ĠġLETMELERĠN FAALĠYETLERĠNE YÖNELĠK BĠLGĠLER

3.4.1. ĠĢletmelerin Üretim Miktarlarını Belirleme Durumu

İşletmelerin üretim miktarlarını belirleme durumunda “sipariş üzerine” üretimin ve “iç talebe göre” üretimin sık sık etkili olduğu belirlenmiştir (Çizelge 3.18). Bozkurt Küçük (2016) çalışmasında sipariş üzerine üretimin sık sık etkili olduğunu, iç talebe göre üretimin ise nadiren etkili olduğunu belirtmiştir.

Çizelge 3.18. İşletmelerin üretim miktarlarını belirleme durumu.

Seçenekler Ortalama* Standart

Sapma

Sipariş üzerine 4,6875 0,62420

İç talep üzerine 4,0278 1,29804

Finansman koşullarına göre 3,8485 1,12142

Dış talep üzerine 3,7407 1,43024

*1: Hiç, 2: Nadiren, 3: Bazen, 4: Sık sık, 5: Her zaman 3.4.2. ĠĢletmelerin Fason Üretim Durumu

Katılımcı işletmelerin fason üretim durumu incelendiğinde; işletmelerin %80’inde fason üretim yapılmadığı, %20’sinde fason üretim yapıldığı belirlenmiştir. Ayrıca işletmelerin sadece %26’sı fason üretim yaptırdığını belirtmiştir (Çizelge 3.19). Bozkurt Küçük (2016) çalışmasında, işletmelerin %64,9’unun fason üretim yapmadığını, %10,4’ünün fason üretim yaptırdığını belirlemiştir.

23

Çizelge 3.19. İşletmelerin fason üretim durumu.

Seçenekler Frekans Yüzde (%) İşyerinizde fason üretim yapılıyor mu?

Evet 10 20

Hayır 40 80

Toplam 50 100

Fason üretim yaptırıyor musunuz?

Evet 13 26

Hayır 37 74

Toplam 50 100

3.4.3. ĠĢletmelerin SatıĢ AĢamasında Yararlandıkları Dağıtım Kanalları

Katılımcı işletmeler satış aşamasında en fazla “doğrudan doğruya tüketiciye satış yapma” ve “ürünleri bir toptancıya satma” şeklindeki dağıtım kanallarından yararlandıklarını belirtmişlerdir. Ürünlerini bir perakendeciye satma dağıtım kanalını ise en az kullandıkları görülmektedir. Katılımcı işletmeler diğer seçeneği altında dağıtım kanalını bayiler olarak belirtmişlerdir (Çizelge 3.20).

Çizelge 3.20. Satış aşamasında yararlanılan dağıtım kanalları.

Seçenekler Ortalama* Standart

Sapma Doğrudan doğruya tüketiciye satış yapmak 1,4200 0,49857 Ürünleri bir toptancıya satmak 1,5200 0,50467 Özel bir satış birimi kullanmak 1,7600 0,43142

Diğer 1,8000 0,40406

Ürünlerini bir perakendeciye satmak 1,9400 0,23990

*1: Evet, 2: Hayır

3.4.4. ĠĢletmelerin MüĢteri Kitlesi

Katılımcı işletmelerin müşteri kitlesinin ana sanayiciler, toptancılar, bireysel tüketicilerden oluştuğu belirlenmiştir. İşletmeler diğer seçeneği altında müşteri kitlesini bayiler, inşaat firmaları olarak belirtmişlerdir (Çizelge 3.21). Çil (2015) çalışmasında; işletmelerin müşteri kitlelerini önem sırasına göre %70’ini toptancıların, %54’ünü perakendecilerin, %32’sini zincir mağazaların, %30,6’sını ana sanayicilerin, %28,6’sını bireysel tüketicilerin ve %4’ünü fason üretim yapan işletmelerin oluşturduğu sonucuna varmıştır. Delihasanoğlu (2018) çalışmasında işletmelerin müşteri kitlesini bireysel tüketicilerin (%70,8), perakendecilerin (%49,2), toptancıların (%43,1), zincir mağazaların (%26,2), ana sanayicilerin (%24,6) oluşturduğunu belirtmiştir.

24

Çizelge 3.21. İşletmelerin müşteri kitlesi.

Seçenekler Ortalama* Standart

Sapma Ana sanayiciler 1,4400 0,50143 Toptancılar 1,6000 0,49487 Bireysel tüketiciler 1,6800 0,47121 Diğer 1,7000 0,46291 Perakendeciler 1,8000 0,40406 Zincir mağazalar 1,9000 0,30305 *1: Evet, 2: Hayır

3.4.5. ĠĢletmelerin Ġhracat ve Ġthalat Durumu

Katılımcı işletmelerin ihracat ve ithalat durumları değerlendirildiğinde; işletmelerin %14’ünün ihracat, %8’nin ithalat, %38’nin hem ihracat hem ithalat yaptıkları belirlenmiştir. Bu soruya katılımcı işletmelerin %40’ı yanıt vermemiştir (Çizelge 3.22). Aytin (2006) çalışmasında; Düzce ilinde faaliyet gösteren işletmelerin %51,1’inin ihracat yapmadığını, %48,9’unun ise ihracat yaptığını belirtmiştir. Karapınar (2015) çalışmasında katılımcı işletmelerin %60’ının ihracat yaptığını, %40’ının ise ihracat yapmadığını belirlemiştir.

Çizelge 3.22. İşletmelerin İhracat ve ithalat durumu.

Seçenekler Frekans Yüzde

(%)

İhracat 7 14

İthalat 4 8

Hem ihracat hem ithalat 19 38

Yanıt yok 20 40

Toplam 50 100

Katılımcı işletmeler ihracat yaptıkları ülkeleri; Rusya, İngiltere, Almanya, Fransa, İran, Sırbistan, Suudi Arabistan, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Irak, Çekoslovakya, Bulgaristan, Libya, İtalya, Azerbaycan, Hollanda, İrlanda, İsviçre, Malta, Romanya, Afrika ülkeleri, Karadağ, Belçika, Danimarka, Dubai, Katar, Kırgızistan, Umman, Türkmenistan, Mısır, Lübnan, Fas olarak belirtmişlerdir.

İşletmeler ithalat yaptıkları ülkeleri ise; Almanya, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Afrika, Rusya, Romanya, Bulgaristan, Avusturya, Ukrayna, İsviçre, Çin, Karadağ, Hollanda, Fransa, Vietnam, İtalya olarak belirtmişlerdir.

25

3.4.6. ĠĢletmelerin Hammadde Teminini Sağladığı UlaĢım Yolları

İşletmelerin hammadde teminini en fazla karayolu ve denizyolu; en az demiryolu ve havayolu ulaşım üzerinden karşıladıkları belirlenmiştir (Çizelge 3.23). Çil (2015) çalışmasında; Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan işletmelerin %80’inin hammadde teminini karayolu ulaşımından sağladıkları sonucuna ulaşmıştır.

Çizelge 3.23. İşletmelerin hammadde temin durumu.

Seçenekler Ortalama* Standart

Sapma Karayolu 1,0600 0,23990 Denizyolu 1,6800 0,47121 Demiryolu 1,9600 0,19795 Havayolu 1,9800 0,14142 *1: Evet, 2: Hayır

3.4.7. Ürün SatıĢ Fiyatının Belirlenmesi

Ürün satış fiyatının belirlenmesi amacıyla sorulan soruya; katılımcı işletmeler en fazla maliyete göre ürün satış fiyatını belirlediklerini belirtmişlerdir. Diğer seçeneği altında katılımcı işletmelerin tasarıma göre ürün satış fiyatını belirledikleri görülmüştür (Çizelge 3.24).

Çizelge 3.24. Ürün satış fiyatının belirlenmesi.

Seçenekler Ortalama* Standart

Sapma Maliyete göre 1,2400 0,43142 Müşteriye göre 1,6000 0,49487 Rakiplere göre 1,9600 0,19795 Diğer 1,9600 0,19795 *1: Evet, 2: Hayır

3.4.8. Üniversite ve Diğer ĠĢletmelerle ĠĢbirliği Yapma Durumu

Katılımcı işletmelerin üniversite ile işbirliği durumları incelendiğinde; işletmelerin %22’si (11 işletme) işletme ile ilgili sorunların çözümlenmesinde üniversitelerle işbirliği içerisinde olduklarını belirtmişlerdir (Çizelge 3.25).

26

Çizelge 3.25. İşletmelerin üniversiteler ile işbirliği durumu.

Seçenekler Frekans Yüzde

(%) İşletmeniz ile ilgili sorunlarda üniversiteler ile

işbirliği yapıyor musunuz?

Evet 11 22

Hayır 39 78

Toplam 50 100

Katılımcı işletmelerin diğer işletmelerle işbirliği durumları incelendiğinde; işletmelerin %74’ü (37 işletme) diğer işletmelerle işbirliği içerisinde olduklarını belirtmişlerdir (Çizelge 3.26).

Çizelge 3.26. İşletmelerin diğer işletmelerle işbirliği durumu.

Seçenekler Frekans Yüzde (%)

Diğer işletmelerle işbirliği yapıyor musunuz?

Evet 37 74

Hayır 13 26

Toplam 50 100

Katılımcı işletmelerin diğer işletmelerle işbirliği yaptıkları alanlar incelendiğinde; işletmelerin en fazla hammadde alımında, pazarlama-satışta ve taşıma alanında işbirliği yaptıkları belirlenmiştir (Çizelge 3.27).

Çizelge 3.27. İşletmelerin diğer işletmelerle işbirliği yaptıkları alanlar.

Seçenekler Ortalama* Standart

Sapma

Hammadde alımında 1,4255 0,49977

Pazarlama-satış alanında 1,5532 0,50254

Taşıma alanında 1,5957 0,49605

Kalifiye teknik eleman alımında 1,8936 0,31166 Teknoloji transferi alanında 1,8936 0,31166

27

3.5. ĠġLETMELERĠN YENĠLĠK GELĠġĠM VE TEKNOLOJĠ KULLANIM