Avans/ihzarat olarak verilecek is kalemleri tanimlanmis ve ayri olarak belirlenmelidir. Mimar/mühendis is kalemleri tespitinden onayindan sorumludur ve ödeme zamaninda is kalemlerinin dogrulugu için gerekli her türlü belgeyi istemek
Denetim ve test is programi
Yükleniciden, kamu denetimi ve testler için, is programi hazirlamasi ve mimar/mühendis onayina sunmasi sözlesme geregi olarak istenebilinir.
Yüklenici teslim belgeleri is programi
Yüklenici tarafindan iyi bir proje ve basarili, hizli insaat için yüklenici teslim belgeleri is programin iyi hazirlanmasi ve mimar/mühendis onayina sunmasi genel sartname geregince istenebilmektedir. AIA A201 madde 3.10.2; yüklenici teslim belgeleri is programinin yüklenicinin imalat is programi ile koordineli ve mimar/mühendis denetim süreçlerine izin verecek sekilde hazirlanmasini belirtir. Imalat Programi
Yüklenici sözlesme hükümleri dogrultusunda proje gereksinimlerine göre imalat programi hazirlar. Proje yapim sistemi, proje büyüklükleri, ve sözlesme dokümanlari is programi tipini ve detayini belirler. Genelde çubuk is diyagrami is programi ve kritik yol metodu is programi kullanilir.
Is programlarinda dikkat edilecek hususlar;
• sözlesme süresi
• önemli imalat asamalari ve tarihleri
• yüklenici teslim belgeleri inceleme ve onay tarihleri
• koordinasyon gereksinimleri ve aktiviteler arasindaki iliski
• birbirine baglantili aktiviteler
• malzeme ve ekipman için gerekli süre
• aktivite süresi
• güncelleme sikligi
• gerekli raporlar
Yüklenici is programini hazirlamak ve önemli aktivitelerin baslangiç ve bitis tarihlerini tespit etmek durumundadir. Mimar/mühendis is programinin sözlesme zaman kriterlerine uygunlugunu kontrol eder ve yüklenici teslim belgeleri islemleri için uygun zaman araliklarini belirler. EJCDC C700 genel sartnamesi, yükleniciyi ilk
is programi hazirlamayi , gözden geçirildikten sonra son is programi hazirlamayi sorumlu tutar.
Insaat projesinde çesitli seviyelerde is programi kullanilir. Bunlar;
• tüm is programi; anlasilir sekilde insaat sözlesmesinin basindan sonuna kadar süreci, önemli asamalari ile birlikte içerir.
• Kisa dönem is programi; belli dönemlerde kisa dönem olmak üzere detayli is programi yapmak üzere genelde 4 haftalik is programlaridir.
Is programi hazirlama
Is programi yüklenici tarafindan hazirlanir ve mimar/mühendis onayina sunulur. Is programi hazirlama kriterleri sartnamelerde veya insaat sözlesme idaresi el kitaplarinda belirtilebilir.
Imalat yapim is programlarinda yer almasinda gereken hususlar; erken baslama ve bitirme tarihi, geç baslama ve bitirme tarihi, imalat tanim numarasi ve tanimi, imalatin yapilabilecegi maksimum süre, kaynaklar,iliskiler, ilk yapilacak ve takip edecek imalatlar, geçerli baslama ve bitis tarihi, olmaktadir.
Mimar/mühendis tarafindan inceleme esnasinda imalat yapim is programlarinda dikkat edilecek konular sunlardir; malzemeyi mal sahibinin temin ettigi ancak yüklenicinin uygulamasini yaptigi imalatlarin durumu, mal sahibi veya diger yükleniciler tarafindan yapilan imalatlar, sözlesmede yer almayan imalatlar, yüklenici teslim belgeleri hazirlama ve onay zamani, siparis ve nakliye zamani, muhtemel hava sartlari ve potansiyel gecikmeler, kritik yollarin belirlenmesi, imalat yapim için ekstra zamanin belirlenmesi, is programi toplantilari ve güncellestirmeler, sözlesme süresi, gecikme tazminati ve erken bitirme primi sartlari, geç bitirme sartlari, olmaktadir.
Öneri saha kullanimi, saha lojistigi yüklenici teslim belgelerini, yüklenicinin hazirlamasi ve mimar/mühendis denetimine verilmesi sözlesme geregi olarak istenebilir.
Bazi insaat sözlesmeleri, özellikle kamu insaat sözlesmeleri yüklenicinin erozyon, kirlilik ve trafik kontrol planlarini hazirlamasini ve insaat baslamadan önce yüklenici
ulastirma departmani (TxDOT) trafik kontrol planinin bölge emniyetinin hazirlanmasini insaat sözlesme idaresi el kitabinda yer vererek zorunlu kilmistir. (CCAM, 2005)
3.4.1.2. Insaat Evresi Yüklenici Teslim Belgeleri
Birçok yüklenici teslim belgeleri insaat devresi boyunca hazirlanir. Insaat evresinde hazirlanan yüklenici teslim belgeleri sunlardir;
• ürün kurulum-aplikasyon-detay çizimleri,
• koordinasyon çizimleri,
• ürün bilgileri,
• örnekler,
• kalite güvencesi(QA) ve kalite kontrol(QC) yüklenici teslim belgeleri; o dizayn bilgileri,
o test raporlari, o sertifikalar, o üretici direktifleri,
o üretici saha raporlari, olmaktadir.
Insaat evresi yüklenici teslim belgeleri yüklenici, altyüklenici veya tedarikçiler tarafindan hazirlanir ve mimar/mühendis onayina sunulur.
AIA A201 genel sartnamesine göre yüklenici imalat baslamadan önce yüklenici teslim belgelerini hazirlamalidir.
Imalat çizimleri (shop drawings)
Yüklenici tarafindan hazirlanan isin bir kismini açiklamak, göstermek için olusturulan kurulum, aplikasyon ve detay çizim, kroki ve diyagramlardir. Gould ve Joyce (2000), ürün imalat çizimleri (shop drawings)’ni dizayn dokümanlarinin insa edilebilir sistemlere dönüstürmek olarak tanimlamistir. AIA A201 madde 3.12.1’de ürün-kurulum-aplikasyon-detay çizimleri tanimlari yapilmistir. Genellikle bu çizimler malzeme üreticileri tarafindan hazirlanir, standart ürün çizimleri ise göre gerekiyorsa özelestirilmektedir. Mimar/mühendis bu çizimler ile imalatin nasil yapilacagini sartname kosullarini saylayip saglamadigini denetler. CSI Master
Format Division 01 ürün kurulum-aplikasyon-detay çizimleri ile ilgili gereksinimleri tanimlar.
Koordinasyon çizimleri
Koordinasyon çizimleri farkli imalatlari, genelde farkli alt yükleniciler tarafindan yapilan imalatlar arasinda baglantiyi kurmak için yüklenici tarafindan hazirlanan çizimlerdir. Ilgili tüm alt yüklenicilere kopyalari dagitilir ve mimar/mühendis onayi gerekmeyebilir.
Ürün bilgileri
Ürün bilgilerini örnekler, diyagramlar, performans tablolari, direktifler, brosürler içerir ve ürün veya ekipmanin fiziksel görünümünü, boyutlarini ve diger karakteristik özelliklerini gösterir. AIA A201 madde 3.12.2 de ürün bilgileri tanimlari yapilmistir. Ürün bilgileri ürünün teknik sartname kriterlerini tasiyip tasimadiklarini gösterir (Gould ve Joyce, 2000). Mimar/mühendis ve ayni zamanda yüklenici bu bilgileri, isin sözlesme sartlarini uygunlugunu kontrol etmek, ürün ve ekipmanlar arasi mukayeseler yapmak için kullanir.
Örnekler
Örnekler, özellikleri belli numuneler, saha örnekleri, uygulanmali örnekler bu yüklenici teslim belgeleri sinifina girer. AIA A201 genel sartnamesi madde 3.12.2 de ürün bilgileri tanimlari yapilmistir. CSI Section Format örnekleri, özellikleri belli numuneleri, yüklenici teslim belgeleri olarak saha örneklerini ve uygulanmali örnekleri kalite güvencesi olarak listeler. Sartnamelerde örnek adetleri, detayli yüklenici teslim belgelerinin neler olacagi belirtilir. Bazi durumlarda proje el kitaplarinda ürün özellikleri belirlenmez bunun yerine yüklenicinin hazirlamasi talep edilir. Örnekler ürün karakteristigi ve estetik hakkinda bilgi vermesi nedeniyle yüklenici ve altyüklenici tarafindan detayli hazirlanmali, mimar/mühendis sartname esaslarina göre denetimi yapmali ve gerekli durumlarda mal sahibi onayina sunulmalidir.
Kalite güvencesi (QA) ve Kalite kontrol (QC) submitalleri
Isin performans ve kalite gereksinimlerine ulasip ulasmadigini gösterir bilgisel belgelerdir. Dizayn kriter bilgileri, test raporlari, sertifikalar, üretici direktifleri, ve üretici saha raporlarini içerir (PRM,2005). AIA A201 göre mimar/mühendis denetimi gerektirmeyen, bilgi amaçli belgeler olarak kabul edilir. Teksas ulastirma departmani insaat sözlesme idaresi el kitabinda kendi imalatlari için malzeme kalite, güvencesi ve kontrol sartlarini belirlemistir (CCAM, 2005). CSI Section Format sartnamesi içeriginde QA ve QC yüklenici teslim belgeleri listesi Tablo 2.1’de görülmektedir. Insaat evresinde yüklenici tarafindan hazirlanacak yüklenici teslim belgelerinin biriside insaat fotograflaridir. Bunlarda bilgisel yüklenici teslim belgeleri olup mimar/mühendis onayini gerektirmez.
3.4.1.3. Insaat Is Bitim Yüklenici Teslim Belgeleri
Is bitimimde veya tamamlamaya yakin, yüklenici insaat is bitim yüklenici teslim belgelerini hazirlamali ve mimar/mühendis denetimine ve onayina sunmalidir
Baslica insaat is bitim yüklenici teslim belgeleri sunlardir (PRM,2005);
• kismi veya kesin is tamamlama belgesi
• son hak edis ödeme basvurusu
• tüm insaat belge kayitlari
• bakim- onarim kilavuzu
• yedek parçalar, ve bakim malzemeleri listesi
• hak edis sertifikasi
• ipoteklerin birakilmasi, borç ve hak talepleri temiz belgesi
• kesin hesap mutabakati
• özel garantiler
• yüklenicinin kismi ve kesin is tamamlama sertifikasi
3.4.2. Yüklenici Teslim Belgelerinin Hazirlanmasi, Degerlendirilmesi ve Onaylanmasi
Yüklenici teslim belgeleri; yüklenici, altyüklenici, malzeme tedarikçileri, üreticiler tarafindan hazirlanir ve mimar/mühendis’ e sunulur. AIA A201 genel sartname
madde 3.12.10’de yüklenici teslim belgelerinin profesyonel elemanlar tarafindan saglanmasi, hazirlanmasi gerektigi,yüklenicinin profesyonel servis için mecburiyeti olmadigi, eger bu servis yükleniciden istenirse sözlesme dokümaninda performans,dizayn ve teknik kriterlerinin belirtilmesi gerektigini, bu servisin disardan alinmasi gerekmesi halinde lisansli profesyonellerden saglamasi gerektigini, mal sahibi ve mimarin bu profesyonel servis verenlere güvenme hakki oldugunu , bu profesyonel servislerin hazirligi yüklenici teslim belgelerine mimarin sözlesme dokümani kriterleri sinirlari içinde gözden geçirme , onay veya diger islem yapacagini, yüklenicinin sözlesme sartlarindan sorumlu tutulamayacagi belirtilir. Yüklenici, altyüklenicilerinin ve malzeme tedarikçilerinin hazirladigi yüklenici teslim belgeleri sözlesme kriterlerine göre kontrol eder, onaylar ve mimar/mühendis onayina kendi hazirladigi yüklenici teslim belgeleri ile birlikte sunar. Mimar/mühendis yüklenici teslim belgelerini yalnizca yükleniciden alir ve sinirli degerlendirme ve onay islemi yapar tüm sorumluluk yükleniciye aittir. Yüklenici teslim belgelerinin islem ve onayinda, insaat sözlesme idaresi katilimcilari arasindaki iliskiler bilgisel ve onay gereken yüklenici teslim belgelerinde farklilik göstermektedir. Onay gereken YTB’nde insaat sözlesme idaresi katilimcilari arsindaki iliski Sekil 3.6’da, bilgi amaçli submitallerin katilimcilar arasindaki iliski Sekil 3.7’de görülmektedir.