ْنَع
ِعيِبهرلا ِنْب ِدوُمَْمُ
ُوْنَع ُالله َيِضَر
ِِّبِهنلا َنِم ُتْلَقَع :َؿاَق ،
َمهلَسَو ِوْيَلَع ُالله ىهلَص
يِهْجَو ِف اَههَمَ ًةهَمَ
ٍوْلَد ْنِم َيِنِس ِسَْخَ ُنْبا َنََأَو
.
b. TercümesiMahmûd b. Rabî' (r.a) Ģöyle demiĢtir: BeĢ yaĢımda iken Hz. Peygamber (s.a.v)'in bir defasında bir kovadan ağzına su alıp yüzüme püskürttüğünü hatırlıyorum.
c. Tahrici ve Derecesi
Bu hadis, Buharî312 ve Müslim'in313 Sahih'lerinde, Ġbn Mace'nin314 Sünen'inde tahric ettikleri müttefakun aleyh bir hadistir.
KIRK ÜÇÜNCÜ HADĠS
a. Metniٍساهبَع ِنْبا ِنَع
ُوْنَع ُالله َيِضَر
ِالله ُؿوُسَر َفاَك :َؿاَق ،
َمهلَسَو ِوْيَلَع ُالله ىهلَص
ىَلَع ٍّيِلَع ِنْب ِنَسُْلْا َلِماَح
وِقِتاَع
ِ،
ُـَلَُغ َيا َتْبِكَر ُبَكْرَمْلا َمْعِن :ٌلُجَر َؿاَقَػف
.
ُّ ِبِهنلا َؿاَقَػف
َسَو ِوْيَلَع ُالله ىهلَص
َمهل
:
«
ُبِكاهرلا َمْعِنَو
.َوُى
»
307 Buharî, Sahih, VIII, 45, Edeb 111, no: 6203 308 Müslim, Sahih, III, 1692, Âdâb 5, no: 2150 309 Ebû Davud, Sünen, VII, 325, Edeb 76, no: 4969 310
Tirmizî, Sünen, III, 425, el-Birr ve‟s-Sıla 57, no: 1989
311 Ġbn Mace, Sünen, IV, 667, Edeb 24, no: 3720 312
Buharî, Sahih, I, 26, Ġlim 18, no: 77
313 Müslim, Sahih, I, 456, Mesacid 47, no: 265 314 Ġbn Mace, Sünen, I, 420, Taharet 136, no: 660.
88 b. Tercümesi
Ġbn Abbâs (r.a) Ģöyle demiĢtir: Rasûlullah (s.a.v), torunu Hüseyin‟i omuzunda taĢımakta idi. Bunun üzerine bir kimse: "Ey çocuk! Bindiğin binek ne güzeldir!.." dedi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v): "O da ne güzel binicidir!." buyurdu.
c. Tahrici
Hadisi Tirmizî Sünen‟inde tahric etmiĢtir. 315 d. Derecesi
Hadisimiz, senedindeki (Zem‟a b. Salih) isimli zayıf ravi sebebiyle isnadı zayıf bir hadistir.
Tirmizî hadis hakkında: "Bu hadis hasen, garibdir. Ancak bu Ģekliyle bilmekteyiz. Bazı hadisçiler Zem‟a b. Salih‟i hafızası yönünden zayıf kabul etmiĢlerdir," demiĢtir. 316
Zem‟a b. Salih Tirmizî,317Buhâri318 ve Ġbn Adiyy319 Zem‟a b. Salih'in "hafızası zayıf bir ravî" olduğunu ifade etmiĢlerdir. Ġbn Hacer onun hakkında: Onun hadisi zayıftır, demiĢtir.320
Hâkim hadisin Sahih olduğunu söylerken; Zehebî321 adı geçen ravi sebebiyle hadisin zayıf olduğunu bildirmiĢtir. Hadisimiz, muasır hadis alimi Abdülkadir el- Arnaût‟a322
göre de zayıf‟tır.
315
Tirmizî, Sünen, VI, 129, Menâkıb 31, no: 3784
316 Tirmizî, a.g.e. 317 Tirmizî, a.g.e.
318 Buhârî, et-Tarihu'l-Kebîr, III, 451 319
Ebû Ahmed b. Adiyy el-Curcânî, el-Kâmil fî Du'afâi'r-Ricâl, Daru‟l- Kütübi‟l-Ġlmiyye, I.bsk, Beyrut, 1997; IV, 197
320 Ġbn Hacer, Takrib, s.217 321
Hâkim, Müstedrek,, III, 186, no: 4794
322
Ġbnü‟l-Esîr, el-Mübarek b. Muhammed b. Muhammed eĢ-ġeybânî el- Cezerî, Camiu‟l-Usûl fî
89 e. Değerlendirme
1. Çocukla Ġlgilenme, Halini Sorma, Derdinî Dinleme:
Hz. Peygamber yetiĢkinlerle ilgilendiği gibi çocuklara da aynı özeni gösterirdi. Genel halini sormakla kalmazdı. Sevincinin veya mutsuzluğunun herhangi bir belirtisini fark edince nedenini sorar; mutlunun mutluluğunu paylaĢır, mutsuzun gözyaĢlarını silerek onu teselli ederdi. Enes'in küçük kardeĢinin kuĢu öldüğünde çocuğun kalbi kırıldı, mutsuz oldu. Hz. Peygamber bunu fark edince çocuğa geldi ve büyüklerle konuĢtuğu gibi onunla konuĢtu. Ebu Ümeyr künyesini kullandı. Halbuki Ebû ile baĢlayan künyeler genellikle büyüklere ve çocuk sahibi olanlara konulur. Fakat Hz. Peygamber çocuğun kendisine güvenini arttırmak amacıyla onunla öyle konuĢtu. 323
2. Çocuğun Hayvanla Ġlgilenmesi:
Enes (r.a)'in hadisinde Hz. Peygamber küçük çocuğun kuĢla ilgilenmesinde ve ona bakmasında sakınca görmemiĢ ve itirazda bulunmamıĢtı. Hatta diğer hadiste hayvanlarla ilgilenmenin olumlu yönünü açıklayarak: “Her bir Peygamber koyun çobanlığı yapmıĢtır.” demiĢti. sahabenin biri:
- Sen de mi ey Allah'ın Rasûlu? O da:
- Evet, ben de bir miktar kırat karĢılığında Mekke ehlinin koyunlarını güttüm, 324 demiĢti.
Zira, çocuk hayvanla ilgilendiğinde duyguları güçlenir. Daha merhametli ve sorumluluk sahibi olur. Acıktığı zaman hayvana yemek verip hastalandığı zaman yardım eder. Öldüğü zaman üzülerek ölümü, yaĢamayı ve diğer hayati gerçekleri yaĢayarak anlar. Böylece empati yapar, muhtaçlara yardım eder, açlara yemek verir, sorumlulukları taĢıyabilir hale gelir.
Bugünkü çocukların oyunları ise gün geçtikçe farklılık arz etmektedir. Daha çok bilgisayar oyunları oynar hale gelmiĢlerdir. Bu oyunlar heyecan, Ģiddet ve olağanüstü hayali güçlere dayanır. Oyun yazılım Ģirketleri daha büyük kazanç elde etmek için çocuklara vazgeçemeyecekleri kadar heyecanlı oyunlar üreterek yeni nesli uyuĢturmaktadır. Çocuk oynadığı zaman vücudu sabit otururken beyni hayallerle ve Ģiddet dolu görüntülerle zehirlenir. Böylece çocuğun vücudu ailesi tarafından
323
Ġbn Hacer, Fethu‟l-Barî,, X, 584.
91 beslenirken beyni kim bilir kimin tarafından neyle zehirlenir, kalbi neyle doldurulur. Halbuki, oyunlar, çocuğun beden ve beyin geliĢimine katkı sağlamak amacıyla tasarlanmalıdır.
3. Çocukla Oyun Oynanması:
Ġbn Abbas ve Ġbnu'r-Rabî' (r.a)'nin hadislerinden anlaĢıldığına göre; Hz. Peygamber (s.a.v) sadece çocuklarla konuĢup küçük dertlerini dinlemezdi. O çocuklarla Ģaka bile yapardı.325
Torunlarını sırtında taĢıyarak at oyunu oynatırdı. BeĢ yaĢında olan Mahmud'a su sıçratarak çocuğun gönlünü mutlulukla doldurmuĢtu. Mahmud b. Rabî' (r.a) ömrünün sonuna kadar bu Ģakayı unutmayarak tekrar tekrar anlatmıĢtır.
4. Çocuğa moral Verme Ve Çocuğun Özgüvenini GeliĢtirme:
Hz. Peygamber, Enes'in küçük kardeĢiyle konuĢtuğunda ona çocuk değil, Ebu Umeyr, diye seslendi.326 Arap kültüründe “Ebu” ile baĢlayan künyeler, evli ve çocuk sahibine takılırdı. Fakat Hz. Peygamber üzgün çocuğa moral vermek amacıyla o künyeyi kullanmıĢtır.
Torununu sırtında taĢırken birisi gelip çocuğa: “Ey çocuk bindiğin binek ne güzeldir.” dediğinde Hz. Peygamber çocuğun özgüvenini geliĢtirmek amacıyla “O da ne güzel binicidir.” diye cevap verdi. Böylece çocuğa çok önemli bir kiĢi olduğunu hissettirdi.
5. Çocuğun Yanında Yapılan ġeylere Ve Söylenen Sözlere Dikkat Etmek. Çocuğun yanında yapılan Ģeylere ve söylenen sözlere dikkat edilmeli. “O çocuktur, anlamaz” yerine “O çocuk unutmaz.” denmeli. Mahmûd b. Rabî' (r.a), Hz. Peygamber'in yaptığı Ģakayı hiç unutmamıĢ, hayatı boyunca tekrar tekrar anlatmıĢtır. Bundan çocuğun hafızasının ne kadar güçlü olduğunu ve tahmin etmediğimiz davranıĢlardan ne kadar etkilenebileceğini anlamaktayız.
325
Ġbn Battal, ġerhu‟l-Buharî, X, 113; Ġbn Hacer, , Fethu‟l-Barî, I, 173.
91 2.4. HZ. PEYGAMBER'ĠN ÇOCUĞA ONU SEVDĠĞĠNĠ ANLATMASI
Çocuk sağlıklı yetiĢebilmesi için iyi besine muhtaç olduğu gibi dengeli yetiĢebilmesi için de duygulara muhtaçtır. Kalbi olumlu duygularla doldurulmayan çocuk dengesiz olabilir ve kendisine de çevresine de zarar verebilir. Bu nedenle yaratan çocuklara özel bir cazibe vermiĢ ki her normal insan çocukları sever, onlara zarar vermeye kıyamaz. Hz. Peygamber'in çocuğa davranıĢında duygusal yönün özel bir önemi vardır. Bu davranıĢlardan biri de çocuğa sevdiğini söylemesidir.
Bu konuda Kütüb-i Sitte'de Ģu dört hadis bulunmaktadır: