İl Afet Müdahale Planı

İl Afet Müdahale Plan’ının amacı, afet ve cil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, ilde afet öncesi, sırası ve sonrası müdahale planlamasının ana prensiplerini belirlemektir. Bu doğrultuda plan müdahalede görev alacak kurum/kuruluşları, özel kuruluşları, sivil toplum kuruluşlarını ve gerçek kişileri kapsamaktadır.

İl Afet Müdahale Planı’nın hazırlanma gerekliliği, 18.12.2013 tarih 28855 sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmelik’i kapsamında olmuştur. Ayrıca, 17.06.2020 tarih 27261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 18. Maddesi gereği İl Afet Müdahale Planı’nın hazırlanmasında ve uygulanmasında, İl Afet ve Acil Müdürlükleri’nin görevli olduğu belirtilmiştir.

İl Afet Müdahale Planı kentin geçmişte yaşadığı afet tecrübeleri ışığında kente dair senaryolar geliştirilerek oluşturulmaktadır. Bu doğrultuda söz konusu müdahale planı, 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirler ile Yapılacak Yardımlara Dair Kanun, 7126 sayılı sivil Savunma Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu, Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri Yönetmeliği, Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği, Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) ve Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP) yasal dayanağında hazırlanmaktadır.

Afet yönetimi konulu planlar stratejik, taktik ve operasyonel yaklaşımla hazırlanmaktadır. Stratejik planlar; kurum ve kuruluşların orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, hedeflerine ulaşabilmek için izlenecek eylem ve yöntemler ile kaynak dağılımını içermektedir. Taktik planlar; kurum/kuruluşların rollerini, sorumluluklarını, görevlerini tanımlar ve hizmet gruplarının yapacakları çalışmaları ve eylemleri belirtir. Operasyonel planlar ise; personel, ekipman ve kaynak yönetimi vb. detayları kapsamaktadır. Türkiye Afet Müdahale Planı taktiksel yaklaşımla hazırlanmış olup

37

afet ve acil durumlarda müdahale çalışmalarında görev olacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait görev ve sorumlulukların tanımlandığı plan olarak tanımlanmaktadır. Türkiye Afet Müdahale Planı, afet ve acil durumlarda ulusal ve yerel boyutta müdahale çalışmalarının nasıl yürütüleceğini ortaya koyan üst ölçekli plandır (T.C. Başbakanlık 2020).

İl Afet Müdahale Planı, Türkiye Afet Müdahale Planı kararları doğrultusunda hazırlanmış olup kent bütünü için olası afet ve acil durumlar karşısında yapılacak çalışmaların ortaya konulması, kurum ve kuruluşların görev ve sorumluluklarının ve kurumların birbirleri ile olan ilişkilerini barındıran operasyonel bir plandır (Denizli İl Afet Müdahale Planı 2018, Beylikdüzü Afet ve Acil Durum Müdahale Planı 2017, İzmir İl Afet Müdahale Planı 2019).

Türkiye Afet Müdahale Planı kapsamında, ulusal düzeyde 28 adet hizmet grubu, yerel düzeyde 26 adet hizmet grubu tanımlanmıştır. İl Afet Müdahale Planı bünyesinde barındırdığı hizmet gruplarının hazırlamış olduğu operasyon planları ile bir bütün olması sebebiyle operasyonel plan kategorisinde yer almaktadır.

Başka bir ifade ile, il afet müdahale planı, Türkiye Afet Müdahale Sistemi içinde yerel düzeyde yer alan ana ve destek çözüm ortaklarının görev ve sorumluluklarını, hizmet gruplarının diğer hizmet grupları ile olan ilişkilerini, afet ve acil durum anından etkin koordinasyon için gerekli olan hizmet grubunun teşkilini, ekipman ve insan kaynaklı kapasitenin mevcut durumunu ve ihtiyaç duyulan kapasiteyi sunmaktadır (İzmir İl Afet Müdahale Planı 2019).

İzmir İl Afet Müdahale Planı, İzmir Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nce hazırlanmış olup Valiliğin 25.10.2019 tarihli onayı ile yürürlüğe girmiştir. İl afet müdahale planında İzmir kentinin mevcut durumuna (idari yapısı, ekonomisi, iklimi, nüfusu, jeolojik durumu, yapılaşma durumu, sahip olduğu su kaynakları vb.) ilişkin bilgilerin yanında plan kapsamın yer alan paydaşlar (kurum/kuruluşlar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları vb.) yer almaktadır. Kentin depremselliği ortaya konulmuş bu doğrultuda müdahale aşamaları belirlenmiştir. Müdahale aşamasında görevli ana ve destek çözüm ortaklarının görev ve sorumlulukları belirlenmiştir.

38

İstanbul Beylikdüzü Belediyesi, Plan ve Proje Müdürlüğü tarafından Ocak 2017’de hazırlanan T.C. Beylikdüzü Belediyesi Afet ve Acil Durum Müdahale Planı, afet yönetim sistemin etkin şekilde yapılması adına yerel düzeyde gerçekleştirilen bir başka örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Beylikdüzü Belediyesi’nce hazırlanmış olan afet müdahale planı, operasyonel bir yaklaşımla, İstanbul İl Afet Müdahale Planı dikkate alınarak hazırlanmıştır. İlçe afet müdahale planında afet yönetiminde görevli hizmet gruplarına ait operasyonel çalışmalar hazırlanmış olup bu hizmet grubu planlarında; haberleşme sistemi ve bilgileri, toplanma yerleri, intikal planlaması, rapor ve form örnekleri, müdahale çalışmalarında ekipler ve alt ekiplere görevlendirilecek personel, alet, ekipman, araç, gereç vb. kaynak envanterleri, iş akışları, vardiya planlaması ve standart operasyon prosedürleri yer almaktadır (T.C. Beylikdüzü Belediyesi, Afet ve Acil Durum Müdahale Planı 2017).

Beylikdüzü Afet ve Acil Durum Müdahale Planı, afet yönetim sisteminde yer alan hizmet gruplarına ait ana ve destek çözüm ortaklarının ortaya konulduğu, görevli kamu kurum/kuruluşlarının görev ve sorumlulukların detaylı olarak açıklandığı plandır. Şekil 2.10’da Beylikdüzü Belediye’nce hazırlanmış afet ve acil durum müdahale planının ana ve destek çözüm ortaklarını yer almaktadır. Ülkemiz afet yönetim uygulamaları incelendiğinde merkeziyetçi bir yapının olduğu görülmektedir.

Şekil 2.10: Beylikdüzü Belediyesi afet ve acil durum müdahale planı organizasyon şeması Kaynak: T.C. Beylikdüzü Belediyesi Afet ve Acil Durum Müdahale Planı 2017

39