Örgütsel Bağlılığın Sonuçları

Bağlılığın sonuçları, bağlılığın derecesi ile ilgili olarak olumlu veya olumsuz olabilir. Örgütsel amaçlar kabul edilebilir olmadığında üyelerin yüksek düzeydeki bağlılığı örgütün dağılmasını hızlandırabilirken, amaçlar makul ve kabul edilebilir olduğunda yüksek düzeyde bir bağlılığın etkili davranıĢlarla sonuçlanması ihtimali bulunmaktadır (Balay, 2000:103).

Örgütsel bağlılığın sonuçlarına iliĢkin olarak, davranıĢsal sonuçların bağlılıkla en güçlü iliĢkiler içinde olduğu bulunmuĢtur. Bunlardan özellikle iĢ doyumu, güdülenme, katılım ve örgütte kalma arzusu örgütsel bağlılıkla olumlu, iĢ değiĢtirme ve devamsızlık ise bağlılıkla olumsuz bir iliĢki içerisindedir ( Bayram, 2005: 135).

Randall (1987), örgütsel bağlılık düzeyleri ile bu düzeylerin bireye ve örgüte yönelik olumlu ve olumsuz sonuçlarını irdelemiĢtir. Bu bağlamda düĢük, ılımlı ve yüksek örgütsel bağlılık sonuçlarından bahsedilebilir(Balay, 2000:103).

2.1.2.6.1. DüĢük

Bu bağlılık düzeyinde birey, kendisini örgüte bağlayan güçlü tutum ve eğilimlerden yoksun olmakla birlikte bireyin yaratıcılığı ve geliĢmeye açıklığı ortaya çıkabilir. Ayrıca birey, örgüte düĢük düzeyde bağlılık duyduğu için alternatif iĢ olanaklarını araĢtıracağından bu durum, insan kaynaklarının daha etkili kullanımını sağlayabilir. Örgüt, içten gelen ve informal olan bu iletiĢim sisteminden zamanında yararlanabilirse, kendisine pahalıya mal olabilecek sorunların üstesinden gelebilecektir (Balay, 2000:110).

Örgüte düĢük düzeyde bağlılık gösteren bireyler, örgüt içinde en az değerli ve duygusuz isgörenler olarak tanımlanırlar (Balay,2000). DüĢük örgütsel bağlılık;

söylenti, itiraz ve Ģikâyetlerle sonuçlandığından örgütün adına zararlar gelmekte, müĢterilerin güveni kaybolmakta, yeni durumlara uyum sağlanamamakta ve gelir kayıpları meydana gelmektedir. Örgütte yayılan informal zararlı iletiĢim, örgütün otorite yapısını tehdit etmekte ve üst yönetimin meĢruluğunu sorgulanır hale getirmektedir (Ergun, 1975:101).

Özellikle düĢük bağlılıktan dolayı, örgüt içindeki biçimsel olmayan iletiĢimde etkin konuma gelen ve örgütteki bütün olumsuzlukları abartarak iletiĢimi yönlendiren öğretmenler, kendilerine ve örgüte zarar verebilmektedir (Celep, 2000: 23).

2.1.2.6.2. Ilımlı

Ilımlı bağlılık, bireyin örgütüne sınırsız sadakat duymadığı bağlılık düzeyidir. Bu düzeyde yer alan iĢgörenler, sistemin kendilerini yeniden Ģekillendirmesine karĢı çıkmakta ve bu yüzden birey olarak kimliklerini korumak için çaba göstermektedirler (Balay,2000).

ĠĢgörenlere ve dolayısıyla örgüte dönük olumlu sonuçlardan dolayı örgütte hizmet süresi artabilmekte, örgütten ayrılma isteği az olabilmekte ve daha büyük iĢ doyumuna ulaĢılabilmektedir. Ilımlı bağlılık birey ve örgütün karĢılıklı değer uyumunu

yansıttığından bireye dengeli insiyatif ve kiĢisel tercih olanağı vermekte, böylece sonuçta dengeli bir bağlılık düzeyi ortaya çıkmaktadır (Balay, 2000: 89).

Bu bağlılık profilinde iĢgörenin örgütte kalma süresini uzadığında, örgütten ayrılma eğilimini azalabilmekte ve iĢ doyumunu arttırabilmektedir. Böyle bir durum, okulun verimliliğini ve etkiliğini olumlu yönde etkiler ve öğrenci baĢarısındaki nicelik ve niteliği artırabilir (Celep, 2000: 26).

Bununla birlikte, örgüte ılımlı düzeyde bağlılık, her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabilir. ĠĢgörenlerin yaratıcılık, yardımseverlik, fikir önerme, jestler yapma, irade ve fedakârlık gibi üyelik davranıĢları önemlidir. Bu düzeydeki iĢgörenler, topluma sorumluluk ile örgüte sadakat arasında bir bocalama ve çatıĢma yaĢarlar (Balay, 2000:

89).Bu durum ise örgütün verimsiz isleyiĢine yol açabilmektedir.

Ilımlı adanma düzeyi, iĢgörenin örgütte kalma süresini arttırdığından yeni iĢgörenlerin örgüte gelmesi engellenmiĢ olur. Bu durum örgütteki yenileĢme ve değiĢmeyi olumsuz yönde etkiler. Uzun vadede örgütsel amaçlarda eskimeye neden olur (Celep, 2000: 27).

2.1.2.6.3 Yüksek

Bu bağlılık düzeyi bireye, meslekte baĢarı ve ücretten doyum sağladığı gibi, dıĢ baskılara karĢı örgüte yüksek derecede sadakatini de devam ettirir. Örgüt, iĢgörenin sadakatine karĢılık ona yetki devrederek ve onu üst pozisyonlara getirerek ödüllendirir (Balay,2000).

Yüksek düzeyde bağlılık gösteren bireyler örgütün en değerli üyesidirler. Bu iĢgörenlerin; iĢin kendisinden, örgütteki geleceklerinden, denetimden, iĢ arkadaĢlarından ve ücretten doyumları yüksektir. Bunların örgütten ayrılmaları;

mutsuzluk, hayal kırıklığına uğrama, örgüt amaç ve kültürünün değiĢmesi, iĢten doyumsuzluk ve az ödüllenmiĢ veya mahrum bırakılmıĢlık hissine kapılmaları durumlarında olur. Devamsızlık göz önüne alındığında bu bireyler, sağlık sebepleri dıĢında yüksek devamsızlık göstermezler (Balay, 2000: 110).

Yüksek düzeyde bağlılık gösteren bireyler örgüt dengesi ve devamlılığının sağlanmasında önemli rollere sahiptir. Çünkü örgütsel devamlılık, büyük ölçüde bunların rollerini yerine getirmeleriyle sağlanmaktadır. Bunlar kendi istekleriyle iĢ bırakmadıkları gibi, örgütün devam kurallarını da meĢru olmayan Ģekilde ihmal etmezler (Balay, 2000: 108).

Bunun yanında, yüksek derecede bağlılık, bireyin aĢırı derecede grupla bütünleĢmesine ve kimliğinin grup içinde erimesine yol açmaktadır. Bu bireyler ayrıca kiĢisel yetersizliklerini kapatmak amacıyla grup içinde daha etkin olma çabası gösterdiklerinde, bazen aile iliĢkilerinde gerilim yaĢamaktadırlar. Zamanlarının büyük bir bölümünü örgütlerine ayırdıklarından dolayı ev ve iĢ hayatı arasında bir denge kuramamaktadırlar. Buna paralel olarak da diğer insanlarla yeterli iliĢki geliĢtiremediklerinden toplumsal yabancılaĢma yaĢayabilirler (Balay, 2000: 92).

Yüksek bağlılık, örgüte en yüksek düzeyde verim sağlamaktadır. Ancak aĢırı bağlılık örgütün esnekliğini azaltabilmektedir. Örgüt kendisine güçlü biçimde bağlanan;

ancak örgütün gerektirdiği koĢullara uymayan iĢgörenleri, örgütte tutmak zorunda kalmaktadır. Sonuç olarak; yüksek bağlılık düzeylerinin kabul edilmeyen olumsuz sonuçlarından ve en önemlilerinden birisi, bu iĢgörenlerin örgüt adına yasal ve ahlâkî olmayan davranıĢ göstermede daha istekli davranabildikleridir. Örgüt içi çatıĢmalarda, bu iĢgörenler, kendi kiĢisel ahlaklarını ve yaptırımları, örgütün emirlerinin ve kurallarının üstünde tutabilmektedirler ( Celep, 2000: 29).