Üstün Yeteneklilik ve Problem Davranışlar

Üstün yetenekli bireyler bahsedilen bazı özelliklerinden dolayı (liderlik, yaratıclık, mükemmeliyetçilik vs.) akran gruplarından farklı özellikler gösterebilmektedirler. Enç’ e göre (2011), üstün yetenekli öğrenciler sahip oldukları bireysel farklılıklardan dolayı belli miktarlarda bazı psikolojik sorunlarla karşı karşıya gelmektedirler. Genellikle toplum içerisinde yadırganan davranışlarda bulunan üstün yetenekli bireyler bu davranışlarından dolayı tepki görebilirler (Sak, 2010). Bu davranışları üstün yetenekli bireyler okulda sınıf içerisi problem davranışlar olarak da sergileyebilmektedirler. Çetinkaya, Maya & Güngör (2012), çalışmalarında üstün yetenekli öğrencilerin liderlik gibi üstünlüğü tanımlamada önemli alanlara bağlı olarak ne gibi sınıf yönetimi sorunlarının oluştuğunu tespit etmiştir.

72

Üstün yetenekli öğrencilerin sınıf içerisinde birçok davranış problemi sergiledikleri düşünülmektedir. Üstün yetenekli öğrencilerin okul ortamında akranlarının dünyasının dışında kalması, sosyal gereksinimlerini karşılayamaması gibi durumlar, duygusal problemlerin de kaynağı olabilmektedir (Özoğlu, 2004). Enç (2011), üstün yetenekli bireylerin sosyal ortamlarda bireysel özelliklerinden kaynaklı bazı özelliklerinden dolayı performanslarını tam olarak ortaya çıkaramamakta ve kendilerini iyi bir şekilde ifade edemediklerinden bahsetmektedir. Bu durumlardan kaynaklanan sebeplerde üstün yetenekli bireylerin çeşitli sorunlar yaşamalarına neden olmaktadır. Bir davranışın problemli davranış olarak nitelendirilebilmesi için bazı özellikleri içerisinde barındırması gerekmektedir. Bu tür duygusal ihtiyaçlar ve engellenmeler, üstün zekâlı çocukları, duygu-sal süreçleriyle mücadele etmeye zorlamakta ve böylece varoluşçu depresyon, performans temelli kaygı gibi sorunları yaşamalarına neden olmaktadır (Fonseca, 2011).

Milgram’a göre(1991), üstün zekâlı bireylerin yaşadıkları çeşitli sorunlar; ileri derecede üstün zekâlı bireylerin yaşadıkları psikolojik uyum sorunları, diğer kişilerle sosyal ilişkilerinde yaşadıkları sorunlar ve beklenenden az başarı gösterdiklerinde yaşadıkları sorunlar olmak üzere üç boyut altında incelenmektedir. Üstün yetenek özelliklerinden kaynaklanan bu sorunlar sosyal bir ortam olan sınıf içerisinde de kendini problem davranış olarak göstermektedir. Görüldüğü gibi üstün yetenekli bireylerde görülen davranış ve uyum problemi sınıf yönetimini zorlaştırmakta ve hem üstün yetenekli öğrencilerin hem de aynı sınıftaki akranlarının eğitimine zarar vermektedir. Bu da sınıfta istenmeyen öğrenci davranışı sorununu doğurmaktadır.

Çelik(2002), göre istenmeyen öğrenci davranışlarını sınıflanılırken dört temel ölçüt kullanılabilir; a)istenmeyen Davranış, b)anti sosyal Davranış c)zarar verebilen Davranış ve d)sonuçları açısından zarar verebilen Davranış. Yukarıdaki Davranış sınıflamasına göre literatürde birçok tanım bulunmaktadır.

Sınıf yönetiminde, sınıf düzenine ve kurallarına uygun olarak gösterilen davranışlar, öğrencilerden beklenen, istenen davranışlar olarak değerlendirilir. Sınıf ortamında eğitim ve öğretim etkinliklerini olumsuz yönde etkileyen her türlü davranış, istenmeyen davranış olarak adlandırılır (Çelik,2002).

Literatürdeki tanımlardan yola çıkarak problem davranış kavramını kısaca özetlemek gerekirse sınıf düzenini bozan, eğitim-öğretimi engelleyen ama özünde toplumsal kuralları

73

hiçe sayacak bir şekilde gelişen bunun yanı sıra öğrencilerin kendilerine, çevrelerindeki insanlara ve eşyalara zarar vermelerine neden olan her türlü davranışı istenmeyen öğrenci davranışı olarak nitelendirebiliriz.

Unutulmamalıdır ki sınıfta istenmeyen öğrenci davranışın oluşmasının birçok nedeni olabilir. Sınıf içersinde problem davranışın oluşmasında birçok etken vardır. Herhangi sınıfta bir davranış problemi ortaya çıkmış ise bunun altında yatan bir sebep muhakkak ki vardır. Bir derslikte disiplin probleminin görülmesi ortamda bir problemin olduğuna işaret eder ve böyle bir durumda hemen problemin altında yatan nedenlerin aranması gerekir (Yüksel,2005).

Bu etmenler genel olarak sınıf içi ve sınıf dışı etmenler olarak nitelendirilir. Bunlar; aile, sosyal çevre, okul, sınıfın yapısı ve ortamı, eğitim programı ve öğretim yöntemleri, öğrenci özellikleri, öğretmen davranışı ve özellikleri olarak sayabiliriz (Akar,2002:21). Bunlardan biride öğrencinin sahip oluğu bireysel özelliklerden kaynaklanabilir. Bir sınıfta öğrenciler genellikle aynı yaş aralığında akran gruplarından oluşurlar. Bununla beraber kalıtımla ve sosyal çevrelerinde edinmiş olukları bazı davranışlarda bu çocuklarla beraber sınıf ortamına taşınmış olur. Bireylerin zeka özellikleri de davranışlarını etkileyen önemli unsurlardan birisidir. Üstün yetenekli öğrencilerin zeka bölümleri akran grubundan farklılık gösterdiğinden davranış örüntüleri de değişiklik göstermektedir.

Sınıfta öğrencilerin davranışlarında benzerlik yaratan en önemli, unsur uyma davranışıdır. Bireyler içinde bulundukları grubun yargı standartlarına uyma eğilimindedirler. Grup içinde belli bir norm oluşunca, öğrenciler bu normları kendi geliştirdikleri doğrularının yerine koyarlar (Kağıtçıbaşı,1977,Akt: Erden,2005). Erden (2005)’ in belirttiği gibi; insanlar genellikle birbirine benzeyen kişilerle etkileşim kurma eğilimindedirler. Sınıf ortamında da benzer özelliklere sahip öğrenciler kısa sürede bir araya gelerek gruplar oluşturabilirler. Üstün yetenekli öğrenciler bireysel özelliklerinden dolayı sınıf içerisinde oluşan bu normlara uymama ya da farklı kurullar koyma eğilimindedirler. Liderlik özerliklerinden dolayı gruba yön verme ve istediklerini yaptırma, doğru bildiğinden şaşmama yönelimi gösterirler.

Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışları sadece eğitim öğretimi engellemez, bununla birlikte bazı fiziksel ve psikolojik huzursuzlukları da beraberinde getirir. İstenmeyen davranışlardan bazıları, en büyük etkisini davranışı yapan üzerinde gösterir ama bir kısmı

74

bunun ötesinde öğretmeni, sınıfın tümünü ve dersi olumsuz etkiler (Haigh,1990, Akt: Başar; 2003). Sınıf yönetiminde karşılaşılan davranış problemleri eğitim öğretim sürecini böylelikle de öğrenci başarısını ve gelişimini olumsuz yönde etkiler. Eğitim öğretim etkinliklerinin gerçekleştiği yer olan sınıflar eğitimde ve bireysel gelişimde önemli rol oynamaktadırlar.

75

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde çalışma grubunun oluşturulması, araştırma deseni, araştırmada kullanılan veri toplama araçları, verilerin analizinde kullanılan istatistiksel yöntemler hakkında bilgi verilmiştir.