ARAŞTIRMANIN KURAMSAL ÇERÇEVESİ VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
2.6. ALANA ÖZGÜ YURT İÇİNDE VE YURT DIŞINDA YAPILMIŞ BAŞLICA ÇALIŞMALAR
Duman ve Sukan (2014: 126) tarafından yapılan araştırmada toplum içinde sıklıkla karşılaşılan dezavantajlı gruplardan olan zihinsel engelli çocuklarda spora katılımın sosyal gelişim üzerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada çocuklarını spora yönlendiren ebeveyn görüşleri dikkate alınmış, ebeveyn görüşlerinin belirlenmesinde anket kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda, ebeveyn görüşlerine göre zihinsel engelli çocuklarda spora katılımın birçok sosyal becerinin (toplumda kabul görme, kendini mutlu hissetme, iletişim becerileri) gelişimine katkı sağladığı tespit edilmiştir.
Vankim ve Nelson (2013: 7) tarafından yapılan araştırmada genç bireylerde spora katılımın psikolojik sağlık ve sosyalleşme üzerindeki etkilerinin incelenmesi
83
amaçlanmıştır. araştırmaya toplam 14,804 genç birey katılmış, katılımcıların stres düzeyler, mental sağlık özellikleri ve sosyalleşme düzeyleri anket kullanılarak test edilmiştir. Katılımcıların sosyalleşme düzeylerinde kriter olarak katılımcıların arkadaşları ile vakit geçirme süreleri dikkate alınmıştır. Araştırmanın sonunda katılımcıların günlük fiziksel aktivite düzeyleri arttıkça psikolojik sağlık düzeylerinin de arttığı, algılanan stres düzeyinin azaldığı, bunun yanında arkadaşları ile vakit geçirme sürelerinde artış meydana geldiği tespit edilmiştir.
Berber (2011) tarafından yapılan araştırmada sosyal dezavantajlı çocuklar içerisinde yer alan işitme engelli çocukların sosyal gelişimlerinin desteklenmesinde sporun etkinliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Afyon, Kütahya ve Eskişehir illerinde bulunan işitme engelliler ilköğretim okullarında öğrenim görmekte olan toplam 100 işitme engelli çocuk katılmıştır. Araştırmada çocukların spor yapıp yapmama durumları ile sosyalleşme düzeylerinin belirlenmesinde anket kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda spor yapan ve yapmayan işitme engellilerin sosyalleşme düzeyleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunduğu, buna göre spor etkinliklerine katılan işitme engelli çocukların daha yüksek sosyalleşme düzeyine sahip oldukları tespit edilmiştir.
Çavdar (2011: 79) tarafından yapılan araştırmada spor etkinliklerine katılımın sosyal dezavantajlı zihinsel engelli çocukların toplumsallaşma becerileri üzerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya 7-12 yaş grubunda bulunan toplam 24 öğretilebilir zihinsel engelli çocuk katılmıştır. Çocuklar deney ve kontrol grubu olmak üzere 12’şer kişiden oluşan iki gruba ayrılmış, deney grubunda bulunan çocuklara 14 hafta boyunca beden eğitimi ve spor etkinlik programı uygulanmış, bu süreçte kontrol grubunda bulunan çocuklar mevcut eğitimlerine devam etmiştir. Araştırmanın sonunda kontrol grubunda bulunan çocuklarla kıyaslandığı zaman beden eğitimi ve spor etkinliklerine katılan öğretilebilir zihinsel engelli çocukların başkalarının farkında olma, başkaları ile iletişim ve grup etkinliklerine dâhil olma becerilerinde anlamlı bir artış meydana geldiği tespit edilmiştir.
Durualp ve Aral (2010: 160) tarafından yapılan araştırmada okul öncesi dönemde bulunan çocuklarda oyun temelli sosyal beceri eğitiminin sosyal beceri gelişimi üzerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya toplam 96 çocuk dahil edilmiş ve çocuklar deney (n: 48) ve kontrol (n:48) grubu olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Her iki grupta sekiz hafta boyunca mevcut eğitim programlarına devam
84
etmiş, bu süreçte deney grubunda bulunan çocuklar mevcut eğitim programlarına ek olarak haftada üç kez olmak üzere oyun temelli sosyal beceri eğitimine dâhil edilmiştir. Araştırmanın sonunda kontrol grubunda bulunan çocuklara kıyasla oyun temelli sosyal beceri eğitimine katılan çocukların sosyal beceri düzeylerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir gelişme meydana geldiği tespit edilmiştir.
Gezer (2010) tarafından yapılan araştırmada farklı yaş gruplarında bulunan genç sporcuların sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada sporcuların sosyal beceri düzeylerinin yerleşim yeri değişkenine göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Eğitim düzeylerine göre ele alındığı zaman sporcuların sosyal beceri alt boyutlarından olan duyuşsal anlatımcılık, duyuşsal kontrol, sosyal anlatımcılık, sosyal duyarlılık ve sosyal kontrol alt boyutlarına ilişkin puanlarının öğrenim düzeylerine göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Bunun yanında sporcuların sosyal beceri düzeylerinin yaş gruplarına ve ilgilendikleri spor türüne (takım/ferdi) istatistiksel açıdan anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Dimech ve Seiler (2010: 191) tarafından yapılan araştırmada, spor etkinliklerine katılımın çocuklarda sıklıkla görülen sosyal kaygı üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada çocukların sergiledikleri sosyal kaygı davranışlarının öğretmen ve ebeveyn gözlemlerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın sonunda çocukların sosyal kaygı düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiş, buna göre kız çocuklarının sosyal kaygı düzeylerinin erkek çocuklarından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında ilgilenilen spor türünün de sosyal kaygı düzeyi üzerinde önemli bir belirleyici olduğu belirlenmiş, buna göre bireysel spor dalları ile ilgilenen çocuklarla kıyaslandığı zaman, takım sporları ile ilgilenen çocukların sosyal kaygı düzeylerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir.
Çelik (2007) tarafından yapılan araştırmada ilköğretim öğrencilerine uygulanan sosyal beceri eğitiminin sosyal gelişim ve uyum düzeyi üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya katılan ilköğretim öğrencileri deney ve kontrol grubu olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Araştırma kapsamında kontrol grubunda bulunan öğrencilerin mevcut ders müfredatlarına devam etmiş, deney grubunda bulunan çocuklara ise toplam 10 oturumdan oluşan sosyal beceri eğitimi verilmiştir. Araştırmanın sonunda, öğrencilerin okula uyum düzeyleri ile sosyal yeterlik
85
düzeylerinin sınıf, cinsiyet, anne ve baba eğitim durumları, anne ve baba meslekleri, ailenin gelir düzeyi, öğrencilerin akademik başarı düzeyleri ve öğretmenlerin sahip oldukları demografik özelliklere göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Deney ve kontrol grupları arasında yapılan karşılaştırmada ise ön test puanları ile kıyaslandığı zaman deney grubunda bulunan çocukların son test sosyal beceri puanlarında anlamlı bir artış meydana geldiği belirlenmiştir.
Papacharisis ve diğerleri (2005: 251) tarafından yapılan araştırmada 10-12 yaş grubunda bulunan çocuklarda bazı sosyal yaşam davranışlarının spor etkinlikleri kullanılarak öğretilmesi amaçlanmıştır. Deney ve kontrol gruplu olarak gerçekleştirilen çalışmada deney grubunda bulunan çocuklar 8 haftalık spor eğitim programına dâhil edilmiş, Bu süreçte kontrol grubunda bulunan çocuklar herhangi bir spor aktivitesine katılmamıştır. Uygulanan 8 haftalık spor eğitim programının sonunda kontrol grubunda bulunan çocuklarla kıyaslandığı zaman deney grubunda bulunan çocukların problem çözme, hedef belirleme ve pozitif düşünme becerilerinin anlamlı düzeyde geliştiği tespit edilmiştir.
Kızmaz (2004) tarafından yapılan araştırmada takım sporları ve bireysel spor dalları ile ilgilenen bireylerin sosyal uyum ve genel uyum düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmaya bireysel spor dalları ile ilgilenen 71 sporcu ile takım sporlarıyla ilgilenen 66 sporcu olmak üzere toplam 137 sporcu katılmıştır. Katılımcıların sahip oldukları kişilik özelliklerinin, sosyal uyum ve genel uyum düzeylerinin belirlenmesinde Hacettepe Kişilik Envanteri kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda takım sporları ile bireysel spor dallarıyla ilgilenen sporcuların kişilik özellikleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmadığı belirlenmiştir. Aynı araştırmada katılımcıların spor yapma yaşları ile sosyal uyum ve genel uyum düzeyleri arasında anlamlı bir korelasyon olduğu belirlenmiş, buna göre katılımcıların sporla ilgilenme yılları arttıkça sosyal uyum ve genel uyum düzeylerinin de artış gösterdiği belirlenmiştir.
86