Akıllı (Otonom) Robotlar

İnsanları gözlemleyerek, insanların yaptığı hareketleri yapabilen, insanlarla iletişime geçebilen insanlarla bir ortamda çalışma yapabilen ve bilgisayarlar aracılığıyla yüklenen görevleri de yapabilen robotlara akıllı robotlar denilir. Ürünlerin paketlenip kargoya verilmesine kadar birçok işte bu teknoloji kullanılmaktadır. Temizlik amacıyla hastanelerde kullanılan robotlar, trafikte sürücülerin kural ihlali yapıp yapmadığı amacıyla kullanılan dronelar akıllı robotlara örnektir. Akıllı robotlar verim artışı, kaliteli ürün üretilmesi ve tehlikeli ortamlarda çalışılması, çalışmada esnek saat uygulaması gibi birçok konuda faydalı olmuştur (Nuroğlu ve Nuroğlu, 2018: 334).

Akıllı robotların seri üretimi artınca tüketici davranışları da değişme göstermiştir. Sensörler alanında teknolojik ilerlemeler hızlanmış tüketicilerin davranışları değiştiği için bu değişime ayak uyduran akıllı robotlar ile eskiden bir ürünün üretildiği üretim bandında şimdi birden çok ürün üretilmiştir (Yalçın, 2018: 227).

Sanayi 4.0 çok hızlı ve otomatik olarak planlanan üretim sürecini amaçlamıştır. Üretim yapılan ürünler müşterilere satıldığı için müşteriler ve ürünleri sağlayan kişilerden elde edilen veriler değerlendirilerek bundan sonraki üretim süreçleri daha

77

iyi hale getirilmeye çalışılmış ve alınan verimin arttırılmasını sağlayacak değerlendirilmeler yapılması amacıyla akıllı fabrikalarda yapılan üretimlerde akıllı robotlar kullanılmaya başlanmıştır (Soylu, 2018: 47).

1970’li yıllardan bu yana ürünün üretileceği hammaddeyi işleyerek hazır hale getiren ve malın oluşumunu hazırlayan robotlar kullanılmaktadır. Sensörlerin gelişmesi, yapay zeka teknolojisinin ilerlemesi sayesinde her türlü işte ve yerde kolayca çalışabilen robotların imalatına geçilmiştir. Eski üretim bantları robotların çalışmasına göre yeniden dizayn edilmiştir. Robotlar üretim esnasında üretimde kullanılan tüm parçaları tanıyarak üretime çok büyük katkı sağlamaktadırlar (Yüksekbilgili ve Çevik, 2018: 427).

Yapay zekaya sahip akıllı robotlar en üst düzeyde teknoloji ile donatılmıştır. Bu robotlar yüklenen program ile çalışmaktadır. Akıllı robotlardan farkı yazılımlarında yapay zekaya sahip olmalarıdır. Böylece bu robotlar sayesinde bilgiye ulaşılabilir ve bir konu hakkında karar verilebilir. Robotlar karşılıklı iletişim kurup hareket edebilmektedirler (Turan, 2018: 65).

Akıllı robotlar verilen bir komutu yerine getirmek için metot geliştiren, ayrıca kendini üzerinde takılı olan sensörleri aracılığıyla koruyan, bunu yaparken de etrafında olup bitenlerden elde ettiği bilgileri kullanan, gelecek sorunları diskalifiye etmek amacıyla durağan ve hareket eden engellerden kendini koruyan, elektronik beyinli mekanik aletlerdir (Duman ve Özsoy, 2019: 543-544).

Fabrika ve işletmelerde yapılan üretimlerin daha esnek hale gelmesiyle akıllı robotlar üretim yapan cihazlarla ve makinelerle iletişim halinde olacak ve mal üretimi artacaktır. İlerde üretimde tamamen robotlar rol almayacak ancak fabrikada üretim yapan işçiler nitelikli hale gelecekler ve üretim hiç durmadan devam edebilecektir (Bulut ve Akçacı, 2017: 58).

Akıllı robotlar üretim esnasında birbirlerinden bağımsız hareket ederek üretim yapmaktadırlar (Öcal ve Altıntaş, 2018: 2074).

Akıllı robotlar bilgisayar donanımlarıyla donatılmış ve yapay zekayla yönlendirilebilen üretim aşamasında karar alıp bu aldığı kararı uygulayabilen ve diğer üretime katılan robotlarla iletişim halinde olan akıllı makinelerdir (Rasgen ve Gönen, 2019: 2904).

Akıllı robotlar geçmişte programlanarak tanımlanan görevleri ifa etmek amacıyla yapılmış elektronik aletlerdir. Robota bilgisayarla komut verilebildiği gibi

78

bir insan tarafından da komut verilebilir. Özellikle otomobil sanayinde çok yaygın olarak kullanılmaktadır (Gabaçlı ve Uzunöz, 2017: 156).

Akıllı robotlar kendilerine ait bilgisayar sistemlerine yüklenmiş komutları yerine getiren mekanik makinelerdir. Akıllı robotlar üretimin esnek yapıldığı fabrikalarda diğer üretim yapan cihazlarla iletişim kurarak üretimin daha fazla yapılmasına katkı sağlamaktadır. Akıllı robotlar fonksiyonu fazla tekrar tekrar programlanabilen cihazlardır (Demirkol ve Özcan, 2018: 281).

III. sanayi devrimine girilmesiyle fabrikalarda üretim yapılırken akıllı robotlar kullanılmıştır. 1960- 2010 yılları arasında yapılan üretimlerde sınırlı sayıda sanayi dalında kullanılmıştır. Günümüzde ise, robotların kullanım alanı yaygındır. Oteller ve hastaneler gibi yerlerde de servis robotları kullanılmaya başlanmış ve 2010 yılından başlayarak çok önemli mesafeler elde edilmiştir (Bilgin, 2018: 68).

Günümüze yaklaştıkça üretilen akıllı robot sayısı ciddi anlamda artmıştır. Robotun içinde yer alan bilgisayarda yazılım ve donanımın birleşmesiyle akıllı robotlar ortaya çıkmıştır. Robotlar sayesinde iş hayatında insanlar daha çok istirahat edebilirler. Farklı ülkelerde çalışan insanların robotlarla desteklenmesi sonucu işin yapılma süresi kısalarak iş daha kaliteli hale gelmiş ve üretilen ürünün fiyatının daha makul olması olumlu yansıması olarak kabul edilmiştir. Ancak siber bir saldırıda robotların yazılımları bundan olumsuz olarak etkilenerek verimlilikleri azabilmektedir (Sözen ve Mescioğlu, 2019: 301).

Farklı iş sahalarında üretim yapan firmalar yıllardır robotlardan yararlanmaktadır. Robotlar sayesinde işler otomatik hale gelmiştir. Mantıklı ve doğru işler yapılmıştır. Çalışma saatleri esnekleşmiştir. Maliyetler ciddi şekilde azalmaya başlamıştır (Altay, 2016: 7).

Günümüz teknolojik desteği neredeyse tüm alanlarda kullanılmaktadır. Gelişen elektronik ve bilgisayar teknolojisi de robot teknolojisinin gelişmesinde rol oynamıştır. Sensörlerin gelişmesiyle ve bu sensörlerin robotlara uyarlanmasıyla robotlar çok gelişmiştir. Böylece akıllı robotlar insan yaşamında her alanda kullanılmaya başlanmıştır (Özkan, Al ve Yavuz, 2018: 137-138).

İnsanın sebep olduğu hataların ortadan kaldırılması sebebiyle üretimde son yıllarda akıllı robotlar kullanılmaya başlanmıştır. Üretimde çalışan kişilerle beraber ortaya çıkan durumları değerlendirebilirler, eldeki bilgileri yorumlayabilirler ve yapay zekaya sahip oldukları için bu işlemleri kolay bir şekilde yapabilirler (İnan, 2019: 25).

79

Akıllı robotlar üzerlerinde bulunan sensörler vasıtasıyla etrafını algılayabilen, yapay zeka sayesinde algıladıklarını akıl süzgecinden geçiren ve buna göre hareket eden cihazlardır. Akıllı robotlar sanayide yapılan üretimde, sağlık alanında, eğitimde, tarımsal üretimde ve bunun gibi birçok alanda kullanılmaktadır (Kahraman, 2017: 75).

Akıllı robotlar sayesinde iş hayatında insana duyulan ihtiyaç azalmaya başlamıştır. Akıllı robotlar insana göre aynı zaman süresi içinde daha çok iş yapmaktadırlar. İnsanda bulunan fizyolojik özeliklere (acıkmak, yorulmak, vb.) sahip olmadıkları için sürekli bir şekilde çalışabilirler. Robotlar insanlarla karşılaştırıldığında; çok az maliyetle istihdam edilmekte oldukları, maliyetlerinin sadece ilk satın alma sırasında oluştuğu, sonraki süreçlerde bakım ve çalıştıkça tükettikleri enerjiyle maliyetlerinin sınırlı olduğu söylenebilir. Çalışan bir işçiyle akıllı robotlar mukayese edildiğinde akıllı robotların maaş, yemek, sigorta gibi masrafları da yoktur (Turan, 2018: 63-64).

Klasik tarzda yapılan üretimde, üretim yapılan bantta üretilecek ürünler ilerlerken akıllı sensörler yardımıyla akıllı robotlarca tanımlanarak hangi işlemden geçirileceği bilinmektedir. Böylece üretim sırasında hata payı asgari düzeyde olup hatta neredeyse hatasız yapılabilmektedir. Diğer bir aşamaya gelindiğinde birbiriyle karşılıklı iletişim halinde olan cihazlar ile üretilen ürünlerin kaliteleri kontrol edilerek üretim hatasız bir şekilde sonlandırılmaktadır (Soylu, 2018: 47).

Akıllı robotlar kendilerini yöneten sistemleri de kontrol ederek bakıma gereksinim duyduklarında bunu bakımı yapacak ilgiliye bildirmektedir. Akıllı robotlar sayesinde üretim daha hızlı, hatasız yapılır ve üretim yapılırken bantta yer alan çeşitli ürünlerin değişimine neredeyse hiç ihtiyaç olmamaktadır (Rasgen ve Gönen, 2019: 2904).

Otellerde bundan sonra görülecek olan Relay adlı teslimat robotu otelde konaklayan insanlara kahvaltısını, yemeğini, havlusunu götürebilen akıllı bir robottur. Otelde kalan müşterinin bir isteği olduğu zaman hangi odaya servis götüreceğinin söylenmesiyle akıllı robot bu servisi gerçekleştirir. Bu akıllı robot Wi-Fi yardımıyla asansörü çağırabiliyor ve önüne engel çıktığında engellerden kurtulabilmektedir. Akıllı robot siparişi veren müşterinin odasına gelince odayı arayarak geldiğini haber verir. Oda kapısı açılana kadar ürünleri kilitli bir kısımda gizler. Robot teknolojisine yatırım yapılınca bu yatırımlara büyük veri ve yapay zeka da eklenince devamlı artan bir kapasite ve maliyetler de azalma görülmektedir. Yeni teknolojilerle üretimi

80

yapılan robotlar en az aylık alan bir işçiden bile daha az maliyetlidir. Çünkü, insan çalıştıran fabrikalarda insanın hasta olması, maaşı, yemeği bununla beraber maaşı beğenmezse grev hakkı mevcuttur. Ama robotta böyle şeyler yoktur. Sadece bakım masrafı vardır (Bilgin, 2018: 72).

Akıllı robotlar üretim sırasında problem oluşursa cep telefonları sayesinde görevlilere oluşan problemi ayrıntılı olarak mesajla bildirebilmektedir. Kamerayla izlenen üretim süreçleri problemlere anında çözüm olanakları getirerek sorun hangi aşamadaysa o aşamanın görüntüsünü yetkili birime aktararak çözüm bulunmasını sağlar. Sensörler yardımıyla robotlar etrafında olan biten her şeyi daha kolay algılamaktadırlar (Bulut ve Akçacı, 2017: 58).

Akıllı robotların üretimde kullanılmasıyla işçi ölümleri ve kazaları da asgari düzeye inmiştir. Üretimde insanların yapmış olduğu istemsiz hatalar robotların üretimde kullanılmasıyla sıfıra inmiştir. Yeni nesil robotlar kollobratif olarak çalışırlar. Yani insanla birlikte üretime katılırlar. Bu robotlar çalışırken etrafında yer alan işçileri ve üretimde kullanılan makine ve cihazları tanımlayarak çalışmaktadırlar. Bu akıllı robotlar güvenli oldukları için kritik işleri de yapmışlar ve bir işte değil birden çok işte kullanılma imkanları olmuştur (Turan, 2018: 63-64).