• Sonuç bulunamadı

AKTİF HESAPLAR : 1. Altın Mevcudu

Belgede 2000 YILLIK RAPOR (sayfa 147-152)

MERKEZ BANKASI BİLANÇOSU

AKTİF HESAPLAR : 1. Altın Mevcudu

Yıl sonu bakiyesi 119.514.989,86 safı gram karşılığı 694.485.985.355.000 lira olan altın mevcudu, uluslararası standartta olan ve uluslararası standartta olmayan altınlardan oluşmaktadır. Altınlar uluslararası piyasalarda 29.11.2000 tarihli altın fiyat ortalaması olan 269,05 ABD dolan kullanılarak hesaplanan 1 safı gram = TL. 5.810.869,2993 üzerinden değerlenmiştir.

Uluslararası Standartta Olanlar Uluslararası Standartta Olmayanlar

Toplam

Safi Gram________________ Türk Lirası 116.286.693.84 675.726.779.135.000 3.228.296.02 18.759.206.220.000 119.514,989.86 694,485.985.355.000

116.286.693,84 safı gram karşılığı 675.726.779.135.000 hra olan uluslararası standartta olan altınlar 2000 yıl içinde, altınlan nemalandırmak amacıyla yapılan vadeli altın depolanırın dönüşlerinde ortaya çıkan külçe farklılıklan nedeniyle 143.451,39 ABD dolan karşılığı 15.625,55 safı gram altın artışı ile 1.707.716,11 ABD doları karşılığı 192.160,23 safı gram altın azalışı sonucu oluşan net

176.534,68 safı gram karşılığı 982.292.845.000 liralık azalışın yanısıra, yıl içinde Türk lirasımn ABD dolan karşısında değer kaybetmesinden hasıl olan

130.679.836.195.000 liralık lehte kur farkı kadar artış göstermiştir.

Tamamı T.C. Merkez Bankası’na ait uluslararası standarttaki altının 33.670.645,06 safı gramı İdare Merkezi kasalannda 82.616.048,78 safı gramı ise yurt dışı muhabirler nezdinde muhafaza edilmektedir.

345.574,68 safı gramı Hazine' ye ait olmak üzere 3.228.296,02 safî gram karşılığı 18.759.206.220.000 lira olan uluslararası standartta olmayan altınlar, 20 yılını dolduran mensuplara verilecek madalyonlann yapımında kullanılmak üzere 20.997,80 safı gram altın çıkışının yamsıra, 3.632.435.795.000 liralık lehte kur farkı kadar artış göstermiştir.

2. Döviz Borçluları

Konvertibl ve konvertibl olmayan dövizler karşılığında hariçteki muhabirler nezdinde açılan hesaplar ile Merkez Bankası şubeleri kasalannda bulunan efektifleri içeren ve yıl sonundaki döviz ve efektif alış kurlanndan bakiyesi

konvertibl, 641.057.075.000 lirası ise konvertibl olmayan dövizlerden oluşmaktadır.

A) Konvertibl:

14.578.848.278.065.000 lirası hariçteki muhabirler nezdindeki konvertibl dövizlerden ve 315.626.095.505.000 lirası Merkez Bankası Şubeleri kasalarındaki efektif mevcutlarından oluşmaktadır.

B) Konvertibl Olmayan:

İkili anlaşmalar gereğince anlaşma ABD dolan üzerinden açılan 84.722.320.000 liralık muhabir hesaplan ile şube kasalanndaki konvertibl olmayan 556.334.755.000 liralık efektif mevcudunu ifade etmektedir.

3. Madeni Para

Bu kalem Merkez Bankası kasalannda mevcut madeni paralan göstermekte olup yıl sonu bakiyesi 3.415.919.470.000 liradır.

4. Dahildeki Muhabirler

Yıl sonu bakiyesi 1.468.356.772.197.599 lira olan bu hesabın 697.599 lirası Türk parası olarak dahili muhabirlik anlaşması gereğince T.C. Ziraat Bankası’nda açılan muhabir hesabı, 1.468.356.771.500.000 lirası ise Döviz ve Efektif piyasalannda karşılaşan döviz depo işlemleri olup yükümlülük kayıtlan pasifte mevduat kaleminde gösterilmektedir.

5. Menkul Değerler Cüzdanı

15.2.2000 tarihi itibanyla portföyde mevcut T.C.Merkez Bankasına ait menkul kıymetler, değerleme hesabımn tasfiyesi çerçevesinde Hazine Müsteşarlığı ile T.C. Merkez Bankası arasında imzalanan protokole istinaden erken itfa edilmiştir.

Yıl sonu itibanyla 6.488.843.562.204.000 lira bakiye gösteren Menkul Değerler Cüzdanında 1.514.941.121.764.000 liralık Kasım 2000’de ikincil piyasadan satın alman kıymetler ile 4.973.902.440.440.000 liralık repo işlemleri dolayısıyla edinilmiş kıymetler bulunmaktadır.

Vergi Usul Kanunu’nun 4369 sayılı Kanun’la değişik 279. maddesi gereğince, devlet iç borçlanma senetlerinden borsada işlem görenler borsa rayici ile , borsada işlem görmeyenler, alış bedeline iktisap tarihi ile 31.12.2000 arasındaki devreye isabet eden getirileri, repo yoluyla edinilen menkul kıymetler ise repo getirilerinin 31.12.2000 tarihine kadar olan kısmı ilave edilmek suretiyle değerlendirilmiştir.

Merkez Bankası'mn bankalarla yaptığı geri alım vaadiyle satım ve geri satım vaadiyle alım işlemleri nedeniyle; Menkul Değerler Cüzdanındaki artış ve azalışların, Bilançonun aktif ve pasifinde yer alan Açık Piyasa İşlemleri kaleminin "Röpor Borçluları" ve "Röpor Alacaklılarının "Menkul” kalemindeki menkul değerler ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

6. İç Krediler

1999 yılında 10.588.405.282.240 lira olan iç krediler, 2000 yılında kamu sektöründe 1.189.591.165.240 liralık azalışa rağmen bankacılık sektöründeki 492.324.900.343.000 liralık artışla, 501.723.714.460.000 lira olmuştur. Merkez Bankası'nca açılan kredileri gösteren bu kalemin dökümü aşağıda yapılmıştır.

A) Kamu Sektörü: a) Hazine

i- Hazine'ye Kısa Vadeli Avans b) Kamu İktisadi Kuruluşları: c) İktisadi Devlet Teşekkülleri B) Bankacılık Sektörü

a) Ticari b) Tarım

c) Sınai (avans karşılığı) d) Tahvil Üzerine Avans e) Diğer ______ Türk Lirası 1.723.714.460.000 1.723.714.460.000 500.000.000.000.000 500.000.000.000.000 501.723.714.460.000

7. Açık Piyasa İşlemleri

Yıl sonu bakiyesi geçen yıla göre 2.811.830.170.282.000 lira artış ile 5.218.625.433.880.000 liraya ulaşan bu kalem; Bankaların Merkez Bankası'na olan Menkul Değer Röpor işlemlerinden nakit olarak 5.117.475.433.880.000 lira ve Bankalararası Para Piyasası işlemlerinden 101.150.000.000.000 liralık borçlarım göstermektedir.

8. Dış Krediler

Sudan Merkez Bankası ile T.C. Merkez Bankası arasında imzalanan Bankacılık Anlaşmaları uyarınca kullandırılan kredi ile, Irak Bekhme Barajı projesi kapsamında Enka İnşaat ve Sanayii A.Ş.' den satın alman senetler karşılığında ve Rusya Federasyonu’na Toprak Mahsulleri Ofısi’nce yapılan buğday ihracatı karşılığında Vnescheconombank tarafından düzenlenen ve Merkez Bankasınca satın alman senetler karşılığında ve ihracatçılarımızın vadeli satışlarından doğan alacaklarının finansmanı için yurt dışındaki bir bankanın geçerli ödeme garantisini içeren dövizi natık senetler karşılığında bankalar aracılığıyla kullandırılan kredilerin izlendiği bu kalemin yıl sonu bakiyesi, Irak Bekhme Barajı projesi kapsamında Enka inşaat ve Sanayii A.Ş.' den satın alınan senetler nedeniyle Irak' tan olan USD 105.005.493,48 tutarındaki alacaktan, körfez savaşı nedeniyle Birleşmiş Milletler Tazminat Komisyonu tarafından ödenmesi kararlaştırılan USD 12.431.018 düşülmesinden sonra kalan USD 92.574.475,48' in yıl sonu itibarıyla Takipteki Alacaklar hesabına alınması sonucu USD 208.013.914,66 karşılığı

139.736.467.380.000 lira olmuştur.

9. İştirakler

Yıl sonu itibariyle bakiyesi 2.726.998.590.000 lira olup, 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nun 3. Maddesi gereğince Merkez BankasTnın, Bank For International Settlements Basle’deki 5.000.000 altın karşılığı İsviçre frangı ile Society For Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWTFT)’deki

385.000 Belçika franklık iştirakim göstermektedir. Bu iştirakler 1 altın İsviçre frangı =544.219 lira ve 1 BEF = 15.334 lira üzerinden değerlendirilmiştir.

10. Gayrimenkuller ve Demirbaşlar

Bu kalem, Merkez BankasTnın sahip olduğu bina, arsa ve demirbaşlardan oluşmaktadır.

Arsalar hariç yeniden değerlemeye tabi tutulan gayrimenkullerin yeniden değerlendirilmiş bedelleri toplamı 63.565.427.337.931 liradan, binalar için maliyet bedelleri üzerinden ayrılan amortismanlar ile her yıl yeniden değerlemeye tabi tutulan birikmiş amortismanlar toplamı 4.587.730.052.788 liranın düşülmesinden sonra gayrimenkullerin net değeri 58.977.697.285.143 lira olup 36.627.780.631.050 liraya sigortalıdır.

1990 yılından bu yana yeniden değerlemeye tabi tutulmayan demirbaşların daha önceki yıllarda yapılan yeniden değerleme dahil tutan 17.857.417.781.358 liradan, birikmiş amortisman tutan 8.782.916.798.269 lira düşüldükten sonra kalan net değeri 9.074.500.983.089 lira olup, 11.477.158.124.290 liraya sigortalıdır.

11. Takipteki Alacaklar

Irak Merkez Bankası’ndan USD 1.091.574.431.93 kredi alacağı karşılığı 733.281.498.265.000 lira ile Irak Bekhme Barajı projesi kapsamında Enka İnşaat ve Sanayii AŞ.den satın alman senetler karşılığı kullandınlan kredinin USD 92.574.475.48 lık kısmı karşılığı 62.188.292.520.000 lirayı gösteren bu kalemin yıl sonu bakiyesi 795.469.790.785.000 liradır.

12. İtfaya Tabi Hesaplar ve Aktifleştirilen Alacaklar

3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlanmn birbirlerine olan borçlarının Tahkimi hakkındaki Kanun’dan doğan ve tahkim kapsamına alman Merkez Bankası alacağı 1993 yılında Hazine’den Devlet İç Borçlanma Senetleri alınmak suretiyle tasfiye edildiğinden ve 1996 yılından itibaren lehe dönüşen kur farkları pasifte izlendiğinden bakiye göstermemektedir.

13. Muvakkat Borçlular

Yıl sonu bakiyesi 227.269.342.775.181 lira olan bu hesabm 225.683.467.500.181 lirası Türk parası, 1.585.875.275.000 lirası ise yabancı para cinsinden olan alacakları göstermekte olup, Türk parası cinsinden alacakların dökümü aşağıda gösterilmiştir.

Türk Lirası

-Avans ve Depozitolar 395.463.099.181

-Ödenecek Kurumlar vergisinden Mahsup edilecek

geçici vergi,gelir vergisi ve fon payı 223.499.408.270.000

- Diğer 1.788.596.131.000

TOPLAM 225.683.467.500.181

14. Diğer Aktifler

384.126.052.123.520 lirası Türk parası, 6.559.054.465.000 lirası ise yabancı para cinsinden olmak üzere, Merkez Bankası'mn yıl sonu itibariyle toplam 390.685.106.588.520 liralık alacağım göstermektedir.

PASİF HESAPLAR:

Belgede 2000 YILLIK RAPOR (sayfa 147-152)