avrupa’dan etkilenmemiştir. D) Osmanlı ordusunun bandosunu opera etkilemiştir.
16. Osmanlı Devleti’nin yükselişi sırasında Ege adaları, Kırım, Suriye, Mısır ve Kıbrıs alındı.
Aşağıdakilerden hangisi bu fetihlerin ortak amacı olarak gösterilemez? A) Devletin sınırlarını genişletmek
B) Ticaret yolları üzerinde denetim kurmak C) Devletin gelirlerini arttırmak
17. Osmanlılar, Rumeli ve Balkanlarda fethedilen yerlere Anadolu’dan getirilen Türk aileleri yerleştirmişler, onlardan vergi almamışlar ve onların Anadolu’ya geri dönmelerini engellemişlerdir.
Buna göre, Osmanlıların böyle davranmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Balkanlardaki kültürel değerleri kazanmak istemesi B) Anadolu’daki siyasi birliği güçlendirmeye çalışması C) Bölgede kalıcı egemenlik kurmak istemesi
D) Göçebe Türkleri belli bir otorite altında toplamaya çalışması
18. Osman Bey döneminde Karacahisar, Bilecik, Yarhisar ve Yenişehir; Orhan Bey döneminde İznik, İzmit ve Bursa fethedilmiştir.
Buna göre Osman Bey ve Orhan Bey döneminde aşağıdakilerden hangisine önem verilmiştir?
A) Dünya ticaret yollarını ele geçirmeye
B) Ülke topraklarını Bizans yönünde genişletmeye C) Osmanlı ordusunu kuvvetlendirmeye
D) Anadolu Türk birliğini kurmaya
19. Osmanlı Devlet adamları birçok alanda yenilik yapmak istemelerine rağmen Yeniçeriler her defasında bunu engellemeye çalışmışlardır. Osmanlı padişahı II. Mahmut bu durumu değiştirebilmek için Yeniçeri Ocağını zor da olsa kaldırmayı başarmıştır.
Bu durumun aşağıdaki sonuçlardan hangisine zemin hazırlayacağı söylenebilir? A) Savaşlarda yenilgilerin artmasına
B) Sınırların daralmasına
C) İç karışıklıkların yaşanmasına D) Yenilik hareketlerinin hızlanmasını
20.
Şeyh Edebali
Ahi Şeyhi Edebali’nin, Osmanlı Beyliği’nin başına geçen Osman Bey’e yaptığı bu tavsiyelerle bir hükümdarın hangi özelliğe sahip olması gerektiğini vurgulamıştır? A) Önemli görevlere yakınlarını getirmek
B) Devlet işlerinde tek başına hareket etmek C) Hoşgörülü ve birleştirici olmak
D) Komşu devletlerle iyi geçinme