Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma düzeylerinin cinsiyete göre aritmetik ortalama, standart sapma ve ranj değerleri Tablo 10’da gösterilmiştir.
Tablo 10
Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İyi Olma Puanlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve Ranj Değerleri
Cinsiyet n X̅ Ss Max-Min
Tablodaki değerlere bakıldığında kadın öğrencilerin psikolojik iyi olma puanlarının aritmetik ortalama değerinin erkek öğrencilerin değerinden daha yüksek olduğu görülmektedir. Cinsiyete göre puan farkının anlamlı olup olmadığına Mann Whitney U testi ile bakılmış ve sonuçlar Tablo 11’de verilmiştir.
Tablo 11
Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İyi Olma Puanlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Mann Whitney U Testi Sonuçları
Yapılan analiz sonucunda öğrencilerin cinsiyet değişkeni açısından psikolojik iyi olma puanlarında istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık olduğu bulunmuştur
(U=34285,00; p<.0.05). Kadın öğrencilerin puanlarının erkek öğrencilerin puanlarından daha yüksek olduğu görülmüştür.
BÖLÜM V
TARTIŞMA VE YORUM
Bu bölümde araştırmada elde edilen bulgular ilgili alanyazında yer alan bulgular çerçevesinde, yurtiçi ve yurtdışında yapılan benzer çalışmalarla ilişkilendirilerek tartışılmış ve yorumlanmıştır.
5.1. Yaşam Anlamı, Mevcut Anlam ve Aranan Anlam ile Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki
Yapılan bu araştırma kapsamında hedeflenen amaçlardan biri üniversite öğrencilerinde yaşam anlamı, mevcut anlam ve aranan anlam düzeyleri ile psikolojik iyi olma düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemeye yöneliktir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre üniversite öğrencilerinin yaşam anlamı ve mevcut anlam psikolojik iyi olma arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişkiler; aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında ise pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki saptanmıştır.
Alanyazın incelendiğinde yaşam anlamı ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkiyi destekleyecek çalışmalar mevcuttur. Ergenlerle yapılan çalışmaların bulguları kişisel anlam ile psikolojik iyi olma arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğuna işaret etmektedir (Lazzari, 2000; Rathi ve Rastgi, 2007).
Yaşam anlamı düzeyleri yüksek olan bireylerin psikolojik iyi olma düzeylerinin daha yüksek olduğu ve bu bireylerin daha düşük psikopatolojik belirtiler gösterdiği ifade edilmektedir (Ryff, 1989a; Shek, 1992; Steger, 2012; Zika ve Chamberlain, 1992).
Alanyazında yapılan çalışmalarda yaşam anlamının fiziksel sağlık ve psikolojik iyi olma ile pozitif olarak ilişkili olduğu ve psikolojik sağlık üzerinde aracı değişken olarak etkiye sahip olduğu saptanmıştır (Ryff, 1989a, Halama ve Dedova, 2007; Chan, 2009;
Owen, Steger, Whitesell ve Herrara, 2009; Kleftaras ve Psarra, 2012; Shek, 1992). Bunların yanı sıra yaşam anlamını arayan veya yaşam anlamı düzeyi yüksek olan bireylerin, anlam düzeyi düşük olan bireylerle kıyaslandığında olumsuz yaşantılarla daha iyi başedebildiği yapılan çalışmalarla desteklenmiştir (Jaarsma, Pool, Ranchor ve Sanderman, 2007; Visser, Garssen ve Vingerhoets, 2010).
Ayrıca mevcut anlam ile psikolojik iyi olma arasında ilişki olduğunu ortaya çıkaran çalışmalar mevcuttur (Battista ve Almond, 1973; Shek; 1992; Steger ve Frazier 2005). Shek (1992) ve Krok (2015) yaptıkları çalışmalarda bireylerin mevcut anlamları ile psikolojik iyi olmaları arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır. Steger, Kawabata, Shimai ve Otake (2008b) Japonya ve Amerika toplumlarında yaptıkları çalışmada mevcut anlam ile psikolojik iyi olma arasında anlamlı ilişki bulmuşlardır. Steger, Kashdan, Sullivan ve Lorent (2008a) yaptıkları çalışmada mevcut anlamın psikolojik iyi olmanın özerklik dışında tüm alt boyutları ile pozitif yönde anlamlı ilişkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu araştırmanın diğer sonuçlarından biri aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında düşük düzeyde pozitif yönde istatiksel olarak anlamlı düzeyde ilişkinin olduğunun bulunmasıdır. Yapılan çalışmalarda aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında hem pozitif yönde hem negatif yönde ilişkili olan çalışmalar mevcuttur. Doğu Asya toplumlarında yapılan çalışmalarda aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında pozitif yönde anlamlı ilişkili olan çalışmalar mevcuttur. Steger, Kawabata, Shimai, Otake (2008b) ve To (2016) yaptıkları çalışmalarda aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulmuşlardır. Batı toplumlarında yapılan çalışmalarda ise aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunan çalışmalar mevcuttur. Steger, Frazier, Oishi ve Kaler (2006) ile Steger, Kashdan, Sullivan ve Lorentz (2008a) yaptıkları çalışmalarda aranan anlam ile psikolojik iyi olma arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler bulmuşlardır. Krok (2015) yaptığı çalışmada aranan anlam ile psikolojik iyi olmanın alt boyutlarından kişisel gelişim ve diğerleriyle olumlu ilişkiler arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler; diğer boyutlarıyla da negatif yönde anlamlı ilişkiler bulmuştur.
Alanyazında yüksek aranan anlam düzeyinin stresle ilişkili olduğu görülmüştür (Dezutter vd., 2013a). Araştırmalarda aranan anlamın olumsuz değişkenlerle pozitif ve olumlu değişkenlerle negatif yönde ilişkili olduğu tespit edilmiştir.
Aranan anlam ile ilgili çalışmalar incelendiğinde aranan anlamın farklı düzeylerinin farklı değişkenlerle ilişkili olduğu görülmüştür. Dezutter ve arkadaşları (2013b) yaptıkları çalışmada yüksek mevcut anlam-düşük aranan anlam kategorisinde yer alan bireyler ile yüksek mevcut anlam-yüksek aranan anlam kategorisindeki bireylerin en yüksek psikolojik iyi olma ve kabullenme düzeyine sahip olduklarını ortaya koymuşlardır.
Aranan anlam ile ilgili çalışmalarda sonuçların birbiriyle tutarlı olmadığı görülmektedir. Toplulukçu kültüre sahip Doğu Asya ülkeleri ile bireyci kültüre sahip Batı ülkelerinde yapılan çalışmaların sonuçları farklılık göstermektedir. Aranan anlam düzeyleri değiştikçe ilişkili olduğu değişkenler de farklılık göstermektedir. Özellikle son
zamanlarda yapılan çalışmalarda yaşam anlamı boyutları ile oluşturulmuş farklı profillerin (yüksek mevcut anlam-yüksek aranan anlam, yüksek mevcut anlam-düşük aranan anlam, düşük mevcut anlam-yüksek aranan anlam, düşük mevcut anlam-düşük aranan anlam) psikolojik iyi olma ile farklı yönlerden ilişkili olduğu görülmektedir (Dezutter vd., 2013b;
Steger ve Kashdan, 2013;)
5.2. Yaşam Anlamı, Mevcut Anlam ve Aranan Anlam Düzeylerinin Yaşa Göre